KAMER VERRAST DOOR NIEUWE
VISIE OP RADIO EN TELEVISIE
Vermoeide Eyskens moei
korte tijd rust iiouden
IEMCO
WEERBERICHT
NIEUWE COMMISSIE GAAT PROBLEMEN BESTUDEREN Regering wijst
Tevredenomdat opzet in handen
blijft van de omroepverenigingen
Ook op terrein
van de politiek
V.P.R.O.-plan af
Socialisten pogen met zo min
mogelijk kleerscheuren uit de
strijd tevoorschijn te komen
ëud <2)ïiè
tetews
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 13 JANUARI 1961
No. 30253
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. vao Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag nogal verrast zitten luisteren
naar staatssecretaris mr. Y. Scholten, toen hij kwam vertellen, dat er
een nieuwe commissie in het leven zou worden geroepen om hem van
advies te dienen over een aantal problemen van radio en televisie.
Zoals wij gisteren nog in een gedeelte van onze oplage konden be
richten zal deze breed samengestelde commissie, waarin ook politici
zitting zullen hebben, onder leiding staan van prof. mr. L. W. G.
Scholten, voorzitter van de Radioraad en oud-lid van de Tweede
Kamer.
De regering wil radio en televisie in één wet onderbrengen, waarbij
rekening wordt gehouden met de mogelijkheid van een derde radio
programma via een F.M.-zendernet.
een omroepvereniging en het geabon
neerd zyn op de omroepbladen. Ten aan
zien waarvan de omroepverenigingen
hebben aangedrongen op een wijziging
van het hangende wetsontwerp, het ge
meenschappelijk gebruik van studio's en
dergelijke.
Gevoelige materie
Het was ook niet zijn bedoeling, ver
klaarde mr. Scholten. de behandeling
van de Omroepwet naar St.-Juttemis te
verschuiven. Hij hoopte dat de commissie
met bekwame spoed rapport zou uitbren
gen, opdat wijzigingen in het ontwerp
voor een nieuwe omroepwet, zullen war
den gedragen door het oordeel van een
breed samengestelde commissie. Het in
stellen van een dergelijke commissie is
geen nieuwigheid, want na het verschij
nen destijds van het voorlopig verslag
over het wetsontwerp inzake de nieuwe
organisatie van het hoger onderwijs, is «ie
commissie-Van der Pot geïnstalleerd, om
een aantal belangrijke punten tot een
oplossing te brengen.
O Slot pag. 2
Waarom is een dergelijk advies
niet gevraagd aan het vaste advies
college, de Radioraad?
Staatssecretaris Scholten heeft dat
niet willen doen, omdat de Radio
raad zich doorgaans niet begeeft op
het terrein van de politiek, waarmee
radio en televisie nu eenmaal ver
band houden. Daarom acht hij een
aparte commissie gewenst, waarin
ook politici zitting hebben. Men kan
min of meer een vergelijking trekken
met een pacificatiecommissie, die het
einde van de schoolstrijd voorbe
reidde.
Mr. Scholten ontveinsde zich niet. dat
het hierdoor nog wel enige tijd zal duren
voordat een nieuw wetsontwerp in de
Tweede Kamer zal kunnen worden be
handeld, maar hij meende, dat de yoor-
delen opwegen tegen de nadelen. Hij
maakte er wel op attent, dat de commis
sie een aantal specifieke, nog nader te
formuleren vraagstukken ter beoordeling
voorgelegd zal krijgen en niet een onbe
perkte taak zal krijgen op het terrein
van radio- en televisiewetgeving.
Pleidooi
Een jaar geleden heeft het Kamerlid
Peters, bestuurslid van de KRO. een
pleidooi gehouden voor het tegelijkertijd
in één wet regelen van radio en televisie.
De staatssecretaris heeft overwogen, dat
dezelfde organisaties de omroepver
enigingen en dikwijls ook dezelfde
mensen bij beide zijn betrokken, zodat er
een nauwe verwevenheid bestaat tussen
de organisatie van radio en televisie.
Volkomen scheiden van beide past niet
in het feitelijk gebeuren. Dit betreft niet
alleen de programma's, maar ook allerlei
andere'punten; het personeelsbeleid, het
bouwbeleid ,het beleid in de vertegen
woordiging ten opzichte van het buiten
land.
Totnutoe is steeds het argument ge
bruikt. dat de televisie nog te zeer in
ontwikkeling is om reeds wettelijk te
worden geregeld.
Hoewel zij zich ongetwijfeld verder zal
ontwikkelen, klemt thans in 1961 de
vraag veel meer dan in het verleden of
wij er verstandig aan doen een radiowet
in het leven te roepen zonder tegelijker
tijd aandacht te geven aan de televisie.
Achterhaald
Hier komt bij, dat de technische ont
wikkeling zo snel gaat, zowel ten aanzien
van de radio als de televisie, dat men
zioh kan afvragen of een radiowet op ba-
sas van een enigszins verbeterde Rac^io-
omroepwet niet inmiddels achterhaald is
door de feiten. Hierbij valt in het bijzon
der te denken aan de mogelijkheid dat
in de komende jaren wellicht een derde
FM-zendernet wordt gebouwd. Bij de
golflengteconferentie, die in mei a.s. in
Stockholm wordt gehouden, zal moeten
blijken of hiervoor een kans bestaat. In
dien deze conferentie onze verlangens op
dit punt inwilligt, zal onder ogen moeten
worden gezien wanneer een dergelijk net
zou kunnen worden gebouwd. Het hui
dige ontwerp gaat eigenlijk geheel uit
van twee programma's volgens de reeds
tientallen jaren bestaande situatie. Het
gaat nu om twee grote en zeer belang
rijke vragen: eventuele inpassing van de
televisie in de Radio-omroepwet en het
derde programma.
Tegelijk doen zich een aantal andere
vragen voor zoals de coördinatie van pro
gramma's, de positie van de Wereldom
roep, de koppeling van lidmaatschap van
Daarnaast heeft de staatssecretaris
overwogen, dat het voorlopig verslag over
de Radio-omroepwet van 1954 dateert en
dat deze gehele materie sindsdien (mede
door de televisie) sterk in ontwikkeling
is. Het is een materie, die zeer gevoelig
in ons volk ligt. In dit stadium is er een
dringende behoefte een aantal belang
rijke vraagstukken opnieuw te bezien
door een breed samengestelde commissie.
De mededelingen van de staatssecretaris
verwekten nogal wat opschudding in de
Kamer. Sommige leden, die tevens be
stuurslid zijn van een omroepvereniging,
voelden zich overrompeld en een debat
over de mededelingen achtten zij in ie
der geval niet mogelijk.
De KRO-bestuurder Peters (KVP)
vond het echter wel bevredigend, dat de
commissie moet uitgaan van een opzet
met omroeporganisaties en niet van het
VPRO-plan voor een nationale omroep
Staatssecretaris mr. IJ. Scholten
heeft gistermiddag in de Tweede
Kamer het VPRO-plan voor een
nationale omroep afgewezen, om
dat het een onvoldoende garantie
geeft aan de verschillende stro
mingen in ons volk. De vrije
meningsuiting zou worden ver
waarloosd. Het plan is te
uitsluitend gebaseerd op program-
ma-samenwerking en het wordt
gekenmerkt door een te sterk
geforceerde eenheid. Bovendien is
de praktische uitvoerbaarheid zwak
door het zeer omvangrijke bestuur
en de zeer omvangrijke program
maraad.
Ontwijken
IETS ZACHTER
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Aanvankelijk zwaar bewolkt met wat
lichte regen of motregen en overwegend
matig zuidwestelijke wind. Later voor
namelijk in het noorden van het land
zonnige perioden maar plaatselijk ook
mist en zwakke tot matige, naar noorde
lijke richtingen ruimende wind. In het
binnenland iets zachter.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
14 JANUARI
Zon op: 8.43 uur; onder: 16.56 uur.
Maan op: 5.45 uur; onder: 14.49 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.38 uur en
13.02 uur.
Laagwater te 8.42 uur en 21.07 uur.
Dit blad bestaat uit 22 pagina's.
De socialist mr. Vrolijk nam het de
staatssecretaris kwalijk, dat hij met de
instelling van de nieuwe commissie zijn
rechtstreekse verantwoordelijkheid voor
het radio- en televisiebestel ontwijkt.
Pas een volgende generatie van Ka
merleden, zei hij, zal door het uitstel van
de behandeling van de omroepwet, over
de omroepproblemen kunnen spreken.
Staatssecretaris Scholten antwoordde,
dat het niet zijn bedoeling is geweest de
Kamer te overrompelen. In de vorige
week verschenen memorie van antwoord
had hij over zijn plannen niets kunnen
mededelen, omdat hij nog nader overleg
moest plegen, waarna hij pas aan het
eind van de vorige week zijn beslissing
heeft genomen.
Daarna had hij het juist gevonden, de
Kamer gisteren zo spoedig mogelijk in te
lichten, al is de eindformulering van de
opdracht aan de commissie nog niet ge
reed. Hij had niet willen wachten totdat
hij over enkele maanden de commissie
zou zou installeren.
(Van onze Brusselse correspondent)
Tegen alle verwachtingen in heeft de Belgische Kamer gisteren niet
gestemd over het ontwerp van de wet voor economische expansie,
sociale vooruitgang en financiële gezondmaking, beter bekend als het
ontwerp voor de „eenheidswet". Tijdens de debatten van gisteren,
tegen het einde van de middag, is premier Gaston Eyskens namelijk
plotseling onwel geworden. Hij begaf zich lijkbleek naar de zieken
kamer van het gebouw van de Kamer en twee parlementsleden, die in
het dagelijks leven geneesheer zijn, hebben hem daar onderzocht. Zijn
toestand bleek niet ernstig. Hij zal alleen enige dagen rust moeten
houden omdat hij oververmoeid is. Daarna kon de stemming over de
eenheidswet niet plaatsvinden. De socialisten verlangen namelijk, dat
premier Eyskens aanwezig zal zijn wanneer hun voorzitter Collard hem
voor die stemming enige vragen zal stellen, waarop hij een persoonlijk
antwoord wenst.
Uitstel van stemming
over eenheidswet in
Belgische Senaat?
De fractie-voorzitters van de meer
derheid zijn toen met het voorstel ge
komen, dat Collard zijn vragen reeds
nu zou stellen en dat zij eventueel door
Lefebvre, de plaatsvervangend minister
president en minister van Binnenlandse
Zaken, zouden worden beantwoord in
overleg met premier Eyskens.
Daarna is men ingegaan op het so
cialistische voorstel om te zien of Eys
kens vandaag aanwezig zou kunnen zijn.
Is dat niet het geval, dat zal men de
zitting schorsen om de socialisten ge-
Een koninklijke reverence voor ko
ning Olaf van Noorwegen door
Prinses Margaret van Engeland
bij haar aankomst op hel vliegveld
van Oslo ter bijwoning van het hu
welijk van Prinses Astrid
legenheid te geven zich nader te bera
den.
Het is duidelijk dat achter dit alles
een socialistische manoeuvre schuilt. De
socialisten hopen kennelijk op een ver
klaring van de regering, welke het hun
mogelyk maakt hun gezicht te redden
tegenover de stakers. Zjj schijnen te ho
pen dat de regering de eenheidswet, al
thans voor enige tijd, zal „bevriezen"
door de stemming over het ontwerp in
de Senaat uit te stellen en inmiddels an
dere wegen te zoeken om de gestelde
problemen op te lossen. Ook ontbinding
van de kamer zou mogelyk zijn.
Liberale steun verzwakt
Naar het schijnt achten de socialisten
dit de meest redelijke oplossing. Eyskens,
zo zeggen zij, die niet wilde buigen voor
het geweld van de straat, kan er niet
door gegriefd zijn wanneer hij zich moet
neerleggen bij de uitspraak van de kie
zers. Deze socialistische gedachtengang,
die vanochtend door het partij-dagblad
de Volksgazet werd uitgesproken, is wel
verwonderlijk omdat de socialisten toch
zeker weten dat zij nauwelijks zullen
kunnen winnen bij eventuele verkiezin
gen. Een ander argument voor de hui
dige regering toch een wet te zoeken,
die naar overleg met de socialisten zou
kunnen leiden, is de omstandigheid, dat
de steun van de liberalen enigszins
schijnt te verzwakken. Bij de stemmin
gen gisteren over de hoofdstukken van
de wet hebben verscheidene liberale af
gevaardigden af en toe tegen de voorstel
len van de regering gestemd. En in de
Senaat schijnen reeds zes liberale afge
vaardigden te zijn, die hebben verklaard
de eenheidswet niet te zullen steunen.
Het blijft echter de vraag of de re
gering bereid zal zijn (nadat zij van
de week Van Acker eenmaal van haar
goede wil heeft doen blijken) nog verder
in te gaan op socialistische pogingen
met zo weinig mogelijk kleerscheuren
uit de strijd tevoorschijn te komen, al
thans de scheuren in kwestie sierlijk
te kunnen stoppen. De vakbonden heb
ben. ondanks de leningen van de bui
tenlandse zusterorganisaties (die drup
pels op gloeiende platen zijn), met een
nijpend kastekort te kampen. In vele
gezinnen, vooral in Wallonië heerst ge
brek. Daarbij komt dat werkwillige ar
beiders recht hebben op werkloosheid-
uitkeringen. Het personeel van de bu
reaus, waar die steun moet worden
berekend en betaald, is echter ook in
staking. Vele Italiaanse arbeiders lijden
daardoor gebrek. Te Luik heeft het
Italiaanse consulaat al bonnen uitge-
gevene, goed voor 50 kilogram spaghetti.
Moeilijk probleem
Dan is er nog het grote probleem
van de scheuring in de socialistische
partij. De verloren zonen van de Luikse
leider Renard zijn door het partijbe
stuur nog steeds niet teruggebracht in
de schoot van de socialistische familie,
en het is duidelijk dat dit voorlopig
niet kan gebeuren ook. Integendeel, de
vloed van sabotagedaden, met name in
het Luikse, is hoger dan voorheen komen
opzetten.. Men maakt melding van gemo
toriseerde knokploegen, ieder tien man
groot, die 's nachts de wegen en steden
onveilig maken. Molotofcoctails in post-
gebouwen trachten te werpen, bomen
langs de weg omhakken enz. Gisteren
is het te Charleroi weer tot relletjes
gekomen toen de betogers na een pro
testvergadering een stoet wilden vormen
De rijkswacht moest optreden om ze uit
elkaar te drijven. Later staken zij een
kiosk in brand en bestormden zij een
rijdende tram, waarvan zij de ruiten
insloegen
In Luik hebben stakers een „nieuw
wapen" gebruikt in hun strijd tegen
het openen van de warenhuizen. In de
„Grand Bazar" ontstond grote beroering
onder de winkelende dames doordat sta
kers een aantal witte muizen de vrij
heid gaven.
Uruguay wijst Rus
en Cubaan uit
De regering van Uruguay heeft gister
avond de Cubaanse ambassadeur in
Montevideo en de eerste secretaris van
de Russische ambassade aldaar tot per
sonae non gratae verklaard. Er is tot nu
toe geen reden hiervoor bekendgemaakt.
De Rus en de Cubaan zijn er door de
regering van Uruguay van beschuldigd,
dat zij zich in binnenlandse aangelegen
heden hebben gemengd en sociale agita
tie hebben uitgelokt.
De Sovjet-Unie heeft onder de leden
van de V.N. een nota laten rondgaan,
waarin wordt gezegd, dat Amerika's
„vijandige handelingen" jegens Cuba de
ernstigste internationale gevolgen kun
nen hebben. Geëist wordt, dat Amerika
zijn „provocaties jegens het Cubaanse
volk" staakt in het belang van de vrede.
De officiële bruidsfoto van Prinses
Astrid en de heer Johan Martin
Ferner met bruidsjonker en bruids
meisjes v.l.n.r. Ingeborg Lorentzen,
Haakon Lorentzen, Inger Charlotte
en Elle Ragnhild.
In april Amerikaan
in de ruimte
Een van de zeven Amerikaanse astro
nauten die hun opleiding gekregen heb
ben om als eerste ruimtevaarders het
heelal te verkennen, zal „binnenkort"
worden aangewezen voor deze eer in
aanmerking te komen.
Robert Gilruth, directeur van de af
deling ruimtevaart van de Nasa heeft
dit bekendgemaakt en verklaard, dat het
eerste bemande „ruimteschip" waar
schijnlijk in april zal worden gelanceerd
voor een korte ruimte vlucht.
De astronaut zal in een mercurius-
capsule van een ton, die wordt aange
dreven door een Redstone raket, een
reis van 16 minuten van de lancerings
basis Cape Canaveral in Florida over
de Atlantische Oceaan maken. Hij zal
een hoogte bereiken van ongeveer 1150
km voordat zijn verzegelde ruimtecabine
aan parachutes op ongeveer 320 km af
stand van Cape Canaveral in de oceaan
neerdaalt.
Vertrouw de levering van een RADIO of TELEVISIETOESTEL
toe aan een firma met:
Ervaring Vlotte service Ruime sortering
Aan deze eisen voldoet
Het adres voor PHILIPS RADIO TELEVISIE
NIEUWE RUN 30—32 TELEFOON 24244*
Italiaanse ruimteraket
Op Sardinië is gisteren de eerste
Italiaanse ruimteraket gelanceerd. Offi
cieel zijn nog geen bijzonderheden be
kendgemaakt. maar van niet-officiële
zijde verluidt, dat het een tweetraps
raket was, die een hoogte van 170 km
heeft bereikt. Voor experimentele doel
einden heeft het projectiel een natrium-
wolk uitgestoten, die op grote afstand
zichtbaar was.
De Italiaanse Raad voor wetenschap
pelijk onderzoek heeft medegedeeld dat
de lancering uitsluitend een wetenschap
pelijk karakter draagt en onderdeel uit
maakt van een programma voor ruimte
onderzoek. Dit wordt uitgevoerd in
samenwerking met de Italiaanse militaire
autoriteiten en het Amerikaanse Bureau
voor Lucht- en Ruimtevaart. De resul
taten van het onderzoek zullen ter
beschikking van de geleerden van alle
landen worden gesteld. Volgens de
Italiaanse pers zullen nog vijf dergel.j'
raketten worden gelanceerd, de eerste
hiervan vandaag of morgen.
Uit Het Leidsch Dagblad van
15 Januari 1861:
Te Leiden heeft zich onder
het voorzitterschap van Prof M. i
de Vries een sub-commissie ge- i
vormd tot verzameling van bij- i
dragen voor een standbeeld ter i
eere van Vondel te Amsterdam.
Wij vernemen, dat dit jaar
het muziekgezelschap Sempre
Crescendo de herinnering zal
vieren van zijn dertigjarig be
staan, waartoe de Hooglandsche
Kerk welwillend is afgestaan. Bij
die gelegenheid zal ook plaats
hebben een réunie van de oud-
leden van dat gezelschap.