JAAR 1961 BIEDT WEINIG PERSPECTIEF
College van B. en W. weet niet waar
gemeente (financieel) aan toe is
Womiigcoiitingent een aalmoes
P.v.d.A.: 250 woningwetwoningen
voor Leiden beslist te weinig
Rook die lekkere
shag in de
handige doos
P. S, Harmsen: maak spoedig
aanvang met sanering!
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 17 november 1960
Vijfde blad no. 30205
LEIDSE RAAD BESPREEKT BEGROTING
Onder in financieel opzicht bijzonder moeilijke
omstandigheden heeft de Leidse raad zich gister^
middag gezet aan de behandeling van de begroting
voor het jaar 1961. Het ontbreken van een wette
lijke regeling omtrent de financiële verhouding
tussen het Rijk en de gemeenten is hieraan in de
eerste plaats debet. Evenals vorig jaar weet het
College van B. en W. ook bij deze behandeling
niet, waar de gemeente (financieel) aan toe is.
B. en W. achten deze toestand evenals de raad
bijzonder onbevredigend. Een toestand, aldus
het College, welke kan worden vergeleken met
een huisvader, die voor zijn gezin heeft te zorgen,
doch reeds enkele jaren wacht op de vaststelling
van zijn salaris. Het College geeft het dan ook
omonwonden toe, dat deze situatie B. en W. met
grote zorg vervult. Een weerslag vond deze zorg
in de besprekingen tijdens de eerste begrotingsdag.
Vermoedelijk zullen er nog drie of vier dagen op
volgen.
Vrijwel alle in een vorige begrotingszitting be
handelde onderwerpen zullen ook zeker in deze
dagen weer de revue passeren. Het wordt om met
de heer Hagens te spreken hij citeerde Multa-
tuli eentonig!
Tempo versnellen
De heer Zitman (WD) zag gaarne het
goedkeuringsbeleid voor bouwvergunnin
gen met en zonder Rijkspremie versneld
en de welstandscommissie met enkele le
den - spreker sprak van meerdere com
missies - uitgebreid. In het belang yan
P. C. A TEN BROEK
verdere bevoogding moeilijk
denkbaar.
de eigenaren en de gemeente komt het
de heer Zitman gewenst voor, dat ge
streefd wordt naar een intensieve sa
menwerking tussen partijen bij het ver-
Voorlopig nog geen demping Langegracht
De onzekere financiële toestand en de woningnood, met al zfjn facetten, stond
deze eerste begrotingsdag bij vrijwel alle sprekers in het centrum der discussie.
Doch ook aan het subsidiebeleid, de volkshuisvesting, de krotopruiming en de
paragraaf openbare werken werd ruime aandacht besteed. Alle fracties waren het
er over eens, dat een toewijzing van slechts 250 woningwetwoningen voor het jaar
1959 voor Leiden beslist onvoldoende was. De heer Ten Broek sprak zelfs van een
aalmoes en begreep niet, dat Ged. Staten van Zuid-Holland dachten, Leiden met
zulk een geringe toewijzing tevreden te stellen. En dit dan nog als antwoord op
een door de raad het vorig jaar ingediende motie, waarin voor Leiden de wense
lijkheid van 500 woningwetwoningen per jaar werd uitgesproken.
Voor krotopruiming
meer bouwvolume!
Werden in de middagzitting de fi
nanciële kwesties aan de orde ge
steld, 's avonds stond de paragraaf
Volkshuisvesting en Openbare Wer
ken in het middelpunt van de be
langstelling. De heer Ten Broek
(KV?) begreep niet hoe het kioam,
dat men allerwege huizenblokken
ziet verrijzen en de administratieve
achterstand nog steeds 4200 wonin
gen is. Laat het College nu eens dui
delijk stellen, met welke moeilijkhe
den het Bureau en de Commissie
Huisvesting te kampen hebben bij
een doelmatige verdeling van de
woonruimten.
Met genoegen heeft spreker geconsta
teerd, dat het College de bouw van A-
woningen in de particuliere sector be
vordert.
Is het niet beter, aldus spreker, om in
een straat, waar meerdere woningen
huis-aan-huis onbewoonbaar zijn ver
klaard en de bewoners aan een andere
woning zijn geholpen, deze woningen di
rect te slopen, dan met planken dicht te
spijkeren? Vrij gekomen grond kan men
dan enigszins egaliseren en tijdelijk als
speelveld voor de jeugd beschikbaar stel
len. Ook voor krotopruiming dient een
groter bouwvolume beschikbaar gesteld
te worden.
Naarmate de Universiteit zich uit
breidt zal ook huisvesting moeten wor
den geboden aan professoren en studen
ten. Voorts vragen ook leerkrachten -
het aantal scholen breidt zich sterk uit
- om woonruimte, hetgeen ook geldt
voor technisch personeel, dat van buiten
de stad wordt aangetrokken. Rekening
houdende met al deze factoren, dient het
bouwvolume voor Leiden verhoogd te
worden. Waarom, zo wenste de heer Ten
BroAc te weten, mogen Rotterdam en
Amsterdam, behalve bijv. een onder
grondse en een Coentunnel, wel veel wo
ningen bouwen en Leiden niet. Waar
haalt men het geld en het bouwvolume
vandaan?
De heer Van Weizen (CPN) maakte
eveneens enkele opmerkingen over het
geringe aantal woningwetwoningen, dat
Leiden het vorig jaar is toegewezen.
Particuliere bouwers hebben reeds gerui
me tjjd voorrang. Voorts wees spreker
op het verschijnsel, dat de huurprijzen
van vele woningwetwoningen voor een
bepaalde categorie gezinnen te hoog lig
gen. Er dient volgens spreker dan ook
een voortdurende strijd gevoerd te wor
den voor woningwetwoningen in de
goedkope sector.
Sanering tpr hand nemen!
De heer Van Iterson (Prot. Chr.)
drong aan op de afbouw van het Stad
huis en een spoedig ter hand nemen van
de sanering, hetgeen volgens een vast
plan dient te geschieden. Gelukkig wordt
er thans een begin gemaakt met het
terrein achter het Levendaal en de
Kraaierstraat, dat voor tijdelijke par
keerplaats zal worden ingericht. Een
onteigeningsplan voor Garenmarkt-Ko-
revaarstraat-Raamsteeg en Levendaal
moet z.i. nu spoedig worden voorbereid.
Hoewel spreker zich verheugt over de
noodzakelijke uitbreiding van de Univer
siteit, wacht Leiden op een rijksgoedkeu
ring voor scholen, gymnastieklokalen,
zwembad, gebouw voor de dienst van
Gemeentewerken etc.
Het stemt spreker tot blijdschap, dat
de achterstand in de Leidse woning
bouw thans wordt ingelopen en dat B.
en W. aandacht schenken aan de parti
culiere bouw. Een toewijzing van 250 wo
ningwetwoningen achtte ook de heer
Van Iterson veel te gering. Laat men
toch alle pogingen in het werk stellen
om hierin verandering aan te brengen.
Nu de tram vrijwel uit de stad ver
dwenen is, zou spreker het op prijsstel-
len om over te gaan tot het aanbrengen
van een gesloten wegdek (asfalt).
Met het oog op het nuidige verkeer in
de Breestraat zag spreker gaarne het
hel: voor het Rijnlandhuis verwijderd en
- voor voetgangers - een corridor door
het Stadhuis, parallel aan de voorgevel.
Naar aanleiding van de opmerking
van de heer Piena inzake een uiteenzet
ting over de woningbouw tijdens een
vergadering van de C. H. Unie, riep de
heer Van Iterson het indertijd uitge
brachte rapport van de Commissie-ad-
hoc inzake de achterstand in de woning
bouw in de herinnering terug.
strekken van bouwvergunningen voor
woningen, welke in aanmerking komen
voor onbewoonbaarverklaring.
Het bouwen van galerij woningen, ge
scheiden door een slechts weinig meer
kostende spouwmuur, dient z.i. bevor
derd te worden, dit i.p.v. de bouw van
portaal- en portiekwoningen. Tenslotte
wees spreker op de door de bussen van
de NZH veroorzaakte trillingen. Vooral
de bewoners van de Rijnsburgerweg zul
len hiervan beduidend langer schade en
onrust ondervinden doordat het tram
spoor hier een jaar later zal verdwijnen
door het noodzakelijke tramverkeer naar
de remise te Rijnsburg. Is het College
voornemens in deze tussenperiode enige
beschermende maatregelen, te nemen?
Leiden heeft vele krotten
De heer Winsemius (PvdA) zette uit
een, dat het woningtekort vooral de fi
nancieel minderdraagkrachtigen treft.
In Leiden behoort de meerderheid van
de bevolking hiertoe. Volgens zijn gege
vens had het Leidse contingent voor 1960
van 250 woningwetwoningen (inclusief
68 vervangingswoningen voor krotten)
bijna 100 woningen groter moeten zijn
geweest bij een toewijzing in evenredig
heid met de aanwezige voorraad krotwo
ningen. In dit verband merkte spreker
op, dat rond 10 van alle krotten in
Zuid-Holland in Leiden staan.
Volgens de heer Winsemius wijst niets
op een spoedig verdwijnen van de wo
ningnood. Een en ander is nu eenmaal
afhankelijk van de regeringspolitiek en
van een grotere toewijzing door middel
van het provinciale woningcontingent.
Een aantrekkelijkheid voor Leiden
schuilt z.i. ook in de bouw van meer een
gezinswoningen. De heer Winsemius, die
waarschuwde tegen een verlaging van
het woningpeil - verder moeten extra
voorzieningen worden aangebracht - brak
tenslotte een lans voor het esthetisch
aanzien van openbare gebouwen als af
sluiting van het straatbeeld op domine
rende plaatsen.
Demping Langegracht
De heer De Kier (Prot. Chr.) kwam
nog even terug op de huisvesting, waar-
Gaat universitaire bouw niet ten hoste
van antlere belangrijke werken
De fractievoorzitter van de P. v. d. A., de heer C. f. Piena, die deze
middag de algemene beschouwingen opende, schonk in verband met
het nog steeds uitblijven van een definitieve regeling inzake de finan
ciële verhouding tussen Rijk en gemeenten, het gemeentelijk belasting
gebied en de woningbouw, uitvoerig aandacht aan de landspolitiek en
het daarover in de Troonrede ter sprake gebrachte beleid van de rege
ring. Een beleid, waarop spreker in vele opzichten kritiek liet horen.
Zich tot het zuiver gemeentelijk beleid bepalend, vroeg spreker hoeveel
initiatieven in onze stad door particuliere bouwers zijn genomen en
hoeveel woningen dit betreft.
Moeilijk valt het de heer Piena om
t.a.v. de ontwikkeling van de Leidse
woningbouw een optimistisch geluid te
laten horen. De toewijzing van 250 wo
ningwetwoningen voor 1960 door Ged.
Staten acht spreker voor Leiden beslist
te weinig. Het valt te betreuren, dat de
stappen door het Leidse College bij de
minister van Volkshuisvesting en G.S.
ondernomen, niet tot enig resultaat heb
ben geleid. Zijn fractie is er niet ge
rust op, dat de onlangs gevoerde be
sprekingen in het vervolg hun vruchten
af zullen werpen.
Uit de cijfers van het aantal bij het
Gem. Huisvestingsbureau voor huisves
ting als erkend woongelegenheidbehoe-
vende ingeschreven gezinnen blijkt, dat
het aantal van 4059 per 1 januari 1960,
per 1 juli j.l. is gestegen tot 4207. Het
aantal als urgent aangemerkte gevallen
steeg van 2485 tot 2626. De allergrootste
nood bestaat in de gezinnen van de
laagstbezoldigden. Men zou hier, aldus
de heer Piena. de vraag kunnen stellen,
waar, indien de toewijzingen voor de
woningwetbouw niet hoger worden ge
steld dan tot nu toe, de particuliere
bouwers met hun plannen blijven om
speciaal voor deze groep woningzoeken
den iets te doen.
P.v.d.A. in kritiek
niet clleen
Vervolgens ging de heer Piena in op
een uitspraak van het lid van G.S., de
heer Van der Kwaak, in een vergadering
van de plaatselijke C.H.Unie, waarin
deze een reconstructie van het kabinet
verwacht, omdat er zwakke plekken in
dit kabinet zijn. Niet zonder enige
vreugde stelde spreker in verband met
deze uitlatingen vast, dat de PvdA in
haar kritiek niet alleen staat. In deze
zelfde vergadering heeft een C.H.-raads-
lid o.a opgemerkt „dat Leiden vele toe
wijzingen heeft verspeeld, omdat de wo
ningen niet in de daarvoor aangewezen
termijn gereed zijn gekomen". En ver
der „dat Leiden niet direct, van de
nieuw aangegeven richtlijnen heeft ge
profiteerd". De heer Piena acht dit een
krasse uitspraak en ontving hierover
van C.H.-zijde gaarne een toelichting.
De 4207 woningzoekenden hebben er
recht op te vernemen hoe met hun ele
mentairste belangen wordt gehandeld.
C. J. PIENA
niet optimistisch over woning
bouw.
Achterstand
Na er nota van te hebben genomen,
dat de a.s. grenswijziging op zijn vroegst
per 1 januari 1963 in werking zal treden,
wees de heer Piena nog op de achter
stand, welke in Leiden op velerlei gebied
bestaat. Hij dacht daarbij aan de scho
lenbouw, het zwembad en de schouw
burg. Tenslotte vroeg hij zich af of de
universitaire bouw niet ten koste gaat
van andere voor Leiden toch zeer be
langrijke werken.
bij hij zich aansloot bij de opmerkingen
van de heer Ten Broek, en de woning
nood, vooral in de sector van de minst-
draagkrachtigen. Woningen in de A-sec
tor (goedkopere particuliere bouw) kunr-
nen z.L juist dienst doen voor de door
stroming van gezinnen, al zal dit niet
voldoende zijn.
Teleurgesteld was spreker over het
antwoord van B. en W. inzake de dem
ping van de Langegracht: het College
kan nog niet zeggen wanneer de voor
bereiding van de plannen is voltooid.
Kunnen B. en W. hier nu niet eens een
concreet antwoord op geven?
Het roer moet om!
De heer Van Dijk (KVP) weidde even
eens uit over enkele aspecten van de
woningbouw. Na 15 jaar zitten wij nog
met een statistisch woningtekort van
ruim 4000 woningen. Dit is vreselijk!
Dat het nog wel vijftien jaar kan du
ren voor er een saneringsplan voor de
Haver- en Gortestraat uit de bus komt
betreurt de heer Van Dijk in hoge mate.
Sprekers fractie kan er niet mede ak
koord gaan, dat de beschikbare man
kracht in de bouwsector beschikbaar
blijft voor o.a. de universitaire bouw. Op
deze wijze komt de woningbouw in de
knel.
Hoe denkt het College uit deze impas
se te komen? Is er voldoende contact
met het ministerie en G.S.? Het gaat zo
niet langer; het roer moet om!
Zijn fractiegenoot, de heer Kortmann,
wees op de problematiek van een oude
stad: demping en doorbraken. Het is
ontstellend, dat B. en W. nog geen ter
mijn kunnen noemen van het gereedko
men van de plannen tot demping van de
Langegracht. Is het niet gewenst een
particulier bureau voor dit plan in te
schakelen?
Niet eens met B. en W.
De heer Woudstra (Prot Chr.) vroeg
hoeveel woningwetwoningen worden be
woond door gezinnen, die wat inkomen
betreft geacht kunnen worden een ho
gere huur te kunnen (en wülen) beta
len. Met het noemen vaneen globaal cij
fer zou hij reeds tevreden zijn. Voorts
vroeg hij naar de isolerende functie van
flatwoningen, waardoor geluidshinder
wordt voorkomen.
Een maatregel van secundaire beteke
nis acht spreker het geschikt maken van
de Van Disselbrug voor het verkeer met
motorrijtuigen. B. en W. zeggen tc wil
len wachten op het verkeersschema voor
de binnenstad. Spreker is het hiermede
niet eens. Waarom hiermede zo lang te
wachten?
De heer Lamers (Prot. Chr.) zou gaar
ne vernemen of het College reeds ge
bruik heeft gemaakt om voor woning
wetwoningen voor financieel zwakke ge
zinnen een extra Rijksbijdrage van ge
middeld f. 2 per week te vragen.
Kom met concrete oplossing
Het was reeds elf uur toen de heer
Portheine (WD) aan het woord kwam
en inlichtingen vroeg over het werk van
de hofjescommissie. Komt men einde
lijk eens tot een oplossing? Laat men
constructief bij elkaar gaan zitten en
gemeenschappelijk komen tot een con
crete oplossing.
Z.i. bestaat geen behoefte aan uitzon
derlijk brede trottoirs, o.a. in de Bree
straat.
.Snipperwerk"
Leiden is met oplossing van woningnood
nog geen stap verder gekomen
De heer P. S. Harmsen, voorzitter van de Prot. Chr. fractie, wenste
niet breedvoerig in te gaan op het nog steeds ontbreken van een defini
tieve regeling inzake de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten.
Er is in de raad reeds dikwijls over gesproken; de hogere overheid
weet nu wel hoe wij hierover denken. Lang hierover te spreken, zou
volgens de heer Harmsen alleen maar misbruik van nuttiger te besteden
tijd betekenen.
Van grote betekenis is het feit, dat
de ministers de centrumfunctie van een
gemeente één der belangrijkste factoren
achten. Voor Leiden, hoewel wellicht
enig soulaas zal ontstaan, is dit zeer
belangrijk.
Sprekers fractie heeft de indruk, dat
door het College gestreefd wordt naar
een juiste besteding bij de uitvoering
van kapitaalswerken. Hij vraagt zich
echter af of een samenwerking tussen
Mej. Van Nienes (PvdA) zorgde in dit
late uur, zo zij zeide, voor wat „snipper-
wer". Tijdelijke schuttingen in de bin-
nestad zag zij gaarne vervangen door
permanente of door definitieve verbou
wingen. Bij een eventuele demping van
de Korte Mare ware rekening te houden
met het kleine watertoerisme. Bij het
werk van de Hofjescommissie ontbreekt
het h.i. aan samenwerking met het Col
lege. Dit is jammer!
Wordt de stedebouwkundige planning
t.o.v. het woningassortiment naar groot
te, niet doorkruist doordat woningen
voor grote gezinnen niet tijdig kunnen
worden vrijgemaakt als de kinderen het
gezin verlaten hebben?
Met elan moet het woningvraagstuk
aangepakt worden, anders komen wjj er
nooit meer uit, aldus mej. Van Nienes.
De heer Questroo (Prot. Chr.) wees op
de smerige toestand, waarin het pleintje
bij de Ir. Van Driessenstraat zich be
vindt.
Nieuwe krotten
Als laatste spreker kwam deze avond
de heer Sommeling (PvdA) aan het
woord. Voor zgn. „keuzeplannen" in de
woningbouwsector kan spreker weinig
voelen, aangezien dergelijke plannen de
kwaliteit van de woning naar beneden
halen. Wij bouwen dan misschien „nieu
we krotten". A-woningen, met een res
pectabele huur, gaan z.i. ten koste van
de groenversiering en te smalle straat-
aanleg.
Om half twaalf werd de vergadering
geschorst tot hedenmiddag. Wethouder
Stolp zal dan eerst het financiële beleid
van het College verdedigen, waarna de
raad in tweede instantie aan het woord
komt.
BENOEMINGEN
LEIDSE RAAD
Alvorens de voorzitter de behandeling
van de begroting aan de orde stelde wer
den nog enkele agenda-punten afge
werkt en de heer J. Lijten (KVP) in de
vacature van dr. J. van de Poel geïnstal
leerd tot lid van de raad.
De heer A. van Dijk werd benoemd tot
lid van de commissie voor de rekeningen
en die van financien; de heer J. W. J.
Wiertz tot lid van de rechtskundige com
missie, de heer Lijten tot lid van de
commissie voor sport- en jeugdzaken en
het oud-archief; de heer P. S. Harmsen
tot plv. lid van de commissie voor finan
cien en de heer J. C. Lamers tot plv. lid
van de commissie voor de Dienst voor
kasbeheer en kredietwezen.
Met het oog op de a.s. Lichtweek werd
het sluitingsuur voor winkels gedurende
de periode van 28 november t.e.m. 3 de
cember vastgesteld op 's avonds half
tien.
Tenslotte werd nog een wijziging ge
bracht in de Verordening op de Winkel
sluiting t.o.v. de verplichte halvedag-
slultlng.
P. S. HARMSEN
financiële onzekerheid.
verspreid liggen en dat er vele bjj zijn,
die pas in de verre toekomst voor sa
nering van betekenis zuilen zijn. Hoewel
B. en W. de sanering koppelen aan
het wegenschema, acht zijn fractie het
onjuist, dat aan een doelbewuste sane
ring nog vrijwel niets is gedaan. Een
rapport inzake de algemene sanering is
momenteel bij het College in studie.
Dit is prachtig, doch spreker heeft de
overtuiging, dat een bestudering van de
problemen van de sanering geenszins
inhoudt, dat er aan een daadwerkelijke
sanering binnenkort begonnen wordt.
Sprekers fractie is van mening, dat zo
snel mogelijk een aanvang moet worden
gemaakt met daarvoor in aanmerking
komende stadsdelen.
Een noodkreet
Een verschrikkelijke waarheid is het
volgens spreker, dat Leiden met de op-
i lossing van de woningnood nog geen
stap verder is gekomen. Nu het zich
niet laat aanzien, dat het getal van
250 woningwetwoningen in belangrijke
mate zal stijgen, dringt sprekers fractie
er bij het College op aan om de parti
culiere bouw te bevorderen. Voorts wen
ste spreker te weten of de toepassing
van de systeembouw niet tot een snel
lere oplossing van het huisvestingsvraag
stuk zou leiden. Bijna vier jaar lang
constant meer dan 2500 dringende ge
vallen voor huisvesting, is iets, dat
ons niet met rust mag laten. Hier is,
aldus de heer Harmsen, een noodkreet
op haar plaats!
Vele plannen, maar
is er perspectief?
de verschillende diensten wel altijd aan
wezig is. In dit verband had spreker
het oog gevestigd op de schouwburg
plannen. Terwijl men in een gecombi
neerde vergadering de indruk had ver
kregen, dat dit plan rond was, werd het
plan op advies van de Commissie van
Openbare Werken naar de architect ge
retourneerd.
Het invoeren van een rioolbelasting
ter verbetering van de begrotingspositie
en het uitbreiden van het gemeentelijk
belastingsgebied, acht de heer Harmsen
een ietwat groot woord. Hoewel sprekers
fractie een dergelijke belasting niet toe- j
juicht, ziet zij de redelijkheid van de 1
eis of door de verhoging van de inkom
sten wel in. De vraag blijft echter be
staan of door de verhoging van oude be
lastingen en het creëren van nieuwe
de grens van het toelaatbare in het
beeld van de totale belastingdruk niet I
wordt overschreden.
Met grenswijziging in
impasse
Naast de financiële onzekerheid, waar
mede Leiden heeft te rekenen, is er ook
nog de onzekerheid ten aanzien van de
grenswijziging. Wat dit laatste betreft
verkeert Leiden nog steeds in een im
passe.
Hoewel het volgens de heer Harmsen
weinig zin heeft om in dit stadium van
de procedure veel over deze zaak te zeg
gen, .ware het z.i. te wensen, dat de
behandeling van het nog in te dienen
wetsontwerp tot nadere regeling van de
grenzen van Leiden met zijn buurge
meenten op een zodanig tijdstip zou
plaats vinden, dat de realisering onge
veer zou samenvallen met de volgende
raadsverkiezingen, omdat het dan wel
licht mogelijk zou blijken in elk der
gemeenten met één verkiezing te vol
staan.
Aan doelbewuste
sanering niets gedaan
T.a.v. de sanering merkte de heer
Harmsen o.m. op, dat de te saneren
objecten over grote delen van de stad
H. VAN WELZEN
vele plannen.
De heer Van Weizen (CPN), die de rfj
der fractievoorzitters sloot, schonk aan
dacht aan de ontwikkeling van de stad,
waarvoor vele plannen bestaan. Is er
echter een financieel perspectief om deze
plannen te realiseren?
B.v. een subjectieve verhoging uit het
Gemeentefonds? Het zou een ernstige
tegenvaller zyn indien Leiden hier niet
voor in aanmerking kwam. Het heffen
van een rioolbelasting zal, volgens het
college, circa f. 800.000 opbrengen. Ook
spreker betreurde het, dat er nog stec-r
geen nieuwe wet, regelende de financiële
verhouding tussen rijk en gemeenten, is
tot standgekomen. De gedachte van het
college de bestemmingsreserve een me-
algemeen karakter te geven, kom
spreker logisch voor.
