Prof. de Gaay Fortman zal trachten
tegenstelling in A.R. te overbruggen
België zoekt naar liet
einde van de stakingen
Kostbaar paneel uit
„Boymans" ontvreemd
éW ^ÏCte
WEERBERICHT
KONINGIN BENOEMDE INFORMATEUR
Bedoeling: herstel oude kabinet
Vertrouwen van
beide partijen
Politie is vooral actief bij de
bescherming van werkwilligen
Werk van de Vlaming Provoost
van ongeveer halve ton waarde
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 28 DECEMBER 1960
No. 30239
LEIDSCH mDAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Disüoeck nAP.RI AH VOHR I rmFM FN OM^TRFKFN Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7 50 per kwlrtaal; 12^ pe7jLndYf we£ TeIe'°°n Admmlstraüe: 25041; Redactie: 21507
H.M. de Koningin heeft het A.R.-lid van de Eerste Kamer, prof. mr.
W. F. de Gaay Fortman tot informateur benoemd.
Blijkens de officiële mededeling, verstrekt door het Kabinet van de
Koningin, heeft de landsvrouwe hem verzocht „de mogelijkheden te
onderzoeken om tot een spoedige oplossing van de kabinetscrisis te
geraken met handhaving van de politieke samenstelling als die van het
huidige kabinet".
Prof. De Gaay Fortman moet dus trachten ons land zo snel mogelijk
uit het politieke slop te trekken. De formulering van zijn opdracht laat
de mogelijkheid open van persoonsverwisseling (en), maar houdt tevens
handhaving van dezelfde politieke samenstelling als van het huidige
kabinet in, dus zonder socialisten. De bedoeling is duidelijk een herstel
van het oude kabinet.
De aangewezen informateur is on
der de heersende omstandigheden de
bemiddelaar met de meeste kans op
succes. Prof. De Gaay Fortman on
derhoudt zeer veel contacten met
het CNV, waarvan hij het volle ver
trouwen geniet. Hij is niet voor niets
rector van de kaderschool van het
CNV.
kij is ook goed bevriend met prof.
Zijlstra. Net zo vooruitstrevend en zo
modern. Hij is ook lid van de Senaat,
waarvan de AR-fractie zoals ook
gisteren tijdens de behandeling van
de belastingvoorstellen nog eens dui
delijk gebleken is achter prof.
Zijlstra staat, de man tegen wiens
beleid de AR-motie in de Tweede
Kamer toch eigenlijk toas gericht.
In prof. De Gaay Fortman ziet
men in Den Haag dus de figuur, die
het vertrouwen van beide partijen
geniet.
Prof. de Gaay Fortman, die ook in
1956 informateur is geweest, heeft gis
termiddag ongeveer anderhalf uur bij de
Koningin in Paleis Soestdijk vertoefd.
Hij heeft daarna in Den Haag een on
derhoud gehad met dr. W. P. Berghuis,
voorzitter van de A.R.-partij.
Eenstemmigheid
Vanmiddag om drie uur komt in „Pays
Bas" in Utrecht het partijbestuur van de
A.R. bijeen, waar dr. Bruins Slot ver
antwoording zal afleggen voor het be
leid van de A.R.-fractie in de Tweede
Kamer. In verband daarmee heeft de
ze fractie gisteravond in het gebouw
van de Tweede Kamer vergaderd van
acht uur tot half elf. Na afloop werd
verklaard dat verscheidene aspecten van
de moeilijkheden waren besproken,
„waarbij gebleken is van algehele een
stemmigheid". De bespreking van de
moeilijkheden was niet beperkt tot die
met de motie over de woningbouw. Van
optimisme bij de leden van de A.R.-
fractie over een spoedige oplossing van
de kabinetscrisis kon niet worden ge
sproken. De gesprekken over de ophef
fing van de tegenstellingen en de al
gemene politieke situatie zijn nog maar
pas begonnen, zo werd gezegd.
Na afloop van de vergadering zijn
dr. Bruins Slot, de voorzitter van de
A.R.-fractie, en de heer Smallenbroek
gisteravond laat nog naar prof. de Gaay
Fortman gegaan om hem in te lichten
over hetgeen men besproken had.
Zeer diep
Ofschoon de meningsverschillen in de
A.R.-partij zeer diep zitten, heerste gis-
1 teren in Den Haag toch enige optimisme,
dat een spoedige oplossing van de ka
binetscrisis mogelijk is, want in eigen
kring heeft de houding van de A.R.-
fractie in de Tweede Kamer zo'n slechte
indruk gemaakt, dat de betrokkenen er
van zijn geschrokken. Geen van de A.R.-
Kamerleden heeft rustige kerstdagen ge
had. Zij werden uit het hele land met
telefoontjes van verontruste partijleden
overstroomd. In verband met de slechte
indruk, die de kabinetscrisis in A.R.-
kring heeft gemaakt, verwacht men dat
beide partijen bereid zullen zijn water
in de wijn te doen en zullen mede
werken aan een oplossing, die zonder
al te veel pijn aanvaardbaar is. De ver
gadering vandaag in Utrecht kan daar
voor beslissend zijn. Ook het partijbe
stuur van de C.H.U. zal vanmiddag ver
gaderen. Daarna zal prof. de Gaay
Fortman echter nog enige dagen diverse
besprekingen moeten voeren, alvorens hij
een rapport kan uitbrengen aan de Ko
ningin met een voorstel tot oplossing
van de kabinetscrisis.
MINDER KOUDE NACHT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Veranderlijke bewolking met vooral
aanvankelijk enkele buien. Iets hogere
temperaturen, vooral des nachts. Aan
vankelijk krachtige tot harde zuidelijke
wind, later matige tot krachtige naar
west ruimende wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
29 december
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.36 uur.
Maan op: 14.44 uur; onder: 5.03 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.47 en 13.08
uur, laagwater te 8.47 en 21.07 uur.
Dit blad bestaat olt 14 pagina's.
Indien deze oplossing gepaard zou
gaan met een volledig buigen van de
A.R.-fractie, zou dat een pijnlijke po
sitie worden. Er wordt dus gesproken
over mogelijkheden, waardoor ook het
„gezicht" van dr. Bruins Slot en de
zijnen kan worden gered. Een dergelijke
uitweg is echt niet gemakkelijk te vin
den en de kabinetscrisis kan dus nog
wel even duren, al spreekt men voor
lopig over een spoedige oplossing.
Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman
(Van onze Brusselse correspondent)
Het beslissende ogenblik van de krachtproef tussen de Belgische
regering en de socialistische vakbonden schijnt niet ver meer af. In het
Vlaamse land is een neiging tot hervatting van het werk, in Wallonië
breidt de staking zich uit. In Brussel en in steden in de provincie zijn
gisteren betogingen gehouden, die echter vrijwel geen incidenten heb
ben opgeleverd, hoewel de politie en de Rijkswacht hier en daar wat al
te opdringerige betogers wel een klap met hun gummistok hebben
gegeven. De grootste zorg van de regering is de mogelijkheid, dat de
stakers uit Wallonië een mars naar Brussel zullen organiseren en daar
om hebben politie, Rijkswacht en de eenheden van het leger de strenge
instructie gekregen die te verhinderen.
Het Vlaamse dagblad „Standaard" her
innerde er vanochtend aan, dat de Waal
se socialisten telkens weer door intimi
datie en dreiging trachten de overhand
te verkrijgen: „In 1950 verjoegen de Wa
len een Koning, die onze achting en
sympathie genoot. In 1955 legden zij ons
een hatelijke schoolwet op, die door het
ganse Vlaamse land verontwaardigd ver
worpen werd. Vandaag sturen zij aan op
een illegale krachtproef met de regering
en zetten zij het leger tot muiterij aan".
Sterke contrasten
tussen Vlaamse en
Waalse gebieden
Intussen schijnen de stakers met geld
gebrek te kampen te krjjgen, want over
al worden inzamelingen te hunnen be
hoeve gehouden. Eind december en begin
januari is als regel een periode met grote
huishoudelijke uitgaven en in de huisge
zinnen van de stakers ziet men de kost
winners dan ook met lede ogen van het
werk blijven.
Boven dit alles uit beheerst de vraag:
„kan de staking nog worden beëindigd en
hoé kan ze worden beëindigd?" De ge
hele situatie. In dit verband moet men
ook de berichten zien, die melden dat
Koning Boudewijn waarschijnlijk zijn
huwelijksreis zal bekorten en recht
streeks van Sevilla per vliegtuig naar
Brussel zal terugkeren. Een bemiddeling
op het allerhoogste niveau tussen de so
cialistische voormannenen de regering-
Eyskens schijnt namelijk vooralsnog de
meeste kans op resultaat te zullen op
leveren.
In het algemeen krijgt men de indruk,
dat het de stakers er niet om te doen is
zich te verzetten tegen het wettige ge
zag, althans niet in het noordelijk deel
van het land. Bij de betoging die gister
middag door een deel van Brussel trok
kon men steeds weer zien hoe de leiders
van de stakers hen tot kalmte maanden
en zelfs de instructies van de politie aan
hen doorgaven. Voorts treedt de open
bare macht ook minder direct tegen de
stakers en betogers op en tracht zij, met
meer middelen dan men ooit daartoe in
België schijnt te hebben gebruikt, de
werkwilligen te beschermen. Daarin is de
politie geslaagd en het heeft tot gevolg
dat. in sommige gebieden, zoals bijv. de
Antwerpse haven, die werkwilligen zich
niet meer laten intimideren en aan het
werk zijn gegaan.
Natuurlijk doen de socialistische vak
bonden pogingen leden van de katho
lieke organisaties mee te krijgen aan
hun zijde, maar het succes is uiterst ge
ring. Het. gebrek aan elektrische stroom
heeft echter tot gevolg, dat op verschei
dene plaatsen, o.a. in Gent en Brussel,
personeel dat zich bij sommige fabrieken
voor het werk had gemeld toch naar huis
moest worden gezonden. Dat gebrek aan
stroom doet zich ook in Brussel voelen
waar men 's avonds in alle café's en res
taurants bij kaarslicht eet en waar de
bioscopen en schouwburg voorzover die
niet zelf hun stroom opwekken, zyn ge
sloten.
Opvallend is de tegenstelling tussen de
toestand in het Vlaamse en in het Waal
se gedeelte van het land. Bij de Waalse
socialisten is trouwens duidelijk een ze
ker separatisme te onderkennen. Zo
heeft de Algemene Socialistische Vak
bond in Wallonië enige manifesten en
brieven ondertekend met de toevoeging
van laatstgenoemd woord.
Slot pag. 2
V.S. VERSNELLEN
ruimteonderzoek
De gekozen Amerikaanse vice-
president Lyndon Johnson, heeft
gisteren na een onderhoud met
Kennedy verklaard, dat de nieuwe
regering een programma voor uit
gebreid en versneld onderzoek van
de wereldruimte voorbereidt. Dit
onderhoud werd ook bijgewoond
door Robert Kerr, die volgende
maand voorzitter wordt van de
senaatscommissie voor ruimtevaart.
Lyndon Johnson wordt voorzitter van
het raadgevend nationaal comité voor
lucht- en ruimtevaart, dat tot taak
krijgt de uitvoering van het programma
voor ruimte-onderzoek over militaire en
particuliere instellingen te verdelen
Beroepsdiplomaten
inplaats van rijke
partij vriendjes
De nieuwe Amerikaanse president
Kennedy heeft gisteren in Palmbeach
een onderhoud gehad met John Rooney,
voorzitter van de invloedrijke ondercom
missie voor de kredieten uit het Huis
van Afgevaardigden, die speciaal belast
is met het toezicht op de uitgaven van
het State Department (Buitenlandse
Zaken). Kennedy besprak met Rooney
de mogelijkheid om de salarissen van
de belangrijkste Amerikaanse ambassa
deurs te verhogen.
De nieuwe president wil nameljjk de
voornaamste diplomatieke posten in het
buitenland laten bezetten door beroeps
diplomaten. Tot dusver was het gebrui
kelijk op deze posten vermogende men
sen te benoemen die de verkiezingscam
pagne van de heersende partij financieel
krachtig hadden gesteund. Als argument
voor deze politiek is steeds het feit ge
bruikt, dat de salarissen van de ambas
sadeurs in de belangrijkste landen te
laag zijn om deze posten te laten bezet
ten door mensen, die niet over eigen ka
pitaal beschikken.
Comm. partij op Zuid-Sumatra
niet meer verboden
In Zuid-Sumatra hebben de militaire
autoriteiten het verbod van activiteit
voor de communistische partij in de
provincie opgeheven. Eerder in dit jaar
heeft president Soekarno een tijdelijk
verbod uitgevaardigd voor alle politiek
activiteit in Indonesië. Toen dit verbod
in november werd ingetrokken, maakten
de autoriteiten in Zuid-Sumatra bekend,
dat het verbod hier van kracht bleef.
Geen prettige echtgenoot
De Haarlemse politie is voor de tweede
keer deze maand gewaarschuwd, dat een
49-jarige koopman uit Haarlem uit
balorigheid bankbiljetten vernielde. En
kele weken geleden stak de man, toen
hij onder invloed van sterke drank ver
keerde, een stapeltje biljetten ter waar
de van f. 625 in brand. Daar zijn vrouw
de .resten bij elkaar veegde, zodat de
nummers onherkenbaar werden, kwamen
zij niet in aanmerking voor vervanging.
Gisteravond verkeerde de man op
hieuw onder invloed van drank en toen
hij thuis ruzie kreeg, knipte hij twee
bankbiljetten van f. 25 en acht biljetten
van f. 10, samen voor f. 130 in snippers.
Met behulp van de politie konden deze
snippers verzameld worden en thans
hoopt men bij de Ned. Bank nieuwe
biljetten te kunnen krijgen.
Paratroepen bewaken het Brus- I komen, dat stakers de werkwilligen
selse hoofdpostkantoor om te voor-1 en het publiek molesteren.
(Van onze correspondent te Rotterdam)
Uit het museum Boymans/Van Beuningen aan de Mathenesserlaan te
Rotterdam is gistermiddag een kostbaar paneel van de 15de eeuwse
Vlaamse meester Jan Provoost gestolen. Het schilderij, dat 33 bij 19
centimeter groot is. stelt voor de „Geboorte van Maria". De waarde
wordt geschat op ongeveer 50.000 gulden. Het is echter heel goed
mogelijk, dat het op een veiling meer zal opbrengen. In de eerste fase
van het onderzoek beschikte de politie over geen enkele aanwijzing
wat betreft de dader.
Omstreeks één uur 's middags
kwam de suppoost, die met het toe
zicht van o.a. zaal I (met werken
van 15de eeuwse Nederlandse mees
ters) is belast, tot de ontstellende
ontdekking dat het paneel van Pro
voost uit de lijst was gerukt. De lijst
hing nog op zijn plaats. De suppoost
waarschuwde onmiddellijk zijn chef
en deze op zijn beurt de directeur,
de heer J. C. Ebbinge Wubben. Deze
gaf opdracht het museum te slui
ten, waarna hij de politie alar
meerde.
Korte tijd later arriveerden recher
cheurs om de ongeveer 50 bezoekers, die
die op het moment dat de deuren wer
den gesloten aanwezig waren te fouil
leren. Dat leverde geen resultaat op. De
suppoost die de diefstal heeft ontdekt,
meent dat deze moet zijn gepleegd tus
sen ongeveer half een en tien voor een.
De dief heeft zijn slag geslagen in een
zaal, welke vlak bij de ingang ligt. Daar
hangen zeer kostbare panelen, zoals de
..Drie Maria's aan het graf" van de ge
broeders Van Eyck. waarvan de waarde
op meer dan een miljoen gulden wordt
geschat. Dit is echter veel groter dan
het gestolene. De afmetingen van deze
Van Eijck zijn namelijk 71,5 bij 89 cen
timeter. De dader heeft de Provoost ge
makkelijk onder zijn jas kunnen ver
stoppen.
De heer Ebbinge Wubben is de me
ning toegedaan dat het uiterst moeilijk
Kinderbijslag 10 jan.
in de Eerste Kamer
(Van onze parlementaire redacteur)
De Eerste Kamer zal de verhoging
van de kinderbijslag met ongeveer 4
procent, behandelen op 10 januari aan
staande. De verhoging zou ingaan op 1
oktober I960, zodat in Januari de ver
hoging wordt uitbetaald, indien de Eer
ste Kamer ermee akkoord gaat.
Sterke Egyptische
troepenconcentratie
in gebied van Sinaï
Egypte heeft in het gebied van
Sinai opnieuw sterke strijdkrachten
geconcentreerd, uitgerust met
ultra-moderne wapens en bestemd
voor een verrassingsaanval op
Israël, zo heeft generaal Chaim
Laskof, stafchef van het Israëlische
leger, verklaard in een artikel in
het weekblad ..Bamachaneh", or
gaan van genoemd leger.
De generaal is van mening.dat de
Israëlische strijdkrachten sterker zijn
dan die van de Verenigde Arabische
Republiek en goed voorbereid om iedere
aanval te beantwoorden.
Generaal Laskof treedt 1 januari als
stafchef af. Hij zal worden vervangen
door generaal Tzoer.
is, zo niet onmogelijk het schilderij te
verkopen, daar het te bekend is. In tal
van landen bevinden zich fotografische
reprodukties van de „Geboorte van Ma
ria". HU noemde de diefstal van het
schilderij een groot verlies voor het mu
seum Boymans/Van Beuningen. Zolang
het museum aan de Mathenesserlaan is
gevestigd, is er nog nimmer iets gesto
len. Uiteraard heeft de suppoost gepro
beerd zich te herinneren of, achteraf
bezien, een bezoeker zich verdacht heeft
gedragen. HU kon echter geen enkele
aanwijzing geven.
Kroesjtsjef stuurt
aan op besprekingen
met Kennedy c.s.
James Reston, de voornaamste
correspondent van de ,,New York
Times" in Washington, meldt, dat
de Russische ambassadeur in
Washington, Mensjikof, begonnen
is met het leggen van contact met
medewerkers van de gekozen pre
sident Kennedy, waarin hij de na
druk legt op het belang van be
sprekingen tussen hem en de Sov-
jetrussische premier en partijleider
Kroesjtsjef.
Volgens Reston heeft Kennedy
..koel en correct" op Mensjikofs
initiatief gereageerd en slaat hij er
voor het ogenblik geen acht op.
Hij voegt hieraan toe: „Het is
waarschijnlijk, dat Kennedy, ook
wanneer hij in zijn presidentsambt
is bevestigd, bijzonder voorzichtig
op deze Russische peilingen zal
reageren".
Uit Het Leidsch Dagblad van
29 December 1860:
Uit Londen wordt berigt,
dat de Markies D met zijn jagt,
dat gekommandeerd werd door
een luitenant der Marine op
nonactiviteit, met eenige leden
zijner familie en zijn dochter
Alice sedert eenige tijd kruiste
in de wateren van Napels. De
Markies had een uitstapje aan
wal gedaan, kwam onverwacht
aan boord van zijn jagt terug
en vond den luitenant aan de
voeten zijner dochter, terwijl hij
hare harden kuste. De veront
waardigde vader, een man van
herculisch' ligchaamskracht.
greep den luitenant bij de kraag
en slingerde hem in zee
De Haarlemmerweg tussen Am
sterdam en Haarlem, een van de
drukst bereden wegen van het land,
wordt verbreed. De voormalige
trambaan wordt bij de rijweg ge
trokken, hetgeen de automobilisten
bijzonder op prijs zullen stellen, om
dat er nu een vier- inplaats van een
driebaansweg ontstaat.
