KRITIEK VAN TWEEDE KAMER
OP GEDRAG VAN MAJOOR K.
Twee straaljagers in
botsing: piloot gedood
WEERBERICHT
Echter geen duidelijke uitspraak
Veerboot had
vele gebreken
VERZET IN FRANSE KAMER
TEGEN ATOOMSTRIJDMACHT
Kroonprinses
naar Canada
Beter militair
aankoopbeleid
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 19 OKTOBER 1960
No. 30180
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel I, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
RAPPORT-KOERSEN IN HET ARCHIEF
(Van onze parlementaire redacteur)
Enige jaren geleden zijn bij een militair aankoopbeleid ernstige fou
ten gemaakt. Een bijzondere commissie uit de Tweede Kamer heeft die
geruchtmakende zaken onderzocht. In haar conclusies heeft zij ook
kritiek uitgeoefend op de majoor K„ die dienstvoorschriften zou heb
ben overtreden. Die conclusie heeft de Tweede Kamer gisteren voor
kennisgeving aangenomen. De meerderheid wilde daaraan de uitleg
geven, dat men het eens is met de commissie. Een klein deel van de
Kamer stelde zich op het standpunt, dat aanneming van het rapport
voor kennisgeving, een neutrale, formele daad is. Enkele KVP-ers
vonden het niet juist, dat de onderzoekcommissie, afgezien van de
feiten, haar kritiek op majoor K. tot uiting heeft gebracht nadat deze
door de rechtbank van het hem tenlaste gelegde was vrijgesproken. Een
duidelijke uitspraak heeft de Kamer dus niet gedaan.
ning kunnen houden bij promotie of
hü zou ontslag kunnen overwegen.
Gerehabiliteerd
Minister Visser (Defensie) herinnerde
er aan, dat de vorige minister van
Defencie, ir. Staf, majoor K. heeft ge-
Verivarrend debat
Als voorzitter van de onderzoek
commissie, probeerde de heer Koer
sen (KVP)na een verwarrend debat
nog even een motie te formuleren,
die de conclusie goedkeurde, maar
hij diende deze motie tenslotte toch
niet in. Een duidelijke positieve uit
spraak kon dus niet worden gedaan.
Omdat de heer Van Rijckevorsel, als
woordvoerder van enkele KVP-ers
met een afwijkende mening, van
zijn kant geen motie met afkeuring
van de conclusies indiende, bleef ook
een negatieve uitspraak achterwege.
En er waren volgens de heer Van
Rijckevorsel twee belangrijke beginse
len in het geding.
Ten eerste: De minister draagt al
tijd de verantwoording voor zijn amb
tenaren, zolang zij niet schuldig zijn
verklaard".
Ten tweede: „Iedereen heeft het recht
voor onschuldig te worden gehouden
totdat zijn schuld door een bevoegde
gerechtelijke instantie bewezen wordt
geacht".
Majoor K. is vrijgesproken. Daarom
vond de heer Van Rijckevorsel het on
juist, dat in het rapport bij uitzon
dering alleen de naam van de onder
geschikte majoor K. is genoemd en
hem is verweten, dat hij in twee ge
vallen heeft gefaald en de dienstvoor
schriften heeft overtreden. Dat is in
strijd met de beginselen van de recht
staat. De minister zou met de con
clusie van de Kamercommissie reke-
Scheepsramp op Rijn
Het verschrikkelijke scheepsongeluk van
7 oktober op de Rijn bij Emmerik, de
grootste ramp ooit op die rivier voor
gekomen, is vermoedelijk het gevolg
van technische gebreken aan de Deen
se zeepont „Tina Scarlett". Tot deze
conclusie is de rechtbank voor de
Rijnvaart te Duisburg gekomen, die
een onderzoek naar het ongeluk in
stelt.
Machines en roer waren voor het ver
trek naar Rotterdam op de werf in
Keulen kennelijk niet gecontroleerd.
Ook de ankers functioneerden niet zo
goed als geëist mag worden.
Verder is gebleken, dat er op de reis
naar Rotterdam geen kapitein aan
boord van het Deense schip was. Al
leen een loods. De rechtbank is van
oordeel dat het schip waarschijnlijk
wat al te haastig voor de vaart ge
reed is gemaakt.
Toen het schip vergunning kreeg om te
vertrekken, is als voorwaarde gesteld,
dat het naar Rotterdam zou worden
gesleept en wel door twee sleepboten.
Van Dormagen af heeft men echter ook
de machines van het schip zelf mee
laten draaien. De loods zou van deze
voorwaarde niet op de hoogte zijn
gesteld. Het onderzoek duurt nog
voort.
Dodelijk ongeval bij
vliegkamp V alkenburg
Gisteravond omstreeks kwart voor 7 is
op de Provinciale Weg ten noorden van
het vliegveld Valkenburg de 58-jarige
bromfietser A. Hus uit Katwijk tegen
een rechts van de weg lopende militair
opgereden en gevallen. Zwaar gewond
bleef de bromfietser liggen. Tijdens het
vervoer met een ambulance-auto van de
Marine Luchtvaartdienst naar het Aca
demisch ziekenhuis in Leiden overleed
hij.
DEZELFDE TEMPERATUUR
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veranderlijke bewolking en
op de meeste plaatsen droog weer.
Zwakke tot matige wind in hoofdzaak
tussen zuid en zuidoost. Weinig veran
dering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
20 OCTOBER
Zon op: 7.13 uur; onder: 17.36 uur.
Maan op: 6.51 uur; onder: 17.58 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.58 en 16.16
uur; laagwater te 11.06 en 23.24 uur.
Dit nummer bestaat oit 16 pagina's
rehabiliteerd. Voor de brief van majoor
K. aan de Tweede Kamer met bele
digingen aan het adres van twee su
perieuren, heeft de majoor van de chef
van de generale staf een mondelinge
terechtwijzing gekregen. De minister gaf
de heer Van Rijckevorsel de verzeke
ring, dat het bepaald niet de bedoe
ling is tot het laatste toe te trach
ten iemand te zoeken en te vinden.
Hij vond geen aanleiding aanwezig
maatregelen te nemen tegen majoor K.
Beleidsoverwegingen nopen hem er juist
toe zich daarvan te onthouden. Voor
deze verklaring was mr. Van Rijcke
vorsel erkentelijk.
De voorzitter van de onderzoekcom
missie, de heer Koersen, stelde zich
op het standpunt, dat iemand voor
overtreding van de dienstvoorschriften
nooit voor de rechter wordt gebracht.
De commissie heeft zich er van ont
houden zich te mengen in de recht
spraak. Zij heeft alleen het beleid van
de minister beoordeeld en daarvoor
moest zij ook de zaak majoor K. on
derzoeken. Zij heeft majoor K. geen duw
willen geven. Zij heeft objectief de
feiten onderzocht. Alle betrokkenen, ook
majoor K. zijn opgeroepen om hun ver
haal te doen en pas daarna zijn con
clusies getrokken.
O Slot pag. 2
„Middenweg tussen Washington en Moskou
leidt tot eenzaamheid en dienstbaarheid
Parlementsleden van verscheidene fracties in de Franse Nationale
Vergadering (die der onafhankelijke boeren, „Eenheid van de repu
bliek", christen-democraten en socialisten) hebben gisteren tijdens de
behandeling van de Franse atoomstrijdmacht in het parlement, besloten
tot een motie waarin wordt verzocht het desbetreffende wetsontwerp
terug te verwijzen naar de commissies. Een dergelijke terugverwijzing
wordt in Franse parlementaire kringen wel aangeduid met „de opera
tie-begrafenis", omdat men er doorgaans mee voor heeft de Nationale
Vergadering indirect haar veroordeling van een wetsontwerp te laten
uitspreken.
Rapporteur twijfelt
aan kwaliteit
Deze motie komt in de plaats van een
reeds vorige week door de socialisten
voorgestelde motie tot terugverwijzing
naar de commissies.
In de nieuwe motie wordt gezegd, dat
uitlatingen vap verantwoordelijke per
sonen uit andere NAVO-landen de hoop
wettigen dat er overeenstemming in Eu
ropa zal komen over een gemeenschap
pelijke atoompolitiek. Daarom is het
noodzakelijk dat de Franse regering met
de regeringen van de bondgenoten on
derhandelingen begint over de mogelijk-
?id van een gemeenschappelijke af-
schrikkingsstrijdmacht.
Op papier bestaat er een meerderheid
voor deze motie in de Nationale Verga
dering maar over de uitslag van een
stemming kan niets met zekerheid wor
den gezegd doordat de verschillende
fracties niet eensgezind zijn.
Maurice Schumann (MRP) kreeg een
langdurig- applaus toen hij een „voor
aanstaande persoonlijkheid" (naar ver
luidt de graaf van Parijs, de Franse
kroonpretendent) citeerde, die kortgele
den zou hebben gezegd, dat de keuze
van een weg tussen Washington en Mos
kou eerst tot eenzaamheid en tenslotte
tot dienstbaarheid zou leiden.
De rapporteur voor Financiën, Dorey.
eveneens van de (katholieke) MRP
vroeg zich af of Frankrijk wel tegelijker
tijd de economische lasten van een kern
bewapening kan dragen en die welke
verbonden zijn aan Frankrijks lidmaat
schap van de NAVO. Ook vreesde hij
voor terugslag van Europese zijde. Hij
gaf als zijn mening te kennen, dat
Frankrijk niet in staat zal zijn om op
het einde van het vijfjarenplan te be
schikken over een strategische afschrik
kende macht .die in kwaliteit die van
de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie
kan evenaren. Voorts zei hij, dat Frank
rijk niet vóór 1968 over een grote voor
raad atoombommen zal kunnen beschik
ken, terwijl met de produktie van de
H-bom eerst na 1970 zou kunnen wor
den begonnen.
Voor het huwelijk
van haar vriendin
Volgens Canadese persberichten heeft
Prinses Beatrix een uitnodiging aan
vaard om naar Ottawa te komen voor
het huwelijk van haar vriendin barones
se Renee Röell. Het bezoek van de Prin
ses zal een informeel karakter dragen.
Er is. aldus deze persberichten, nog geen
datum vastgesteld voor het huwelijk van
baronesse Röell met de heer T. Brad-
brook Smith, ambtenaar van het Cana
dese ministerie van Financiën.
Baronesse Renee Röell is de dochter
van de hofdame van Koningin Juliana
tijdens de oorlog. Volgens de berichten
in de Canadese pers heeft baronesse
Röell gisteren gezegd dat Prinses Bea
trix geen bruidsmeisje zal zijn. Het hu
welijk is een rustige familie-aangelegen
heid en de Prinses brengt een infor
meel bezoek om aan een privé plechtig
heid deel te nemen. De barones ging sa
men met de Prinses naar school en bei
den studeerden later aan de Leidse Uni
versiteit, aldus de Canadese persberich
ten.
Van de zijde van het Hof werd echter
medegedeeld, dat deze Canadese berich
ten niet kunnen worden bevestigd, om
dat de datum van het huwelijk van ba
ronesse Röell nog niet is vastgesteld.
Meer personen met
vera n twoord elijkli eid
(Van onze parlementaire redacteur)
De bijzondere commissie uit de tweede
kamer, die een onderzoek heeft ingesteld
naar het militair aankoopbeleid, heeft
ernstige fouten gesignaleerd. Daaruit
moet lering worden getrokken, betoogde
de heer Van Dijk (WD). Dat herstelt
dan het door de helmenaffaire en an
dere zaken geschokte vertrouwen in de
overheid, zei de heer Schouwenaar
(PvdA). Om herhaling van de gemaakte
fouten te voorkomen streeft minister
Visser er naar aan meer personen zelf
standige verantwoordelijkheid voor de
militaire aankopen te geven. De ver
antwoordelijkheid zal worden gelegd bij
hen, die het dichtst bjj de problemen
staan.
De voorraad helmen is nog voor ge
ruime tijd voldoende. Minister Visser gaf
de verzekering, dat de helm volledig vol
doet aan hetgeen de militaire deskun
digen er van verwachten. Ook de voor
raden trotyl zijn voor geruime tijd vol
doende. Indien nieuwe behoefte ontstaat,
moet trotyl in het buitenland worden
aangeschaft. Er zijn bij het militair
aankoopbeleid fouten gemaakt, maar
men moet de bijzondere omstandighe
den in de jaren na 1951 (Korea) in
Koningin Juliana heeft gisteren in
Amsterdam de galavoorstelling bij
gewoond van het toneelstuk „Thor
en de engelen", dat opgevoerd werd
door het studentencorps van de
Vrije Universiteit ter gelegenheid
van het zestiende lustrum. De
Koningin liet tijdens de pauze en
kele spelers aan zich voorstellen.
aanmerking nemen. Er was de eis van
paraatheid, die dwong tot opbouw van
de krijgsmacht in een geforceerd tempo.
By de aankopen moesten risico's worden
genomen. De aankopen waarbij fouten
zijn gemaakt, belopen een bedrag van
37 miljoen gulden. Door de fouten is
één miljoen schade geleden. Op het to
taal bedrag een nogal gering percentage.
Die geringe schade kan de toets der
kritiek doorstaan, de bijzondere om
standigheden in aanmerking genomen.
Een herhaling van de gemaakte fouten
moet echter worden voorkomen.
Wanneer een particulier bedrijf foute
aankopen doet. dan wreekt zich dat in
de bedrijfsresultaten en klachten van
de klanten. De overheid ondervindt die
correctie op fouten niet. Daarom drong
de heer Van Dijk er op aan er voor
te zorgen, dat klachten van de troepen
kunnen doordringen tot de hoogste lei
ding. Aan een aantal wensen van de
onderzoekcommissie is reeds tegemoet
gekomen.
Anti-communistisch
relletje in Danzig
Negentien arbeiders
opgepakt en weggevoerd
De Westduitse organisatie voor vluch
telingen en oorlogsslachtoffers heeft gis
teren melding gemaakt van een anti
communistisch relletje in Danzig.
Communistische functionarissen zou
den op 30 september in Danzig getracht
hebben arbeiders van de scheepswerven
te bewegen hun sympathie te betuigen
met het werk van Gomoelka. die toen in
in New York was.
Er ontstond eerst tumult op de daar
toe belegde vergadering. De arbeiders
De Noorse ambassadeur met bij
zondere opdracht Trygve Lie, oud-
secretaris-generaal van de V.N.
(midden) werd gisteren door de
minister-president, prof. De Quay,
in diens kabinet ontvangen. Rechts
de Noorse ambassadeur in ons land
de heer Jorstad.
riepen: „Wü hebben genoeg propagan
da gehad" en „Weg met Kroesjtsjef".
Toen verder vergaderen onmogelijk
bleek, werd de hulp van de arbeiders
militie ingeroepen, aldus de Westduitse
organisatie voor vluchtelingen en oor
logsslachtoffers. Het kwam toen tot
vechtpartijen; 19 arbeiders zouden ge
arresteerd en weggevoerd zijn.
Een vliegtuigbotsing, waarbij één dode
is te betreuren, heeft gistermiddag om
streeks kwart over drie schrik en ont
steltenis gezaaid in Stadskanaal en Mus-
selkanaal. Twee Duitse straaljagers van
het type F- 86-D Sabre kwamen met
een enorme knal met ekaar in botsing
en stortten neer. De piloot van een van
de toestellen, luitenant-kolonel Hötz
kwam om het leven. De piloot van het
andere toestel, de 23-jarige ongehuwde
luitenant G. Holtgrewe uit Oldenburg
wist zich met zijn schietstoel te redden.
De twee vliegtuigen maakten deel uit
van een formatie van vier, die was
opgestegen van de Duitse vliegbasis Ol
denburg Volkomen onverwacht zoals
de geredde vlieger verklaarde kwa
men twee van de toestellen op 5000
meter hoogte frontaal met elkaar in
botsing. De klap was zo hevig, dat tot
op een afstand van tien kilometer van
de plaats van het ongeluk ruiten zijn
gesprongen. Het toestel van de omge
komen piloot is in de lucht geëxplo
deerd. Een groot blok van de romp en
een vleugel kwamen neer op een schuur
van de heer Adams aan het Boeren-
diep te Stadskanaal De schuur stond
tussen twee woningenKleinere brok
stukken kwamen elders in wijde omtrek
terecht. Het toestel van de geredde lui
tenant Holtgrewe is terechtgekomen op
een schuurtje achter het huis van de
heer Van der Laan aan de Schoolkade
143 te Nieuw Buinen, ten westen van de
spoorlijn Stadskanaal-Ter Apel. Een
ogenblik was men nog bang. dat de
vlieger, toen hij aan zijn parachute
neerdaalde, op de spoorlijn terecht zou
komen met de kans, dat hij door een
trein zou worden gegrepen. Hij kwam
echter bezijden de spoorlijn in het gras
neer. De uiteraard hevig geschokte pi
loot. die na zijn behouden aankomst
het eerst naar het lot van de andere
vlieger informeerde, werd voorlopig on
dergebracht op het politiebureau te Mus-
selkanaal. Later reisde hij mee terug
met een deputatie uit Oldenburg.
Vannacht is de schuur van de boer
derij van de heer Adams, waarop de
romp van de geëxplodeerde Sabre te
recht gekomen, in brand gevlogen. Men
vermoedt, dat toen de brokstukken van
het vliegtuig op de schuur terecht kwa
men er vonken in de opgeslagen koren
terecht zyn gekomen, die een smeulend
vuur veroorzaakt hebben, dat na mid
dernacht omsloeg in een laaiende vuur
zee.
De brandweer bleek vrijwel machte
loos. De schuur, die geheel van golf
platen is gebouwd bevatte een grote
voorraad koren. Men bepaalde zich tot
het behouden van de aangrenzende boer
derij en woonhuizen. De stevige wind
maakte die zaak erg moeilijk.
Betoging in Milaan
O O
inzake Zuid-Tirol
Ongeveer vierduizend scholieren heb
ben gisteren in Milaan wederom gepro
testeerd tegen Oostenrijks houding in de
Zuidtiroolse kwestie. De jongelieden
trachtten onder het roepen van fascis
tische leuzen het Oostenrijkse consulaat
te bestormen, maar dropen af toen de
politie hun plannen verijdelde. Als ant
woord op het krachtige optreden van de
politie, bekogelde de scholieren de agen
ten met stenen.
Ook in Triente hebben scholieren be
toogd tegen Oostenrijks politiek in de
Zuidtiroolse kwestie.
De speciale politieke commissie der
Verenigde Naties heeft gisteren een be
gin gemaakt met de behandeling van de
kwestie Zuid-Tirol. De Oostenrijkse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Kreisky
drong er in een langdurig betoog op
aan om aan de provincie Bolzano, dat
tezamen met Trento Zuid-Tirol uit
maakt, autonomie te verlenen. (De be
volking van Bolzano telt om. 250 000
Duitssprekenden, tegen wie. volgens de
Oostenrijkse beschuldiging, door het
Italiaanse bestuur discriminatie zou
worden toegepast).
De Italiaanse minister van Buiten
landse Zaken. Segni, noemde de Oosten
rijkse eisen volkomen onaanvaardbaar.
Alle territoriale eisen van Oostenrijk
zouden neerkomen op herziening van
vredesverdragen en zouden niet ^allte*
onverenigbaar zijn met de verplirlv n-
gen van een neutrale staat, doch >n
proces in werking stellen, dat no
lië, noch de andere mogendhed. a-
nen aanvaarden. Minister Segni dat
de Duitssprekende inwoners van Zuid-
Tirol een der best behandelde minder
heden ter wereld zijn.
Nixon valt Kennedy
aan over Quemoy
Hoewel de Democratische kandidaat
voor het Amerikaanse presidentschap,
Kennedy, enige dagen geleden de hoop
heeft uitgesproken, de discussie over het
lot va nde eilanden Quemoy en Matsoe
tussen hem en zijn Republikeinse rivaal
Nixon te kunnen besluiten, omdat zij
beiden het standpunt van president
Eisenhower delen, gaat Nixon voort, zijn
tegenstander hevig aan te vallen.
Nixon heeft Kennedy gekenschetst als
„een gevaarlijke onrijpe in internatio
nale zaken". Nixon betwijfelt het of de
Amerikanen in zo iemand vertrouwen
kunnen hebben. Volgens Nixon heeft
Kennedy een „capitulatiestelling" be
trokken, die Matsoe en Quemoy aan de
communisten zou overlaten.
De voormalige Democratische presi
dentskandidaat Stevenson wil, naar
Nixon zei, voor „een waardeloze garan
tie van de vrijheid van Formosa" opne
ming van de volksrepubliek China in de
Verenigde Naties bepleiten. Nixon daag
de Kennedy uit zich van Stevensons
standpunt in deze kwestie te distan
tiëren.
Voor een gehoor van Amerikanen van
Poolse afkomst zei Nixon, dat iedere
Amerikaan beschaamd is over de han
delwijze van de Democratische regering
in Teheran en Potsdam. Dit gedrag had
ertoe geleid, dat Polen de helft van zijn
gebied verloren had en aan de genade
van de Russische overheerser overgele
verd was. Nixon beloofde, dat een Re
publikeinse regering een politiek zou
voeren waardoor de hoop en het moreel
van het Poolse volk versterkt zouden
worden.
(Dud 9lu
Uit Het Leidsch Dagblad van
19 October 1860:
Naar men verzekert hebben
meer dan 200 Poolsche en Hon-
gaarsche uitgewekenen een brief
gerigt aan de vorsten die te
Warschau zullen bijeenkomen,
waarin zij het herstel dier onge
lukkige landen verzoeken. De
bekende heer Horn moet de op-
teller van dit adres zijn, dat
ok door onderscheidene in En-
ieland gevestigde uitgewekenen
3 onderteekend, die daartoe op-
ettelijk naar Parijs zijn geko-
men.
