AMERIKAANSE ONDERZEEERS
MET POLARIS IN SCHOTLAND
Amerika zal vlootbasis
Guantanamo verdedigen
WEERBERICHT
Nauw overleg met Londen over
het gebruik van rakettenzegt
Macmillan in het Lagerhuis
Havenspoorlijn
Delfzijl door
regen verzakt
Duidelijke verklaringvooral
om misverstanden te voorkomen
AMBASSADEUR VAN GULIK
OP WEG NAAR NEDERLAND
Minister nodigt
uit voor nieuwe
besprekingen
(§ud
teuivs
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1960
No. 30192
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f2.55 Der maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Londense correspondent)
De Britse premier Macmillan heeft gisteren in het Lagerhuis een
nieuw Brits-Amerikaans defensiepact aangekondigd, dat van minstens
zo grote betekenis is als het destijds door de Labourregering met de
Verenigde Staten afgesloten verdrag voor de vestiging van Ameri
kaanse luchtbases in Engeland. Het betreft hier een beschutte anker
plaats op de rivier de Clyde in Schotland voor een depotschip met
bijbehorende organisatie ter verzorging van de op de Atlantische
Oceaan patrouillerende Amerikaanse onderzeeërs, welke voorzien
zullen worden van het lange-afstandsprojectiel Polaris. In februari van
volgend jaar zal deze basis reeds in gebruik worden genomen. Later
komt er nog een drijvend dok bij. De onderzeeërs zullen alleen tussen
patrouilletochten in Engeland aan doen. De thuishaven blijft aan de
andere zijde van de Atlantische Oceaan. De polaris is de H-bomraket,
welke zich permanent op zee zal bevinden als het nieuwste en doel
matigste wapen tegen agressie, omdat de aan de grond gebonden
raketten te kwetsbaar zijn geworden.
aan Amerika toe te staan, de positie van
Engeland niet zou hebben verbeterd of
meer veiligheid zou hebben verschaft.
Integendeel, hoe meer wij betrokken
worden bij het ingewikkelde complex
van afschrikwekkende wapens, hoe beter
wij onze stem kunnen laten horen in
zake de politieke en militaire wereldcon
trole. De grote betekenis van het Pola-
ris-systeem is dat het voorkomt, dat een
agressor, zonder zelf represailles behoe
ven te vrezen, het Westen snel zou kun
nen vernietigen. Wat de Schotse basis
betreft is er voor Engeland geen andere
keus, aldus Macmillan. Wanneer de reik
wijdte van de Polaris of een soortgelijk
zich aan boord van onderzeeërs bevin
dend wapen groter zal worden, zal de
basis in Schotland zo goed als zeker
overbodig zijn.
Nieuwe typen
Conflict bij Labour
wordt nog scherper
Macmillan gaf het Lagerhuis de ver
zekering dat, waar de Polarisraketten
zich ook mogen bevinden, het signaal
voor het gebruik van het wapen niet zal
worden gegeven zonder het nauwste
overleg tussen beide regeringen. Hij
noemde het Polaris-arsenaal cn de
Schotse basis een nieuwe versterking
van de NAVO. Tegenover de protesten
van Schotse Labourafgevaardigden, die
van mening waren dat het plan een ex
tra gevaar voor Schotland meebrengt,
stelde Macmillan dat dit niet juist is,
aangezien de wapens zich niet op het
land bevinden. De basis is daarom voor
een agressor van minder strategisch be
lang dan bijv. de bases voor de bom
menwerpers.
Macmillan zei, dat de Schotse basis
het algemene risico, dat nu eenmaal be
staat, geenszins verhogen zal. Hij voegde
eraan toe, dat een weigering om de basis
De spoorlijn door het haven- en
industrieterrein van Delfzijl is
gisteravond over een lengte van
zeventig meter verzakt. Het trein
vervoer in het havengebied is
daardoor tijdelijk lam gelegd. Een
konvooi geladen goederenwagens
van de sodafabriek stond op het
punt over de ondermijnde spoor
baan getransporteerd te worden.
Een rangeerder van de Nederland
se Spoorwegen ontdekte echter
tijdig het gevaar en sloeg alarm.
Op het haven- en industrieterrein
worden sinds enkele dagen vlak bij de
spoorbaan grote graafwerkzaamheden
uitgevoerd in verband met de aanleg
van een gedeelte in de nieuwe weg Win
schoten-Delfzijl. Door de zware regenval
van de laatste dagen (en vermoedelijk
doordat ter plaatse drijfzand in de
bodem zit) is de grond gisteren plotse
ling gaan werken en ontstonden er
gaten onder en naast de spoorbaan.
Een speciale W.S.-ploeg is gisteravond
onmiddellijk uitgerukt om de ondermijn
de lijn veilig te stellen. Men hoopte de
baan te kunnen versterken door zand te
storten. Van Groningen uit zou heden
morgen een speciale trein vertrekken om
het in Delfzijl gestrande konvooi, be
laden met loog en andere chemicaliën
op te halen.
Met noodmaatregelen hoopt men het
treinvervoer in het havengebied weer op
gang te krijgen, zolang het tenminste
niet weer zwaar gaat regenen.
Nader vernemen wij, dat de verzakkin
gen nog niet van ernstige aard waren,
doch dat de N.S. er om zeker te zijn
de voorkeur aan gaven de gegraven
sleuf naast de spoorlijn in snel tempo met
zand te dichten. De vrees voor verdere
wel ernstige verzakkingen was nl.
niet denkbeeldig. Vanmorgen waren alle
werkzaamheden echter voltooid en zelfs
de zware trein, die gisteravond moest
wachten, kon zonder gevaar het traject
weer berijden.
LATER AFNEMENDE WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Aanvankelijk harde tot stormachtige
zuidwestelijke wind, later afnemend.
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
3 november
Zon op: 7.38 uur; onder: 17.09 uur.
Maan op: 17.38 uur; onder: 7.12 uur
(v.m.)
Hoogwater te Katwijk te 2.51 en 15.09
uur, laagwater te 11.06 en 23.25 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
De Polaris-duikboten zullen twee
maanden achter elkaar op zee kruisen
en daarna een maand in het dok door
brengen. Er zullen op de Schotse basis,
welke op 50 kilometer afstand van Glas
gow in een van de fjordachtige inham
men aan de monding van de Clyde zal
komen, nooit meer dan drie onderzeeërs
tegelijk ligplaats nemen. De eigenlijke
hoofdbasis blijft in de Verenigde Staten.
Als depot-schip is de 18.000 ton metende
Amerikaanse „Proteus" aangewezen.
Polaris-projectielen zullen niet op de
wal worden opgeslagen. Er zullen maxi
maal 1500 man Amerikaans marineper
soneel op de basis komen te werken,
waarvan er 400 aan de wal huisvesting
zullen moeten vinden. Vele Amerikanen
zullen hun gezinnen mee naar Schot
land nemen. De raad voor de gezamen
lijke vakbeweging in Glasgow heeft gis
teravond tegen de aanleg van de basis
geprotesteerd. Het laaiende conflict in
de Labour-partij dat beheerst wordt
door de agitatie tegen de nucleaire wa
pens en de Amerikaanse bases in En
geland is door de nieuwe overeenkomst
met de Verenigde Staten nog scherper
geworden.
De Amerikaanse marine zal in de loop
van deze maand beginnen met proeven
met een tweede versie van de Polaris-
raket, die een reikwijdte van 2.400 km.
zal hebben. Met het eerste type Polaris-
raket, dat een reikwijdte van 1.920 km.
heeft, zijn reeds ruim vijftig proeven
genomen. De Amerikaanse marine heeft
inmiddels opdracht gegeven een derde
versie van deze raket te construeren, die
4.000 km. moet kunnen afleggen. De
Polarisraketten kunnen door onderge-
dok enonderzeeërs worden gelanceerd.
EISENHOWER OVER CUBA
De Verenigde Staten zullen alle passende maatregelen nemen ter
verdediging van het vlootsteunpunt te Guantanamo in het zuidoostelijk
deel van Cuba, aldus heeft president Eisenhower gisteren medegedeeld.
Het is van groot belang, dat de betekenis van het steunpunt voor de
verdediging van het Westelijk halfrond begrepen wordt, in het bijzon
der „in het licht van de nauwe betrekkingen, die thans bestaan tussen
de huidige regering van Cuba en het Chinees-Russische blok", aldus
Eisenhower. Om die reden is de Amerikaanse regering niet van plan
in te stemmen met wijziging of afschaffing van de overeenkomsten
waarbij de basis van Cuba wordt gepacht.
Wads worth zet de Rus
Zoriu op zijn nummer
De woordvoerder van het Witte Huis,
Hagerty, zei tot journalisten, dat de ver
klaring van de president in feite een
herhaling is van verklaringen, die reeds
eerder werden afgelegd door de minister
van Defensie, Gates, en de stafchef van
de Marine, admiraal Burke. Dezen had
den gezegd, dat de Verenigde Staten
vastbesloten zijn Guantanamo te ver
dedigen in het geval van een aanval
door Cuba of andere landen.
In antwoord op een vraag van een
journalist of uit de publikatie van de
verklaring moet worden afgeleid, dat er
een aanval op de basis op handen is,
antwoordde Hagerty ontkennend. De
enige bedoeling is duidelijk te maken
wat het Amerikaanse standpunt is en
misverstanden te voorkomen.
Cubaans verzoek verworpen
De Algemene Vergadering van de V.N.
heeft gisteravond het Cubaanse verzoek
om behandeling in de voltallige verga
dering van „de agressieve plannen" van
de V.S. jegens Cuba verworpen.
Vijfenveertig landen stemden tegen
het verzoek, negenentwintig voor en
achttien onthielden zich. Zeven landen
waren afwezig.
Bij een volgende stemming sprak de
Algemene Vergadering zich uit voor be
handeling van de Cubaanse klacht in
eerste instantie in de politieke commis
sie. De besluiten van die commissie
moeten door de Algemene Vergadering
worden bekrachtigd.
In het debat, dat aan de stemming
voorafging, gebruikte de Russische af
gevaardigde weer brallende woorden. De
V.N. hebben in de vijftien jaar van hun
bestaan nauwelijks voor een toestand
gestaan, die gevaarlijker is dan de hui
dige situatie rondom Cuba, beweerde hij.
Als dat zo is, merkte de Amerikaanse
afgevaardigde Wadsworth even later
nuchter op, waarom brengt het de
kwestie dan niet in de Veiligheidsraad,
die immers in het leven is geroepen om
in actie te komen als de vrede in ge
vaar is
Duizenden willen weg
Ruim duizend Cubanen hebben giste
ren in de regen voor de Amerikaanse
ambassade in Havanna staan wachten
om binnengelaten te worden. Zij wilden
visa voor de V.S.
De geruchten, dat er bepalingen van
kracht zouden worden, waardoor school
kinderen het land niet meer kunnen
verlaten, zijn niet bevestigd. Wil men
echter een visum voor studiedoeleinden
hebben, dan moet men verklaren waar
om men het onderwijs, dat men in het
buitenland wil volgen, niet op Cuba kan
volgen. Arbeiders, die naar het buiten
land willen, moeten een verklaring heb
ben van de autoriteiten van de plaats
waar zij werken. De beroepsorganisaties
op Cuba hebben de regering beloofd,
dat hun leden het land niet zullen ver
laten. Zij die toch weg willen gaan,
lopen de kans uit hun organisatie ge
stoten te worden. Ingenieurs, advocaten,
en artsen, die per vliegtuig willen ver
trekken, worden op het vliegveld terug
gestuurd.
Kleuterlei tl ster
dood gevonden
Op een zolderkamertje van een wo
ning aan de Deurloostraat te Amster
dam is gisteravond het stoffelijk over
schot aangetroffen van de uit Bloemen-
daal afkomstige 20-jarige Sigrid Sander,
die als leerling-kleuterleidster in de
hoofdstad werkzaam was. Men neemt
aan, dat het daar ongeveer een week
moet hebben gelegen. Het meisje was
gekleed in een baby-doll.
De politie sluit voorlopig misdaad uit.
De officier van Justitie, mr. J. F. Hart
suiker, heeft de patholoog-anatoom van
het gerechtelijk laboratorium in Den
Haag, dr. J. Zeldenrust. verzocht een
onderzoek naar de doodsoorzaak in te
stellen
Sigrid Sander was de huurster van
een zolderkamer, die over een vrije op
gang beschikte. Zij had weinig contact
met de bewoners van de lager gelegen
étages. Het laatst is zij gezien vorige
week dinsdag, toen zij met een vriendin
in een cafétaria had gegeten. Deze
vriendin begaf zich gisteravond naar de
Deurloostraat, maar kreeg bij Sigrid
geen gehoor. De kamerverhuurster
slaagde er nie: in de deur van de kamer
met een reservesleutel te openen, omdat
deze kennelijk met een extra nachtslot
aan de binnenkant was gesloten.
De vrouwen waarschuwden de politie
en enkele agenten van het Bureau Pie-
ter Aertzstraat, die in de dakgoot klom
men zagen door het gesloten raam het
meisje op bed liggen. Nadat de deur was
geforceerd deed men de verschrikkelijke
ontdekking.
Omdat de deur, zowel als het raam,
aan de binnenkant waren afgesloten
sluit de politie misdaad uit. Men ver
moedt, dat het meisje is vergiftigd.
Prins jaagt in Iran
Prins Bernhard. die thans als gast van
de Sjah een privé-bezoek brengt aan
Iran. is gisteren naar het noorden van
het land vertrokken. De Prins zal daar
gaan jagen.
Uitlevering gevraagd
Nederlandse matroos
Van Nederlandse zijde worden al
dus wordt van de Marinevoorlichtings
dienst vernomen nog steeds stappen
ondernomen om de 22-jarige matroos,
die in Sydney gearresteerd werd door
Australië uitgeleverd te krijgen. Zoals
bekend, doodde deze opvarende van de
„Karei Doorman" op 22 oktober van dit
jaar in Sydney, tijdens een ruzie een
medeschepeling. Hoewel de commandant
van de „Karei Doorman" pogingen in
het werk stelde om de jonge matroos
aan boord van zijn schip te krijgen, om
hem in Nederland te laten berechten,
hechtten de Australische autoriteiten
daar geen goedkeuring aan.
Het Centrale Hof in Sydney heeft het
voorarrest van de Nederlander vandaag
verlengd.
De eerste (telegrafisch overge
brachte) foto van liet Perzische
Prinsje.
Bloemen op kliniek
in Teheran
Vliegtuigen van de Perzische lucht
macht hebben gisteren boeketten uitge
worpen boven de kliniek te Teheran
waar Koningin Farah Dibah van Per-
zië en de pas geboren troonopvolger ver
blijven. Dit was een onderdeel van de
feestelijkheden ter gelegenheid van de
geboorte van de kroonprins.
De minister-president, Emami, en mi
nisters van zijn kabinet hebben de Sjah
bezocht om hem geluk te wensen. De
Sjah zei in zijn antwoord er zeker van
te zijn dat zijn zoon alles voor het va
derland, ook zijn leven, zal willen op
offeren
Ex-keizerin Soraja van Perzië heeft
gisteren te Los Angeles verklaard ver
heugd te zijn, dat de Sjah „tenslotte
zijn liefste wens een troonopvolger
in vervulling heeft zien gaan". Zij zei
dit in een schriftelijke verklaring voor
de pers. Zij liet echter de berichten
tegenspreken, als zou zij de Sjah een
boodschap met gelukwensen hebben
doen toekomen.
De ex-keizerin, logeert sinds half ok
tober bij de Spaanse consul-generaal in
Los Angeles.
Belangstelling voor het jonge
Perzische Prinsje. Van links naar
rechts de arts, die de verlossing
verrichtte, de moeder van de Sjah,
de moeder van Keizerin Farah en
een verpleegster.
De Nederlandse ambassadeur in de
Maleise Federatie, dr. R. H. van Gulik,
is gisteren per vliegtuig uit Koeala
Loempoer naar Nederland vertrokken
om zich hier, naar een woordvoerder van
het ministerie van Buitenlandse Zaken
in Den Haag desgevraagd meedeelde,
onder medische behandeling te doen
stellen.
Dr. van Gulik heeft, zo wordt uit
Koeala Loempoer gemeld, bij zijn ver
trek tot journalisten gezegd, dat de mi-
nister-president van de Maleise Federa
tie, Abdoel Rahman, alleszins het recht
heeft in geschillen tussen Oost en West
te bemiddelen.
Een baby-doll
onder uniform?
De nieuwe snelle DC-8 machines
met hun vier straalmotoren mogen
dan (speciaal bij het trainen) het
leven en vooral het slapen van de
Amsterdammers bemoeilijken, het
werk van de KLM-bemanningen,
die er regelmatig mee heen en weer
naar New York vliegen, is er ook
niet gemakkelijker op geworden.
Zij vertrekken bijv. woensdag
middag om half drie van Schiphol
en komen ongeveer 7 uur later in
Amerika aan. Dan is het daar ech
ter nog middag. De volgende mid
dag keren ze naar Nederland terug
en hoewel ze dan ook maar 7 uur
vliegen is de nacht al voorbij als ze«
om half negen vrijdagochtend weer
op Schiphol staan.
De bemanningen moeten dus een
groot acclimatisatie-vermogen op
brengen. In aanmerking genomen,
dat van het korte oponthoud in
New York nog veel tijd afgaat voor
zij van het vliegveld naar hun hotel
in de stad kunnen rijden en dat het
vervoer naar de stad en de volgen
de ochtend terug enkele uren in be
slag neemt, blijft er maar ternau
wernood tijd over om voldoende te
slapen.
De stewardessen, die voor hun
toilet meer tijd nodig hebben dan
hun mannelijke collega's, verlangen
reeds terug naar de „goede oude
tijd" toen de vliegtuigen twee dagen
in New York bleven staan voor zü
terugkeerden. Ze willen thans zo
efficiënt mogelijk gaan werken. Een
duidelijke illustratie daarvan kan
men vandaag aantreffen in een
kort vet gedrukt berichtje, opgeno
men in haar maandblad „Kolibrie"
Het luidt: „Trek op de DC-8 je
baby-doll aan onder je uniform,
dan hoef je geen bagage te sjouwen,
het spaart je tijd."
Over zijn verblijf in Nederland zei dr.
van Gulik te hopen, dat hij van de par
tij zal zijn indien premier Rahman in
Den Haag met de Nederlandse regering
over het vraagstuk Nieuw-Guinea zou
spreken.
De woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken in Den Haag
deelde mee dat de Nederlandse regering
totnutóe nog steeds niet officieel op de
hoogte is gesteld van de inhoud van het
bemiddelingsvoorstel van premier Rah
man in het geschil tussen Nederland en
Indonesië over Nieuw-Guinea en ook
niet door de premier te zijn benaderd
over een eventueel bezoek aan Neder
land.
Politie-salarissen
(Van onze Haagse correspondent)
De minister van Binnenlandse
Zaken, mr. E. H. Toxopeus. heeft
de centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg uitgenodigd de
kwestie van de politiesalarissen op
nieuw door te praten.
Gisteravond, aan de vooravond
van de discussie in de Tweede
Kamer over het verzoek van de
socialistische afgevaardigde Blom.
de minister over de kwestie te
mogen interpelleren, noodde mr.
Toxopeus de centrale commissie
weer aan de conferentietafel.
Dit initiatief van regeringszijde is bij
de vakbonden van politiepersoneel goed
ontvangen. De bondsbesturen achten
deze methode om over de politiesalaris
sen tot een vergelijk te komen „gezon
der" dan een weg, die leidt via een
interpellatie in de Kamer.
In het algemeen was men in politie-
vakbondskringen vanmorgen dan ook
optimistisch gestemd.
Met commentaar was men overigens
karig, in afwachting van de resultaten,
die uit het hernieuwd overleg kunnen
voortvloeien. Vanmorgen werd in Haag
se kringen verwacht, dat de handelwijze
van minister Toxopeus de interpellatie-
aanvrage van de heer Blom zou door
kruisen Het werd niet uitgesloten ge
acht, dat de andere partijen het verzoek
van socialistische zijde vanmiddag in de
Vijf tulpen voor
Zweedse koning
De persoonlijke secretaris van Koning
Gustaaf Adolf van Zweden heeft giste
ren vijf tulpen van een nieuw ras
namens de Koning aanvaard. De tulpen
werden aan de Zweedse Koning aange
boden door de Koninklijke Nederlandse
Vereniging van Bloembollenkwekers en
de kweker Frans Roozen.
Koning Gustaaf, die thans met
vakantie in Italië is, kreeg de tulpen
aangeboden ter gelegenheid van het
tienjarig jubileum van zijn regering. Dr.
Palmstierna, de secretaris, zei, dat het
een goed idee was om de bloemen
„Sofiero" te noemen, naar het zomer
verblijf van de Zweedse Koninklijke
familie. De bloemen zullen geplant
worden in de fraaie tuin van het buiten
verblijf. Koning Gustaaf Adolf staat
bekend als een goed tuinier.
Uit Het Leidsch Dagblad van
2 November 1860:
Bij de overwegingen in de
afdeelingen der Tweede Kamer
van de Staten-Generaal over de
begrooting voor 1861 betref jende
het departement van Binnen-
landsche Zaken heeft men met
leedwezen gezien, dat weder
f. 12.600 bestemd zou moeten
worden voor in de Leidsche
Sterrewacht te plaatsen werk
tuigen, daar die Sterrewacht
steeds veel geld kost, veel meer
dan de Utrechtse, die misschien
de vergelijking zeer goed kan
doorstaan.
De Gemeenteraad van Lei
den heeft heden Donderdag be
sloten de bezoldiging van den
Gemeente-Secretaris gelijk te
stellen met die van den Ge
meente-ontvanger; - terwijl op
verlangen van den heer Burge
meester de verhooging van diens
bezoldiging geen punt van over
weging heeft uitgemaakt.
Tweede Kamer zouden zien tegen te
houden of op te schorten, om het her
nieuwd overleg niets in de weg te leggen.
Inmiddels hebben de ministers Toxo
peus en Beerman in antwoord op vragen
van het Tweede Kamerlid, de heer Van
Doorn (KVP) toegegeven, dat er naar
hun indruk in de salariëring van be
paalde groepen van het politiepersoneel
wel van een achterstand kan worden ge
sproken. Maar het is volgens de be
windslieden niet mogelijk aan het rap
port werkclassificatie thans zonder meer
een bezoldigfrigsregeling voor de politie
te ontlenen.
