ALGIERS WACHT IN SPANNING
OP DE GAULLES „OPERATIE"
Licht breekt 1111 door in
Socrates - miljoenenzaak
DE GAULLE WENST
VOLKSSTEMMING
WEERBERICHT
Aankomst CRS-troepen is voor
Algerijnen teken aan de wand
tegen
V.S. steunen V.N,
Wigny
POSITIE VAN MOBOETOE IS
AANZIENLIJK VERSTEVIGD
teuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 16 NOVEMBER 1960
No. 30204
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoech
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
TC
(Van onze reisredacteurW. L. Brugsma)
De regen van geruchten omtrent een beslissende poging van De
Gaulle een einde te maken aan het Algerijnse conflict heeft in Algiers
een klimaat van loodzware onzekerheid en verwarring geschapen. De
militairen, meer dan ooit een factor van beslissende betekenis voor het
welslagen van die poging, bewaren het diepste stilzwijgen.
De spraakzame burgers zijn de tel kwijt geraakt van de politieke
projecten, die de generaal worden toegeschreven: een eenzijdige wapen
stilstand, vermoedelijk beperkt tot de reeds gepacificeerde gebieden,
een bezoek van De Gaulle aan Algiers om het begin van een voorlopig
Algerijns bestuur in te stellen, een herverkaveling van het Algerijnse
territoir en etnische provincies, die dan samen een Frans-Mohamme
daanse republiek zouden moeten worden, een laatste poging met
Afrikaanse bemiddeling om de rebellenregering van het F.L.N. alsnog
in het proces tot zelfbeschikking te betrekken, een referendum in
Frankrijk met tenslotte een volksstemming in Algerije om het toekom
stig statuut van de Algerijnse republiek vast te leggen.
Slechts veronderstellingen
Sleutelstelling van
verzet gereserveerd
voor Franse leger
Die serie projecten gaat de Franse
bevolking van Algerije ruimschoots bo
ven de pet, maar wat haar niet onop
gemerkt voorbij is gegaan, is de aan
komst van zes compagnieën C.R.S., de
hier bijzonder onpopulaire veiligheids
troepen uit het Franse moederland, die
nog door meer gevolgd zullen worden.
De bevolking leidt hieruit af dat De
Gaulle vastbesloten is een beleid door
te drukken dat haar onwelgevallig is
en dat niet strookt met het slagwoord
„Algerie Fran?aise" waaraan zij zich
al jarenlang vastklampte.
De komst van de veiligheidstroepen
die de Fransen van Algerije straks op
een afstand en misschien zelfs in be
dwang zal moeten houden, is voor haar
het eerste concrete teken aan de wand
dat het schrikbeeld van de Algerijnse
republiek dat De Gaulle op 4 novem
ber opriep werkelijkheid kan worden.
Chinese mortieren
voor FLN-rebellen J
Volgens het onafhankelijke Pa-
rijse blad Le Monde hebben de
Chinese communisten zware mor
tieren ter beschikking van de Alge-
rijnse opstandelingen gesteld. De
onder elektrische stroom staande
draadversperringen langs de Alge-
rijns-Marokkaanse grens zouden
onlangs zijn beschoten met grana
ten van dit geschut, dat speciaal
voor dit doel zou zijn vervaardigd.
Volgens berichten die Le Monde
aanhaalt, zouden geen technici met
de eerste zendingen van deze mor
tieren zijn meegekomen. Er waren
echter aanwijzingen, dat in enige
opleidingskampen van de Alge
rijnse opstandelingen in Oost-Ma-
rokko communistische instructeurs
werken.
In zijdelings verband hiermee
schijnt het bericht te staan dat -
volgens een officiële mededeling in
Rabat - Marokko een Russisch
aanbod tot verlening van militaire
hulp heeft aanvaard. De voor
naamste te leveren wapens zullen
straalvliegtuigen zijn.
Een jaar geleden heeft Amerika
een zending wapens geleverd, waar
onder veldgeschut, pantser- en
transspor tvoertuigen
OUDSTE NEDERLANDER
WORDT 109 JAAR
De heer W. H. Kostering, .wonende
Delfgauwseweg 76 te Delft, hoopt dins
dag 22 november 109 jaar te worden. Hij
is voor zover bekend niet alleen de oud
ste inwoner van Delft, doch ook de oud
ste Nederlander. Hij geniet nog een goe
de gezondheid.
IETS LAGERE
TEMPERATUREN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Aanvankelijk opklaringen, later toene
mende bewolking, mogelijk gevolgd door
enige regen.
Koude nacht met hier en daar mist,
morgen overdag iets lagere temperatu
ren dan vandaag.
Overwegend matige wind krimpend
van west naar zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
17 NOVEMBER
Zon op: 8.03 uur; onder: 16.47 uur.
Maan op: 5.41 uur; onder: 16.25 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.46 uur en
14.01 uur.
Laagwater te 9.56 uur en 22.09 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Hoe zullen burgerbevolking en het
Franse leger reageren wanneer De Gaulle
komende maand aan zijn riskante maar
noodzakelijke „operatie-Algerije" gaat
beginnen? Waar men slechts over be
perkte feiten en geruchten beschikt in
zake zijn plannen en de „timing" daar
van, is die vraag slechts in algemene
veronderstellingen te beantwoorden.
De burgerbevolking en de enige acti
vistische organisatie die haar rest, het
„Front voor een Frans Algerije", weten
dat iedere actie die niet de steun van
het leger verwerft, tot falen gedoemd
is. Het overweegt nu het Franse leger
door een snelle actie voor de keuze te
stellen tussen loyaliteit aan De Gaulle
en trouw aan de idee van het Frans
Algerije, voordat de meerderheid van
het Franse volk, bU voorbeeld in een
referendum, zich wederom achter De
Gaulle zou hebben geplaatst. De be
weerde aankomst van de activisten-lei
der Ortiz in Algerije zou in het raam
van deze mogelijkheid passen.
Anderzijds is het voor het F.A.F. niet
gemakkelijk de Europese bevolking voor
een revolte de straat op te krijgen zo
lang de vage schrikbeelden van De
Gaulle's plannen zich niet, noch nader,
geconcretiseerd hebben. De organisatie
van de Franse activisten in Algerije
is zozeer gesnoeid dat het F.A.F. mis
schien zou moeten wachten op een golf
van spontane woede, die wel eens te
laat zou kunnen komen.
Houding van het leger
moet doorslag geven
De sleutelstelling van het verzet te
gen De Gaulle, dat trouwens ook een
vleugel in Frankrijk zou moeten heb
ben, sterker dan die zich tot nu toe
heeft gemanifesteerd, blijft gereserveerd
voor het leger dat nu in zijn diepe
zwijgzaamheid misschien een beslissen
de gewetenscrisis doormaakt. De proef-
zone voor een eenzijdige wapenstilstand
in een gepacificeerde sector in West-
Algerije is niet alleen een test voor de
houding van de „fellagha", maar even
eens voor die van het Franse leger
zelf, de grommende waakhond die men
van de prooi wil afhouden waar hij zo
lang achteraan gejaagd heeft en die
hjj nu binnen zijn bereik waant.
Maar misschien zal De Gaulle het
Franse leger dat al zolang naar een
overwinning snakt, zijn beleid zo kun
nen voorstellen, dat dit leger die over
winningen in feite al heeft behaald,
dat het zijn strijdende rol eerst voor
een bezettende taak en dan voor een
symbolische aanwezigheid zal kunnen
inruilen, terwijl Frankrijk inmiddels op
het politieke plan met grootmoedigheid
een nieuw Algerije opbouwt.
Hoe het zij, zelfs De Gaulle's naaste
en trouwste medewerkers in Algiers ge
ven toe dat iedere stap die de gene
raal in de komende drie beslissende
maanden gaat zetten op het pad dat
hij voor zichzelf heeft uitgestippeld er
een zal zijn die goeddeeels in het duis
ter gezet zal moeten worden en gewel
dige risico's met zich mee zal brengen.
De Gaulle zet nu zichzelf op het spel,
zelfs zijn eigen huid, wanneer hij per
soonlijk naar Algiers komt, want nim
mer is een Franse regeringsleider hier
zo gehaat geweest als de man die Al
giers zelf aan de macht bracht en door
wie het zich nu bedrogen acht. Maar
alle risico's die hij nu neemt en die
niet alleen Frankrijk maar ook de hele
Westelijke wereld raken zouden, worden
vermenigvuldigd wanneer hij ze niet zou
nemen nu het zwerende Algerijnse con
flict eindelijk op de strijd tussen Oost
en West is geënt.
Ook Franse stem tegen
Belgisch Kongo-oordeel
De V.S. hebben het werk van de
V.N. in Kongo verdedigd tegen de
kritiek van de Belgische minister
van Buitenlandse Zaken, Pierre
Wigny.
Een woordvoerder van de Ame
rikaanse delegatie bij de V.N. zei
tegen journalisten, dat het werk,
dat de V.N. in Kongo hebben ver
richt, naar het oordeel van. de V.S.
geenszins een mislukking is ge
weest. Wij blijven dan ook gelo
ven, dat er veel gedaan kan wor
den voor het Kongolese volk, als
België en de V.N. in Kongo
samenwerken, aldus de woord
voerder.
Het invloedrijke onafhankelijke Franse
blad „Le Monde" merkt naar aanleiding
van de dreigementen van Wigny op, dat
België's uittreden uit de Verenigde
Naties een gevaarlijk precedent kan
vormen Het zou de weg kunnen openen
voor het uittreden van alle landen, die
zich benadeeld voelen.
„Onze Belgische vrienden dragen een
grote verantwoordelijkheid in het drama
Kongo. Zoals reeds honderden malen is
gezegd hebben zij het land niet voorbe
reid op de onafhankelijkheid, omdat zij
ervan overtuigd waren, dat zij nog lange
tyd in Kongo zouden blijven. Zij zyn
niettemin vertrokken, de crisis voorziend
maar zonder zich al te veel moeite te
geven haar te boven te komen".
Op Schiphol arriveerden gister
middag Prins ]ean en Prinses
Josephine Charlotte van Luxemburg
die een dag in ons land zullen
verblijven.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Na wekenlang de publiciteit
angstvallig te hebben geschuwd
zijn de diverse bij het miljoenen
drama van de N.V. Socrates be
trokken partijen aarzelend uit hun
schuilhoek gekomen.
In beweging gebracht door de
Conferentie Kongolese leiders alvorens
het parlement opnieuw bijeenkomt
De Kongolese militaire machthebber kolonel Moboetoe is er de
laatste dagen in geslaagd zijn positie niet onaanzienlijk te verstevigen.
Allereerst door een gezamenlijke verklaring van hem en de gouverneur
van de provincie van Leopoldstad waarin werd gezegd, dat een open
hartige en doeltreffende samenwerking werd beoogd tussen de troepen
van Moboetoe en zijn raad van hoge commissarissen enerzijds en
Kamitatoes provinciale regering en politie anderzijds. Daarnaast zijn
de betrekkingen tussen Moboetoe en de V.N. verbeterd.
Hoop op terugkeer
rust in hoofdstad
De aankondiging inzake samenwerking
tussen Moboetoe en Kamitatoe zou trou
wens tot stand zijn gebracht door be
middeling van de hoge vertegenwoordi
ger van de V.N. in Kongo, generaal
Rikhey. Ook heeft het V.N.-conimando
zich gisteren bereid verklaard deel te
nemen aan de grote militaire parade,
Staatssecretaris Bot heeft gister
avond in Den Haag een rijsttafel
aangeboden aan een groep Pa
poea's, welke op het ogenblik in
ons land vertoeft. Op de foto zien
we de staatssecretaris temidden van
enkele van zijn gasten. V.l.n.r. M.
W. Kasiepo, staatssecretaris Th.
H. Bot en F. Jufuwaij.
die kolonel Moboetoe morgen wil hou
den. Al deze gebeurtenissen hebben de
hoop doen herleven op een terugkeer
van de rust en de orde in de Kongolese
hoofdstad.
Doordat Kamitatoe overstag is gegaan,
heeft de afgezette premier Loemoemba
een van zijn belangrijkste volgelingen
verloren.
President Kasavoeboe van Kongo
heeft gisteravond tijdens een perscon
ferentie meegedeeld voornemens te zijn
een conferentie van Kongolese leiders
bijeen te roepen, om de constitutionele
en territoriale structuur van het land te
bespreken alvorens het parlement weer
bijeenkomt. De resultaten van deze con
ferentie zullen dan aan het parlement
worden voorgelegd.
Ten aanzien van de eis van president
Tsjombe dat Katanga zekerheid moet
hebben een vrije staat te blijven alvo
rens het aan een ronde-tafelconferentie,
wil deelnemen, zei Kasavoeboe, dat er
tijdens de periode van „politieke organi
satie" geen sprake kan zijn van eisen
tot afscheiding. Verder merkte Kasa
voeboe op, dat de regering-Loemoemba
en Loemoemba als minister-president op
grondwettelijke wijze zijn afgezet. Loe
moemba is nu nog slechts afgevaardigde
in het parlement. „Zelfs het parlement
kan dit besluit niet ongedaan maken".
V.N. willen strijd in
Zuid-Kasai voorkomen
De V.N. hebben gisteren te Leopold
stad meegedeeld, dat de V.N.-troepen
opdracht hebben gekregen nieuwe ge
vechten in Zuid-Kasai te voorkomen.
Deze bekendmaking kwam na een be
spreking van generaal Rikhye met de
rebellerende Baloebaleider Kalondji, die
een vrije Mfjnstaat in Zuid-Kasai heeft
uitgeroepen. Kalondji had zaterdag ge
zegd, dat zijn troepen nog meer grond
gebied in Zuid-Kasai zouden gaan be
vrijden.
Intussen is vernomen, dat de leider
van de Baloebakat, Jason Sendwe, aan
alle Baloeba in de noordelijke streken
van de provincie Katanga een oproep
heeft doen uitgaan, zich te onthouden
van aanvallen op V.N.-troepen. De
situatie is in de noordelijke streken van
Katanga nog steeds gespannen.
slippartijen in diverse publikaties,
waarin de schrijvers noodgedwon
gen via gladde wegen tot de ach
tergronden van de mysterieuze
Socrates-affaire trachtten door te
dringen, hebben de directie van de
Amsterdamsche Bank, de ontslagen
onder-directeur van deze instelling,
de curator in het faillissement en
de raadsman van de Socrates-
directeur N. den Besten ons giste
ren in staat gesteld een aantal
feiten vast te stellen.
De Amsterdamsche Bank heeft op de
N.V. Socrates en de met deze N.V. ge
lieerde ondernemingen een bedrag van
13,5 miljoen gulden to vorderen. De di
rectie verwacht, dat als gevolg van de
misgelopen financiering uiteindelijk een
verlies van iets minder dan zes miljoen
gulden zal worden geboekt.
De verkoop van de bezittingen van
de N.V. Socrates zal worden „getempo
riseerd" om te voorkomen, dat de markt
in onroerend goed zal worden verstoord
en de opbrengst zal worden gedrukt.
De ontslagen onder-directeur van de
Amsterdamsche Bank, de heer T. Hoving
I Prins Albert van Luik en Prinses
iPaola, die aan het hoofd van een
t Belgische economische missie een
reis hebben gemaakt door Mexico
en de Ver. Staten, zijn in België
teruggekeerd. Koning Boudewijn
was op de nationale luchthaven van
Brussel aanwezig om hen hartelijk
te verwelkomen.
acht de tot 1959 aan Socrates verleende
kredieten volledig verantwoord. Hfj be
twist, dat de gegevens van deze krediet
verlening niet bekend zouden zijn ge
weest bij de hoofddirectie en hij heeft
de overtuiging, dat het niet nodig was
geweest op de kredietverlening verlies te
lijden.
Gistermiddag heeft de N.V. Socrates
hoger beroep aangetekend tegen het door
de hoofdstedelijke rechtbank uitgespro
ken faillissement. De zaak zal thans
door het Gerechtshof in Amsterdam
worden behandeld.
Van ongeoorloofde financiële prak
tijken van de heer Den Besten is tot-
dusver niets gebleken. De officier van
Justitie ziet nog geen reden tot straf
rechtelijk ingrijpen, hoewel hij de ont
wikkeling nauwlettend blijft volgen.
Gezien de uitlatingen, die de directie
van de Amsterdamsche Bank en de heer
Hoving gisteren hebben gedaan, over
wegen de heer Den Besten en diens
raadsman hun visie op de Socrates-
affaire openbaar te maken. Zij zullen
wellicht in de loop van deze week ver
klaringen afleggen.
(Voor een uitvoerig artikel over deze
opzienbarende zaak zie men elders in dit
blad)
Over de openbare macht in Algerije
De Franse minister van Voorlichting, Louis Terrenoire, deelde na
afloop van een bijeenkomst van de Franse ministerraad mee. dat De
Gaulle, die de bijeenkomst presideerde, had verklaard van plan te zijn
,,op een geschikt tijdstip" een wetsontwerp over de organisatie van de
openbare macht in Algerije aan een volksstemming in Frankrijk te
onderwerpen in afwachting van de zelfbeschikking van Algerije.
Terrenoire zei op vragen over een eventuele reis van De Gaulle
naar Algerije, dat deze zaak niet op de ministerraad was aangesneden.
Generaal De Gaulle heeft zijn bedoelingen te dien aanzien niet kenbaar
gemaakt, aldus de minister.
Nodigt Kroesjtsjef
Kennedy uit?
Het Amerikaanse weekblad
..Newsweek" meldt uit diploma
tieke kringen te hebben vernomen,
dat premier Kroesjtsjef de nieuwe
Amerikaanse president Kennedy
formeel zal uitnodigen voor een
bezoek aan de Sovjet-Unie. met
alle eerbetoon dat was opgesteld
voor het afgezegde bezoek van
president Eisenhower van deze
zomer.
Kroesjtsjef zou, aldus het blad, veel
belang hechten aan een spoedige ont
moeting met Kennedy, omdat de Rus
sische premier „met het oog op zijn
eigen politieke belangen een betere ver
standhouding met de Verenigde Staten
nodig heeft".
Uit Het Leidsch Dagblad van
16 November 1860:
In de Dingsdag 11. gehou
den vergadering van den Leid-
schen Gemeenteraad heeft een i
i zeer belangrijke beraadslaging i
plaats gehad over de heffing i
van een recht door Directeuren
der Halle van inlandsche manu-
facturen, geheel of gedeeltelijk
van wolle samengesteld, voor de 1
afgifte van het nationaal eti- 1
quette tot het verkrijgen van 1
certificaten van oorsprong van
binnen Leiden vervaardigde
wollen goederen.
De gehouden beraadslagingen
betroffen de wettigheid der hef- f
fing, krachtens het Koninklijk f
besluit van 1 Juny 1820 en het
daarmede in verband staand be-
lang der fabrikanten, van wien
naar men meende meer geheven
is dan noodig ivas tot dekking
flor nnr\r1 nIrolfit-o ul+nniiort j
der noodzakelijke uitgaven.