De „Santa Maria" zou op weg zijn
naar Angola (Portugees Afrika)
Vliegers van de RB-47
door Moskou vrijgelaten
WEERBERICHT
Rebellenleider heeft zich tot
een bespreking bereid verklaard
Strenge vorst
in de nacht
Prof. v. Eysinga
overledbn
SPAAK terug
naar België?
MR. DR. K.P. VAN DER MANDELE
erevoorzitter Af
Verrassende mededeling op de
eerste conferentie van Kennedy
Drie kinderen
omgekomen bij
felle brand in
Barrahuis (Fr.)
(§ucf Qhe
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 26 JANUARI 1961
No. 30264
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f 255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57056
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Santa Maria" is op weg naar de Afrikaanse kust, vermoedelijk
naar Angola in Portugees West-Afrika. In dat geval zal het schip nog
bijna vier dagen moeten varen. Twee torpedobootjagers en zeven vlieg
tuigen van de Amerikaanse Marine achtervolgen op het ogenblik het
20.00 ton metende schip. Ook het Portugese fregat „Per Escobar"
heeft zee gekozen om aan de achtervolging deel te nemen. In Lissabon
is meegedeeld, dat er onder de zeventig rebellen maar zes Portugezen
zijn. De rest zou voor het grootste deel uit Spanjaarden en Venezo-
lanen bestaan. Volgens een mededeling van de Amerikaanse Marine
zouden de rebellen zich bereid hebben verklaard tot en bespreking op
de Santa Maria met vertegenwoordigers van elk land behalve Portugal
of Spanje.
Op verzoek van de Portugese ambassade heeft de havenpolitie van
Rio de Janeiro het Portugese schip „Vera Cruz", een zusterschip van
de Santa Maria, aanvankelijk de toegang tot de haven geweigerd. De
Portugese ambassade vreesde kennelijk, dat vluchtelingen voor het
regime van Salazar een muiterij aan boord van de „Vera Cruz" wilden
uitlokken. Later, toen er maatregelen waren genomen, werd het schip
tot de haven toegelaten.
„Geen zeeroverij"
Het Westduitse blad „Der Mittag", in
Düsseldorf verschijnend, heeft de vraag
opgeworpen wat men wel zal doen, als
het schip gevonden zal zijn. „Het is on
mogelijk een zo hoog passagiersschip te
enteren en het is eveneens onmogelijk
op het schip voor de boeg te vuren, om.
dat rekening moet worden gehouden met.
de vijfhonderd passagiers" aldus het
blad.
Volgens „Der Mittag" zou naar de
mening van deskundigen op het gebied
van het internationale recht in het ge
val van de „Santa Maria" geen sprake
van zeerroverij of muiterij. Zeeroverij
moet gepaard gaan met aanvallen op
andere schepen of roverij en het is geen
muiterij omdat de rebellen als passagiers
aan boord zijn gekomen.
„De beweringen van de Britse oppo
sitie, dat het hier een binnenlandse
aangelegenheid van Portugal betreft,
zijn niet geheel onjuist", aldus het blad
verder, zijn commentaar besluitend met
de opmerking dat dit conflict zo oor-
Van gisteren op vandaag heeft het
vorstgebied in West-Europa een ver
dere uitbreiding ondergaan. De
vorstgrens liep vanmorgen dan ook
van Zwitserland naar zuidwest-
Frankrijk in de buurt van Bordeaux.
In Duitsland en ons land nam de
vorst verder toe. In onze oostelijke
provincies kwam op verschillende
plaatsen omstreeks 10 graden vorst
voor. Alleen in Zuid-Limburg was
het nog wat minder, omdat daar nog
de bewolking aanwezig was samen
hangende met een over de Alpen
wegtrekkende depressie. Deze bracht
in Oost-Frankrijk en Duitsland
plaatselijk nog al wat sneeuw. Het
snesuwgebied heeft zich juist tot
over Zuid-Limburg uitgestrekt, waar
in het uiterste zuidoosten plaatselijk
ook 15 tot 25 cm. sneeuw is gevallen
Inmiddels verplaatst het Scandi
navische hogedrukgebied zich verder
naar het zuiden en het centrum er
van zal morgen boven midden-Duits-
land zijn aangekomen. Het neemt
echter thans weer in betekenis toe,
zodat het ook morgen het weer op
het vasteland van West-Europa zal
blijven beheersen. Komende nacht
zal er daarbij minder wind zijn dan
afgelopen nacht en kan vooral in
het oosten en zuidoosten van het
land de temperatuur nog wat lager
worden en zal op de meeste plaatsen
strenge vorst voorkomen.
Op de Oceaan is de depressie-acti
viteit belangrijk toegenomen. Enkele
zeer diepe depressies hebben de
luchtdruk ten zuidwesten van IJs
land tot zeer lage waarden doen da
len. De depressie invloed breidt zich
langzaam verder in oostelijke rich
ting uit, maar zal morgen nog geen
ander effect op het weer in ons land
hebben dan een ruiming van de
wind naar het zuidoosten.
PLAATSELIJK
STRENGE VORST
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog weer en over het algemeen
weinig bewolking. In de nacht en och
tend matige tot strenge vorst, morgen
middag overwegend lichte vorst. Zwak
ke tot matige, later aan de kust vrij
krachtige wind tussen oost en zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
27 januari
Zon op: 8.28 uur; onder: 17.18 uur.
Maan op: 13.59 uur; onder: 4.56 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.08 en 12.39
uur, laagwater te 8.05 uur en 20.37 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
spronkelijk is, dat de betrokken autori
teiten kennelijk iets te haastig hebben
gehandeld.
Enorm gebied
De eenheden van de Nederlandse
Marine, die op de Antillen zyn gesta
tioneerd hebben een bepaald gebied
toegewezen gekregen om naar de „Santa
Maria" te zoeken. Vliegtuigen en het
fregat „Van Amstel" nemen aan de op
sporingsactie deel.
Kapitein-lt. Robert Walker, die de
leiding heeft van de opsporingsdienst
van de Amerikaanse Marine, zei in een
televisiegesprek, dat het zoeken naar
de „Santa Maria" een zeer moeilijke
taak was daar het hier gaat om een
zeegebied ongeveer ter grootte van de
oppervlakte der Verenigde Staten waar
het schip zich kan berinden.
Het Amerikaanse radiostation „Colum_
bia Broadcasting System" heeft gister!
avond een boodschap opgevangen van
rebellenleider Henrique Galvao, onder
wiens leiding de „Santa Maria" over
meesterd is. Galvao zegt hierin, dat hij
en zijn mannen zich niet zullen over
geven. als zij benaderd of aangevallen
mochten worden door Portugese of an
dere oorlogsschepen. Wij zijn geen ti
rannen, maar patriotten. Wij zijn tegen
standers van alle vormen van totalitair
bewind en Potugese burgers, die tot elk
offer, zelfs dat van het leven, bereid
zijn, zo zegt Galvao.
Hij voegt hieraan toe dat hij en zijn
mannen weldra een neutrale haven zul
len vinden, waar de passagiers omwille
van hun veiligheid zullen worden afge
zet. Maar wij zelf zullen de strijd tegen
de tirannie voortzetten, zo besluit hij.
Op bijna 83-jarige leeftijd is
dinsdag overleden prof. jhr. mr. W.
J. M. van Eysinga, oud-hoogleraar
aan de Leidse Universiteit en oud-
rechter in het Permanente Hof van
Internationale Justitie, die na de
Tweede Wereldoorlog veel voor
de Leidse Universiteit heeft gedaan
als voorzitter van het bestuur van
de Universiteitsraad en later ge
committeerde van deze raad.
De crematie van het stoffelijk
overschot heeft hedenochtend in
alle stilte plaats gevonden op de
begraafplaats Westerveld.
Elders in dit blad schrijven wij
uitvoerig over de grote verdiensten
van prof. Van Eysinga voor de
rechtswetenschap en de Leidse
Universitaire gemeenschap en bo
venal zijn menselijke eigenschap
pen, die zijn overlijden tot een
groot verlies maken voor een veel
uitgebreider kring dan die der
wetenschap.
Rechtse staatsgreep
in El Salvodor
In de Middenamerikaanses taat El Sal
vador hebben gisteren zeer rechtse ele
menten uit het leger de macht in han
den genomen. Sedert president Lemus by
een opstand op 26 oktober van het vorig
jaar verdreven werd, regeerde een junta
van zes personen het land, dat het klein
ste en dichtst bevolkte van Midden-
Amerika is en ongeveer tweeeneenhalf
miljoen inwoners telt. Hoofd van de
nieuwe junta is kolonel Portillo. Het
hoofdkwartier ligt in het fort San Car
los, ten noorden van de hoofdstad, San
Salvador. Volgens berichten uit Guate
mala wordt er nog hevig gevochten in
El Salvador, maar bijzonderheden zijn
niet bekend, omdat de verbindingen ver
broken zijn.
Volgens in Guatemala opgevangen
radioberichten heeft de nieuwe junta
de krijgswet afgekondigd. Een lid van
deze junta heeft verklaard, dat de
staatsgreep een gevolg is geweest van de
houding van de oude junta, die commu
nistische activiteit toeliet, waardoor de
veiligheid van het land in gevaar werd
gebracht De nieuwe junta zal Ti „mid
den-positie" innemen, aldus dit lid.
De nieuwe vertegenwoordiger van
de Verenigde Stoten bij de Ver
enigde Naties, Adlai Stevenson, ge
fotografeerd tijdens het overhan
digen van zijn geloofsbrieven aan
de secretaris-generaal van de V.N.,
Hammarksjöld.
(Van onze Brusselse correspondent)
Volgens het vlad „De Standaard" zal
Paul-Henri Spaak ontslag hebben geno
men als secretaris-generaal van de
N.A.V.O. en zal hü terugkeren naar
België. Bij de aanstaande verkiezingen
zal hij aanvoerder worden van de Brus
selse lijst van de socialistische party.
Het blad meent verder te weten dat
Spaak zijn beslissing heeft genomen
nadat hij besprekingen had gevoerd met
oud-premier Paul van Zeeland die tot
de C.V.P. behoort. Het leidt uit een en
ander af dat een regeringscoalitie tus
sen rooms-katholïeken en de socialis
ten in de maak is.
Geïnstalleerd door Prins Bernhard
Bij gelegenheid van de installatie van
mr. dr. K. P. van der Mandele als ere
voorzitter van het Afrika-instituut
heeft Prins Bernhard vanmorgen een
rede uitgesproken, waarin hij de bijzon
dere verdiensten van de heer Van der
Mandele voor het instituut en daardoor
voor de Nederlandse betrekkingen met
Afrika in het algemeen memoreerde. De
plannen tot instelling van het Afrika-
instituut ontstonden reeds in de oor
log. Toen reeds voorzag de heer Van der
Mandele. dat het Nederland van na de
bevrijding zich niet meer alleen op
Zuid-Oosl-Azië zou kunnen richten. Het
initiatief van de heer Van der Mandele
is levend geworden In dit Afrika-insti
tuut. waarvan hy een der oprichters
was en gedurende tien jaren het voor
zitterschap heeft bekleed.
„Tot voor kort waren wy gewend
Afrika haast als een verlengstuk van
Europa te zien, waarmee wy niet alleen
zaken dachten te doen, maar waarop
wy bewust onze economische politiek
richtten met de bedoeling de ontwikke
ling van de beide werelddelen te har
moniseren en te synchroniseren", zo zei
de heer Van der Mandele in zijn ant-
woordrede. „Dit wordt nu echter door
het Oosten fel bestreden en als een
nieuw soort kolonialisme gebrandmerkt.
Door bevordering van een totalitair op-
bouwplan („diversified economy") pro
beert men de integratie met het Westen
te belemmeren".
Omdat deze methode minder agressief
lijkt dan naasting en onteigening van
bestaande ondernemingen is deze me
thode haast even gevaariyk als natio
nalisatie.
Landen met „sterke" produkten. zoals
by voorbeeld goud en diamant en derge
lijke, wordt voorgehouden, dat zy rijk
genoeg zyn om zich zonder financiële
hulp van derden te kunnen ontplooien.
Deze landen, zo redeneert het Oosten,
hebben vooral militaire steun nodig, zo
dat de leiders van het verzet zich tegen
verdere Westerse uitbuiting kunnen
handhaven. „Wij hebben echter ook nu
nog voorbeelden genoeg van landen,
waar de enorme inkomsten uit natuur
lijke bodemschatten niet ten behoeve
van de ontwikkeling van het land, maar
voor pracht, praal of machtsvertoon
van enkelen worden gebruikt".
Tot op zekere hoogte heeft het oost-
blok door zyn opdringen in Afrika de
Westerse suprematie in dit werelddeel
ondermijnd.
„Wy behoeven Afrika echter geens
zins af te schrijven. Wij moeten alleen
de moed hebben het vraagstuk opnieuw
en uit een andere gezichtshoek te be
kijken en vooral de zelfbeheersing op
brengen om de nodeloze debatten over
Afrika met de Sovjet-Unie uit de weg
te gaan. Wij moeten geduld oefenen,
dan zal Afrika na verloop van tijd
Europa ontdekken", zo beëindigde de
heer Van der Mandele zyn rede.
Tijdens de voorjaarsbeurs van de
Jaarbeurs zal aan de Croeselaan in
Utrecht voor het eerst de nieuwe
Marijkehal in gebruik zijn. Dit is
een van de modernste expositie
ruimten in Europa met een opper
vlakte van 17.000 vierkante meter.
Het restaurant in de hal biedt
plaats aan 400 personen. Een bui
tenaanzicht van de enorme hal.
DE CASCADE
OP SLEEPTOUW
Twee Britse sleepboten zijn er in ge
slaagd het 341 ton metende Nederlandse
motorschip „Cascade", dat een etmaal
lang met defecte motor in de storm
achtige Ierse Zee heeft rondgedreven,
vast te maken, zy zullen de kustvaar
der vermoedelijk naar Cork brengen om
te worden gerepareerd.
Ferhat Abbas:
Nog geen cont act met
Franse regering
De leider van de Algerijnse opstande
lingenregering Ferliat Abbas, heeft gis
teren op een persconferentie in Djakar
ta aan het einde van zyn officieel be
zoek van een week aan Indonesië gezegd
dat het aan de Franse regering is het
initiatief te nemen tot nieuwe onder
handelingen over de beëindiging van de
oorlog in Algerije.
Volgens Abbas heeft zijn regering op
igeen enkele wyze contact gehad met
vertegenwoordigers van de Franse rege
ring na liet referendum van 8 januari.
In antwoord op een vraag over de mo
gelijkheid van een eenzijdig staken van
het vuren, antwoordde Abbas dat zulks
hem niet waarschijnlijk of te verwerke-
ïyken lykt. Alleen door onderhandelin
gen kan het tot een staken van het vu
ren komen.
Abbas heeft voorts gezegd, dat Frank
rijk de steun heeft van de landen van
de Navo. Bij het handhaven van het ko-1
loniaüsme in Algerije. De Verenigde Sta
ten hebben vliegtuigen en hefschroef- 1
vliegtuigen geleverd. Nu zyn er weer be-
richten ontvangen, volgens welke er
Amerikaanse technici in Algerije zyn
voor het onderhoud van deze toestellen.!
De'Sovjet-Unie heeft de twee overlevende vliegers van het Ameri
kaanse verkenningsvliegtuig RB-47. dat in julj boven de Barentszee
werd neergeschoten, vrijgelaten, aldus deelde president Kennedy gis
teren op zijn persconferentie in Washington mede. Het zijn de kapi
tein-vliegers John McKone en Bruce Olmstead. Amerika heeft geen
concessies gedaan om hun invrijheidstelling te bereiken. De president
stelde vastdat deze vrijlating een ernstig obstakel voor de vreedzame
betrekkingen tussen Amerika en de Sovjet-Unie uit de weg heeft ge
ruimd. Hij heeft opdracht gegeven geen verkenningsvluchten boven
Russisch gebied meer te maken. Deze vluchten werden gestaakt toen
er vorig jaar mei een U-2 werd neergehaald boven Siberië.
Hedenochtend om drie uur stapten de beide vliegers op Schiphol van
het lijntoestel van de KLM uit Moskou over in een Constellation van
de Amerikaanse luchtmacht. Als president Kennedy het nieuws niet
enkele uren tevoren wereldkundig had gemaakt, zou hun aankomst en
vertrek volkomen onopgemerkt zijn gebleven. Gelegenheid tot contact
met de pers werd niet gegeven.
Kleurig auditorium
in Washington
Onze correspondent in Washington te
lefoneerde:
Kennedy's eerste persconferentie werd
gegeven in het gloednieuwe en kleurige
auditorium van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken, dat een nieuw onder
dak heeft gekregen.
Het was stellig een bewijs van zelfver
trouwen. dat de president had toege
staan dat zyn antwoorden rechtstreeks
door de televisie mochten worden over
gebracht naar de huiskamers van al zijn
landgenoten.
De jonge president, die zijn gedachten
voortreffelijk weet te formuleren, be
trachtte de vereiste omzichtigheid en
beging geen enkele blunder.
Doch zelfs de bekwaamste staatsman
kan een antwoord minder gelukkig for
muleren en sommigen in Washington
betwijfelen daarom of het verstandig is
dat Kennedy blijkbaar besloten heeft
van deze publiciteit-zonder-noodrem een
gewoonte te maken.
Slechts éénmaal versprak de president
zich toen hy zei, dat hy de kernexplosies
einde maart wilde hervatten, doch ieder
een wist wat hij bedoelde: een hervat
ting van de conferentie over dit onder
werp.
Een record-aantal van 418 journalisten
was by deze première aanwezig. De zaal
leent zich uitstekend voor kleurenfoto's
voor Amerika's glanzende tydschriften.
De zijkanten van het achterdoek wa
ren felblauw, het midden crème. De
goedgeklede Kennedy in een donker
blauw pak stak hoog boven de lessenaar
uit. zyn witte overhemd deed zyn ge
bruinde gezicht extra uitkomen. Enkele
malen gaf de president biyk van een
droge humor, die zyn gehoor zeer waar
deerde en miljoenen, die Kennedy op de
televisie hebben gezien, zullen trots zyn
op het uitstekend debuut van hun nieu
we president.
Kroesjtsjef naar New York?
Volgens de New York Post neemt men
bij de VN in ruime kring aan, dat pre
mier Kroesjtsjef in New York aanwezig
zal zijn, als de Algemene Vergadering
op 7 maart haar zitting hervat.
Verder zei Abbas dat de Indonesische
regering ermee heeft ingestemd de Al
gerijnse opstandelingen te helpen die
voorbereid zyn voor een langdurige oor
log
Abbas gaat vandaag naar de Maleise
federatie.
Parijs boos op
Duitse televisie
De Franse ambassadeur in Bonn,
Franqois Seydoux, heeft gisteren stap
pen gedaan by het Westduitse ministe
rie van Buitenlandse Zaken in Bonn in
verband met een dinsdag door de Duitse
televisie uitgezonden programma over de
Algerynse stryd, getiteld: „de zeven
jarige oorlog".
Naar Fri >e opvatting droeg de uit
zending een louter anti-Frans karakter
en gaf zy uiting aan de FLN (het Alge
rynse bevrydingsfront» welgezinde ge
voelens.
S-ydoux zou er de nadruk op gelegd
heboin, dat dergelyke voorvallen de
goer e Duits-Franse betrekkingen na-
d?l., invloeden. In Bonn zou men de
Franse ambassadeur een onderzoek van
de kwestie toegezegd hebben.
Een felle uitslaande brand in een dub
bele woning in Barrahuis. onder de
rook van Leeuwarden, heeft in de af
gelopen nacht het leven gekost van
drie kinderen van het gezin Wiersma.
De brand brak omstreeks drie uur
vannacht uit en was pas om zeven uur
vanmorgen bedwongen.
Het vuur werd ontdekt door een boeren
arbeider toen het huis in lichterlaaie
stond. Op hun beurt alarmeerden bu
ren de Leeuwarder brandweer. Hoewel
de brandweer spoedig ter plaatse was,
stond men bijna machteloos tegen de
enorme vuurzee, die de woning van de
Wiersma's verwoestte.
Drie kinderen, die in hun slaap werden
verrast konden niet meer gered wor
den. Het waren de vierjarige Ellv, de
12-jarige Jan en de vijfjarige Sieneke.
De heer Wiersma liep verwondingen
op, toen hy geholpen door huren,
trachtte de drie op een afzonderlijk
zoldergedeelte slapende kinderen via
een dakvenster te bereiken.
Vier kinderen uit het gezin konden uit
de vuurpoel worden bevrijd. Over de
oorzaak van deze zeer ernstige brand
tast men nog in het duister. De wo
ning brandde geheel uit. Een naast
gelegen woning werd aanvankelijk ook
door het vuur bedreigd maar kon toch
behouden blijven. Het gezin WleiMlA
woonde nog maar kort In de ramp
zalige woning.
Uit Het Leidsch Dagblad van
28 Januari 1861:
Naar wij vernemen zal den
7 Febr. a.s. met medewerkinq
der Ver. van Musici uit het
Leidsch Orchest, door de Rede
rijkerskamer Vondel de vroeger
aangekondigde openbare verga
dering ten voordeele d:r noodlij
denden door den Watersnood
plaats hebben. Op die vergade
ring waarop declamatie en mu
ziek zich afwisselen zullen, zal
buitendien door onzen ook als
letterkundige zoo gunstigen be
kenden stadgenoot de heer J.
Kneppeihout, in de eerste af dee
ling een voorlezing worden ge
houden.
