Paniek uitgebroken in
grote steden van Laos
KABINET-DE QUAY (ongewijzigd)
TERUG NA ELFDAAGSE CRISIS
Marine-Dakota stortte
neer bij Biak: 5 doden
WEERBERICHT
Na snelle successen van „links"
Generaal Phoemi Nosavan zendt
versterkingen naar belangrijke
vlakte van de kruiken
VLIEGRAMP NED-NIEUW-GUINEA
(9ud 91
teuws
INFORMATEUR BRACHT VERZOENING TOT STAND
Oplossing gevonden op basis van
de motie-Andriessen (KVP)
Tweede Kamer
morgen bijeen
Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 3 JANUARI 1961 No. 30244
Directeur: E. A. E. van Dlshoecü DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Smgel Lelden Glro n0' 67055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De (rechtse) regeringstroepen van generaal Phoemi Nosavan zouden
er gisteren in geslaagd zijn Xieng Khoeang in midden-Laos op de pro-
communistische strijdkrachten van kapitein Kong Lae te heroveren,
Overigens kon dit bericht nog niet officieel bevestigd worden. Wel
staat vast, dat er weer paniek is ontstaan in de residentie van Laos,
Loeang Prabang, waarop de parachutisten van Kong Lae een aanval
hebben gedaan, in samenwerking met de communistische Pathet Lao-
troepen. De aanval werd van twee kanten uitgevoerd: door de Pathet
Lao in het noorden, door twee compagnieën van Kong Lae in het
zuiden. De stad Paksane, tien km van Loeang Prabang gelegen, is nog
in handen van de regeringstroepen, maar de telegrafische verbindingen
met de hoofdstad Vientiane zijn verbroken. Paksane ligt onder vuur
van Kong Lae's mortieren. Een groot deel van de burgerbevolking in
Vientiane poogt opnieuw een goed heenkomen te zoeken naar elders;
met gebruikmaking van allerlei voertuigen trekt men weer in zuidelijke
richting.
Washington huldigen uiteenlopende
standpunten over de toestand en
zijn thans op het hoogste niveau met
elkaar in contact. Macmillan krijgt te
lefonische rapporten uit de Verenigde
Staten. Gisteren begaf de Amerikaan
se ambassadeur in Londen zich naar
Iljoesjins wierpen
materiaal af
Op het ogenblik zijn er versterkin
gen voor de troepen van Phoemi Nosa
van op weg naar midden-Laos. Men
wil de pro-communistische strijdkrach
ten verjagen van de strategische zo
belangrijke „vlakte van de kruiken" en
daarmee voorkomen dat Russische Il
joesjins nog meer versterkingen voor
de troepen van kapitein Kong Lae en
de Pathet Lao aanvoeren. De regering
van Prins Boen Oem heeft meegedeeld,
dat zij haar vertegenwoordiger bij de
V.N. opdracht heeft gegeven Rusland
in de Veiligheidsraad ervan te beschul
digen, dat het het grondgebied van
Laos heeft geschonden en wapens ean
de rebellen levert.
Het formele protest zou binnen 24
uur bij de veiligheidsraad kunnen wor
den ingediend. Men verwacht, dat de
Laotiaanse minister van Openbare Wer
ken, Khampan Paja, vandaag nog van
Vientiane naar New York zou vertrek
ken om de zaak van zijn land bij de
V.N. te bepleiten.
De vertegenwoordiger van de rege
ring van Prins Boen Oem bil de V.N.
Sisoek na Sjampassak, zei in New York,
dat zijn regering bewijzen kan dat vijf
Russische Iljoesjins in de afgelopen
veertien dagen oorlogsmateriaal heb
ben uitgegooid boven Poenhont, op 64
km ten noorden van Vientiane en bo
ven Vangvieng op 104 km ten noorden
van de hoofdstad. In Washington ver
klaarde men echter dat men nog steeds
geen definitieve bewijzen bezit voor een
werkelijke communistische interventie
in Laos. De bewijzen om de ZOAVO,
de V.N. of een andere internationaal
lichaam tot ingrijpen te dwingen, ont
breken nog steeds, zo zei men.
In Londen wordt beseft dat het be
grijpelijk is, dat de Amerikanen de pro-
Westerse regering van Prins Boen Oem
steunen aangezien de V.S. in de af
gelopen zes jaar in Laos een bedrag
van één miljard gulden hebben gesto
ken en hun prestige is gemoeid met
de handhaving van het tegenwoordige
regime. De moeilijkheid is dat de
ZOAVO geen actie zal kunnen onder
nemen zonder dat de regering van Laos
daarom verzoekt. Londen is voorstan
der van een neutralistisch regime of
een ragime met neutralistische inslag
in Laos, hoewel men hier erkent dat
de neutralistische groep welke thans de
strijd tegen de wettige regering heeft
aangebonden meer anti-Amerikaans
dan anti-Russisch is. In elk geval ac
cepteert zij thans Russische steun. De
Russen beschouwen de neutralisten als
de wettige regering.
In verband met de gebeurtenissen in
Laos is de Britse minister van Buiten
landse Zaken Lord Home een dag eer
der van zijn vakantie in Schotland naar
Londen teruggekeerd. Gisteravond be
gaf hfj zich naar premie*- Macmillan,
die zich nog op het landgoed Chequers
bevindt, om met hem de crisis in Laos
in details te bespreken. Londen en
Gisteren kwam het kabinet in het
ministerie van Algemene Zaken bij-
een. Voordat de zaken aan de orde
kwamenwerden de beste wensen
voor het nieuwe jaar gewisseld
Van links naar rechts de ministers
Toxopeus, De QuayVisser en
Korthals.
het Foreign Office om overleg te ple
gen met Lord Home.
Later ontving Home oppositieleider
Hugh Gaistskell en de deskundige op
het gebied van de buitenlandse politiek
van de Lagerhuisfractie van de Labour-
partij Denis Healey. De labourleiders
vroegen om de verzekering dat het par
lement van zijn reces zal worden te
ruggeroepen indien Britse strijdkrach
ten betrokken mochten worden by Laos.
INDO-CHINA
THAILAND
fSlAMj
Twee Katwijkers en
Rijnsburger behoren
tot de slachtoffers
Twee Katwijkers, een Rijnsbur
ger en twee marinemannen uit
Biak zijn gisteren om 20.17 uur
plaatselijke tijd (omstreeks twaalf
uur Nederlandse tijd) om het leven
gekomen, toen een Dakota van de
Marine Luchtvaartdienst vijf mijl
ten zuiden van de waterbasis
marinevliegkamp Biak in Neder
lands Nieuw-Guinea verongelukte
en in zee stortte. De stoffelijke
resten van drie slachtoffers zijn
inmiddels geborgen.
Het tragische ongeval is vermoedelijk
te wijten aan een voor een oefening
afgeworpen parachutefakkel, welke in
de staart van het vliegtuig verward
moet zijn geraakt. Waarschijnlijk is
daardoor de besturing onklaar geraakt
en het toestel in zee gestort. Het onder
zoek wordt nog voortgezet. Het veronge
lukte vliegtuig was op nachtvlucht in de
nabijheid van het marinevliegkamp
Biak
Aan boord van het toestel bevonden
zich luitenant ter zee der 2de-klasse O.
C. B. Smits, 29 jaar uit Biak (gehuwd);
sergeant-vlieger R. Mulder, 30 jaar,
uit Biak (gehuwd, twee kinderen)
sergeant vliegtuigmaker algemeen G.
II. Bontius, 32 jaar, uit Rynsburg (ge
huwd, drie kinderen);
korporaal-vliegtuigmaker constabel M.
H. van de Wiel, 28 jaar, uit Katwijk
(gehuwd)
korporaal vliegtuigmaker vliegtuig-
monteur G. F. G. Immers, 31 jaar, uit
Katwijk (gehuwd, twee kinderen).
De stoffelijk overschotten van luite
nant ter zee Smits, sergeant Bontius en
korporaal Van de Wiel zijn inmiddels
geborgen De overige slachtoffers wor
den nog steeds vermist. Het zoeken naar
deze bemanningsleden is in de loop van
vandaag echter gestaakt door de red-
dingsgroep, welke onder leiding van de
commandant van het Marinevliegkamp
te Biak onmiddellijk na het ongeval is
uitgerukt. De commandant der strijd
krachten in Ned. Nieuw-Guinea is per
vliegtuig uit Hollandia naar Biak ver
trokken. Vooral te Blak is de verslagen
heid groot. Overal hangen de vlaggen
halfstok.
De neergestorte Dakota is een van de
vier toestellen, die de M.L.D. nog maar
kort in dienst heeft. Ze werden aange
schaft, toen de Martin Mariners
mede naar aanleiding van de met dat
type toestellen gebeurde ernstige onge
lukken buiten gebruik werden gesteld.
De Dakota's zijn in ce afgelopen zomer
van de Verenigde Staten gekocht Ze
waren echter al jaren in ons land. De
Kon. Luchtmacht had ze in bruikleen
voor transportdiensten. De Luchtmacht
heeft ze in de afgelopen zomer aan
Amerika teruggegeven, die ze aan de
Koninklijke Marine verkocht.
Dagblad van
Uit Het Leidsch
4 Januari 1861:
In den Volksvriend leest
men: De jenever-rampen van i
Nederland gedurende het jaar
1860 maandelijks door ons mee-
gedeeld als een klein staaltje i
van de tuerkelijkheid, geven: 78 i
gevallen van gevangenneming
en veroordeling: 67 van moord
en manslag: 37 van verwonding i
en mishandeling; 57 zelfmoor
den.
LEIDSCH
DAGBLAD
(Van onze Haagse correspondent)
Het kabinet-De Quay keert ongewijzigd terug na een demissionaire
periode van elf dagen, die de geschiedenis kan ingaan als de „kerst
en nieuwjaarscrisis om 2500 huizen".
Nadat informateur prof. De Gaay Fortman aan de Koningin verslag
had uitgebracht over zijn verzoenend en bemiddelend werk, werd
gisteravond laat prof. De Quay in het Paleis Soestdijk ontvangen.
Hare majesteit gaf de minister-president in overweging terug te
komen op de gezamenlijke ontslagaanvrage van de ministers en
staatssecretarissen, waarop de premier deze ontslagaanvrage introk.
middag op het antwoord van de vier
fractieleiders. Achtereenvolgens kwa
men de heren Andriessen (KVP), Tila-
nus (CHU), Bruins Slot (AR) en Oud
(VVD) hem meedelen, dat men met het
compromis akkoord kon gaan. Dr.
Bruins Slot begaf zich vervolgens naar
premier De Quay, die gistermiddag nog
een ministerraad had voorgezeten. De
ministers en staatssecretarissen gingen
's avonds samen eten in Hotel Des
Indes.
Intussen voltooide prof. De Gaay
Fortman zijn rapport aan de Koningin,
waarmee hR zich om kwart over negen
naar Soestdjjk begaf. Tevoren had de
informateur nog een laatste gesprek
met prof. De Quay in diens woning. Een
half uur nadat de informateur vertrok
ken was, begaf ook prof. De Quay zich
naar Soestdijk.
In ieder geval nu
2500 huizen meer
De verzoening tussen het kabinet
en de Anti-Revolutionaire Tweede
Kamerfractie kreeg gisteravond haar
beslag in een bezoek, dat de leider
van deze fractie, dr. Bruins Slot,
bracht aan de demissionaire minis
ter-president. Op verzoek van prof.
De Gaay Fortman ging de AR-frac-
tieleider prof. De Quay opzoeken in
het kabinet van de minister-presi
dent.
Tevoren had de AR-fractie, even
als de fracties van KVP, VVD en
CHU, het door prof. De Gaay Fort
man uitgewerkte compromis bespro
ken. Er kwamen geen bezwaren meer
tegen dit woningbouwcompromis,
dat in de vorm van een regerings
verklaring deze week in de Tweede
Kamer Kamer zal worden bekend
gemaakt.
Aangenomen wordt, dat de oplossing
in hoofdzaak overeenkomt met de motie-
Andriessen (KVP). Deze motie houdt in,
dat het aantal in 1961 te bouwen wonin
gen in elk geval wordt verhoogd tot
82.500 en dat voor 1 juli zal worden na
gegaan of een verdere verhoging tot
85.000 verantwoord is. Bovendien zal
volgens deze motie het aantal woning
wetwoningen met een extra-subsidie van
f. 2,— per week worden verhoogd tot
10.000.
De motie-Van Eibergen (AR), die tot
de kabinetscrisis leidde, wilde het totale
aantal dit jaar te bouwen woningen al
direct op 85.000 bepalen. Minister Van
Aartsen had daartegen bezwaar in ver
band met een mogelijke overspanning
op de bouwmarkt.
Allen akkoord
In het gebouw der Eerste Kamer
wachtte prof. De Gaay Fortman gister-
Officiëel einde
Laat in de avond meldde het kabinet
van de Koningin het officiële einde van
de crisis. Prof. De Gaay Fortman zo
meldde het communiqué had de Ko
ningin verslag uitgebracht van zijn on
derzoekingen om tot een spoedige op
lossing te geraken van de kabinetscrisis
met handhaving van dezelfde politieke
samenstelling als die van het huidige
kabinet. Vervolgens had H.M. de mi
nister-president ontvangen en hem op
de hoogte gebracht. In aansluiting daar
op gaf de Koningin prof. De Quay in
overweging terug te komen op de geza
menlijke ontslagaanvrage, en daarop
had prof. De Quay, na overleg met de
ministers en staatssecretarissen, de ont
slagaanvrage ingetrokken.
De oplossing van de 11-daagse crisis
doet in vele opzichten denken aan een
soortgelijk conflict, dat zich ruim vijf
jaar geleden afspeelde. Toen viel het
kabinet-Drees (op 17 mei 1955) over een
wetsontwerp tot huurverhoging en be
lastingverlaging, dat met 5048 stem
men werd verworpen. Behalve de toen
malige oppositie stemde de PvdA tegen.
De „brokkenmaker", mr. Burger, kreeg
toen opdracht tot „reconstructie" van
het kabinet. Op 25 mei ging hij aan het
werk, en op 2 juni kon worden gemeld,
dat het kabinet-Drees aanbleef daar
„overeenstemming over het huurbeleid
alsnog waarschijnlijk moest worden ge
acht".
Er werden toen enkele kleine wijzigin
gen aangebracht in het wetsontwerp, dat
vervolgens door de beide Kamers werd
aanvaard.
Wijzigingen
Ook nu zullen in het woningbouw
programma wel enkele kleine wijzi
gingen worden aangebracht om de Anti-
Revolutionairen de terugtocht wat ge
makkelijker te maken. Het voornaamste
verschil tussen de crisis van 1955 en die
van 1960—'61 is, dat ditmaal geen op
dracht is verstrekt aan de „brokken
maker". Na alle deining, die de AR-
fractie in eigen kring had veroorzaakt,
was dr. Bruins Slot niet de aangewe
zen figuur om de breuk te lijmen. Prof.
De Gaay Fortman heeft met veel tact
en beleid de reparatie tot stand ge
bracht.
Het lijkt intussen al te optimistisch te
veronderstellen, dat nu in protestants-
christelijke kringen alles pais en vree
zou zijn. Bij de Anti-Revolutionairen
heeft de felle rede van het kamerlid
Hazenbosch (voor de radio op donder
dagavond) een onaangename nasmaak
achtergelaten. En wat de CHU betreft:
de dezer dagen tegenover Christelijk
Historische journalisten door het Ka
merlid mr. Beernink (voorzitter der
CHU) gemaakte opmerking, dat hij
hoopte dat de ministers bij hun terug
keer ,,hun lesje zouden hebben geleerd",
was nu niet direct bevorderlijk voor de
onderlinge verhoudingen.
De Tweede Kamer komt morgen
middag om een uur bijeen voor het
aanhoren van de regeringsverklaring
waarmee het kabinet-De Quay zijn
heroptreden zal beginnen. Deze ver
klaring zal vermoedelijk alleen be
trekking hebben op het woning
bouwcompromis, waarmee prof. De
Gaay Fortman de crisis heeft kun
nen bezweren.
Het is te verwachten, dat met het de
bat over deze regeringsverklaring wel
een middag- en een avondvergadering
gemoeid zullen zijn. Daarna moet de
begroting van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid nog worden afgehandeld,
hetgeen dan wel niet veel tijd meer in
beslag zal nemen.
Vervolgens zal de Tweede Kamer de
begroting van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen gaan behandelen.
Vliegtuig stort neer
in Finland: 25 doden
Volgens in Bonn binnengekomen be
richten is een toestel van de Finse lucht-
vaatmaatschappij „Finair" hedenoch
tend in een bos bij Vasa in Finland
neergestort. Alle inzittenden 22 pas
sagiers en drie bemanningsleden zyn
om het leven gekomen. Het vliegtuig was
op weg van Kronoby naar Vasa.
KONINGIN NAAR LECH
(OOSTENRIJK)
(Van onze Haagse correspondent)
H. M. de Koningin zal zich vandaag
naar Lech (Oostenrijk) begeven, waar
Prins Bernhard en de Prinsessen Irene
en Marijke reeds sinds vorige week van
de wintersport genieten. De Koningin
stelde naar bekend haar vertrek
vorige week uit in verband met de kabi
netscrisis.
Geschilderd portret
Koningin voor Gen. Staf
De Delftse schilder D. W. J. Bleyi, die
in het dagelijkse leven chef-tekenaar is
op de topografische dienst van 't leger,
legt op het ogenblik de laatste hand aan
een geschilderd portret van H. M. de
Koningin dat omstreeks midden januari
een plaats zal krijgen in het bureau van
de Generale Staf in Den Haag.
Hiermee gaat een lang gekoesterde wens
van de legerautoriteiten in vervulling.
De heer Bleyi, is voor dit werk uitver
kozen. omdat hij reeds eerder een soort
gelijk portret heeft vervaardigd. Het
trok de aandacht op een receptie van de
Generale Staf, waar ook Prins Bernhard
het bewonderde.
BUIEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Wisselende bewolking met nu en dan
buien, sommige met hagel of natte
sneeuw. Aanvankelijk matige wind tus
sen zuid en zuidwest, later krachtige en
aan de kust mogelijk harde, naar noord
west ruimende wind. Kouder.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
4 JANUARI
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.42 uur.
Maan op: 19.33 uur; onder: 9.54 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.46 en 16.57
uur. Laagwater te 0.36 en 12.53 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
De restauratie van de ruim 700-
jarige Oude Kerk te Delft vordert
snel. Een exterieuropname van de
zuidzijde van de kerkdie dit voor
jaar gereed zal komen. De toren zal
tot december in de steigers blijven
staan.