„DE KARAF
in KAMER en TUIN
ONS WEKELIJKS FOTO-praafje
Wat is de beste camera?
ROND
EN
VOETLICHT
De schoonheid en het heest
ZATERDAG 7 JANUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
MARC BERNARDS
rr
GESPEELD IN EEN PISTE
Sober toneelstuk over leven in Zuid-Frankrijk
Vergelding
vj
(Van onze Parijse correspondent)
Het theater in de vorm van een cirkel waarbij een pistenet als in
een circushet traditionele podium vervangtwerd in Parijs al een jaar
°f vijj, zes geleden geopend. Dat het principe dat aan deze revolutio
naire constructie ten grondslag ligtoverigens al uit de middeleeuwen
stamt, zijn levenskracht dus al heeft aangetoond, mag daarom wel
worden aangenomen. Verscheidene toneelvernieuwers of regisseurs als
Reinhart, Gemier, Copeau, Dullin hebben, ieder langs eigen weg, in de
loop van de laatste decennia gepoogd een nieuw, ander en intiemer
contact te leggen tussen spelers en publiek, en stellig kan men de
directeur van het cirkeltheater toegeven dat men in zijn zaal op een
heel ongewone wijze naar de handeling zit te kijken.
handen in gruzelementen laten val
len, en dat voorwerp vormde nu juist
het aanbeden pronkstuk in de uitzet
van haar buurvrouw, de jeugdige en
wat uitdagende volkse schoonheid ma
dame Pecheral. Dat incident neemt
Ze verbeeldt zich dat alle (veel Jon
gere) buurvrouwen die een ruim deel
van de dag in opgewekte, drukke kout
doorbrengen, haar met dat ongeluk
je blijven vervolgen. En zo leeft ze
dan in een sfeer van angsten en be
klemming waar ze een uitgang uit
zoekt door middel van vergelding. Ver
gelding op haar buurvrouw die ze de
zwartste bedoelingen en handelingen
toedicht waaraan de echtgenoot, in
haar door wrok verduisterde ogen, me
de verantwoordelijkheid zou dragen.
Op 'n avond komt ze die man op
het trapportaal tegen, en de zak die
hij op zijn rug torst kan, zo insinu
eert ze, alleen maar gestolen waar
bevatten. Ofschoon de buurman met
een ontwapenende onschuld alle toe
spelingen langs en over zich heen laat
schieten en glijden, neemt die dief
stal in haar verkleumde geest toch de
gestalte van onwrikbare zekerheid
aan. En ze besluit haar buren dan
bij ,de politie, middels een anonieme
brief, aan te geven.
Zolang er gebruiksartikelen in verschillende uitvoeringen worden gemaakt, zal
de vraag van een aspirant-koper altijd blijven: „Wat is nu de beste?" Een
algemene wijsheid is wel geworden, dat wat het duurste is, daarom alleen niet
het predikaat „beste" toekomt.
Is er sprake van foto-apparatuur, dan zal diegene, die meent met een grotere
geldelijke uitgave altijd een veel beter toestel te kunnen verkrijgen, één belang
rijk feit over het hoofd zien. En wel, dat „beter" en „beste" relatieve begrippen
zijn, die bij gebruiksartikelen zeer stellig samenhangen met het doel, dat de
gebruiker zich ervan voorstelt.
Of men zich nu ook sterker in die
handeling voelt opgenomen is een
vraag, die vermoedelijk ieder naar
eigen subjectieve ervaringen zal wil
len beantwoorden. Zeker is dat er aan
de acteurs physiek en geestelijk veel
hogere eisen worden gesteld wanneer
ze zich, zoals hier, bevinden in een
kring, waardoor hun stem „stereofo-
nisch" weerklinkt en iedere hande
ling en elk gebaar gelijktijdig van
alle zijden wordt waargenomen of be
spied.
Men zou kunnen 6preken, in tegen
stelling met het ouderwetse „Italiaan
se" toneel of Bühne, van een meer
dimensionaal theater waardoor ook
aan ieder tekort in spreektechniek of
houding zo een veel scherper relief
wordt verleend. Anderzijds leent deze
centrale dispositie zich ontegenzeg
ljjk matig voor allerhande regie- en
lichteffecten die vaak aan filmtech
nieken doen denken en wordt het bij
voorbeeld mogelijk tijdens een scène
een volledige duisternis te scheppen
waaruit slechts één acteur of actrice
of alleen maar zijn of haar gelaat
visueel tot actie wordt gebracht.
Gezegd moet worden, dat bij de
voorstelling die ik zojuist heb bijge
woond, niet alle leden van het „ta
bleau de la troupe" voldeden aan de
uitzonderlijke voorwaarden die
hun hier werden gesteld. Men zou
een Jean Vilar met zijn troep eens
een experiment in dit kader willen zien
uitvoeren, om een volledige exploita
tie van de mogelijkheden te kunnen
meten. Maar ook deze uitvoering
was intussen lang niet van belang
wekkendheid ontbloot.
Met ieder stuk
Natuurlijk kan niet ieder willekeurig
stuk in de rondte worden gespeeld.
Doch Le Carafon of De Karaf
van Marc Bernard, het werk dat hier
nu zijn première beleefde, leende zich,
in de bekwame en puntige regie van
André Villiers, bijzonder wel voor deze
nieuwe stijl en techniek.
Nog een moeilijkheid
De handeling van het stuk voltrekt
zich in de Zuidfranse stad Nimes,
waardoor voor de spelers nog een extra
moeilijkheid werd opgeworpen in de
vorm van het zuidelijke accent en
een zekere kinderlijke vrijmoedigheid
en spontaniëteit in de gesprekstoon
en de conversatie, waarbij huwelijks
problemen allerminst als taboes ver
meden plegen te worden, mocht ge
dan ook toeschrijven aan mentaliteit
en levensgewoonten, die heersen in
die-begenadigde-streek.
Er zijn twee protagonisten: de com
mentator die optreedt als auteur-re
gisseur, een personificatie-in-zijn-een-
tje van de klassieke Griekse koren
la Anouilh in Antigone), èn een
bejaarde vrouw die wat vereenzaamd
is en verzuurd en een zonde in haar
hart ronddraagt welke in verband
staat met het titelwoord: karaf.
Een jaar of wat geleden heeft ze
die karaf van namaak-porcelein (per
ongeluk of opzettelijk) uit haar oude
De oude dame Picherol (Dora Doll)die de karaf van haar jonge
buurvrouw, madame Pastre (Lydia Vitaille) in diggelen liet vallen.
in haar vermoeide hoofd steeds ont-
zagwekkender proporties aan, en die
obsessie beheerst tenslotte al haar ge
dachten woorden en handelingen.
,Jja "belle et la béte*.
De schoonheid en het beest. Het
was de titel van een Franse film,
die jaren geleden in roulatie was.
Wij moesten eraan terugdenken bij
het zien van dit plaatje van twee
filmsterren.
Inderdaadtwee sterren.
Want in een Tarzanfilm is de
chimpansee Chitah even onmis
baar als het lieve meisje.
Dat meisje is de 22-jarige Alex
andra Stewart en zij speelt naast
Gordon Scott in de zoveelste Tar-
zanproduktie„Tarzan, the mag
nificent". Alexandra werd geboren
in Canada, maar in Parijs maakte
zij al diverse films voor zij in dit
oerwoud verhaal terecht kwam.
De film werd opgenomen in Kenia
en Alexandra was daar graag be
reid voor de fotograaf te poseren.
Zij staat nog maar aan het begin
van haar filmcarrière en dan kan
een beetje extra publiciteit geen
kwaad.
Overigens, Tarzan gaat ook met
zijn tijd mee, al is deze veertig
jaar geleden geschapen filmfiguur
eigenlijk tijdloos. Maar hij is niet
meer het louter lichamelijk sterke
schepsel van vroeger. Ook hij heeft
de invloed van de „beschaving"
niet kunnen ontlopenDe boom
slingeraar van vroeger is nu een
representatieve, beschaafde en be
hoorlijk ontwikkelde vrijgezel ge
worden, die erin zijn nieuwste
avontuur scherp op toeziet, dat
recht zal wedervaren.
We wezen er al eens op, dat de
recht-toe-recht-aan-cowboys van
vroeger met de pistolen laag op de
heupen, die schoten, wanneer er
obstakels in hun weg stonden en
alleen het recht van de sterkste er
kenden, er niet meer zijn. Zij zijn
vervangen door jongens, die nog
wel het pakje uit de dagen van
weleer dragen, maar verder gebukt
gaan onder zware lasten van aller
lei ingewikkelde complexen. Uit de
eerlijke, harde western wan jaren
terug zijn de psychologische ver
halen van het heden gegroeid, die
alleen nog maar in entourage iets
gemeen hebben met hun ongecom
pliceerde voorgangers.
En aan diezelfde invloed heeft
ook Tarzan niet kunnen ontkomen.
De welgeschapen krachtige man
van vroeger met een simpele geest,
maar machtige spiermassa's, die
zich inzette voor de zwakken tegen
de boeven, die in het oerwoud door
drongen heeft zijn laatste adem
uitgeblazen. Al zijn lichamelijke
oerkracht heeft hem niet kunnen
redden en hij is een eigentijdse
figuur geworden, die in zijn jongste
film „Tarzan, the magnificent" een
moordenaar in de kraag pakt en
hem door de wilde Afrikaanse oer
wouden naar de zetel van de re-
rechtigheid transporteert. Hij en de
mensen om hem heen worden niet
alleen belaagd door lichamelijke
gevaren, zij hebben ook hun sociale
en morele problemen. En dat was
iets, waar de voormalige Tarzan-
nen als Johnny Weismuller, en Lex
Barker geen kaas van gegeten had
den. Het leven in deze tijd is niet
gemakkelijk, zelfs niet voor een
De vlieger gaat evenwel niet op,
doordat de beschuldigde de commis
saris in een ogwenk van zijn on
schuld weet te overtuigen. Bij zijn
thuiskomst, ontstoken in explosieve
woede belooft hij zijn vrouw 't besje
daar boven wel even haar vet te zullen
gaan geven.
Doch als puntje bij paaltje, en hij
bij de buurvrouw komt. laat hij zich
al gauw door medelijden vermurwen
en tenslotte loopt alles dus toch met
een sisser af.
Sobes-e handeling
Een bont allerlei en een burenru
zie in etappes dus waaraan Marc Ber
nard ook nauwelijks heel veel meer
betekenis scheen te willen geven;
doch in die sobere en niettemin
schilderachtige behandeling schuilt
juist de charme van het stuk, waar
aan de auteur, die een scherp waar
nemer is, zich niet heeft vertild. Een
innemende en ook wel amusante door
snee van het Zuidfranse leven waar
van als gezegd, de regisseur, met be
hulp van de middelen van het cir
keltheater, de treffende en pikante
trekjes en kantjes met veel effect, let
terlijk en figuurlijk, te belichten wist.
Grappig is, da.t velen dit bij de foto
grafie niet direct zo duidelijk zien.
Zouden we echter de regel van toepas
sing brengen op het artikel auto. dan
is een ieder ervan overtuigd, dat, hoe
wel een grote acht-cilinder luxe per
sonenauto duurder is dan een vracht
wagentje, dit laatste transportmiddel
veel beter voor vrachtvervoer zal zijn
dan het eerst genoemde. Een betere
camera is eveneens een begrip, dat
sterk samenhangt met het doel, dat de
gebruiker beoogt.
Wie zich interesseert voor opnamen
van planten en bloemen van heel
dichtbijvan postzegels of andere
kleine voorwerpen, zal het woord bete
re moeten verbinden aan een ander
toestel dan de man, die grote portret
ten of technische opnamen verlangt.
Hetgeen dus ook weer betekent, dat er
geen toestel is, dat men het beste zou
kunnen noemen. Veel is gesproken over
wat een ideale camera voor eigen
schappen zou moeten bezitten. Dan
komen echter de meest uiteenlopende
eisen vaak weer in botsing met elkaar.
In deze tijd van beknoptheid mag
zo'n camera niet groot zijn, maar toch
weer een zodanig formaat hebben, dat
het negatief sterke vergrotingen toe
laat. Er zou vlot mee gefotografeerd
moeten kunnen worden, omdat levens
echte situaties nu eenmaal plotseling
ontstaan en meestal nog vlugger ver
dwenen zijn. Aan de andere kant
staat het verlangen om een groot en
duidelijk beeld in de zoeker te krijgen,
zodat ook details goed uitkomen en 'n
rustige beschouwing mogelijk is. Nee.
de ideale camera voor alle soorten van
fotografisch werk moet nog geprodu
ceerd worden. Wat echter wel belang
rijk is: Wat mogen we van een toestel
met een bepaald negatief-formaat, van
een speciale constructie en met bijzon
dere mogelijkheden verwachten? Dan
moeten we van 'de bestaande typen
eigenlijk eerst een indeling maken.
Van de verschillende uitvoeringen
kunnen we dan een opsomming geven
van de belangrijkste voordelen en bo
vendien vermelden, waarin ze ten op
zichte van andere uitvoeringen achter
blijven.
Het eenvoudigste type van camera
kent vrijwel iedereen: de box. Nu is
in d'e laatste tijd de aanduiding box
camera een beetje in het gedrang ge
komen. Want enkele jaren geleden was
dit de imam uitsluitend voor het be
kende vierkante kastje. Het werd wel
eens spottenderwijs „zeepkistje'' ge
noemd, zulks naar aanleiding van het
feit dat op bonnen, verstrekt bij aan
koop van een bepaald merk zeep, deze
toestellen verkregen konden worden.
Tegenwoordig heeft ook de box een
meer gestroomlijnde vorm gekregen.
Bovendien is wat zeer belangrijk is
de zoeker sterk veranderd. Bij de
oude boxjes was dit een opzichtzoeker
en de stereotiepe houding van hen, die
met zo'n apparaatje werkten was: half
gebogen kijken op het glaasje, dat voor
invallend licht met de hand moest
worden afgeschermd, terwijl het toe
stel steeds op buikhoogte werd gehou
den. De foto's, die ermee gemaakt wer
den hadden „buikperspectief", d.w.z.
ze gaven dezelfde indruk alsof het oog
van de maker „op zijn buik zat". Nu is
de zoeker van de moderne box een
„doorzichtzoeker" geworden, die op
ooghoogte wordt gebruikt. Boxcamera's
bestaan nu in het formaat 6x9, 6x6,
4x6% en 4x4 cm. Het formaat 6x9
was jarenlang favoriet. Tegenwoordig
worden ook de andere negatiefforma
ten zeer veel gebruikt en ongetwijfeld
zal dit aantal nog groter worden. Want
by de huidige methode van afwerken,
waarbij gebruik gemaakt wordt van 'n
z.g. print-machine, worden kleinere
formaten automatisch vergroot zonder
verhoging van kosten. Het bewaar van
vroeger, dat het kleinere formaat wel
voordeliger was in het gebruik van ne
gatiefmateriaal, maar per slot van re
kening kostbaarder werd, omdat alle
negatieven vergroot moesten worden,
is hiermee vervallen. Naast de boxca
mera's nemen de eenvoudige klap-ca-
mera's nog een vrij belangrijke plaats
in. Het gebruik van het formaat 6x9
ig hierbij sterk achteruit gegaan ten
gunste van het vierkante 6x6 formaat.
Temeer daar ook de printer waar
over we zoeven al spraken van de
6x6 negatieven vergrote afdrukken op
ruim 7x7 of zelfs 9x9 maakt. Het
type van de klapcamera met meer mo
gelijkheden bestaat vrijwel alleen nog
maar in het 6x6 formaat.
De kleinbeeldcamera's hebben zeer
veel terrein gewonnen, mede door hun
voordeel van kostenbesparing bij ge
bruik van kleurenmateriaal. Ook de
6x6 reflexcamera's, waarbij het zoe
kerbeeld ontstaat door een speciale
zoekerlens, die een beeld van het mo
tief op ware grootte van het negatief-
formaat laat zien, zijn zeer geliefd.
In ons volgende babbeltje zullen we
in overzichtelijke vorm de voor- en
nadelen van elk dezer typen nader be
schouwen.
WIST U
dat de fotografie pas ruim hon
derd jaar bestaat (1839).
dat echter reeds in de 16e eeuw
is geschreven over een camera
obscura donkere kamer of
ruimte) in de vorm van een
zwarte tent, waarmee zonsver
duisteringen werden waargeno
men.
dat zelfs nog 100 jaar daarvoor
al over het gebruik van een bolle
lens in de Camera Obscura werd
verhaald.
dat de beroemde Leonardo da
Vinei 1500) uitvoerig de con
structie van zo'n camera obscu
ra die als voorloper van ons
fototoestel is te beschouwen
heeft opgetekend,
en dat Aristoteles (ruim 300 j.
voor Christus) al bekend was
met het feit, dat beeldvorming
ontstaat, wanneer lichtstralen
door een zeer kleine opening
vallen?
Pyracantha coccinea varla-
landii kent men veel beter dan
de vuurdoorn, de klimmende en
altijd groen blijvende heester
met de mooie oranjekleurige
bessen. Eigenlijk kunt u het hele
jaar door plezier van een vuur
doorn hebben. In mei-juni ko
men de platte, witte bloem-
schermen, die dan al spoedig
gevolgd worden door de fraai
gekleurde bessen. Als de vogels
er niet achteraan zitten, kunt u
er niet alleen in de herfst, doch
de hele winter plezier van heb
ben. Het is nuttig ze af te dek
ken met een visnet; de vogels
zullen ze dan wel met rust moe
ten laten. De vuurdoorn kan
men niet in het hartje van de
winter aanplanten, doch men
kan nu wel een exemplaar be
stellen en doe dat bij een so
lide boomkwekersfirma. Die
hebben ze wel in voorraad en
omdat de planten zich moeilijk
laten verplanten, zal men een
in pot gekweekt exemplaar moe
ten bestellen. Als men die direct
na de winter ontvangt, kan men
haar op de bestemde plaats
poten en dat zal dan zijn de
muur of schutting op het zuiden
of het oosten. Als de vuurdoorn
vlak tegen de gevel wordt ge
poot, moet u er wel rekening
mee houden dat de bouwer op
die plaats geen beste grond heeft
gestopt. Er zit allemaal zand en
puin en die zal men dus eerst
uit het plantgat moeten verwij
deren. Breng er dan verse en
goed bemeste, vruchtbare tuin
grond voor in de plaats. Het
plantgat moet niet alleen vol
doende diep, doch vooral ook
breed genoeg zijn; de wortels
moeten direct alle kanten kun
nen uitgroeien.
De vuurdoorn is groenblijvend
en alleen daarom is hij al waard
om aangeplant te worden. Alleen
bij zeer strenge en langdurige
vorst zou het blad wel eens te
lijden kunnen hebben. De vuur
doorn dient men ook te snoeien
en dat kan men het best in de
voorzomer doen, doch niet vlak
voor de bloei, doch direct na die
tijd, dus zodra de bessen gezet
VUURDOORN VOL BESSEN
zijn. Dan kan men precies zien
wat wel en wat niet gemist kan
worden. Veel behoeft men niet
te snoeien; doch op den duur
groeien de jonge takjes toch te
ver naar voren te ver van de
muur af en dan zal men ze toch
iets terug moeten snoeien.
G. Kromdyk.
