Belgische regering rijkelijk laat
met haar ingrijpende maatregelen
MOEILIJKHEDEN DOOR STRIJD
OM MACHT IN DE A.R.-PARTIJ
Drie doden
bij branden
WEERBERICHT
Sombere kerstdagen zonder enige
luister Vandaag of morgen de
krachtproef tussen de vakbonden
Hebt u dit ontro
verhaal gemist?
KABINETSCRISIS KAN LANG DUREN
Dr. Berghuis en prof. Diepenhorst
opponeren tegen dr. Bruins Slot
V oor uitzichten
geheel onzeker
(f)uc/ Qlu
leuwS'
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 27 DECEMBER 1960
No. 30238
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlsnoeck D AP.RI AD VflflR I FinFN FN OMSTRFKFN witte SLngel 1- Leiden - Giro no. 57055
.V y _T i ,V=, Telefoon Direcöe en Administratie: 25041: Redactie: 21507
Hoofdredacteur. J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 059 per week
De kerstdagen werden in België gekenmerkt door een aantal nare
stakingssymtomen: beperking van het elektriciteitsgebruik, zodat de
café's en restaurants zich met kaarslicht moesten behelpen en de
schouwburgen en bioscopen gesloten bléven; huisvrouwen trachtten
nog zoveel mogelijk kaarsen en petroleum in te slaan; het huisvuil
hoopte zich op langs de straten; pompstations zaten zonder benzine;
Rijkswachters en militairen bewaakten stations en postkantoren; in het
Waalse land werden in verscheidene plaatsen sabotagedaden gepleegd;
de regering deelde mede, dat zij snelle maatregelen zal nemen tegen
degenen, die werkwilligen het arbeiden trachten te beletten. Zo was de
toestand gedurende de kerstdagen en hedenochtend. Bovendien heeft
de staking tegen de versoberingswet (de „eenheidswet") zich vanoch
tend uitgebreid tot de nationale luchthaven van Brussel. Een groot
aantal Rijkswachters heeft op het veld postgevat. Het spoorwegverkeer
in het noorden van het land verliep hedenochtend evenals de vorige
dagen tamelijk vlot, in tegenstelling tot de verbindingen met Wallonië.
In bevoegde kringen in Brussel hield men het er vandaag voor, dat het mogelijk
nog heden, maar anders waarschijnlijk morgen tot de grote krachtproef zal komen
tussen de socialistische vakbonden, die voor de staking zijn en de christelijke
(katholieke), die zich achter de regering-Eyskens hebben geschaard. In Vlaan
deren is een neiging te onderkennen door te werken of het werk te hervatten, in
Wallonië wordt gestaakt en streven de socialistische vakbonden naar volkomen
lamleggen van het gehele bedrijfsleven.
Sabotagedaden onder
invloed van rode
agitators
Minister-president Eyskens heeft
zaterdagavond in een voor de radio en
televisie slecht voorgelezen rede aan
gekondigd, dat de regering alle maat
regelen in het werk zal stellen om de
vrijheid van arbeid te garanderen. Die
verklaring kwam rijkelijk laat, nadat de
stakers op vele plaatsen, met name in
het Waalse mijn- en industriegebied,
eigenlijk reeds de straat beheersten,
winkels en warenhuizen tot sluiten had
den gedwongen, werkwilligen hadden
gemolesteerd, spoorrails hadden losge
schroefd, zoals aan de Frans-Belgische
grens, bussen van de Nederlandse Spoor
wegen, die de verbinding Nederland
Incident in Brussel
Honderden stakende gemeente-arbei
ders hebben hedenochtend in Brussel
getracht het tramverkeer te verlammen
door een tram tot stilstand te brengen
en op de rails te gaan staan. Dit ge
beurde voor het gebouw van het Alge
meen Belgisch Vakverbond, waar de
stakers bijeen zijn gekomen om tegen
de regering te betogen. Onder het ge-
jouw van de menigte, die slagzinnen
uitriep om het trampersoneel en de po
litie eveneens tot het neerleggen van
het werk aan te zetten, slaagden poli
tiemannen er in de tram vrij te maken.
Het verkeer in de straat is echter thans
volkomen gestremd.
De betogers waren toegesproken door
vakbondsleiders, die mededeelden dat
sinds hedenochtend in de provincie Bra
bant 35.000 arbeiders in de metaalin
dustrie in staking zijn. De stakers wer
den opgeroepen deel te nemen aan een
optocht door de stad en verzocht zich
ordelijk te gedragen. Tegen elf uur ver
trok de stoet in de richting van het
Brouckère-plein in het centrum van de
stad. waar opnieuw zou worden betoogd.
Het parlementsgebouw in Brussel
wordt sedert vanochtend door militairen
bewaakt. z
In Turkijeopenbare
terechtstellingen
Vorige week vrijdag en zaterdag zijn
zeven moordenaars, onder wie een moe
der van 35 jaar in Istanboel en andere
Turkse steden in het openbaar opge
hangen.
De vrouw, die haar man had vermoord,
werd te Sivas, in Oost-Turkije. terecht
gesteld. Het was de eerste terechtstel
ling van een vrouw in Turkije in de af
gelopen dertig jaar.
De terechtstelling te Istanboel werd
door naar schatting 100.000 personen ga
degeslagen. Men verwacht dat binnen
kort nog zes moordenaars zullen worden
opgehangen.
BIJNA OVERAL DROOG
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Zonnige perioden en op de meeste
plaatsen droog weer. Vannacht zwakke
wind, hier en daar mist en temperatuur
om het vriespunt tot lichte vorst.
Morgen overdag matige wind tussen
zuidwest en zuid en dezelfde tempera
ren als vandaag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
28 DECEMBER
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.35 uur.
Maan op: 14.13 uur; onder: 3.58 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.11 uur.
Laag water te 7.39 en 20.06 uur.
Dit blad bestaat uit 14 pagina's.
Frankrijk onderhielden met stenen had
den bekogeld en in Verviers het post
kantoor waren binnengedrongen. In ieder
geval bljjkt het de regering thans ernst
te zjjn. Uit Duitsland zijn troepen, onder
andere parachutisten, teruggeroepen en
reservepersoneel van de Rijkswacht heeft
zich eveneens moeten melden.
Nadrukkelijk is vermeld, dat Vlaamse
militairen en politie alleen in 't Vlaam
se land in actie zullen komen en Waalse
in Wallonië. Eventueel zullen de troepen
ook bepaalde openbare diensten zelf
vervullen, zoals het ophalen van huis
vuil, het openen van sluizen en bruggen,
desnoods het besturen van autobussen
enz.
Volgens de regering, die heeft aange
kondigd iedere dag om twaalf uur des
middags een overzicht van de situatie
te zullen geven, moet de omvang van de
stakingen en de provocaties in het
Waalse land vooral worden geschreven
op rekening van communistische agita
toren. Een journalist van „De Stan
daard", die reeds 20 jaar voor zyn Krant
alle stakingen en relletjes verslaat,
schreef gisteren dat hij zo langzamer
hand steeds dezelfde figuren tegenkomt,
die blijkbaar niets anders te doen heb
ben dan hun tijd te besteden aan het
ageren tegen alles en nog wat, om het
even waarom het eigenlijk gaat.
Overzichtelijk is de toestand aller
minst. Het treinverkeer in het noorden
van het land schijnt vrij aardig op gang
te blijven en neemt zelfs hier en daar
toe. Zo rijdt er twee keer per uur een
trein tussen Brussel en Antwerpen, de
drukste lijn van de Belgische spoor
wegen. Ook is men er in geslaagd giste
ren treinen te laten lopen tussen Brus
sel en de steden Namen, Charleroi en
Bergen in Henegouwen, waar het station
door de stakers was gesloten. De post
bestellingen, die in de meeste grote
steden gestaakt zijn geweest, zouden
vandaag worden hervat. In ieder geval
zorgt personeel van de PTT en militai
ren voor het lichten van de brievenbus
sen en het vervoer van de post naar de
stations en tussen de grote steden.
9 Slot pag. 2
Mijnramp in Perzië:
21 slachtoffers
Door een ontploffing in een
steenkoolmijn ten noorden van
Teheran zijn zaterdagavond 21
mijnwerkers om het leven gekomen.
Aanvankelijk vreesde men dat 70
personen het leven hadden ver
loren.
Waar is Bormann?
Een der leiders van de Israëlische
Herut partij, Schlomo Friedrich, heeft
in Tel Aviv verklaard dat Hitiers plaats
vervanger, Martin Bormann, nog in le
ven is. Bormann zou een van het „trium,
viraat" zyn dat een internationale na
zistische beweging leidt en o.m. samen
werkt met de Arabische Liga en het
Algerijnse Nationale bevrijdingsfront.
(Van onze parlementaire redacteur)
De strijd om de macht in de A.R.-partij woedt thans openlijk.
De partijvoorzitter dr. W. P. Berghuis, heeft gisteravond voor de
NCR V-microfoon verklaard, dat hij de gang van zaken, die door de
houding van de A.R.-fractie in de Tweede Kamer is veroorzaakt
„ernstig betreurt". Hij zei, dat het niet gaat om een klein incident en
verklaarde aan te nemen dat de A.R.-fractie klaarheid aan de partij
zal verschaffen over het gevoerde beleid. Eventueel zullen consequen
ties moeten worden getrokken.
Even later zei de A.R. professor mr. I. A. Diepenhorst, evenals dr.
Berghuis, lid van de Eerste Kamer, voor dezelfde microfoon „dat met
deze kabinetscrisis het landsbelang niet is gediend en dat de acties in
de Tweede Kamer niet getuigden van dankbaarheid jegens de A.R.-
ministers."
Terwijl uit de Eerste Kamer en een
deel van de partij steeds het verwyt
klinkt dat dr. Bruins Slot, Smallen-
broek, Biewenga en anderen te conser-
Er heerst reeds lang verschil van
inzicht tussen de AR-fracties in de
Eerste Kamer en in de Tweede Ka
mer. In de Eerste Kamer richt men
zich vooral (maar niet uitsluitend)
tegen de fractievoorzitter in de
Tweede Kamer, dr. Bruins Slot, die
men „te conservatief" noemt. Toen
de gezaghebbende dr. J. Schouten in
1956 aftrad als fractievoorzitter,
hoopten de partijgenoten in de Eer
ste Kamer, dat de heer Hazenbosch
zijn opvolger zou worden, maar het
werd dr. Bruins Slot. In de Eerste
Kamer waardeert men bijzonder de
vooruitstrevende prof. Zijlstra, de
lijstaanvoerder in verkiezingen.
Het partijorgaan van de ARP Ne
derlandse Gedachten" wordt geleid
door een lid van de Eerste Kamer en
daardoor verschenen herhaaldelijk
artikelen, die ingingen tegen het be
leid van de Tweede Kamerfractie
onder leiding van dr. Bruins Slot.
De verdeeldheid is echter veel inge
wikkelder geworden, want op het jong
ste partijconges heeft dr. Berghuis ook
een reprimande gegeven aan de heren
Hazenbosch, Van Eibergen en Van
Nierop, die in het begin van oktober
steun hadden verleend aan een socia
listische motie, in welk geval volgens dr.
Berghuis de partydiscipline een andere
houding had mogen doen verwachten.
vatief zyn, en prof. Zylstra zo sociaal
vooruitstrevend, hebben dr. Bruins Slot
c.s. de motie over de woningbouw inge
diend, die het beleid van de A.R. minis
ter als sociaal onaanvaardbaar brand
merkt, omdat in de vrye sector onge
stoord mag gorden gebouwd, terwyl de
goedkope woningbouw wordt afgeremd.
Het rommelt hevig in de A.R.-partij.
Het gezag ontbreekt. Velen zien nu uit
naar de gezaghebbende dr. J. Schouten,
erevoorzitter van de partij. Hij heeft
reeds vele bezoeken ontvangen. Maar in
de strijd om de macht is het niet ge-
makkeiyk te bemiddelen. Zo'n strijd
moet worden uitgevochten en dat kost
dikwijls tijd.
Zoals de toestand nu is overheerst de
verwachting in Den Haag. dat de Ko
ningin. zoals na de bevrijding bijna ge
woonte is geworden, eerst een informa
teur zal benoemen om de politieke ver
houdingen en de mogelijkheden voor een
oplossing van de kabinetscrisis te ver
kennen.
Diep geworteld
Er zyn politici, die nog steeds menen,
dat de beste oplossing zou zün als de
Koningin het verzoek om ontslag van
het kabinet eenvoudig zou weigeren,
Een menigte stakers en niet-sta-
kers kwam in Gent op een plein
bijeen om te luisteren naar toe-
spraken van de Belgische minister
De Keuleneir en het parlementslid
Verspeetendie uiteenzettingen ga
ven over de situatie.
omdat de kabinetscrisis onverantwoord
is geweest, een overdreven prestigekwes
tie. De motie van de AR en de CHU
wilde 5000 woningen meer in 1961; de
motie van de KVP wilde zekerheid om
trent 2500 woningen extra, maar in de
loop van het eerste half jaar bekijken
of er nog 2500 woningen by zouden kun
nen zonder gevaar voor overspanning
van de bouwmarkt. De AR-motie wilde
minister Van Aartsen niet uitvoeren, de
KVP-motie wel.
Er was slechts een gering verschil tus
sen de moties, maar AR en CHU wilden
van de KVP-motie niets weten, omdat
deze een compromis inhield dat minister
Zylstra buiten hen om met de waar
nemend fractievoorzitter van de KVP
was overeengekomen. De optimisten
menen, dat die prestigekwestie door een
gesprek weg te werken moet zijn.
Andere politici redeneren, dat het
mogelyk moet zyn twee AR-ministers
te vinden. Als dat gelukt, dan kan het
kabinet op stevige steun van AR-zyde
rekenen, omdat de AR-fractie (en de
CH) zich niet zullen kunnen veroor
loven voor de tweede maal een breuk te
veroorzaken. AR en CHU zouden veel
water in de wijn moeten doen.
Al deze politici zien echter voorby, dat
de verdeeldheid in de AR-partij dieper
geworteld is dan men denkt. Het is hier
buigen of barsten.
Als het niet gelukt spoedig een oplos
sing te vinden, zal de kabinetscrisis
lang duren. Want dan zal men af
spraken willen maken om tot de vol
gende verkiezingen in 1963 een herha
ling van een kabinetscrisis te voorkomen.
En als men byv. gaat spreken over re
geling voor de algemene kinderbijslag
verzekering, waarover de meningen zeer
verdeeld zijn over de nieuwe wettelijke
regeling van het voortgezet onderwys
(de mammoetwet), waartegen vooral de
Drie doden zijn te betreuren bij
branden, die tijdens het kerstweek-
einde op verschillende plaatsen in
ons land hebben gewoed.
Bij een klein binnenbrandje zaterdag
avond in een Haags pension kwam
een 23-jarige vagensgezel door ver
stikking om het leven.
Nauwelijks 24 uur later verwoestte een
felle brand een woning te Drachten.
Moeder en twee kinderen konden uit
de vlammen worden gered Men
slaagde er niet in de 2-jarige Johan
nes de Jong nog uit zijn bedje te
halen.
Enkele uren later sloegen de vlammen
uit een vleugel van het bejaardenhuis
St.-Joseph te Gendt bij Nijmegen. De
83-jarige mevrouw Suasso Lima de
Prado vond hierbij de dood.
(Men zie ook elders)
BRAND OP NEDERLANDSE
KUSTVAARDER BIJ LONDEN
Gisteravond ls brand uitgebroken ln
het manschappenverblijf van de 498 ton
metende Nederlandse kustvaarder Twin,
die te Gravesend by Londen lag. Drie
hutten werden ernstig beschadigd. Per
soonlijke ongelukken hebben zich niet
voorgedaan. De Twin was geladen met
hout.
Oud-president Truman van de
Verenigde Staten geeft van tijd tot
tijd nog wel eens zijn visie op het
wereldgebeuren, maar wie deze me
ning horen wil, moet er een forse
lichaamsinspanning voor over heb
ben. Hij pleegt namelijk „perscon
ferenties' te geven tijdens zijn vaak
zeer lange ochtendwandelingen,
waarbij hij stevig doorstapt. Deze
foto toont hem tijdens een van der
gelijke politieke wandelingen.
CHU-fractie ernstige bezwaren heeft,
zou het wel eens heel moeiiyk kunnen
worden tussen KVP, WD, AR en CHU
tot overeenstemming te komen.
Vorige week donderdagavond is in de
Tweede Kamer nog eens duidelyk ge
bleken, dat de vier genoemde partyen
thans beslist nog geen samenwerking
wensen met de PvdA, maar als men het
onderling niet eens kan worden, of als
er één partij afvalt, kan er een moment
komen, dat men toch weer eens met de
PvdA gaat praten. Daarom tonen de so
cialisten niet de minste begerigheid
thans weer mee te werken in een kabi
net. Zy wachten tactisch af. Men moet
ten einde raad maar uit eigen beweging
naar de PvdA toekomen, dan kan zy
hogere eisen stellen. Onder de aanhang
van de KVP zyn nog altyd vele voor
standers van een herstel van de samen
werking tussen KVP en PvdA.
Hoe de kabinetscrisis zal eindigen is
nog volkomen onzeker. De verwachting
is. dat de Koningin in de loop van van
daag een beslissing zal nemen als zy de
door de fractievoorzitters vanmorgen
uitgebrachte rapporten heeft bestu
deerd. Als het ontslag niet geweigerd
wordt, denkt men in Den Haag, dat een
AR-figuur tot (in) formateur zal worden
aangezocht, waarbij de namen van dr.
Bruins Slot, dr. Berghuis en prof. de
Gaaij Fortman worden genoemd.
Uit Het Leidsch Dagblad van
28 December 1860:
(Advertentie) Staatscourant.
Met den eersten Januari 1861 is
bij J. J. Kooreman in de Pieters- i
kerk-Choorsteeg, ook ter lezing
te bekomen de Nederl. Staats
courant tot zeer civiele prijs.
Nieuwe abonnemente op het
Leidsch Dagblad a 5 cents per
week, en alle andere Couranten,
worden nu reeds aangenomen.
Met 1 Mei 1861 zal het gar
nizoen te Leiden bestaan uit één
bataillon van het 4e reg. inf. en
drie compagniën van het reg.
Veld-Artillerie.
