UITBREIDING VAN SCHIPHOL
VOLGENS HET PLAN-DELLAERT
Eisenhowers afscheid
tweetal waarschuwingen
Loemoemba nu in cel
in Katangese hoofdstad
WEERBERICHT
Goedkopere plannen van de baan-
kosten geraamd op 202 miljoen
De Kamerleden
gerustgesteld
Gevaar van overheersing door
militaire en technische elite
Op versoek van Kasavoeboe en
met toestemming van Tsjombe
(Due/ QTie
teuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 18 JANUARI 1961
No. 30257
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal: f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Na felle kritiek zegt minister Korthals toe:
(Van onze parlementaire redacteur)
Algemeen is er gisteren in de Tweede Kamer uiting gegeven aan de
ongerustheid over de trage ontwikkeling van Schiphol. Men meende,
dat de vertraging is veroorzaakt door de overweging van een nieuw,
goedkoper plan van een Haags architectenbureau.
Minister Korthals heeft echter verklaard, tot de conclusie te zijn
gekomen, dat het goedkopere plan niet verantwoord zou zijn en dat
inmiddels de uitvoering van de oorspronkelijke plannen (het plan
Dellaert) zonder vertraging voortgang heeft gevonden.
Deze plannen brengen mee, dat de Rijksweg langs Schiphol moet
worden omgelegd.
is zeer gezond, maar uiteraard moeten
maatregelen worden genomen om de
plannen te kunnen financieren. Tussen
de N.V. Schiphol en de aandeelhouders
is overleg gaande over een financierings
schema voor de kapitaalbehoefte in 1962
en 1963. In afwachting van het resul
taat, kan nog niets worden gezegd over
de rijksbijdrage.
Wanneer op Schiphol de bestaande
baan is verlengd en een nieuwe is
aangelegd, zal er dus meer dan een
baan te gelijk kunnen worden ge
bruikt. Dan mag de afhandeling van
de passagiers weer geen knelpunt
worden. En dus is er behoefte aan
een nieuwe stationsgebouw.
Van de directie van de N.V. Schip
hol heeft minister Korthals echter
nog geen ontwerp voor een nieuw
stationsgebouw ontvangen. Hij hoopt
echter, dat spoedig een uitgewerkt
plan kan worden voorgelegd, omdat
de tijd dringt.
De kritiek uit de Kamer op de
trage gang van zaken met de uit
breiding en modernisering van
Schiphol was nogal fel geweest. De
oppositie sprak bij monde van de
socialist ir. Posthumus zelfs van een
„tragi-komische martelgang".
Minister Korthals herinnerde er daar
op aan, dat de regering reeds in 1957
de plannen van N.V. Schiphol in be
ginsel had goedgekeurd. De ontwikke
ling van de techniek heeft het echter
noodzakelijk gemaakt onderdelen van
het plan grondig te herzien, want er
was geen rekening gehouden met straal
vliegtuigen. Men is daarna overgegaan
op een dubbel stel banen. Het gewij
zigde plan, waarvan de kosten worden
geraamde op 202 miljoen gulden, is op
23 november 1960 door de vergadering
van aandeelhouders goedgekeurd.
Ongevraagd
Ongevraagd heeft een particulier ar
chitectenbureau een beperkt plan aan
geboden, dat aanzienlijk minder inves
teringen zou vergen. Het was daarom
waard nader te worden bezien, maar
de minister is met de N.V. Schiphol
tot de conclusie gekomen, dat een be
perkte opzet hoe aantrekkelijk ook
uit financiëel oogpunt niet verant
woord zou zijn en dat de voorkeur moet
worden gegeven aan de oorspronkelijke
plannen, die niet zijn opgehouden, maar
waarvan volgens de minister de uitvoe
ring voortgang- heeft kunnen vinden.
Wanneer de twee banen zyn voltooid
overtreft Schiphol een aantal andere
luchthavens in Europa. In de begroting
van 1961 is tien miljoen gulden opgeno
men voor de uitbreiding van Schiphol,
waarbij nog acht miljoen gulden kun
nen worden gevoegd van de begroting
1960. De financiële positie van Schiphol
KLM-GRONDPERSONEEL IN
ROME IN STAKING
Het grondpersoneel van de KLM in
Rome heeft met het grondpersoneel van
de BEA, BOAC en de Air France beslo
ten van hedenochtend tot vrijdag mid
dernacht in staking te gaan.
Het eist met het personeel van de Ita
liaanse luchtvaartmaatschappij Al Italia
een vergoeding van 500 lire (circa f.3.
per dag van januari af, omdat op die
dag het internationale verkeer van het
vliegveld Ciampino naar het vliegveld
Fiumicino werd verplaatst. Fiumicino
ligt 30 km van Rome, tweemaal zo ver
als het oude vliegveld.
Het grondpersoneel van de Al Italia is
reeds dinsdag te middernacht in staking
gegaan en de maatschappij heeft een
aantal vluchten laten vervallen. Vorige
week hield het personeel van de Al Italia
en de buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen reeds een waarschuwingssta
king van 24 uur.
MATIGE VORST
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Droog weer met plaatselijk wat bewol
king. Matige nu en dan krachtige, zuid
oostelijke wind. Vannacht lichte tot ma
tige vorst, morgen overdag lichte vorst
tot temperaturen om het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
19 JANUARI
Zon op: 8.38 uur; onder; 17.04 uur.
Maan op: 1002 uur; onder 20.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.53 en 17.11
uur. Laagwater te 0.45 en 13.07 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Ministers Korthals meende met zijn
mededelingen de ongerustheid te hebben
weggenomen. Hij gaf de verzekering, dat
al het mogelijke wordt gedaan om van
Schiphol een luchthaven te maken, die
aan de hoogste eisen voldoet.
Gerust
Bij de replieken zei de KVP-er Mae-
nen namens de vaste commissie voor
Verkeer en Waterstaat, dat de Kamer
leden ten volle waren gerusgesteld.
Schiphol was bij de behandeling van
de begroting van Verkeer en Waterstaat
het kernpunt van het debat geweest,
maar de KVP-er mr. Roolvink had ook
gepleit voor een spoedige aanleg van
de weg E-8 van Utrecht naar Twente,
omdat binnen enkele jaren in Duitsland
de Autobahn gereed zal zijn van het
Ruhrgebied naar de Duitse zeehavens.
De Twents-Westfaalse industrie heeft
dan een betere verbinding over de weg
met de Duitse zeehavens dan met de
Nederlandse zeehavens.
Minister Korthals kon het belang van
een goede verbinding van Twente met
de Nederlandse zeehavens volkomen on
derschrijven, maar hij wilde er liever
op terugkomen als vandaag ook de an
dere verkeersvoorzieningen aan de orde
zijn.
(Van onze correspondent in Washington)
President Eisenhower heeft gisteravond in een t.v.-toespraak van een
kwartier afscheid genomen van het Amerikaanse volk. Over enkele
dagen zal voor hem het einde komen aan de periode van vijftig jaar,
waarin hij zijn land gediend heeft. Hoewel dit feit hem niet onbewogen
kan laten, gaf de president geen ogenblik aan zijn emoties toe. Zijn
stem was krachtig en zijn boodschap tot het volk had meer diepte dan
verscheidene toespraken uit het verleden.
Geen akkoord over
ontwapening, maar
wel oorlog vermeden
De president liet twee waarschuwin
gen horen, die een opvallende overeen
komst vertoonden met een brochure, die
enige maanden geleden in Amerika is
verschenen. Belangrijke gedachten uit
die brochure kregen hierdoor zeer men
selijke publiciteit.
Eisenhowers aanmaningen om de
middenweg te bewandelen en het even
wicht te bewaren tussen particuliere en
gemeenschapsbelangen, bevatte weinig
nieuws. Doch de twee andere opmer
kingen herinnerden sterk aan de bro
chure „community of fear" (Gemeen
schap van de vrees) geschreven door
Harrison Brown en James Real.
Toen wij onlangs over deze brochure
schreven, maakten wy de opmerking:
„Men zou wensen dat Kennedy zijn
ambtstermijn zou beginnen mei alleen
dat boekje op zijn bureau". Welnu,
Eisenhower heeft in zyn reecis ontruim
de werkkamer belangrijke passages uit
dit boekje op de tafel van zyn opvol
ger gelegd.
De president wees erop hoe omvang
rijk de bewapeningsindustrie en de mi
litaire gemeenschap in Amerika ge
worden zyn. Wy moeten op onze hoede
zijn, aldus Eisenhower, opdat het mili
taire en industriële conglomeraat geen
ongerechtvaardigde invloed krygt. De
vrijheid en de democratie zouden an-
Zes nieuwe bruggen
over de Rijn?
(Van onze Arnhemse correspondent)
Blijkens de plannen van Rijkswater
staat en het thans ter visie gelegde ont
werp streekplan Rijn en IJssel bestaat
een redelijke kans, dat er in de toekomst
in totaal zes nieuwe verkeersbruggen
over de Rijn gebouwd zullen worden.
In de eerste plaats betreft het hier de
bruggen in de nieuwe noord-zuid verbin
ding Zwolle-Helmond, die de Ryn bij
Heteren kruist en in Rijksweg 15, die het
Pannerdens Kanaal (gekanaliseerde
Rijn) bij Doornenburg passeert. Volgens
de ontworpen tracees waarin het streek
plan voorziet, dienen er voorts nieuwe
oeververbindingen te komen by het
Roermondsplein te Arnhem, (weg die via
Atnhem-Zuid naar Westervoort aanslui
ting geeft op de hoofdverkeersweg naar
Doesburg) parallel aan de spoorbrug bij
Oosterbeek (nieuwe verbinding Elst-zui-
delijke Veluwezoom) en bij de Konings-
ley-Kleefschewaard (verlegging Rijks
weg NijmegenArnhem) ten oosten van
de ontworpen verbouwing van Arnhem-
Zuid, met onmiddellijk de aansluiting op
het Arnhemse industrieterrein. Tenslotte
wordt in de toelichting over het streek
plan gewaagd van een eventuele oever
verbinding bij Wageningen in verband
met de mogelijke uitbreiding van deze
stad aan de overzijde van de Rijn by
Randwijk.
ders in gevaar kunnen komen. De pre
sident onderstreepte ook nog een ander
gevaar, dat eveneens in de brochure
staat vermeld. Het gevaar namelijk dat
de technischwetenschappelyke elite
meester zou worden van de staatspoli-
tiek en enkele zinnen verder kwam hij
er dicht aan toe zelfs de titel van de
brochure te noemen toen hij zei, dat
de wereld moest vermijden een gemeen
schap van vrees en haat te worden.
Vooral om één reden gevoelde Eisen
hower teleurstelling bij het neerleggen
van zijn ambt: op het gebied van de
ontwapening heeft hij n.l. geen succes
gehad. Hij kon helaas niet zeggen, dat
een duurzame vrede in zicht is. Wel
iswaar is oorlog gedurende zijn regieme
vermeden, doch veel moet nog gedaan
worden voor de bevordering van de
vrede.
Belgische stakingen
ebben verder af
(Van onze Brusselse correspondent)
De stakingen in België zijn zich
zelf aan het liquideren en de
socialisten kunnen de nederlaag,
welke zij hebben geleden, niet ver
kroppen. Zowel in de Kamer als in
de Senaat zijn zij weer op inciden
ten uit en hun bladen overladen de
regering met de meest onheuse en
onware verwijten. Vooral Lefebvre
de liberale minister van Binnen
landse Zaken, is hun zondebok
geworden, nadat de bokser Wous-
sem, die maandag had deelgenomen
aan relletjes tegen de Rijkswacht
te Luik en die daarbij was getrof
fen, aan zijn verwondingen is
overleden.
De Senaat, die thans de eenheidswet
behandelt, zal deze waarschijnlijk om
streeks de 15de februari goedkeuren.
Naar het schijnt zyn zelfs enige liberale
teruggekomen op hun oorspronkelijk be
sluit tegen de wet te stemmen, zodat de
meerderheid van de regering nog groter
zal zijn dan werd verwacht.
Of er daarna Kamerontbinding en
nieuwe verkiezingen zullen volgen? Het
gerucht ging gisteren in de wandelgan
gen van het parlement met meer kracht
dan ooit. Wel heeft premier Eyskens in
een interview met het Franse persbureau
A.F.P. verklaard, dat hij de mogelijkheid
van zulke tussentijdse verkiezingen niet
uitsloot, maar dat er zich in werkelijk
heid toch eigenlijk geen nieuwe politieke
feiten hebben voorgedaan, die een
nieuwe raadpleging van het land eisen.
De C.V.P., zo zei de premier nog, zal er
wel baat bij hebben de nederlaag van
de socialisten uit te buiten en men kan
zich afvragen of het strookt met het
nationaal belang tot verkiezingen over
te gaan voordat de verbittering en de
wrok, die de gebeurtenissen hebben ach
tergelaten, wat zijn geluwd.
Inmiddels begint het leven in België
zijn normale aanzien weer te hernemen,
nadat er in de afgelopen weken 1350
sabotagedaden zijn gepleegd. Gisteren
heeft het Algemeen Verbond van Bel
gische Vakverenigingen het einde van
de stakingen voor de Borinage aange
kondigd. Mogelijk dat zy in het Luikse,
waar Renard nog steeds het hoogste
woord voert, wat zullen voortduren,
maar ook daar is overal een neiging tot
werkhervatting. De dienst by de Belgi
sche spoorwegen is vrijwel normaal; de
verbindingen met het buitenland werden
vandaag hervat en er worden weer
vrachtzendingen per wagonlading ge
accepteerd.
Bij Ritthem in de buurt van Vlis-
singen liep het 2902 ton metende
vrachtschip Iberia" gisternacht
aan de grond. Het schip zat muur
vast op de zeewering, waarin een
diep gat is geslagen. Pas vannacht
om drie uur slaagden drie Belgische
en drie Nederlandse sleepboten er
met een gezamenlijke krachtsin
spanning van zo'n 7000 pk in het
schip van de dijk te trekken. De
Iberia" is voor onderzoek op de
rede van Vlissingen voor anker
gegaan.
TWINTIG MILJOEN VOOR
HET NOORDZEEKANAAL
B. en W. hebben aan de gemeenteraad
van Amsterdam een voorstel doen toe
komen, een krediet te verlenen van f. 20
miljoen, als voorlopige bydrage in de
kosten van de werken, nodig voor de
verbetering van de toegang tot het
Noordzeekanaal (havenmond IJmuiden).
Het plan is de toegang tot het Noord
zeekanaal geschikt te maken voor sche
pen van 75.000 ton. Met de uitvoering
van de daartoe nodige werken is intus
sen een aanvang gemaakt. Het Rijk zal
in de kosten bijdragen voor twee-derde
en de provincie Noord-Holland voor 2Vt
procent met een maximum van f. 2 mil
joen.
De totale kosten zijn nog niet defini
tief bekend.
Voorzichtig probeert de jeugd met i nog even stevig moeten doorvriezen
een voet of een schooltas of het ijs voordat op grachten en vaarten
al sterk genoeg is. Het zal echter 'gereden zal kunnen worden.
De Katangese regering heeft vandaag bekendgemaakt, dat Loemoemba
naar Elisabethstad is overgebracht voor gevangenzetting, „op verzoek
van president Kasavoeboe en met toestemming van de Katangese
regering". In de officiële bekendmaking heet het verder, dat „de ver
rader Loemoemba naar Katanga is overgebracht, daar de gevangenis
in Thijsstad, bij Leopoldstad, niet voldoende waarborgen bood".
Blykens de bekendmaking is Loemoemba gisteren op het vliegveld van Elisabeth
stad aangekomen, samen met de voormalige generaal Mpolo, oud-minister van
Jeugdzaken in het kabinet-Loemoemba, en Okito, vice-president van de Senaat.
De drie gedetineerden, aldus het communiqué, zijn gevangengezet op een veilige
plaats buiten de hoofdstad van Katanga.
Van officiële zijde zijn geen verdere bijzonderheden gegeven. In niet-officiële
berichten wordt gezegd, dat Loemoemba's lichamelijke toestand slecht is.
Baloeba-rebellen
weer agressief
Kongolese militairen hebben op het
vliegveld van Gemena in de Evenaar
provincie een vliegtuig van de VAR aan
gehouden en daarin wapens, munitie en
propagandavlugschriften voor aanhan
gers van Loemoemba onder de Kongo
lese strijdkrachten ontdekt, zo is van of
ficiële Kongolese zijde in Leopoldstad
vernomen. In de provincie Evenaar wor
den steeds meer valse bankbiljetten ont
dekt, die in de Sovjet-Unie zouden zijn
vervaardigd; zij zouden uit de Oostpro
vincie worden binnengesmokkeld.
Kongolese militaire politie heeft gis
teren een razzia gehouden in een politie-
kamp van Leopoldstad. Dertig politie
mannen werden wegens „insubordinatie"
ontwapend en met vrachtauto's naar
een gevangenis vervoerd. De arrestaties
zouden verband houden met de klach
ten zowel van polit ie als legert roepen
over achterstand in de soldijbetaling, te
kleine rantsoenen en de toestanden in
het algemeen.
Aanval van Baloeba
Honderden Baloeba-opstandelingen
hebben gisteren in de buurt van Locena
drie aanvallen gedaan op een trein met
Zweedse troepen. Zij werden met „ern
stige verliezen" afgeslagen, aldus heeft
een woordvoerder van de V.N. in Elisa-
bethstad bekendgemaakt. De trein moest I
terugkeren, omdat de spoorlijn werderop
was opgebroken. De Zweedse troepen
hebben zich tenslotte ingegraven bij het
station van Loeena rondom de trein;
een hefschroefvliegtuig voert munitie en
voorraden uit Kamina aan.
Klachten van Kasavoeboe
De Veiligheidsraad heeft een memo
randum van de Kongolese president Ka
savoeboe gepubliceerd, waarin deze zich
beklaagt over een ernstig gebrek aan
coördinatie tussen de V.N. in Kongo en
de Kongolese autoriteiten.
Kasavoeboe zegt in zyn memorandum,
dat Kongo gerechtigd is bilaterale hulp
te ontvangen, en voorts dat het nood
zakelijk is te protesteren tegen en om
een verklaring te verzoeken over de hou
ding, die de vertegenwoordigers van de
secretaris-generaal in enkele gevallen
hebben aangenomen. Zo hebben de
VH.-troepen b.v. niets gedaan om de
arrestatie en ontvoering van het hoofd
van de provinciale regering van Kivoe,
Jean Mihuro. en andere hoofdfunctio
narissen van die regering te verhinderen.
Kasavoeboe noemt nog andere voorbeel
den.
De acht Belgische parachutisten die
enige dagen geleden te Goma in de
provincie Kivoe door Loemoembagezinde
troepen werden gevangen genomen, zijn
naar Stanleystad overgebracht.
Dit is volgens Radio-Cairo door gene
raal Loendoela aan de regering van de
VAR meegedeeld. De boodschap van
Loendoela is ook gezonden aan de leden
van de Veiligheidsraad, aan Dajal en
aan alle Afrikaans-Aziatische landen.
Er wordt nog in gezegd, dat de parachu
tisten hebben bekend, begin januari uit
Duitsland naar Kongo gezonden te zijn
„om de troepen van kolonel Moboetoe te
versterken".
Uit Het Leidsel Dabglad van
19 Januari 1861:
De Japannezen hebben
ontdekt, dat eenige minuten
vóór de aardbeving de magneet
tijdelijk zijn kracht verliest;
daarop hebben zij een vernufti-
gen toestel uitgedacht, bestaan
de uit een klein stoeltje, waarop
een magneet in den vorm van
een hoefijzer rust en bene
den hetwelk een metalen klok is
bevestigd. De magneet houdt
een klein gewigt vast, maar
wordt ze krachteloos gemaakt,
dan raakt het gewicht natuur
lijk los er moet door de inrig-
ting van den toestel op de klok
vallen. Het daardoor veroor
zaakt geluid strekt alsdan ter
waarschuwing voor de bewoners
om hunne hutten te verlaten en
voor veiligheid in de openlucht
te gaan.
