keelpijn
CAVA
SEUL
SCHERPE KRITIEK OP BELEID
INZAKE DE KERNENERGIE
Gargilpn
Werktijdverkorting dwingt tot
inschakeling van meer mensen
JL
Nederlandse voorsprong werd achterstand
door verlammend gebrek aan coördinatie
Zwaartepunt hoort bij R.C.N.
mei
DUBBELDEKKEND
GROTE
van kempen
b reestraat
Vrijheid van vestiging voor
de ondernemers handhaven
't Gaat vanzelf
met
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 13 oktober 1960
Derde blad no. 30175
De vaste commissie voor de kernenergie uit de
Tweede Kamer heeft in haar voorlopig verslag
betreffende de nota inzake de kernenergie, de
nota inzake de opleiding op het gebied van de
atoomenergie en het ontwerp van de kernenergie
wet ernstige kritiek geuit op het kernenergiebeleid
van de Nederlandse regering.
Vele leden achtten de gang van zaken met de
belangrijkste overheidsactiviteit op nucleair gebied
het Reactor Centrum Nederland niet bevredigend
en daarnaast, aldus deze leden, mag de vraag
worden gesteld of de structuur van het R.C.N.
Deze leden vroegen zich af of hier geen onevenwichtige situatie is ontstaan.
Met alle waardering voor de werkzaamheden van de K.E.M.A. willen deze leden
wel opmerken, dat het naar hun mening ongewenst zou zyn, wanneer het zwaar
tepunt van de studie en de ontwikkeling van de reactorbouw in handen van de
elektriciteitsproducenten zou komen te liggen. Dit hoort in de gedachte opzet
primair bij het R.C.N. Via dit lichaam behoort al het Nederlandse reactorwerk
te lopen en daarin behoren alle werkzaamheden op de meest efficiënte wijze te
worden gecoördineerd.
wel evenwichtig en hanteerbaar is. Dit lichaam
coördineert en overkoepelt alle reactorwerkzaam
heden, waaronder die van de K.E.M.A. (Keuring
Elektrische Materialen Arnhem), maar het kan
zich slechts moeizaam ontwikkelen.
Het K.E.M.A.-Reactorinstituut (inclusief de
andere daar verrichte nucleaire werkzaamheden)
ontwikkelt zich daarentegen op een opmerkelijk
snelle wijze. Het R.C.N. wordt onder meer geremd
door beperkte financiële mogelijkheden, de K.E.
M.A. schijnt hiervan geen last te hebben.
Ontwikkeling bleef achter
bij verwachtingen
Deze vele leden willen vooropstellen
dat het RCN zeker een aantal werk
zaamheden heeft verricht, welke waar
dering verdienen, en ook wilden zij de
technische tegenslagen met de reactor-
bouw te Petten niet toeschrijven aan
een ontoereikend beleid van dit orgaan.
Maar toch konden deze leden zich niet
aan de indruk onttrekken, dat dit insti
tuut, dat in juli 1955 werd opgericht,
niet de ontwikkeling heeft doorgemaakt
en niet die resultaten heeft geleverd, die
dergelijke centrale, in belangrijke mate
mede door de overheid in het leven ge
roepen instituten in andere vergelijk
bare landen te zien geven.
Vele leden erkenden dat de onderha
vige materie zodanig snel in ontwikke
ling is dat het beeld van de situatie ver
geleken met dat van drie jaar geleden
nu wel sterk gewijzigd is. De zeer hoog
gespannen verwachtingen van drie jaar
geleden omtren* het tempo van de ont
wikkeling zijn wel te optimistisch geble
ken. Deze leden wilden echter wel waar
schuwen tegen het vervallen in het an
der uiterste, dat van een vergaand pes
simisme, zelfs van een niet meer gelo
ven in de praktische mogelijkheden van
de nucleaire toepassingen. De leden wa
ren ervan overtuigd dat de kernenergie
toepassingen in ons maatschappelijk le
ven een rol van betekenis zullen gaan
vervullen, al zal het tempo van de ont
wikkeling trager zijn dan aanvankelijk
werd verwacht.
Geen homogeniteit
binnen regering
Men was van oordeel dat zeker de
eerste tijd de overheid een actieve rol
zal moeten spelen om deze ontwikkeling
te bevorderen en in juiste banen te lei
den.
Deze leden constateerden dat Neder
land, toen het met de nucleaire toepas
singen begon, vooral wetenschappelijk
maar ook op het gebied van de ontwik
keling een zekere voorsprong had op ver
gelijkbare landen. Nu kan geconstateerd
worden dat deze voorsprong niet meer
bestaat en zelfs dat er bepaald sprake
is van een Nederlandse achterstand. Dit
is, naar de mening van deze leden, een
gevolg van het feit, dat er in Nederland
geen samenhangend nucleair beleid be
staat, dat met een maximum van effi
ciency en concentratie de bescheiden fi
nanciële en andere mogelijkheden op de
nuttigste wijze benut, dat in een een
voudige en duidelijke organisatorische
opzet alle werkzaamheden coördineert
en daardoor - ongeacht een meer of
minder snelle ontwikkeling - de beste
mogelijkheden voor een Nederlandse bij
drage aar deze ontwikkeling schept.
Dit samenhangend, vanuit een homo
gene visie gevoerd beleid is niet aanwe
zig binnen de regering zelf.
De instelling van een kernenergieraad,
zal, naar de mening van deze leden aan
deze onbevredigende situatie weinig of
niets veranderen. Deze raad is in we
zen weinig anders dan de bestaande
interdepartementale commissie voor
atoomenergie.
Onvoldoende steun
De vele leden wijdden ook nog aan
dacht aan de gang van zaken met be
trekking tot de bouw van een eerste
Advertentie
ZUIG
WEG
snel en
doeltreffend
N.V. PHILIPS-DUPHAR
De Duitse natuurkundige prof.
Groth bij de centrifugewaarmee hij
een systeem heeft ontwikkeld om in
de toekomst op goedkope wijze
splijtstof voor kernwapens te ver
vaardigen.
energiereactor in Nederland. In de pe
riode van vijf tot tien jaar, die naar
men zegt nog moet verlopen voordat de
produktie van elektriciteit uit kern
energie competitief zal zijn met de klas
sieke centrales is de overheid de eerst-
aangewezene om de lasten, die hiermede
gepaard gaan, te dragen, al sluit dit bij
dragen van anderen, die erop den duur
de vruchten van zullen plukken, niet uit.
Naar de mening van deze leden zal dus
de overheid bij de bouw van welk
reactortype dan ook bij moeten sprin
gen. Zij betreurden dat dit in het geval
van de in het kader van het verdrag
van Euratom met de Verenigde Staten te
betrekken reactor onvoldoende gebeurd
is.
Deze leden verheugden zich voorts er
over dat nu het instituut in Petten
langzaam gereed begint te komen voor
gebruik dat een belangrijk deel ervan
zal worden overgenomen door Euratom.
Maar wel blijft dan de vraag wat er van
het experimentele deel der werkzaamhe
den overblijft.
POLARTANK
NOG NIET IN IJMUIDEN
Hoewel de loodsdienst te IJmuiden
door de zware herfststorm sinds gister
middag nog steeds is gestaakt komen de
zeesleepboten „Simson" en „Stentor"
met het 12.651 ton metende Noorse tank
schip „Polartank" vandaag in de rich
ting van IJmuiden. Het transport was
vanmorgen om zes uur op ongeveer 40
mijl ten noordwesten van IJmuiden.
De .Polartank", die maandag op 180
mijl ten noorden van IJmuiden ernstige
machineaverij opliep, zal te Amsterdam
worden gerepareerd. Of de sleep nog
vandaag te IJmuiden zou binnenlopen
hangt af van de hervatting van de
loodsdienst en van het weer. Vanmorgen
heerste nog windkracht 7.
De zeesleepboot Nestor, die gistermor
gen de „Xmas" voor een stranding in
de Haaksgronden behoedde, meldde van
morgen als positie met deze sleep onge
veer 50 mijl ten noordwesten van Ter
schelling. De „Nestor" sleept het 4.164
ton metende schip naar Bremen.
Loop
vrij
binnen...
Advertentie
koopcentrum voor
aaverieiuie
s
om
ideeën
op te doen
LEIDEN
serviesgoed en
glaswerk
EEN KIND KAN DE „KWAST., DOEN
Socialisten in Bonn
tegen eenzijdige
atoomwapening
(Van onze correspondent in Bonn
De defensie-expert en vooraanstaand
Bondsdaglid van de Westduitse socialis
tische oppositie-partij, Fritz Erler, maak
te gisteren bekend, dat zijn party in
zake de atoomontwapening *nict het
voorbeeld van de Britse Labourpartij
wenst te volgen. De S.P.D., zo schreef
Erler in een bulletin van zijn partij,
is niet voor eenzijdige atoombewapening
van het Westen zoals het Labour-con-
gres te Scarborough die dezer dagen
tegen de wil van haar partijleider Gaits-
kell heeft geproclameerd.
Erler en de zijnen staan op het stand
punt dat de Westelijke wereld niet een
zijdig kan afzien van de atoomwapens,
waarover zij thans beschikt. Alleen op
basis van gelijktijdigheid, gelijkwaardig
heid en reële controle kan het tot
atoomontwapening komen en dan nog
met de controle van de gehele wereld.
Met deze verklaring streek Erler een
paar plooien glad, die de S.PD.-Bonds-
I kanselierkandidaat Willy Brandt het af
gelopen weekeinde te Bad Godesberg
Ihad veroorzaakt. Brandt had verklaard
'dat de Bondsrepubliek niet moet aan-
dringen op eigen bezit van atoomwapens,
en in geen geval met atoomwapens po
litiek moet maken. Maar reeds hij kon
digde aan dat de S.P.D. wel eens con
cessies zal kunnen doen op het stuk der
atoomontwapening van het Westduitse
'leger; ter andere zijde had Brandt het
Voorzitter Verbond Ned. Werkgevers
Vrij Europa mag niet in blokken uiteen
(Speciale berichtgeving)
Ernst, bezinning en een waarschuwend opheffen van de vinger. Dat
waren de kenmerken van de jaarrede, vanmiddag in het Kon. Instituut
voor de Tropen te Amsterdam, uitgesproken door de algemeen voor
zitter van het Verbond van Nederlandsche Werkgevers, dr. ir. F. S.
den Hollander, ter gelegenheid van de algemene ledenvergadering.
De Verbondsvoorzitter wees weliswaar in het voorbijgaan op de
tegenwoordige „volle, ja zelfs overvollen werkgelegenheid", op de
goede resultaten, op de ondernemerszin en de ondernemerskrachten
en op het zonder ernstige prijsrepercussies nemen van de z.g. „1 april-
hobbel", doch het opmerkelijke en verheugende feit, dat door de
onlangs ingediende begroting zoals onze financiële medewerker het
uitdrukte de „gouden draad van de hoogconjunctuur" loopt, bleef
ongenoemd. Nauwelijks een woord van vreugde ook over de toene
mende welvaart en de ganse reeks symptomen van de conjunctuur
voorspoed. Ir. Den Hollander was wel niet somber gestemd, doch het
waren geen plezierige onderwerpen die hij aanroerde
Hij concentreerde zijn aandacht im-1
mers op het vraagstuk van het institu
tionele kader, waarin de Nederlandse
ondernemers werken en daarbij behan-
delde hij het vennootschapsrecht, waar-
over hij wel iets te zeggen had, op de j
problematiek van de ruimtelijke orde-1 M
ning, waarbij volgens hem de vrijheid
van vestiging van de ondernemer niet in
het gedrang mag komen, op de ontwik-
keling van kosten en prijzen o.m. in ver
band met de fiscale politiek, waarover
hij zich niet onverdeeld gunstig uitliet. i
en tenslotte op enkele internationale za-
ken, die meer en meer de aandacht en
zorgen vragen van de Nederlandse on
dernemers. Daarnaast memoreerde hij,
dat er in ons land ook nog een huurpro-
bleem is, dat dringend een finale oplos
sing vereist, terwijl hij over de emigratie
opmerkte, dat men hen, die willen emi
greren, niet moet tegenhouden, doch dat
wij dit ook niet moeten aanwakkeren,
omdat het thans voor ons land een tijd
is voor „alle hens aan dek".
BESLISSEN
De rector-magnificus van de Ne
derlandsche Economische Hoge- 1
school te Rotterdam, de economist i
prof. H. W. Lambers, gaf in de i
kring van het Verbcuid van Neder- li
landsche Werkgevers vanmiddag
een moderne visie op het onder-
nemersschap, hoofdzakelijk uitgaan
de van de ondernemer in de afzon- 1
derlijke onderneming. In dit bespie-
gelende, theoretisch gefundeerde be-
toog gaf hij oun. te kennen, dat de i
beslissingen wat en voor wie er zal
worden geproduceerd de onover-
draagbare kern van de onder-
nemerstaak van de kleinste tot de
grootste onderneming vormt. De 1
kern van het ondernemersschap is 1
dan ook „beslissen", waarbij de
keuze van het tijdstip, waarop de
beslissing dient te geschieden even
belangrijk is als de inhoud van die
beslissing.
ongewenste consequenties heeft gehad,
en nog heeft, voor dit deel van Neder
land.
Prijzen bepalen plafond
loonniveau
Vredestein gaaf nieuwe
fabriekshal bouwen
De president-directeur van Vredestein
Rubber, ir. E. L. C. Schiff, heeft van
morgen tijdens een bijeenkomst ter vie
ring van zijn 65ste verjaardag meege
deeld, dat in Loosduinen binnenkort zal
worden begonnen met de bouw van een
nieuwe fabriekshal, die een oppervlaktê
zal hebben van 5.000 m2.
Ir Schiff, die op 30-jarige leeftijd
reeds werd benoemd tot directeur, heeft
het bedrijf zien uitgroeien tot de groot
ste rubberverwerkende industrie van de
Benelux. Onder zijn leiding staan thans
4 fabrieken met in totaal ongeveer 5.000
werknemers.
dan weer over een atoombewapening, die
de kern van de toekomstige sociaalde
mocratische politiek moet zijn. De C.D.U.
heeft hem over deze weinig zeggende uit
latingen aangevallen. Maar met Erlers
verklaringen van gisteren is de S.PD.
toch weer veel duidelijker geweest dan
van haar de laatste jaren op het punt
van de atoombewapening bekend was.
Ook een andere belangrijke S.P.D.-er,
de Hamburgse burgemeester Brauer
(even als Erler lid van het zogenaamde
„schaduwkabinet" van de S.P.D. voor de
aanstaande verkiezingscampagne) liet
zich gisteren uit over de defensiepolitiek.
Brauer zei te Hamburg dat een volk zijn
eigen bestaan zou opgeven, indien men
de weg zou inslaan van het totale
pacifisme.
Advertentie
/zelfglanzende
was,
schoencrème,
wrijfwas,
WéCé Reiniger,]
1 metaalpoets,
ontvlekker,
blanca.
Handelsonderneming Gerard Rooiers, Breda»
Het kostenvraagstuk noemde ir. Den -
Hollander voor de Nederlandse onder- »erP «verlens dat in de
neming een vraagstuk van de eerste or- I Li"8 n„,
de. Het is immers zo, dat onze nationale I staa' wderl de da<-'' dat het ™erd in&e
de voerd'
Fiscale druk: de zwaarste
De voorzitter kwam ook weer te spre
ken over de zwaarste van alle materiele
lasten: de fiscale druk op de bedreven.
In dit verband roerde hij de dubbele
heffing van de vennootschapsbelasting
en in komstenbelasting over de door
naamloze vennootschappen en dergeiyke
lichamen behaalde winst aan, sprak hij
over het beruchte „aanmerkeiyk belang",
en viel hij de Rüksoverheid aan met be
trekking tot het afschrijvingssysteem
volgens historische kostprijs, een onder
uit/onderlijk
betrokkenen
Politiek buiten
vennootschapscomplex
„De problemen rond „de structuur van
de onderneming", hebben, „aldus ir. Den
j Hollander", het afgelopen jaar hernieuw-
i de en intensieve belangstelling getrok-
j ken. Niet alleen publiceerde de Dr.
Wiardi Beekman Stichting een studie
over dit onderwerp, maar bovendien werd
een staatscommissie ingesteld, die tot
taak heeft te onderzoeken of de rechts
vorm van de onderneming herziening be
hoeft. In dit verband merkte spreker op,
dat het vennootschapsrecht, zoals dit
thans ruim 30 jaar van kracht is, ons
land veel goeds heeft opgeleverd.
De motieven, die thans ter ondersteu
ning van de wens tot verandering naar
voren worden gebracht, zijn van uiteen
lopende aard en in sommige gevallen op
levensbeschouwelijke grondslag geba
seerd. Spr. kon zich echter niet van het
gevoel ontdoen, dat naast deze motieven
ook nog andere, politieke factoren een
zekere rol spelen. Daarom verklaarde hij
met nadruk, dat het van het allergroot
ste belang is, het vennootschapscomplex
niet in het politieke vlak te trekken.
Zou dit namelijk wel gebeuren, dan zal
het gevaar ontstaan, dat al het goede
van tegenwoordig, in het strijdrumoer
buiten de aandacht zou geraken. Voorts
zou het thans bereikte evenwicht door
de opneming van nieuwe dwingende re
gelen in het vennootschapsrecht be paal-
delijk verstoord worden.
Vestiging niet aantasten
Het Verbond zo bleek uit de woor
den van de voorzitter stemt in met
het regionale industrialisatiebeleid van
concurrentiepositie (bepaald door
marge tussen wereldmarktprüzen en na
tionaal kostenpeil) beslissend is voor het
slagen van Nederlands industrialisatie.
In de kringen van het Verbond be
staan alhoewel het regeringsprogram
ma en de regeringsdaden onderschreven
worden echter wel nog enkele bezwa
ren tegen de concrete technische oplos
sing van verschillende vraagstukken. In
het bijzonder over de normen voor de
loonpolitiek is bij het Verbond een na
dere studie gaande.
Het georganiseerde bedrijfsleven zal
thans spoedig met vruchtbare suggesties
moeten komen, die het Verbond nodig
heeft, niet alleen in de actuele situatie
maar tevens om in de S.E.R. zijn bij
drage te kunnen leveren aan het door de
regering aangekondigde verzoek om ad
vies terzake.
Ir. Den Hollander wees er in dit ver
band nog eens op, dat er een samenhang
bestaat tussen lonen en prijzen. „In zeer
veel gevallen zijn de prijzen een gegeven.
Daar de investeringsaftrek als een ze
ker soelaas kan worden beschouwd, be
treurde ir. Den Hollander het dan ook,
dat beperkingen hiervan en van de ver
vroegde afschrijving werd ingevoerd.
Wij leven immers in een toenemende
inspanning ten behoeve van onze indus
triële positie op de Europese en de we
reldmarkt, een inspanning, welke zich
op speurwerk, ontwikkeling en automa
tisering richt. De daarvoor benodigde in
vesteringen kunnen echter slechts wor
den gerealiseerd, indien de economische
factoren daarvoor gunstig zijn. Bestaat
derhalve bij spreker reeds bedenking
ten aanzien van de conjuncturele mani
pulatie met de investeringsaftrek, be
paald onjuist acht hij het dat in het
complex van belastingmaatregelen, dat
in de miljoenennota wordt aangekon
digd, de beperking van de investerings
aftrek een definitieve plaats zal moeten
gaan innemen, zodra de tijdelijke ver
hoging van het tarief van de vennoot-
dal in t^ïanfrHiXe mate het plafond be- I schapsMastrnK met vier punten enge-
naait voor hetgeen op het gebied van de d^°iah'nT?»wd ?ï,«ïn SS Jïïtï
Dr. ir. F. Q. DEN HOLLANDER
voorzitter van het Verbond
leid de vryheid van vestiging van de
ondernemer in acht neemt. Verwacht
wordt, dat de overheid door het verbete
ren van de objectieve vestigingsfactoren
de vestiging van nieuwe industrieën en
de ontplooiing van reeds gevestigde in
dustriële bedrijven in „overig Nederland"
„bevordert. „Het mag bepaald niet zo
zijn", zei waarschuwend ir. Den Hollan
der", dat van overheidswege wordt uit
gemaakt, welke bedrijven zich in dan wel
buiten de randstad Holland mogen ves
tigen.
Spr. merkte echter ook op, dat het
niet tijdige onderkennen van de gevol
gen, die de concentratie op een beperkt
gebied in het westen des lands met zich
brengt, het gevaar inhoudt, dat de
overheid in een later stadium gedwon
gen kan worden maatregelen te nemen,
die voor de industrie wellicht minder
aanvaardbaar zijn om de dan ontstane
situatie het hoofd te bieden In dit ver
band memoreerde ir. Den Hollander nog,
dat het Verbond van mening is, dat de
in het verleden plaats gevonden heb
bende snelle groei van de Randstad Hol
land, welke mede gebaseerd was op een
de regering, doch slechts zolang dit be-migratiestroom uit „overig Nederland",
lonen mogelijk is en daarover is dan ook
in het achter ons liggende jaar door het
ministerie van Economische Zaken veel
gesproken met het bedrijfsleven om tot
aanvaardbare oplossingen te komen".
De wens van minister De Pous, dat in
het bedrijfsleven prijsverlagingen worden
doorgevoerd in een vaste verhouding tot
de mate, waarin loonsverhogingen het
nationale gemiddelde te boven gaan,
gaat volgens de opvattingen van het
Verbond echter te ver. „Het is een bena
dering, welk onaanvaardbaar generalise
rend is. Zulk een voorstelling houdt geen
rekening met de mogelijkheden, die het
prijsbeleid van afzonderlijke onder
nemingen of bedrijfstakken heeft".
Werktijdverkorting
Verbetering van de arbeidsvoorwaar
den ziet ir. Den Hollander niet als be
zwaarlijk, mits het geschiedt binnen het
raam van het loonbeleid van thans, doch
hy meende wel te moeten opmerken dat
een verbetering van lonen en andere ar
beidsvoorwaarden geen enkele man aan
het produktieproces toevoegt.
„Bovendien moet", zo voegde spreker
er aan toe. „rekening worden gehouden
met de werktijdverkorting. Bij de be
schouwing hiervan wordt echter vaak
over het hoofd gezien, dat voor de voort
gang van het produktieproces de aan
wezigheid van bepaalde medewerkers ge
boden is en dat het niet alleen produkti-
viteit is, welke hierbij meespreekt. De
consequentie hiervan is, dat by werktijd
verkorting in ieder geval méér mensen
dan tevoren beschikbaar moeten zyn.
een verband gelegd tussen twee maat
regelen, dat geen reëele grond heeft. Zy
betreffen niet eens dezelfde groepen van
belastingplichtigen.
Gebrek aan eensgezindheid
Het feit, dat de landen van West-
Europa er nog niet in zijn geslaagd een
modus vivendi te vinden waardoor een
splitsing kan worden afgewend, getuigt
volgens ir. Den Hollander van een be
treurenswaardig gebrek aan eensgezind
heid over de Europese politiek, „wy mo
gen er niet in berusten dat het vrije
Europa in blokken uiteen valt. Vryheid
is een kostbaar goed. Waarom zyn wy
eerst dan bereid er offers voor te bren
gen als zy fysiek bedreigd wordt, of wel
licht reeds van ons weggenomen is? Wy
moeten Europa beschermen ten behoeve
van onze vryheid en kunnen dat slechts
doen door met zyn allen schouder aan
schouder te staan. Zolang dit niet het
geval is, bestaat er geen werkelyke Eu
ropese gemeenschap".
In dit verband onderwierp spr. de ont
wikkelingen van E.E.G. en E.V.A., mede
in hun onderling verband, aan een kri
tisch onderzoek, waarbij hy o.m. conclu
deerde, dat de huidige situatie in Euro
pa een ontwikkeling in het leven dreigt
te roepen, die ons ver weg kan voeren
van de gewenste liberale handelspolissen.
De onderhandelingen om de O.E.E.S.
te hervormen en uit te breiden tot een
„organisatie van economische samen
werking en ontwikkeling" (met het lid
maatschap van de V.S. en Canada) kan
het Verbond tenslotte slecht9 toejuichen.
