Italianen kijken zeer gaarne naar
de verkiezingsuitzendingen der tv
Om Londen's beroemdste warenhuis
De communist Togliatti gaf teel
sluwemaar bij nader
inzien
zeer onbevredigende antwoorden
59.75
79.75
Messentrekker - bromfietsmaniak
boort 5 maanden tegen zich eisen
Partij poker om 36 miljoen
pond sterling
"LONG
HAIR"
Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 28 oktober 1960 Zesde blad no. 30188
dan overeenkomt met hun leer. Zij heb
ben de neiging het rechts totalitarisme,
lees het fascisme, zeer ten onrechte,
als ongevaarlijk te beschouwen. Zij zien
niet in, dat elke actie reactie verwekt
en dat het communisme in Italië een
zeer ernstig gevaar zal blijven, zolang
alles wat stem in het kapittel heeft,
behoudziek blijft en gespeend van so
ciaal Inzicht.
(Van onze Romeinse correspondent)
Op 6 november a.s. zullen 33 miljoen Italianen hun stem moeten
uitbrengen voor de nieuwe gemeenteraden, voor de provinciale bestu
ren en voor het bestuur van het autonoom gewest „Trentino en Alto
Adige".
Al zijn het „maar" administratieve verkiezingen, er komt toch om
allerlei redenen heel wat „grote politiek" bij te pas. Vooral het geschil
met Oostenrijk wordt uitgebuit, in de eerste plaats door de fascisten,
die voorstanders zijn van even fel optreden als de Tiroolse nationalis
ten. Dat niemand minder dan de fascisten gerechtigd zijn in deze zaak
de mond te openen, daar het immers de „republiek van Salö" geweest
is, die niet alleen het gehele thans autonome gewest, maar ook Triest,
Istrië en enkele volkomen Italiaanse provincies als Udine en Rovigo
zonder protest bij Hitiers „Grootduitse rijk" liet inlijven, is van geen
betekenis.
Meetings trekken
weinig aandacht
Nationalisme is een ziekte en kent
geen logica. De fascisten praten een
voudig niet over hun eigen verleden en
beschuldigen alleen maar de huidige Ita
liaanse machthebbers van slapheid en
te grote onderdanigheid tegenover in
ternationale lichamen als de V.N. en
het Haagse Internationale Gerechtshof.
Of zij met hun lawaai en straatbe
togingen (de zogenaamde „studenten",
die in Rome en andere steden de Oos
tenrijkse consulaten belagen en Duitse
auto's besmeuren, zijn niet anders dan
troepen schooljongens onder aanvoering
van fascistische Kamerleden) veel stem
men zullen winnen, zal de toekomst le
ren. Zeker is dat zij over enorme midde
len voor propaganda beschikken. Vooral
in Rome maakt de fascistische partij
meer verkiezingspropaganda dan alle an
dere samen. Maar of zij vat hebben op
de bevolking is niet na te gaan.
Voor de openluchtmeetings, hoewel er
in deze verkiezingsweken elke zondag
van tien- tot twintigduizend worden ge
houden en op werkdagen toch altijd wel
een paar duizend, bestaat niet veel be
langstelling. Des te meer voor de „pers
conferenties door middel van de tele
visie". Dit is voor Italië iets geheel
nieuws en in zekere zin heeft Togliatti
gelijk, wanneer hij zegt, dat we dit
te danken hebben aan de „juli bewe
ging". Tot nu toe waren radio en te
levisie, beide in handen der regering,
min of meer het monopolie der chris
tendemocraten, hoewel er toch vele mil
joenen burgers zijn, die eveneens de
hoge luisterbijdrage betalen en daar
voor iedere dag weer in hun huiska
mer meningen horen verkondigen, waar
mee zij het niet eens kunnen zijn. Aan
de vooravond van de verkiezingen kre
gen gewoonlijk alle partijen een half
uurtje voor een radiopraatje.
Het „optreden" van de politieke lei
ders voor de t.v. is iets geheel nieuws
en de vorm is zeer gelukkig. Eerst hoort
men bijv. Togliatti of de liberale lei
der Malagodi of de republikein Reale
tien minuten uiteenzetten waarom hij
vindt, dat de burgers er goed aan zul
len doen hun stem te geven aan de
kandidaten van zijn partij. Daarna krij
gen acht of tien (al naar de tijd toe
laat) journalisten van de meest uiteen
lopende partijen, de gelegenheid aan de
betrokken politicus vragen te stellen.
Die vragen zyn niet vooruit bekend.
Zij overvallen de betrokkene en soms,
bijv. in het geval van Covelli, de breed
sprakige rhetorische leider der royalis
ten, maakt hij maar een pover figuur.
Zwak antwoord
Ook Togliatti bracht het er niet zo
heel goed af. De communistenleider is
veel te sluw om zich op te winden zoals
Covelli deed en hij verstaat uitstekend
de kunst om schijnbaar bevredigende
antwoorden te geven, die, wanneer men
er even over nadenkt, geen steek hou
den. Maar op een paar vragen gaf hij
een zo ontwijkend antwoord, dat zelfs
zijn meest hardhoorse volgelingen wel
even moeten zijn opgeschrokken. Een
r.k.-journalist vroeg hem, of ook in de
communistische landen aan degenen,
die het niet met de regering eens zijn
gelegenheid wordt geschonken door mid
del van de televisie te wijzen op wat
naar hun mening de tekortkomingen van
die regering zijn. Togliatti antwoordde,
dat hij niet op de hoogte was van de
wijze, waarop de t.v. in de communis
tische landen werkt maar ieder weet,
dat hij vele jaren in Moskou heeft ge
woond en als verreweg de meest ont
wikkelde van alle communistische lei
ders secretaris was van de Komintern!),
maar dat een uitgesproken anti-commu
nist als Nixon, tijdens zijn bezoek aan
Moskou voor de televisie heeft gespro
kendat is natuurlijk wel een heel
zwak antwoord.
ledereen bij het toestel
Het publiek reageert op deze „ver
kiezingstelevisie" bijzonder gunstig. De
schermutselingen tussen de politieke lei
ders en de journalisten zijn het gesprek
van de dag en men neemt aan, dat
ongeveer achttien miljoen Italianen
iedere avond dat half uur hetzij in
hun eigen huiskamer, hetzij in het ca-
fétje op de hoek, bijwonen. Dit enorme
succes was niet voorzien en men heeft
er nu spijt van, dat er in de program
ma's niet een vol uur per dag in plaats
van een half uur voor is uitgetrokken.
Nooit heeft een t.v.-programma zoveel
opgang gemaakt en dit komt natuurlijk
door het feit, dat personen wier namen
iedereen kent (maar niet hun stem, ge
baren enz.) antwoord moeten geven op
vaak heel moeilijke vragen, die ze niet
vooruit konden voorzien.
Het bezwaar is, dat op deze wyze de
verkiezingen, die toch in de eerste plaats
een administratief karakter dragen, nog
meer op het plan van de grote politiek
worden gebracht. Wie spreekt tot de
gehele bevolking van Italië kan geen
aandacht wijden aan de bijzondere be
hoeften van een bepaalde gemeente of
provincie. Wat wel naar voren komt,
zijn de moeilijkheden, die straks zul
len ontstaan over de samenwerking der
partijen bij het vormen van colleges
van wethouders in de verschillende ge
meenten.
Gevaar van het fascisme
Er zijn natuurlijk partijen die rond
uit kunnen zeggen, met wie zij beslist
niet willen samenwerken. Nenni bijv.
weigert op welke wijze ook steun te
geven aan politiek- of economisch-rechts
georiënteerde partijen. De rechtslibera-
len willen niets weten van communis
ten en Nenni-socialisten en proberen
tegelijkertijd aansluiting te vinden bij
de royalisten, de christendemocraten, de
republikeinen, de sociaaldemocraten, ter
wijl zij niet allemaal overtuigd zijn in
hun afwijzen van fascistische steun. Maar
de republikeinen willen van de rechts-
liberaien niets weten, zodat de vlieger
niet opgaat. Het meest onzeker zijn,
om begrijpelijke redenen, de christen
democraten. De partijsecretaris Moro
heeft verklaard, dat in geen geval spra-
de kan zijn van samenwerking met com
munisten of fascisten, waarbij hij dus
de deur openlaat zowel voor de royalis
ten als voor de Nenni-socialisten. Dat
klinkt niet slecht, maar in werkelijk
heid wordt die partij niet zozeer be
stuurd door de partijsecretaris en de
verdere bestuursleden dan wel door de
Katholieke Actie, de hoge geestelijkheid
en de fel clericale „burgercomité's" van
dr. Gedda. Dat zijn machten, die de
christendemocraten steeds meer dwin
gen tot een veel conservatiever houding
Ernstige klachten over Rome
Daarbij komt nog, dat Moro in vele
gevallen zijn woord niet zal kunnen
houden. In Rome bijv. hebben wij se
dert vele jaren een college van B. en W.
gevormd door uiterst-rechts christende
mocraten en fascisten. Burgemeester
Cioccetti is niet alleen een vrij kleur
loze onbeduidende figuur, maar zijn sym
pathieën gaan zeer beslist in de fas
cistische richting. Daarover zijn ont
zettend veel klachten geweest.
En nog meer klachten zijn er over de
wijze, waarop de hoofdstad bestuurd
wordt. Een voortreffelijk uitbreidings
plan, waarbij de stad alleen nog in
zuidoostelijke richting zou groeien, zo
dat eindelijk de oude stadskern beveiligd
zou worden voor verdere slopingen, werd
door de rechtse elementen die hun
vriendjes hebben onder de schatrijke
bouwspeculanten, verworpen en vervan
gen door een plan, dat leiden moet
tot de algehele vernietiging van de oude
stad binnen enkele generaties. Een re
geringsblad „II Messaggero" heeft daar
op gewezen en het een ontoelaatbare
fout genoemd, dat men ondanks dit
alles toch opnieuw Cioccetti als eerste
op de christendemocratische lyst heeft
gezet, zodat hij bijna zeker opnieuw
burgemeester wordt.
En daar in Rome de fascisten stellig
sterker uit de bus zullen komen dan
vier jaar geleden, is het feitelijk on
vermijdelijk dat we hier opnieuw chris
tendemocraten en fascisten hand in
hand zullen zien gaan. In verscheidene
Zuiditaliaanse steden bestaat die moge
lijkheid ook, vooral op Sicilië.
Er is een mogelijkheid, dat de druk
van buitenaf op de christendemocra
tische partij zoveel ongewenste samen
werking met anti-democratische elemen
ten tengevolge heeft, dat een nieuwe
regeringscrisis er het gevolg van is. Voor
al de republikeinen zijn niet van zins
lijdelijk toe te zien, wanneer Italië op
administratief vlak nog minder dan nu
al het geval is overeen zou stemmen met
de centrum-links gerichte regering van
Fanfani.
EEN BEGRIP
VOOR
SPORTIEVE
MODE
in de moderne 7/8
lengte met speciale
warme voering en
dubbelstof capuchon
sportief model in
prachtige kwaliteit
wol/mohair met mo
dieuze Menuetto-
kraag
- De volgende wereldtentoonstelling
zal, van 20 mei tot 20 november 1967, te
Moskou worden gehouden. De Sovjetrus-
sische regering heeft voor de organisatie
ervan een commissie in het leven geroe
pen onder leiding van vice-premler Alexei
Kossygin. De tentoonstelling zal worden
gehouden onder het motto „vooruitgang
vrede".
Vaders verdriet en moeders angst"'
(Van onze Haagse correspondent)
„Vaders verdriet en moeders angst",
zo noemde gisteren de president van de
Haagse rechtbank de bromfiets van een
20-jarige loswerkman uit Pijnacker. De
jongeman zelf werd door de rechter ge
typeerd als een „bromfietsmaniak". Sa
men met zijn neef, een 19-jarige groen
tehandelaar uit Delfgauw, had hij zich
te verantwoorden wegens een serie ern
stige misdragingen, gepleegd in en nabij
een cafetaria aan de Wijnhaven te Delft.
„Sinds een paar jaar kunnen vrouwen
en meisjes niet meer ongestoord op
verkoopruimte geleken. Hij had er nog
bij kunnen voegen, dat driekwart van
het personeel niets met het publiek te
maken heeft, maar met administratie,
produktie van allerlei dingen vanaf
doodkisten tot kunstvoorwerpen, het
zetten van thee en het onderhoud van
een dierentuin op de vierde etage.
De grote gok
straat lopen, vooral niet in buurten waar
café's en patates-friteszaken zijn ge
vestigd", merkte de officier van Justitie
naar aanleiding van dit geval op, om
te vervolgen: „Ik houd niet van jongens,
die met scherpgeslepen messen op stap
gaan. Laatst hoorden wij hiervoor de
rechtbank nog hoe dat kan aflopen:
toen kwam er ook vlug een mes te
voorschijn en was er even vlug een Lijk".
De officier eiste tegen elk der twee
jongelui een gevangenisstraf van 5
maanden, waarvan 2 maanden voor
waardelijk, met reclasseringstoezicht ge
durende de 3 jaar lange proeftijd.
Bedreiging
De detectivebureaus van Londen zijn gewend aan vreemde op
drachten, maar zelden zullen zij een vreemdere opdracht hebben ge
kregen dan toen zij het verzoek kregen de gangen na te gaan van
een zekere Mister X. Het bureau, waar dit verzoek terechtkwam, was
een van de grootste detective-organisaties van de City, een bureau,
dat alleen gewezen inspecteurs van Scotland Yard in dienst heeft. De
Instantie van wie het verzoek kwam, wekte al direct algemeen de
aandacht ten kantore. Maar de naam van de man, die zij moesten
volgen en van wie zij moesten onderzoeken met wie hij in contact
kwam, deed hun oren eerst recht klapperen. Die man was geen op
lichter, geen dief, geen valsemunter of chèquevervalser. Het was een
van de koningen van de City of London, de multimiljonair Hugh
Fraser. „Als hij een van onze voornaamste aandeelhouders aanspreekt
moet men direct tegenmaatregelen nemen had de directie gezegd.
Die vrees was niet helemaal onge
grond; sedert enkele maanden ging een
stroom van geruchten door de Engelse
zakenwereld. De Londense effecten
beurs ondervond de gevolgen daarvan.
Koersen stegen en daalden zonder dat
iemand begreep waarom. Men wist
welke soort bedrijven in deze actie was
betrokken, maar om welk bedrijf het
ging kon men slechts vermoeden.
„Het is een bekend systeem" legde
een makelaar aan de pers uit, „we
noemen het „take-over bid". Iemand
koopt aandelen in een onderneming,
waarvan de koers onder de waarde ligt
eii biedt die aan de aandeelhouders
tegen een nieuwe en hogere koers aan.
De aandeelhouders zijn vaak maar al
te blij hun aandelen weer terug te
kunnen kopen en de betrokken koper
heeft een dubbel voordeel: hij krijgt
de onderneming in kwestie in oeheer
en hij kan de belasting een loer
draaien, want in Engeland bestaat
geen belasting op kapitaalwinsten!" In
juli 1959 was men op de Londense beurs
bezig de slotkoersen op te maken, toen
plotseling grote aankopen Kemsley-
press werden gemeld. Kemsley, dat wa
ren „Sunday Times", „Sunday Gra
phic" en „Empire News" en de aan
delen vegeteerden al jarenlang rond
de twee pond, omdat de meerderheid
in handen was van de bejaarde Lord
Kemsley. De eigenaars van Kemsley-
aandelen haastten zich van de stij
gende koers te profiteren en hun aan
delen te verkopen
Harrods nationale
instelling
Twee uur later ging een gerucht door
de City: de Kemsley-aandelen zouden
weer worden aangeboden na een reor
ganisatie. De volgende ochtend steeg
de koers snel tot boven drie pond en
haalde drie pond en zestien shilling
voor sluitingstijd. Al spoedig werd be
kend wat er achter zat: de Canadees
Roy Thomson, eigenaar van tal van
bladen in Schotland en van viervijfde
van de Reclame-televisie, benevens
van twee dozijn publikaties in de yer-
Harrod s warenhuis is een even
Britse instelling als de Times'
en Oxford. Dit beroemdste aller
Engelse warenhuizen is enige tijd
geleden in handen van een Schot
se combinatie overgegaan na een
strijd, die heel Engeland maan
denlang in spanning hield.
enigde Staten, had zijn slag geslagen.
Enkele dagen later trad Lord Kems
ley uit de raad van commissarissen.
In totaal hadden de handige jongens
op de beurs vijf miljoen pond gemaakt
door even te wachten met verkopen,
maar Roy Thomson had zeker drie
maal zoveel verdiend. Zulke zaken zijn
aan de orde van de dag op de Londense
beurs, maar zelfs de gjorie van de
persmiljoenen verzinkt in het niet bij
de strijd rond de warenhuizen. De
Engelse kranten zetten de foto's van
de betrokkenen op de voorpagina's.
De eerste was Hugh Fraser, textiel
fabrikant uit Glasgow, eigenaar van
de Fraser warenhuizen. De tweede was
John Bedford, eigenaar van Deben-
hams warenhuizen. De derde was een
naamloze vennootschap met de naam
United Drapery Stores. Deze drie, die
allang samenwerkten, waren op weg
om de macht te krijgen over het groot
ste warenhuis van Engeland, dat elke
bezoeker van Londen kent: Harrod's.
Harrod's is een even Engelse instel
ling als de Times, de universiteit van
Oxford en Buckingham Palace. Enge-
lands koningin en haar moeder, haar
zuster en alle andere leden van de ko
ninklijke familie doen er hun inkopen.
Het is een van de weinige warenhuizen
ter wereld, waar men waren ten ver
koop aanbiedt zonder te verkopen.
Amerikanen lachen zich dood over de
verkoopmethoden van Harrod's. Een
Amerikaanse warenhuiskoning ver
klaarde na een bezoek, dat het een
schande was, dat men duizend vier
kante meter hal ongebruikt liet en dat
de vijf verdiepingen met hun vijftig
duizend vierkante meter oppervlak
meer on 'n ontvangstsalon dan op een
Hugh Fraser begon met voor elk
aandeel Harrod's tweeënhalf aandeel
Fraser aan te bieden plus twintig shil
ling in waren. Dat was heel wat meer
dan de aandelen naar beurskoers
waard waren. Fraser was bezeten van
de gedachte een Britse warenhuisko
ning te worden. In 1953 begon hij zijn
„invasie in Engeland" met de aan
koop van Binns warenhuizen. Vier
jaar later had hij alle macht in de
Barkergroep. Toen hij zijn aanval op
Harrod's inzette, had hij al tweeën
zestig warenhuizen met twintigduizend
employés. Nauwelijks had hij zijn aan
bod bekend gemaakt, of de kapers
kwamen op de kust: eerst Debenham,
toen United Drapery Stores. Harrod's
aandelen stegen snel, maar de koer::n
bleven wisselvallig. Fraser veranderde
zijn aanbod: twee pond vijf in geld,
maar zestig shilling in goederen. Uni
ted Drapery Stores trok zich terug,
maar Debenham, die al aandelen Har
rod's bezat, hield vol.
Het was een calculatie in drie di
mensies: Fraser en Debenham boden
namelijk hun eigen aandelen aan. Hun
koersen varieerden aan de hand van
die aanbiedingen, maar de koersen van
Harrod's stegen en daalden mee. Het
ogenblik kwam zelfs, waarop Fraser
algemeen als verliezer werd uitgeroe
pen. De beheersraad van Harrod's
kwam bijeen en beval de aandeelhou
ders aan het aanbod van Debenham
te aanvaarden.
Maar Fraser wierp zich bliksemsnel
op United Draperies en verwierf een
meerderheid van de preferente aan
delen. Toen bood hij aandelen Fraser
en United Draperies aan plus een be
drag van zesenzestig shillings aan goe
deren uit de winkels van een van beide
groepen.
In cijfers omgezet, ging het om een
pokcrspel van zesendertig miljoen
pond sterling, waar Fraser naar schat
ting twintig miljoen aan goederen in
stak, bij een jaaromzet van dertig mil
joen.
„Ik koop Harrod's niet anders dan
tegen een prijs, die mij ligt" zei Fraser.
Het was een echt pokerbod, waot hij
moest zijn eigen aandeelhouders kal
meren, die in .niek waren geraakt.
Toen sloot Fraser plotseling zijn aan
bieding: drie dagen later heropende hij
het bod tegen een lagere prijs. Dat
was het moment, waarop Harrod's di
rectie de detectives achter Fraser aan
stuurden. Maar het was al te laat. De
paniek was aan het groeien: drie da
gen later heropende Fraser zijn bod
tegen een lagere prijs en won.
Debenham trok zich terug en Fraser
werd eigenaar van de meeste aandelen
van Harrod's in vele gevallen tegen
een lagere prijs dan hij had durven
hopen. „Van het begin af aan heeft
hij iedereen te verstaan gegeven dat
hij zou winnen" zei een beursmakelaar,
„en daarom hééft hij gewonnen!"
Het machtige pokerspel om een van
Engelands nationale instellingen is dus
gewonnen door een Schot, die van
plan is om dit warenhuis te reorgani
seren naar zijn eigen ideeën. „Ik ben
geen filantroop" zegt hij, „er moet
geld worden verdiend, want de aan
deelhouders willen dividend zien; dat
kunnen ze rustig aan MIJ overlaten!"
Het tweetal gaf toe op 7 augustus in
het bewuste cafétaria een barjuffrouw
en 'n kelner te hebben bedreigd, omdat
men niet snel genoeg bediende naar de
zin van de jongelui, die eerder op de
avond in verschillende café's flinke hoe
veelheden bier hadden gedronken. Op
een gegeven moment waren zij het café
taria uitgewerkt, waarna zij probeerden
door de achteringang weer naar binnen
te komen. De kelner was net niet vlug
genoeg om de deur op slot te doen
Een van het tweetal zette zijn voet tus
sen de deur en beiden trokken een kam-
peermes uit hun binnenzak. De loswerk
man zette de punt van het mes zelfs op
de borst van de kelner, zeggende
„Moet jij een mes in je ribben?" De
kelner trok zich haastig terug en belde
de politie. De beide bierdrinkers waren
echter al weer verderop gegaan.
Schop en slag
Op straat vielen zij twee dames om
de hals, hetgeen de boosheid uitlokte
van de hen begeleidende heer, een En
gelsman, die een van de beide jongens
op een schop trakteerde. De loswerkman
gaf hem hiervoor onmiddellijk een kaak
slag terug. Daarop verdween het duo in
een café, waar de inmiddels gearriveerde
politie hen kon arresteren.
Ter terechtzitting las de president uit
het dossier, dat de loswerkman nog niet
zo lang geleden tot een week voorwaar
delijke gevangenisstraf was veroordeeld
terzake van mishandeling. De verdachte
was destijds niet ter zitting verschenen.
,Je had het zeker te druk met bierdrin-
ken", zei de president schamper. Op
oudejaarsnacht was de loswerkman bo
vendien nog betrokken geweest in een
rel, waarbij bleek dat hij een boksbeugel
op zak had. De rechtbank zal in beide
zaken op 10 november uitspraak doen.
m
