HET JAAR 1960 WAS DAT VAN DE AFRIKAANSE VRIJWORDING Minister Zijlstra verdedigde beleid met een imponerende zijn rede Kundig bewindsman!" Belastingvoorstellen aangenomen Stedelijke Bantoes kregen voor een miljard aan nieuwe huizen De Ned. Onderwijzersvereniging vergadert te Scheveningen Opgericht 1 maart 1860 Woensdag 28 december 1960 Derde blad no. 30239 ■tunesië canarische if] EGYPTE lERitrea v- kfrans ^iSOMAL! ETHIOPIË ATLANTISCHE 'indische) \OCEAAN\ OCEAAN J UNIE VAN ZUID f AFRIKA A basoe tola! ItunësÏë; LI6YE EGYPTE fMAURETANli NIGER F RANS tSQMALaANq gSENEGAlN [OA ME' IpoRfaPrj égimëaA^ TSJAAD. SOEDAN VOLTA NIGERIA llvoorl .kust/ ETHIOPIË "MIOOEtr afrika ;Bf K AM e roe Na LP ■SU.'Nf -) CONGO WrförSCHE g7AN7I^Ag. foceaan cabinda? UNIE VAN -AFRIKA» :Basoetolank (Van onze parlementaire redacteur) In de Eerste Kamer, die gisteren met algemene stemmen de belasting voorstellen heeft aangenomen, heeft minister Zijlstra gisteren in een korte, maar imponerende rede nog eens zijn beleid verdedigd. „Het is niet moeilijk", zei hij „een indrukwekkende lijst op te stellen van de werken, die in Nederland nog moeten worden uitgevoerd. Het gaat er om in welk tempo en in welke volgorde dat moet gebeuren. Spreiding in de tijd is de enige methode om alle taken uit te voeren. Wie te veel tegelijk wil aanpakken, richt schade aan, want door de overbesteding die er het gevolg van zou zijn, gaat een produktiekracht verloren, waarmee een aantal algemene voorzieningen tot stand had kunnen worden gebracht". te accepteren. Ten aanzien van de wo ningbouw heeft men daarmee echter geen rekening gehouden. Het advies van het kabinet is kennelijk: alles en zoveel mogelijk, maar dat is alleen bereikbaar met een juiste spreiding in de tijd. Gaarne had mr. Van Campen gezien, dat het kabinet-De Quay dit beleid on gestoord had kunnen voortzetten, dat beloften inhield voor de toekomst. Hij hoopte dat de nu ondervonden teleur stelling van tijdelijke aard zou zyn. Minister Zylstra was erkentelijk voor deze steun aan zijn beleid. De woorden van de Christelijk Histo rische mr. Lichtenauer, die hem niet alleen „een kundig bewindsman", maar ook „een goed tacticus in het debat" had genoemd, vond hij van bemoedi gende aard in dagen van zelfonderzoek. Prof. Zijlstra zag de rol van het kabinet- De Quay blijkbaar nog niet uitgespeeld, want hy gaf z'n visie op de conjunctu rele toestand als een situatietekening „waarmee dit, of een eventueel volgend kabinet te maken krygt". Extra uitgaven „Het jaar 1960 lijkt zeer veel op 1955" De economische spanningen spitsen zich volgens prof. Zylstra toe. Het is volgens hem frappant hoe het jaar 1960 lijkt op 1955, waarna de overbesteding intrad, die dwong tot de bestedingsbe perking. Van het nationale inkomen be droegen in 1955 de investeringen van bedrijven en de uitgaven van de gezin nen 75,7 procent en dit jaar 75,5 pro cent. De overheidsuitgaven en de wo ningbouw bedroegen respectievelijk 21,6 en 21,7 procent, het overschot op de betalingsbalans respectievelijk 2,7 en 2,8 procent. „We moeten het huidige over schot op de betalingsbalans dus niet overschatten, omdat het naar verhou ding gelijk is aan dat van 1955. Het tekort aan arbeidskrachten is thans reeds even erg als in de tweede helft van 1956, het jaar van overspanning". In 1955 verwachtte men van 1956 dat van het nationale inkomen de uitgaven van bedrijven en gezinnen 77,8 procent zouden bedragen (in werkelijkheid werd het 78,6 procent), de overheidsuitgaven en de woningbouw 21 procent (in wer kelijkheid 23,6 procent) en dat het over schot op de betalingsbalans 1,2 procent zou opleveren. In werkelijkheid ont stond een tekort op de betalingsbalans van 2,2 procent. „De les van 1956 mogen wij ons wel voor ogen houden", aldus minister Zijlstra. De kapitaalmarkt is de spil van alles, omdat door de loon stijgingen en de toeneming van de in vesteringen als gevolg van winstver wachtingen, de kapitaalmarkt leegloopt voor de overheid. In 1955 was de kapi taalmarkt ruim (net als nu) en in ja nuari en februari 1956 ook nog. Maar eind april mislukte een Staatslening en in mei was het misère met de rijks- en gemeentefinanciering. De overspan ning was zeer snel gegaan. De geleidelijkheid van loonsverhogin gen en de uitvoering van allerlei wer ken is daarom van essentiële betekenis. Politieke zijpaden De politieke situatie is gisteren in het Kamerdebat herhaaldelijk zijdelings ter- sprake gekomen. De KVP-er mr. Van Campen herinnerde er aan, dat de woordvoerder van de AR-fractie in de Tweede Kamer bij de algemene finan ciële beschouwingen in november had gezegd, dat men niet verder moet sprin gen dan de polsstok lang is en dat de AR-fractie bereid was de consequenties Stoomtreinen gaan meer en meer uit Europa verdwijnen Het zal niet lang meer duren of de liefhebbers van ouderwetse treinen kunnen hun hart alleen nog maar ophalen in musea, waar verouderde typen van spoorwegrijtuigen en lo- komotieven te zien zullen zijn. Langzaam maar zeker verdwijnen de oude puffende stoomtreinen uit West-Europa. De economische commissie van de Verenigde Naties voor Europa heeft een rapport opgesteld, waarin staat, dat alle stoomtreinen in West-Euro pa dienen te worden vervangen door elektrische of dieseltreinen. In vele Westeuropese landen worden de stoomtreinen al geleidelijk aan ver vangen. De laatste stoomtrein in Ne derland werd begin 1958 uit de dienst genomen. Alleen achter het üzeren gordijn schünt het aantal stoomtreinen nog toe te nemen!! Zo werden in Tsjecho- Slowakije in de periode van 1948 tot 1959 niet minder dan 995 stoomlokomo- tieven in dienst gesteld, zodat het to taal van de stoomlokomotieven in dit land op ruim 4.000 kwam. Hongarije kreeg van 1950 tot 1954 honderd stoom lokomotieven erby, zodat het totaal daar op het ogenblik 2300 is. In Frankryk en West-Duitsland liep het aantal stoomlokomotieven echter teru«» tot resp. ruim 6500 en 5200. Er is nog een verandering in het Europese vervoer: de sleepboten vertonen zich in kleiner geworden aantallen op de Euro pese wateren, uitgezonderd in Joego slavië, Oostenryk en Italië. De oorzaak van de vermindering is het groter getal schepen met eigen voortbeweging. Over het algemeen neemt het trans portwezen in Europa een grote vlucht De verkoop van auto's aan particulie ren is over de gehele linie gestegen, al dus het rapport. „Maar", zo wordt eraan toegevoegd, „in verhouding daarmee is de aanleg van nieuwe wegen slechts op kleine schaal geschied en in Rusland en Turkije is het wegennet nog betrekke- ïyk beperkt". Televisiekijkers voldaan Het bestuur van de Algemene Neder landse Vereniging van Televisiekijkers heeft aan het bestuur van de Neder landse Televisie Stichting het volgende telegram gezonden: „Constateren met voldoening, dat halve Vleermuis van vorig jaar Kerstmis thans is gevolgd door gelukkig hele Vogelhandelaar. Dringen naar aanleiding van prima kwaliteit telerecording aan op toepas sing ook in Nederland van dit Ampex- magneetband-systeem". De WD-er prof. Witteveen signaleer de het feit, dat na het vaststellen van de begroting voor het volgende jaar, altijd nog zoveel extra uitgaven worden gedaan, die later het begrotingsbeeld vertekenen. Hy meende daarom, dat extra uitgaven niet los moeten worden behandeld, maar telkens in het kader van het herziene begrotingsbeeld. Om trent 1961 zei prof. Witteveen dat dit Jaar er beslissend voor zal zyn of wy overbesteding kunnen ontlopen. Omtrent de datum van ingang van de verlaging van de inkomsten- en loon belasting, herhaalde minister Zylstra, dat de bedoeling is 1 juli 1961, indien zich daartegen geen conjuncturele be zwaren verzetten, indien dus door be lastingverlaging niet het gevaar dreigt van overbesteding. Prof. Witteveen, die ook een deskun dige is op het gebied van de conjunc- tuurpolitiek, noemde het in de huidige situatie zeer juist dat de datum van ingang van de belastingverlaging voor lopig open blijft. RECHTZAKEN DIRECTEUR TE ELST VRIJGESPROKEN De rechtbank te Arnhem heeft daarmee een vonnis van de kanton rechter te Nijmegen bevestigend een 50-jarige directeur van een bedryf in Eist vrijgesproken van het hem ten laste gelegde, namelijk het onvoldoende treffen van veiligheidsmaatregelen te gen verspreiding van het giftige In secticide DNC, in een werkplaats in zyn bedryf. De officier van justitie had een boete van f 500.- en een voor waardelijke gevangenisstraf van vier weken geëist. Op 12 maart van het vorig jaar was in een werklokaal van genoemd bedrijf de atmosfeer meer dan normaal be zwangerd met giftige stof omdat een klepje in een pas aangeschafte machine was blyven hangen. Het feit dat de aanwezige arbeiders hun veiligheidskle- ding hadden uitgetrokken en de reeds genoemde omstandigheid hadden tot ge volg dat een der arbeiders, de 23-jarige H. Basten een zodanige vergiftiging op liep dat hij aan de gevolgen ervan be zweek. De mening van de officier van jus titie was, dat de controle op de nale ving van de veiligheidsreglementen in het bedryf onvoldoende was geweest en dat de directeur daarvoor zeker ten dele aansprakelijk gesteld kon worden- De raadsman van de directeur had daarentegen betoogd, dat deze niet ver antwoordelijk gesteld kon worden voor fouten van ondergeschikten. Thans komen (le reservaten aan de beurt waar grensstedenworden gebouwd Zorg voor onderwijs Het Zuidamerikaanse project om 750.000 stedelijke Bantoes aan nieuwe woningen te helpen heeft thans het laatste stadium bereikt. Binnen de komende twee jaar kan het bouwprogramma voor de ste delijke Bantoes, dat tot dusverre minder dan één miljard gulden gekost heeft, voltooid worden. Thans kan alle aandacht geschon ken worden aan de ontwikkeling van de „Bantoethuislanden". Sinds de publikatie van het rapport- Tomlinson heeft de Zuidafrikaanse re gering tweehonderd miljoen gulden aan de ontwikkeling van de reservaten be steed, hetgeen neerkomt op ruim vijftg miljoen gulden per jaar. Nu het pro bleem van de stedelijke Bantoebehui zing nagenoeg opgelost is, hoopt men de inspanning voor de ontwikkeling van de Bantoe-thuislanden te kunnen ver dubbelen. Behalve de agrarische verbeteringen in de reservaten als irrigatiewerken, grondverbetering en boorgaten, wordt thans gewerkt aan de bouw van grens steden, regionale steden in de verschil lende Bantoegebieden en dorpen in de uitgesproken agrarische gebieden. Het bouwprogramma voor het komende jaar omvat 6.000 woningen en een groot aan tal scholen en publieke gebouwen. Dit jaar waren 1.675 Bantoestudenten in geschreven aan de Bantoe-universiteiten en de Universiteit van Zuid-Afrika. Verwacht wordt, dat dit jaar 10.500 Bantoekinderen hun mulo-eindexamen zullen afleggen en 2.000 het eindexamen van een middelbare school. Voorzienin gen zijn getroffen voor de bouw van een aantal lagere en middelbare landbouw scholen. Het aantal onderwijzers-colleges is uitgebreid tot 43 met een totaal aan tal van 5.146 ingeschreven studenten. Wetenschappelijke opdracht De Rykscommissie voor vaderlandse geschiedenis heeft, gemachtigd door de staatssecretaris van O., K. en W„ mr. Y. Scholten, aan dr. M. Boon te Bilt- hoven opdracht gegeven tot het verza melen van gegevens over de geschiedenis van Nederlands-Indië (Indonesië) in de periode van het einde van de tweede wereldoorlog tot aan de soevereiniteits overdracht. Met het wetenschappelijk toezicht op deze arbeid is belast het lid van de Rykscommissie, prof. dr. I. J. Brugmans en de secretaris van deze commissie, dr. A. J. Veenendaal. AFRIKA 1950 ONAFHANKELIJKE LANDEN II] J VOLKENBONDSMANDAAT Nog nooit heeft de politieke kaart van aangelegenheid waarmee niemand zich een werelddeel in zulk een snel tempo zulke belangrijke wijzigingen ondergaan. In 1950 telde Afrika slechts vier onaf- hankelyke landen, namelijk de Unie van Zuid-Afrika, Egypte, Ethiopië en Liberia. Bij deze vier landen hebben zich sedert begin 1951 gevoegd: Libië, Soedan, Marokko, Tunesië, Ghana (Brits Togo inbegrepen), alsmede Gui nea. Sedert begin 1960 zyn daarbij ge komen: Kameroen, Togo, Somalia (wel ke nieuwe staat het vroegere Italiaans Somaliland en het vroegere Brits- Somaliland omvat), Kongo, Madagas kar en alle landen van het vroegere Frans West-Afrika en Frans Equato riaal Afrika, alsmede Nigeria. Er blyft dus nog als „zwarte plek" op de kaart o.m. Algerije. Volgens Parijs is Algerije een deel van het één en on deelbare Frankrijk. Een opstand van Algerynen erkent Frankrijk niet, het is een opstand van mohammedaanse Fransen en het neerslaan van die op stand is een binnenlandse politie- HONDERDJARIGE TE EERNEWOUDE Op maandag 2 januari a.s. hoopt de weduwe R. MoedOostenhof in Eerne- woude haar honderdste verjaardag te vieren. Zy woont in by een gehuwde dochter. Mevrouw Moed geniet nog een goede gezondheid. Zij is gehuwd ge weest met een schipper maar is sinds 1913 reeds weduwe. Van haar zes kin deren zyn er nog vier in leven. mag bemoeien. Hoelang men dat stand punt nog zal volhouden weet niemand. Daar zijn dan verder de Spaanse en Portugese koloniën, waarvoor evenmin op korte termyn onafhankelijkheid is voorzien. Wat betreft de Britse gebieden: Sier ra Leone zal in april 1961 onafhankelijk worden. Een nieuwe conferentie zal het toekomstige statuut van de federatie Rhodesië-Njassaland bepalen, maar het is waarschynlijk, dat ook die nieuwe conferentie op een fiasco zal uitlopen. In het bijzonder kan er vrywel op wor den gerekend, dat Njassaland zich zal afscheiden. De onafhankelykheid van Kenia, Tanganjika en Oeganda, is nog niet voorzien voor 1961. Deze gebieden ge nieten evenwel een zekere autonomie en aangezien de politieke ontwikkeling in Afrika zo buitengewoon snel gaat, is onafhankelijkheid in 1961 ook van die landen niet uitgesloten. Een speciale positie nemen nog in het gedeelte van Kameroen dat onder Britse voogdy staat en Zuidwest-Afrika. Een volksstemming zal moeten bepa len of (Brits-) Kameroen zich zal aan sluiten bij Nigeria of by het onafhanke- lyk Kameroen, dat vroeger onder Franse voogdy stond. Het is te ver wachten, dat het Noordelijke gedeelte aansluiting by Kameroen zal uitspreken. Zuidwest-Afrika is een mandaat gebied van de vroegere Volkenbond. De Unie van Zuid-Afrika weigert dit gebied onder voogdy van de Verenigde Naties te plaatsen. Dit voormalige Duitse gebied wordt door Zuid-Afrika steeds meer als een integrerend deel van de Unie be schouwd en het is vertegenwoordigd in de Kamer zowel als in de Senaat van de Unie van Zuid-Afrika. De bekende filmcriticus en poli tieke tekenaar L. J. Jordaandie a.s. vrijdag 75 jaar wordt, aan zijn tekentafel in zijn Amsterdamse wo ning gefotografeerd. De onderlinge eenheid is in het geding In Scheveningen is vanmiddag de algemene vergadering van de Ned. Onder wijzersvereniging begonnen. In zyn openingswoord wijdde de voorzitter, de heer Jac. Lootsma, een beschouwing aan de eenheid in de vereniging. De aanleiding daartoe vormden kennelijk de moeilijkheden, die zich hebben voorgedaan rond de vraag of de N.O.V. zich al of niet by het N.V.V. zou aansluiten. (Zoals bekend hebben de besturen van N.O.V. en N.V.V. nu afgesproken, dat een organisatie van by het N.V.V. aangesloten N.O.V.-leden zal worden opgericht; een afspraak waarop in deze vergadering de sanctie der N.O.V.-leden zal worden gevraagd). De heer Lootsma achtte de eenheid in verscheidenheid van de grootste betekenis als middel ter bereiking van het doel der vereniging. Het behartigen van de belangen van de leden en hun nagelaten betrekkingen van het onderwijs en de opvoeding in hun volle omvang en van het openbaar onderwijs in het bijzonder. Naar zijn mening mag dat middel niet dan in uiterste noodzaak verloren gaan. AZIË atlantische mOCEAA AFRIKA I960 I ONAFHANKELIJKE LANDEN [Tl volkenbondsmandaat De heer Lootsma merkte voorts op, dat het onderwijs nog steeds gebukt gaat onder de last van het tekort aan leer krachten. Hy hoopte dat nog vele flinke jonge mensen de loopbaan van onder - zer zullen kiezen. De heer Lootsma vond het voorts hoog tyd worden, dat de „spellingknoop" nu eindelijk eens wordt doorgehakt. „Waar om moet de definitieve regeling van onze spelling toch zo lang op zich laten wachten?", vroeg hy zich af. „Wat wij nodig hebben", zo zei hy, „is één spelling, die zo veel mogelyk aan vaste regels gebonden is. Nu ver laat de ene generatie na de andere de school, die niet weet of een woord met een c of een k, met th of t ge schreven moet worden. Veel eerbied heeft de Nederlander nooit voor zijn spelling gehad, maar thans slaat men het laatste beetje eerbied morsdood." Over de „Mammoetwet" zei de heer Lootsma, dat de discussies rond dit wets ontwerp na de indiening de aanvan kelijke bezorgdheid omtrent de plaats van het voortgezet openbaar onderwys in de nieuwe constellatie eerder hebben doen groeien dan afnemen. Een der be zwaren is, dat het wetsontwerp geen positieve opvoedingsopdracht voor het openbaar voortgezet onderwijs bevat. Wy kunnen er geen genoegen mee nemen, aldus spreker, dat de wet zou zwygen over het pedagogisch fundament van de openbare school. Een zeer ernstig bezwaar is verder dat de taak van de overheid bij de stichting van openbare scholen voor voortgezet onderwijs te zeer wordt be perkt. Het stichten van scholen buiten de in de wet omschreven planprocedure om wordt alleen voor het openbaar on derwijs verboden. Dit, zo meende de heer Lootsma, is een zo duidelijk achterstel ling van het openbaar onderwijs ten opzichte van het bijzonder onderwys, dat men er perplex van staat. Tenslotte de salarispositie besprekend zei de heer Lootsma, dat alle bezwaren, die de N.O.V. verleden jaar heeft geuit tegen het systeem van vryere loonvor ming in 't algemeen en tegen de toe passing daarvan voor 't overheidsperso neel, juist zyn gebleken. Voor het over- heidsperzoneel zyn de definitieve „trend" en de definitieve datum van ingang der verbeteringen voor 1960/1961 nog niet vastgesteld. Stilzwygend zal wel aange nomen moeten worden, dat de voorlopige maatregel definitief geworden is. Doordat de regering rigoureus heeft ingegrepen in de loonvorming in het vrije bedryf heeft zy ook bij voorbaat invloed uitgeoefend op de trend, die straks voor het overheidspersoneel zal JONGENS ZAGEN VRIENDJE IN RIJNHAVEN VERDRINKEN (Van onze correspondent) In de Rynhaven te Rotterdam is gistermiddag verdronken de 10-jarige Klaas Fens uit de Abcoudestraat. Vriendjes, waarmee hy op een haven terrein aan de Hillelaan aan het spe len was, waren hem plotseling kwijt. Tot hun grote schrik ?agen zy Klaas in de haven dryven. De jongens sloe gen alarm, waarop een chauffeur, de 51-jarige H Castelein, gekleed in het yskoude water sprong. De man moest zyn pogingen de drenkeling te redden opgeven, doordat de duisternis snel in viel. Het kind was onder water ver dwenen. Korte tijd later haalde een schipper het op Er werd kunstmatige ademhaling toegepast, waarna het vent je in alleryl naar het Zuiderziekenhuis werd gebracht. Het was echter helaas reed* te laat... moeten worden berekend en dus ook op het bedrag, dat straks voor verbe teringen voor het overheidspersoneel in de jaren 1962/1963 beschikbaar zal zijn. De heer Lootsma deelde tenslotte mee dat de Algemene Nederlandse Onder- wyzersfederatie op initiatief van de N.O.V. het vraagstuk van de vyfdaagse werkweek aan een commissie in studio heeft gegeven. Het rapport dier commis sie zal spoedig kunnen wordefi tege- moetgezien. HERZIENING DER COMPTABILITEITSWET De door minister Van de Kieft op 31 mei 1956 ingestelde commissie her ziening comptabiliteitswet, onder voor zitterschap van prof. mr. dr. D. Simons, heeft 24 september 1960 haar rapport uitgebracht aan de minister van Finan ciën. Dit 364 pagina's tellende rapport is thans in druk verschenen- Het be vat voorstellen voor een herziening van de comptabiliteitswet en van de (staats) bedrijvenwet. Het rapport bevat ook enige suggesties voor de behandeling van de begroting in de Ministerraad en in de Staten-Generaaï. STANDVASTIGE LIEFDE TE HENGELO BEKROOND (Van onze Hengelose oorrespondent) Gistermorgen vond in het kerkgebouw van „Het heilig hart van Jezus" te Hen gelo, de bekroning plaats van een stand vastige liefde, toen pastoor Th. W. de Kruif een gezongen huwelyksmis op droeg voor de Hengelo-er H. Leushuis en de Hongaarse Gisela Orlowski. Zoals men zich zal herinneren kwam de bruid half november naar Nederland, na reeds in maart met de handschoen een burgerlijk huwelyk te hebben aan gegaan met haar correspondentievriend uit Hengelo, die zy 38 geleden voor het laatst gezien had toen zy als pleeg dochtertje by zyn ouders logeerde. Amerikaanse minister van Marine benoemd De a.s. Amerikaanse president Ken nedy heeft John Connally, een 43-jarige advocaat uit Fort Worth in Texas, be noemd als minister van Marine. Con nally is een vriend van de gekozen vice-president Lyndon Johnson. Hy leid de diens verkiezingscampagne toen Johnson gegadigde was voor de Demo cratische kandidatuur voor het presi dentschap. Hy is ook assistent van Johnson geweest, toen deze achtereen volgens zitting had in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. SOEBANDRIO DREIGT WEER De Indonesische minisW van Bui tenlandse Zaken, Soebandrio, heeft in een vraaggesprek met het Indonesische persbureau Antara meegedeeld dat het Indonesische volk bij het aanbrek n van het nieuwe jaar vastbesloten is de kwestie „West-Irian" op korte termyn te regelen. „De Nederlandse provocaties doen in het geheel geen afbreuk aan de krach tige houding van het Indonesische volk en de Nederlandse strijdkrachten zou den wel eens met de Indonesische stryd- krachten te maken kunnen krygen", zo voegde de minster er**n toe.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 5