ALGIERS WACHT IN SPANNING OP DE GAULLES „OPERATIE" Licht breekt 1111 door in Socrates - miljoenenzaak DE GAULLE WENST VOLKSSTEMMING WEERBERICHT Aankomst CRS-troepen is voor Algerijnen teken aan de wand tegen V.S. steunen V.N, Wigny POSITIE VAN MOBOETOE IS AANZIENLIJK VERSTEVIGD teuws Opgericht 1 maart 1860 WOENSDAG 16 NOVEMBER 1960 No. 30204 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoech Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f750 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 059 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 TC (Van onze reisredacteurW. L. Brugsma) De regen van geruchten omtrent een beslissende poging van De Gaulle een einde te maken aan het Algerijnse conflict heeft in Algiers een klimaat van loodzware onzekerheid en verwarring geschapen. De militairen, meer dan ooit een factor van beslissende betekenis voor het welslagen van die poging, bewaren het diepste stilzwijgen. De spraakzame burgers zijn de tel kwijt geraakt van de politieke projecten, die de generaal worden toegeschreven: een eenzijdige wapen stilstand, vermoedelijk beperkt tot de reeds gepacificeerde gebieden, een bezoek van De Gaulle aan Algiers om het begin van een voorlopig Algerijns bestuur in te stellen, een herverkaveling van het Algerijnse territoir en etnische provincies, die dan samen een Frans-Mohamme daanse republiek zouden moeten worden, een laatste poging met Afrikaanse bemiddeling om de rebellenregering van het F.L.N. alsnog in het proces tot zelfbeschikking te betrekken, een referendum in Frankrijk met tenslotte een volksstemming in Algerije om het toekom stig statuut van de Algerijnse republiek vast te leggen. Slechts veronderstellingen Sleutelstelling van verzet gereserveerd voor Franse leger Die serie projecten gaat de Franse bevolking van Algerije ruimschoots bo ven de pet, maar wat haar niet onop gemerkt voorbij is gegaan, is de aan komst van zes compagnieën C.R.S., de hier bijzonder onpopulaire veiligheids troepen uit het Franse moederland, die nog door meer gevolgd zullen worden. De bevolking leidt hieruit af dat De Gaulle vastbesloten is een beleid door te drukken dat haar onwelgevallig is en dat niet strookt met het slagwoord „Algerie Fran?aise" waaraan zij zich al jarenlang vastklampte. De komst van de veiligheidstroepen die de Fransen van Algerije straks op een afstand en misschien zelfs in be dwang zal moeten houden, is voor haar het eerste concrete teken aan de wand dat het schrikbeeld van de Algerijnse republiek dat De Gaulle op 4 novem ber opriep werkelijkheid kan worden. Chinese mortieren voor FLN-rebellen J Volgens het onafhankelijke Pa- rijse blad Le Monde hebben de Chinese communisten zware mor tieren ter beschikking van de Alge- rijnse opstandelingen gesteld. De onder elektrische stroom staande draadversperringen langs de Alge- rijns-Marokkaanse grens zouden onlangs zijn beschoten met grana ten van dit geschut, dat speciaal voor dit doel zou zijn vervaardigd. Volgens berichten die Le Monde aanhaalt, zouden geen technici met de eerste zendingen van deze mor tieren zijn meegekomen. Er waren echter aanwijzingen, dat in enige opleidingskampen van de Alge rijnse opstandelingen in Oost-Ma- rokko communistische instructeurs werken. In zijdelings verband hiermee schijnt het bericht te staan dat - volgens een officiële mededeling in Rabat - Marokko een Russisch aanbod tot verlening van militaire hulp heeft aanvaard. De voor naamste te leveren wapens zullen straalvliegtuigen zijn. Een jaar geleden heeft Amerika een zending wapens geleverd, waar onder veldgeschut, pantser- en transspor tvoertuigen OUDSTE NEDERLANDER WORDT 109 JAAR De heer W. H. Kostering, .wonende Delfgauwseweg 76 te Delft, hoopt dins dag 22 november 109 jaar te worden. Hij is voor zover bekend niet alleen de oud ste inwoner van Delft, doch ook de oud ste Nederlander. Hij geniet nog een goe de gezondheid. IETS LAGERE TEMPERATUREN De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Aanvankelijk opklaringen, later toene mende bewolking, mogelijk gevolgd door enige regen. Koude nacht met hier en daar mist, morgen overdag iets lagere temperatu ren dan vandaag. Overwegend matige wind krimpend van west naar zuid. (Opgemaakt te 11.15 uur) 17 NOVEMBER Zon op: 8.03 uur; onder: 16.47 uur. Maan op: 5.41 uur; onder: 16.25 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.46 uur en 14.01 uur. Laagwater te 9.56 uur en 22.09 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's Hoe zullen burgerbevolking en het Franse leger reageren wanneer De Gaulle komende maand aan zijn riskante maar noodzakelijke „operatie-Algerije" gaat beginnen? Waar men slechts over be perkte feiten en geruchten beschikt in zake zijn plannen en de „timing" daar van, is die vraag slechts in algemene veronderstellingen te beantwoorden. De burgerbevolking en de enige acti vistische organisatie die haar rest, het „Front voor een Frans Algerije", weten dat iedere actie die niet de steun van het leger verwerft, tot falen gedoemd is. Het overweegt nu het Franse leger door een snelle actie voor de keuze te stellen tussen loyaliteit aan De Gaulle en trouw aan de idee van het Frans Algerije, voordat de meerderheid van het Franse volk, bU voorbeeld in een referendum, zich wederom achter De Gaulle zou hebben geplaatst. De be weerde aankomst van de activisten-lei der Ortiz in Algerije zou in het raam van deze mogelijkheid passen. Anderzijds is het voor het F.A.F. niet gemakkelijk de Europese bevolking voor een revolte de straat op te krijgen zo lang de vage schrikbeelden van De Gaulle's plannen zich niet, noch nader, geconcretiseerd hebben. De organisatie van de Franse activisten in Algerije is zozeer gesnoeid dat het F.A.F. mis schien zou moeten wachten op een golf van spontane woede, die wel eens te laat zou kunnen komen. Houding van het leger moet doorslag geven De sleutelstelling van het verzet te gen De Gaulle, dat trouwens ook een vleugel in Frankrijk zou moeten heb ben, sterker dan die zich tot nu toe heeft gemanifesteerd, blijft gereserveerd voor het leger dat nu in zijn diepe zwijgzaamheid misschien een beslissen de gewetenscrisis doormaakt. De proef- zone voor een eenzijdige wapenstilstand in een gepacificeerde sector in West- Algerije is niet alleen een test voor de houding van de „fellagha", maar even eens voor die van het Franse leger zelf, de grommende waakhond die men van de prooi wil afhouden waar hij zo lang achteraan gejaagd heeft en die hjj nu binnen zijn bereik waant. Maar misschien zal De Gaulle het Franse leger dat al zolang naar een overwinning snakt, zijn beleid zo kun nen voorstellen, dat dit leger die over winningen in feite al heeft behaald, dat het zijn strijdende rol eerst voor een bezettende taak en dan voor een symbolische aanwezigheid zal kunnen inruilen, terwijl Frankrijk inmiddels op het politieke plan met grootmoedigheid een nieuw Algerije opbouwt. Hoe het zij, zelfs De Gaulle's naaste en trouwste medewerkers in Algiers ge ven toe dat iedere stap die de gene raal in de komende drie beslissende maanden gaat zetten op het pad dat hij voor zichzelf heeft uitgestippeld er een zal zijn die goeddeeels in het duis ter gezet zal moeten worden en gewel dige risico's met zich mee zal brengen. De Gaulle zet nu zichzelf op het spel, zelfs zijn eigen huid, wanneer hij per soonlijk naar Algiers komt, want nim mer is een Franse regeringsleider hier zo gehaat geweest als de man die Al giers zelf aan de macht bracht en door wie het zich nu bedrogen acht. Maar alle risico's die hij nu neemt en die niet alleen Frankrijk maar ook de hele Westelijke wereld raken zouden, worden vermenigvuldigd wanneer hij ze niet zou nemen nu het zwerende Algerijnse con flict eindelijk op de strijd tussen Oost en West is geënt. Ook Franse stem tegen Belgisch Kongo-oordeel De V.S. hebben het werk van de V.N. in Kongo verdedigd tegen de kritiek van de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Pierre Wigny. Een woordvoerder van de Ame rikaanse delegatie bij de V.N. zei tegen journalisten, dat het werk, dat de V.N. in Kongo hebben ver richt, naar het oordeel van. de V.S. geenszins een mislukking is ge weest. Wij blijven dan ook gelo ven, dat er veel gedaan kan wor den voor het Kongolese volk, als België en de V.N. in Kongo samenwerken, aldus de woord voerder. Het invloedrijke onafhankelijke Franse blad „Le Monde" merkt naar aanleiding van de dreigementen van Wigny op, dat België's uittreden uit de Verenigde Naties een gevaarlijk precedent kan vormen Het zou de weg kunnen openen voor het uittreden van alle landen, die zich benadeeld voelen. „Onze Belgische vrienden dragen een grote verantwoordelijkheid in het drama Kongo. Zoals reeds honderden malen is gezegd hebben zij het land niet voorbe reid op de onafhankelijkheid, omdat zij ervan overtuigd waren, dat zij nog lange tyd in Kongo zouden blijven. Zij zyn niettemin vertrokken, de crisis voorziend maar zonder zich al te veel moeite te geven haar te boven te komen". Op Schiphol arriveerden gister middag Prins ]ean en Prinses Josephine Charlotte van Luxemburg die een dag in ons land zullen verblijven. (Van onze Amsterdamse correspondent) Na wekenlang de publiciteit angstvallig te hebben geschuwd zijn de diverse bij het miljoenen drama van de N.V. Socrates be trokken partijen aarzelend uit hun schuilhoek gekomen. In beweging gebracht door de Conferentie Kongolese leiders alvorens het parlement opnieuw bijeenkomt De Kongolese militaire machthebber kolonel Moboetoe is er de laatste dagen in geslaagd zijn positie niet onaanzienlijk te verstevigen. Allereerst door een gezamenlijke verklaring van hem en de gouverneur van de provincie van Leopoldstad waarin werd gezegd, dat een open hartige en doeltreffende samenwerking werd beoogd tussen de troepen van Moboetoe en zijn raad van hoge commissarissen enerzijds en Kamitatoes provinciale regering en politie anderzijds. Daarnaast zijn de betrekkingen tussen Moboetoe en de V.N. verbeterd. Hoop op terugkeer rust in hoofdstad De aankondiging inzake samenwerking tussen Moboetoe en Kamitatoe zou trou wens tot stand zijn gebracht door be middeling van de hoge vertegenwoordi ger van de V.N. in Kongo, generaal Rikhey. Ook heeft het V.N.-conimando zich gisteren bereid verklaard deel te nemen aan de grote militaire parade, Staatssecretaris Bot heeft gister avond in Den Haag een rijsttafel aangeboden aan een groep Pa poea's, welke op het ogenblik in ons land vertoeft. Op de foto zien we de staatssecretaris temidden van enkele van zijn gasten. V.l.n.r. M. W. Kasiepo, staatssecretaris Th. H. Bot en F. Jufuwaij. die kolonel Moboetoe morgen wil hou den. Al deze gebeurtenissen hebben de hoop doen herleven op een terugkeer van de rust en de orde in de Kongolese hoofdstad. Doordat Kamitatoe overstag is gegaan, heeft de afgezette premier Loemoemba een van zijn belangrijkste volgelingen verloren. President Kasavoeboe van Kongo heeft gisteravond tijdens een perscon ferentie meegedeeld voornemens te zijn een conferentie van Kongolese leiders bijeen te roepen, om de constitutionele en territoriale structuur van het land te bespreken alvorens het parlement weer bijeenkomt. De resultaten van deze con ferentie zullen dan aan het parlement worden voorgelegd. Ten aanzien van de eis van president Tsjombe dat Katanga zekerheid moet hebben een vrije staat te blijven alvo rens het aan een ronde-tafelconferentie, wil deelnemen, zei Kasavoeboe, dat er tijdens de periode van „politieke organi satie" geen sprake kan zijn van eisen tot afscheiding. Verder merkte Kasa voeboe op, dat de regering-Loemoemba en Loemoemba als minister-president op grondwettelijke wijze zijn afgezet. Loe moemba is nu nog slechts afgevaardigde in het parlement. „Zelfs het parlement kan dit besluit niet ongedaan maken". V.N. willen strijd in Zuid-Kasai voorkomen De V.N. hebben gisteren te Leopold stad meegedeeld, dat de V.N.-troepen opdracht hebben gekregen nieuwe ge vechten in Zuid-Kasai te voorkomen. Deze bekendmaking kwam na een be spreking van generaal Rikhye met de rebellerende Baloebaleider Kalondji, die een vrije Mfjnstaat in Zuid-Kasai heeft uitgeroepen. Kalondji had zaterdag ge zegd, dat zijn troepen nog meer grond gebied in Zuid-Kasai zouden gaan be vrijden. Intussen is vernomen, dat de leider van de Baloebakat, Jason Sendwe, aan alle Baloeba in de noordelijke streken van de provincie Katanga een oproep heeft doen uitgaan, zich te onthouden van aanvallen op V.N.-troepen. De situatie is in de noordelijke streken van Katanga nog steeds gespannen. slippartijen in diverse publikaties, waarin de schrijvers noodgedwon gen via gladde wegen tot de ach tergronden van de mysterieuze Socrates-affaire trachtten door te dringen, hebben de directie van de Amsterdamsche Bank, de ontslagen onder-directeur van deze instelling, de curator in het faillissement en de raadsman van de Socrates- directeur N. den Besten ons giste ren in staat gesteld een aantal feiten vast te stellen. De Amsterdamsche Bank heeft op de N.V. Socrates en de met deze N.V. ge lieerde ondernemingen een bedrag van 13,5 miljoen gulden to vorderen. De di rectie verwacht, dat als gevolg van de misgelopen financiering uiteindelijk een verlies van iets minder dan zes miljoen gulden zal worden geboekt. De verkoop van de bezittingen van de N.V. Socrates zal worden „getempo riseerd" om te voorkomen, dat de markt in onroerend goed zal worden verstoord en de opbrengst zal worden gedrukt. De ontslagen onder-directeur van de Amsterdamsche Bank, de heer T. Hoving I Prins Albert van Luik en Prinses iPaola, die aan het hoofd van een t Belgische economische missie een reis hebben gemaakt door Mexico en de Ver. Staten, zijn in België teruggekeerd. Koning Boudewijn was op de nationale luchthaven van Brussel aanwezig om hen hartelijk te verwelkomen. acht de tot 1959 aan Socrates verleende kredieten volledig verantwoord. Hfj be twist, dat de gegevens van deze krediet verlening niet bekend zouden zijn ge weest bij de hoofddirectie en hij heeft de overtuiging, dat het niet nodig was geweest op de kredietverlening verlies te lijden. Gistermiddag heeft de N.V. Socrates hoger beroep aangetekend tegen het door de hoofdstedelijke rechtbank uitgespro ken faillissement. De zaak zal thans door het Gerechtshof in Amsterdam worden behandeld. Van ongeoorloofde financiële prak tijken van de heer Den Besten is tot- dusver niets gebleken. De officier van Justitie ziet nog geen reden tot straf rechtelijk ingrijpen, hoewel hij de ont wikkeling nauwlettend blijft volgen. Gezien de uitlatingen, die de directie van de Amsterdamsche Bank en de heer Hoving gisteren hebben gedaan, over wegen de heer Den Besten en diens raadsman hun visie op de Socrates- affaire openbaar te maken. Zij zullen wellicht in de loop van deze week ver klaringen afleggen. (Voor een uitvoerig artikel over deze opzienbarende zaak zie men elders in dit blad) Over de openbare macht in Algerije De Franse minister van Voorlichting, Louis Terrenoire, deelde na afloop van een bijeenkomst van de Franse ministerraad mee. dat De Gaulle, die de bijeenkomst presideerde, had verklaard van plan te zijn ,,op een geschikt tijdstip" een wetsontwerp over de organisatie van de openbare macht in Algerije aan een volksstemming in Frankrijk te onderwerpen in afwachting van de zelfbeschikking van Algerije. Terrenoire zei op vragen over een eventuele reis van De Gaulle naar Algerije, dat deze zaak niet op de ministerraad was aangesneden. Generaal De Gaulle heeft zijn bedoelingen te dien aanzien niet kenbaar gemaakt, aldus de minister. Nodigt Kroesjtsjef Kennedy uit? Het Amerikaanse weekblad ..Newsweek" meldt uit diploma tieke kringen te hebben vernomen, dat premier Kroesjtsjef de nieuwe Amerikaanse president Kennedy formeel zal uitnodigen voor een bezoek aan de Sovjet-Unie. met alle eerbetoon dat was opgesteld voor het afgezegde bezoek van president Eisenhower van deze zomer. Kroesjtsjef zou, aldus het blad, veel belang hechten aan een spoedige ont moeting met Kennedy, omdat de Rus sische premier „met het oog op zijn eigen politieke belangen een betere ver standhouding met de Verenigde Staten nodig heeft". Uit Het Leidsch Dagblad van 16 November 1860: In de Dingsdag 11. gehou den vergadering van den Leid- schen Gemeenteraad heeft een i i zeer belangrijke beraadslaging i plaats gehad over de heffing i van een recht door Directeuren der Halle van inlandsche manu- facturen, geheel of gedeeltelijk van wolle samengesteld, voor de 1 afgifte van het nationaal eti- 1 quette tot het verkrijgen van 1 certificaten van oorsprong van binnen Leiden vervaardigde wollen goederen. De gehouden beraadslagingen betroffen de wettigheid der hef- f fing, krachtens het Koninklijk f besluit van 1 Juny 1820 en het daarmede in verband staand be- lang der fabrikanten, van wien naar men meende meer geheven is dan noodig ivas tot dekking flor nnr\r1 nIrolfit-o ul+nniiort j der noodzakelijke uitgaven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1