KABINET-DE QUAY OP ROZEN
MET SOCIALISTISCHE DOORNEN
WEERBERICHT
Nieuwe fase in politiek
tegenover Nieuw-Guinea
Houding Eerste Kamer veroordeeld
Nederland bereid zich aan het
oordeel van VN te onderwerpen
WATERSNOOD IN FRANKRIJK
WORDT NATIONALE RAMP
schilder zelf met daklozen en schade
Bij vliegramp
60 slachtoffers
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 5 OKTOBER 1960
No. 30168
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Weinig opzienbarends in groot politiek debat
(Van onze parlementaire redacteur)
Wie gisteren in de Tweede Kamer luisterde naar de algemene be
schouwingen van mr. Burger, de leider van de socialistische oppositie,
naar aanleiding van de Troonrede, moet de indruk hebben gekregen,
dat er van het kabinet-De Quay niets deugt.
De eerbied voor het onmisbare gezag, zei hij, wordt door de politieke
hulpeloosheid van het kabinet ondermijnd. Dit kabinet is geen serieuze
aangelegenheid. Zo kan het niet langer!
Een buitenstaander zou hebben gedacht, dat een dergelijk kabinet
heel wankel staat, maar een flinke Kamermeerderheid bleek integen
deel zoveel vertrouwen te hebben in het kabinet-De Quay, dat de
ministers in feite op rozen zitten, zij het dat de socialistische doornen
fel prikken.
Hoe nu uit het slop
met de voetbaltoto
„De KVP-fractie blijft het kabinet
met vertrouwen tegemoet treden," zei
prof. Romme. „De hoofdlijnen van het
beleid in de Troonrede komen de AR-
fractie bevredigend voor," zei dr. Bruins
Slot „De CHU-fractie wil het kabinet
voor het komende jaar gaarne steun toe
zeggen," verklaarde dr. Tilanus. „Op de
grote lijnen van het kabinetsbeleid heb
ik geen kritiek," aldus prof. Oud (VVD)
„Het is over het algemeen geslaagd".
Van de meerderheid in de Tweede Ka
mer heeft het kabinet-De Quay weinig
te vrezen. Maar het is in het afgelopen
jaar steeds duidelijker gebleken, dat de
Eerste Kamer het kabinet dwars kan
zitten. Als uitstekend kenner van ons
staatsrecht zei prof. Oud daarover in
teressante dingen, merkbaar als woord
voerder van de meerderheid in de
Tweede Kamer.
„Om aan het bewind te blijven", zei
prof. Oud, „heeft het kabinet het ver
trouwen nodig van de Tweede Kamer,
die rechtstreeks door het volk is geko
zen. Het kabinet voert het beleid in
overleg met de Tweede Kamer. Zo komt
het beleid tot stand. Indien nu de Eer
ste Kamer politiek gaat voeren als ware
zij de Tweede Kamer, dan dreigt het
gevaar van tegenstrijdige beslissingen.
Dan worden al onze politieke problemen,
opgelost in overleg tussen kabinet en
Tweede Kamer, veel moeilijker en dan
tast de Eerste Kamer ons constitutioneel
bestel in de grond aan. Een Eerste Ka
mer, die dat doet, maakt zichzelf tot een
probleem.
Toto
„Hoe moeten wij nu uit het slop ko
men met de toto? De in de Tweede Ka
mer aanvaarde oplossing moet richtlijn
blijven van het beleid", aldus prof.
Oud. Hij vroeg de minister te overwegen
een wetsontwerp in te dienen met een
noodmaatregel, waardoor de toto zal
kunnen draaien zoals de Tweede Kamer
dat wilde. Het is te hopen, dat de Eerste
Kamer dan met wijs inzicht ons voor een
herhaling van de verwerping zal be
waren.
Met de volle erkenning van het recht
van de Eerste Kamer wetsontwerpen te
verwerpen, meende dr. Tilanus, dat het
aanbeveling verdient van dat recht een
uiterst spaarzaam gebruik te maken.
Partijpolitiek mag niet, zoals in het ge
val van de toto, een te grote rol spelen
in de Eerste Kamer, juist met het oog op
de hoogheid van de Eerste Kamer".
Niet lijdelijk
Prof. Romme zei de uiteenzettingen
van prof. Oud in belangrijke mate te
kunnen onderschrijven. Inzake de toto
meende hij, dat het kabinet verstandig
zou doen niet lijdelijk af te wachten of
de nieuwe vergunning-toto voldoet. Hij
verzocht de minister van Justitie zich
op korte termijn te beraden en een wij
ziging van artikel 3 van de Loterijwet te
bevorderen, teneinde daardoor een ver
gunning te kunnen verlenen voor een
betere toto zoals de Tweede Kamer die
wil. Dat zou dan geen noodmaatregel
moeten zijn, maar een aanpassing van
de Loterijwet aan de eisen van de tijd.
Tegenover het betoog van de Kamer
meerderheid betoogde mr. Burger, dat
Centen voor Zuid-Afrika
Volgend jaar gaat Zuid-Afrika met
zijn munteenheid over op het decimale
stelsel en de rijksmunt heeft reeds
dertig miljoen centen aangemaakt, daar
het pond zal worden vervangen door
een nieuwe munteenheid „rand" gehe
ten, die verdeeld zal zijn in honderd
centen.
Het muntstuk heeft dezelfde grootte
als de penny, maar de beeltenis van
koningin Elizabeth komt er niet meer
op voor. Inplaats daarvan staat aan
de ene kant de traditionele „ossewa"
van de voortrekkers en aan de andere
kant de beeldenaar van Jan van Rie-
beeck, de bekende Nederlandse kolonist.
ONVAST WEER
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond. Aanvankelijk zwaarbewolkt,
en plaatselijk enige regen. Morgen op
klaringen, maar ook enkele buien. Meest
matige wind ruimend van zuidoost naar
zuidwest. Weinig verandering in tempe
ratuur. (Opgemaakt te 11.15 uur)
6 oktober
Zon op: 6.48 uur; onder: 18.07 uur.
Maan op: 19.09 uur; onder: 8.19 uur
Hoogwater te Katwijk te 3.55 en 16.14
uur, laagwater te 12.07 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
door de dienstbaarheid van de Tweede
Kamer het zwaartepunt in de politiek
is verlegd naar de Eerste Kamer. Over
de ongelukkige uitlatingen van prof. De
Quay op een cocktailparty met buiten
landse correspondenten inzake het
Nieuw-Guinea-beleid, spraken woord
voerders van de Kamermeerderheid zeer
mild. Men zei geen moment te hebben
gedacht ,dat er inderdaad een wijziging
is gekomen in dat beleid, maar men zou
een duidelijke bevestiging daarvan in
de Tweede Kamer door de minister
president zeer op prijs stellen. Alleen
mr. Burger, als leider van de oppositie,
meende een verschil van opvatting te
kunnen signaleren bij prof. De Quay en
minister Luns (Buitenlandse Zaken). In
dat verband sprak hij van „Kasavoeboe-
De Quay" en .Jjoemoemba-Luns".
„Blamage'
De reis van de „Karei Doorman", die
prof. Romme beschouwde als een vol
komen normaal geval, noemde mr. Bur
ger een „blamage". Daarmee is Neder
land de weg der vernedering gegaan. De
Pacifistisch-socialistische ds. Van der
Veen vond de reis van de „Karei Door
man" een „blunder". Hij klaagde, dat
het kabinet met zijn onzekere politiek
geen leiding geeft, maar meedrijft op de
golven der conjunctuur. Ook volgens ds.
Van der Veen deugt er niets van het
kabinet-De Quay, maar de meerderheid
van de Tweede Kamer, ofschoon niet
geheel zonder kritiek (spijtoptanten,
IJ-tunnel, emigratiebeleid, decentrali
satie van bestuurszaken) schaart zich
door de onwelwillende kritiek van de
oppositie met steeds meer sympathie
achter het kabinet-De Quay. Het kabi
net zit op rozen, maar de socialistische
doornen blijven steken.
De Kamerzetels waren zowel 's mid
dags als 's avonds druk bezet. Alle mi
nisters zaten achter de te kleine rege
ringstafel (op minister Luns, na, die in
New York vertoeft) en daarachter zaten
in de nissen alle staatssecretarissen. Het
was aldus de hele dag vol in de Kamer,
maar de publieke belangstelling was niet
overmatig groot. Het publiek verwachtte
met een fijne neus blijkbaar niets op
zienbarends en dat zat er ook niet in
het grote politieke debat.
(Men zie ook elders)
Met aandacht werd achter de re
geringstafel geluisterd naar wat de
Kamerleden in de algemene be
schouwingen over de begroting te
vertellen hadden. Van boven naar
beneden de ministers Toxopeus,
Korthals, De Quaij en Beerman.
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Onlangs heeft minister-president De Quay op een cocktailparty in
Den Haag enige uitlatingen gedaan over de Nederlandse politiek ten
aanzien van Nieuw-Guinea, die nogal wat deining hebben veroorzaakt.
De rede van minister Luns gisteren in de Assemblee der Verenigde
Naties gehouden, heeft thans duidelijk gemaakt, dat Nederland dan
wellicht geen nieuwe koers is gaan volgen, doch beslist wel aan een
nieuwe fase in deze koers is begonnen. Nederland heeft steeds voldaan
aan de plicht om jaarlijks rapport aan de Verenigde Naties uit te bren
gen omtrent Nieuw-Guinea; thans echter verklaarde de minister, dat
Nederland bereid is zijn politiek en acties te onderwerpen aan een
onderzoek en oordeel der wereldorganisatie. Hoewel minister Luns niet
in details trad, wekte hij vooral door gebruik van het woord „oordeel"
de indruk, dat Nederland bereid is verder te gaan dan ooit.
Krachtige financiële
steun aan V.N.-werk
Toen minister Luns dinsdag aan het
eind van de middagzittine aan het
woord kwam in het algemeen debat,
was de zaal nog slechts voor ongeveer
een derde gevuld. Men moet echter niet
vergeten, dat alle redevoeringen in ex-
tenso door de Verenigde Naties worden
gepubliceerd zodat de rede ook de dele
gatieleden bereikt, die om een of andere
reden niet aanwezig zijn. Iedere dele
gatie zorgt er overigens voor steeds een
of meer representanten in de zaal te
hebben.
Het kan dan ook veilig worden aan
genomen, dat de afwezigheid van alle
Indonesiërs demonstratief was bedoeld,
een onderstreping van het feit, dat de
diplomatieke betrekkingen tussen beide
landen zijn verbroken. Maar ook de In
donesiërs zullen de rede van minister
Luns zorgvuldig lezen!
Vooral drie punten uit deze r»c'e zün
belangrijk. Punt één en twee tonen
aan hoezeer Nederland bereid is het
werk van de Ver. Naties krachtig finan
cieel te steunen. Wij stellen daarvoor
naar verhouding meer geld beschikbaar
dan de meeste andere landen. Nederland
heeft gedurende de laatste jaren extra
veel bijgedragen voor het werk dat de
Ver. Naties deden op het gebied van
technische bijstand. Nederlands aandeel
in de betreffende fondsen is groter dan
wat ons land verplicht is bij te dragen
overeenkomstig ons betalingspercentage
in de wereldorganisatie.
Dit jaar zal ons land deze bijdragen
voor technische bijstand nog verhogen
Bovendien stelde minister Luns voor dat
de Ver. Naties ernaar zouden streven
niet slechts honderd miljoen dollar
voor technische bijstand uit te geven,
doch honderdvijfentwintig miljoen dol
lar. Gezien de behoefte aan steun op dit
gebied is zelfs dit bedrag eigenlijk nog
zeer gering.
Het tweede punt waarbij Nederland
zich vrijgevig toonde, betrof Kongo.
Hammarskjöld had bekend gemaakt, dat
er onmiddellijk honderd miljoen dollar
nodig is voor de VN-actie in Kongo.
Minister Luns zegde een Nederlandse
Twee jongens onder
autowiel gevallen
Vrijwel op slag gedood
(Van onze Rotterdamse correspondent)
Op de Nieuwe Binnenweg te Rotter
dam heeft zich gistermiddag een zeer
ernstig ongeval voorgedaan, waarbij
twee jongens zijn gedood.
De 14-jarige J. Oostendorp uit de
Schietbaanstraat reed op zijn fiets van
school naar huis, achterop zat dwars
op de bagagedrager de eveneens 14-
jarige J. J. Reiche uit de Gaffeldwars
straat. Waarschijnlijk is J. J. R. met
een voet tegen de aanhangwagen van
een passerende vrachtauto gekomen. De
jongens vielen onder het rechterachter-
wiel van de aanhangwagen. Zij kregen
het wiel over zich heen, waarbij ze zo
ernstig werden gewond, dat zij bijna
vrijwel op slag zijn overleden.
„Zet je geld niet
op een dood paard"
Gisteravond was secretaris-generaal
Hammarskjöld aanwezig op een cock
tailparty van de Russische premier
Kroesjtsjef. Hij bleef maar kort. Gasten,
die enkele minuten na Hammarskjöld
vertrokken, deelden aan journalisten
mede, dat Kroesjtsjef, die de secretaris
generaal in het openbaar beschimpt
heeft, hem thans als een oude vriend
begroetteHij omhelsde de Zweed,
die zich bij deze accolade l$ennelijk niet
op zijn gemak gevoelde. Ook nu ver
zuimde de Rus de kans niet om de se
cretaris-generaal te beïnvloeden: „Zet
je geld niet op een dood paard, wed op
het socialisme", hoorde men hem zeg
gen
De Sovjet-Unie zal de V.N. niet ver
laten ondanks Hammarskjölds weigering
om als secretaris-generaal af te treden,
aldus menen waarnemers. Een lid van
de Russische delegatie zei gisteren dat
het niet alleen maar een persoon maar
om een gehele organisatie gaat. Toen
gevraagd werd of de Russische afvaardi
ging Hammarskjöld zou gaan behande
len zoals destijds zijn voorganger
Trygve Lie. namelijk boycotten, ant
woordde de Rus: ..Dat zal afhangen van
zijn houding in de toekomst of hij de
dienstknecht van de Amerikaanse be
langen blijft of niet"
Kroesjtsjef heeft gisteravond aan een
Amerikaanse journalist de verzekering
gegeven, dat Berlijn niet geblokkeerd
zal worden. Uit ziin woorden heeft men
echter niet kunnen opmaken of deze
verzekering voor direct geldt óf voor het
tijdstip, dat Berlijn overeenkomstig zijn
voorstel een vrije stad zal zijn gewor
den.
Door zware regenval hebben zich
overstromingen voorgedaan in het
gebied ten noorden van La Cour-
tine in Frankrijk, waar Nederlandse
troepen manoeuvres houden. Een
luchtopname van het getroffen ge
bied, waar door de Nederlandse
troepen dankbaar aanvaarde hulp
wordt geboden.
Nederlandse militairen in La Courtine
verleenden hulp aan geteisterd gebied
(Van onze Parijse correspondent)
Opnieuw worden uitgestrekte delen en tal van dorpen en steden
van Frankrijk, in het centrum en het zuidoosten des lands, getroffen
door overstromingen, die gisteren zelfs de vorm van een nationale ramp
dreigden aan te nemen. Des avonds werden de zware regens, die vanaf
zondag waren gevallen, echter onderbroken en toen begon ook het
water weer iets te zakken. Vooral gebieden lands de rivieren de Cor-
rèze, de Creuse en de Lot staan sedert gisteren voor een groot deel
blank en in die streken zijn al honderden huizen verwoest, werden
auto's meegesleurd en moest gistermiddag reeds een tiental doden
worden geborgen.
Advertentie j Zeker tienduizend
van miljoenen
Ook de fabriek waar het brood werd
gebakken voor de Nederlandse soldaten,
die in het kamp La Courtine zijn gele
gerd, staat onder water en moest wor
den ontruimd. De kampementen van La
Courtine zelf, die hoog zijn gelegen, lie
pen echter geen enkel gevaar.
In verband met het overstromingsge
vaar vroeg de sous-prefect van Aubus-
son bijstand van dc Nederlandse mili
tairen in La Courtine. Er zijn toen on
middellijk 40 man verbindingspersoneel
gezonden, cn later nog een compagnie
infanterie, die over 5000 zandzakken be
schikt. Voorts is nog een compagnie ge
nie met bulldozers ter beschikking van
de Franse autoriteiten gesteld.
De overige Nederlandse troepen in La
Courtine zijn geconsigneerd, zodat zij
eventueel direct ter beschikking zijn om
hulp te verlenen. De telefonische ver
bindingen met La Courtine zijn verbro
ken. maar via de radio heeft de staf in
Den Haag contact met de troep in La
Courtine. De mannen verkeren in beste
welstand en er zijn geen zieken, zo deelt
de legervoorlich tingsdienst nog mee.
Er zijn van de Franse bevolking tal
rijke gewonden in de ziekenhuizen op
genomen er. er worden nog mensen ver
mist. Ofschoon men zich doordat tele
fonische en andere verbindingen ver
broken waren, in Parijs nog geen nauw
keurige voorstelling van de omvang van
het onheil kon vormen, werd gisteravond
aangenomen dat tussen tien en vijftien
duizend mensen dakloos zijn geworden,
terwijl de materiële schade op ettelijke
miljoenen nieuwe franken wordt ge
schat.
De steden Tulle, Brive en Aubusson
zijn geheel van de buitenwereld geïso
leerd en in die eerste stad zijn drie of
vier grote bruggen door het water ver
nield of meegezogen. Spoorrails zijn op
vele plaatsen verbroken Honderden hef-
schroefvliegtuigen van het leger en de
politie cirkelden gisteren de gehele dag
boven de overstroomde gebieden om
voedsel en geneesmiddelen neer te laten
en drenkelingen te evacueren.
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
sikkens-tjallema produkt
bijdrage van ongeveer een miljoen dol
lar toe. Dat bedrag komt overeen met
het Nederlands betalingspercentage in
de organisatie van de Verenigde Naties.
Belangrijkste punt
Het derde en belangrijkste punt uit de
rede van minister Luns kwam geheel
aan het eind van zyn betoog. Teneinde
een duidelijker bewijs dan ooit te geven
van Nederlands oprechte bedoeling om
de Papoea-bevolking op Nieuw-Guinea
zo spoedig mogelijk het volledige recht
op zelfbeschikking te verlenen, verklaar
de de Nederlandse minister dat Neder
land bereid is zijn politiek en zijn acties
te onderwerpen aan een permanent on
derzoek en oordeel van de Verenigde Na
ties. Op deze wijze heeft de vertegen
woordiger van Nederland zich nog nooit
uitgesproken in de assemblee. Dit bete
kent een nieuwe fase in de koers, die lei
den moet tot een beslissing van de Pa
poea's over hun eigen lot In welke vorm
de Ver. Naties betrokken kunnen worden
bij ons werk op Nieuw-Guinea is nog
niet bekend. Men kan veilig aannemen
dat minister Luns hierover dezer dagen
gesproken heeft met Hammarskjöld en
premier Nehroe.
In zijn rede heeft minister Luns in de
meest stellige bewoordingen ontkend dat
Nederland agressieve bedoelingen heeft
ten aanzien van Indonesië. Hjj wees er
echter op. dat Soekarno in zijn rede van
enkele dagen geleden dreigende taal
had gebezigd.
Slot pag. 2
Een viermotorige Lockheed Electra
turbine-schroef passagiersvliegtuig van
de Amerikaanse maatschappij Eastern
Airlines is gisteravond met 67 passagiers
en een bemanning van vjjf koppen kort
na de start in de haven van Boston
gestort.
BB deze vliegramp zün zestig mensen
om het leven gekomen. Van de twaalf
overlevenden zijn acht passagiers en vier
bemanningsleden.
De politie heeft meegedeeld, dat zich
aan boord van het verongelukte toestel
„eeh hoogst geheim document" bevond.
Dit document wordt vermist. Het „Fede
rale Bureau van Onderzoek" (FBI)
heeft de zaak in handen. Het wilde
echter geen commentaar geven op de
mededeling van de politie.
„Scout" steeg tot
iina 6000 km.
bij,
Op Wallops Island, voor de kust van
de Amerikaanse staat Virginia, is gis
teren een Scout-raket gelanceerd die een
hoogte van 5920 km heeft bereikt. De
proef had ten doel middelen met behulp
waarvan kernexplosies in de ruimte kun
nen worden ontdekt te vervolmaken.
Door het laten ontploffen van kern
wapens op grote hoogte kan men een
soort radioactief gordijn om de aarde
vormen, waardoor elektronische waar
schuwingssystemen waardeloos worden
en eventuele vijandelijke raketten en
bommenwerpers ongemerkt kunnen na
deren. Een Scout-raket is betrekkelijk
goedkoop, nl. 3,5 miljoen gulden, tegen
een Atlas-Able. bijna 20 miljoen en een
Thor-Able ruim 12 miljoen gulden.
Roofoverval te Papendrecht
De politie te Papendrecht speurt op
het ogenblik naar een of meer man
nen, die de vrouw van de eigenaar van
de bloemenwinkel „Concordia" aan de
Kraaihoek heeft of hebben neergesla
gen. om er daarna met het kasgeld
vandoor te gaan.
Men vond de vrouw 's avonds bewus
teloos in de winkel. Aangezien zü een
hersenschudding heeft opgelopen wist
zü zich weinig van het gebeurde te
herinneren.
(£)uct Qïïe
Uit het Leidsch Dagblad van
5 October 1860:
Vrijdag aanstaande wordt
in het locaal Zomerzorg buiten
de Rijnsburgse Poort een bui- e
tengewoon groot concert van
het muziekkorps der Grenadiers,
onder leiding van den heer Völl-
e mar, gegeven, waartoe de intee-
kenaren op de Zomerconcerten
i door den eigenaar van het ge-
e voemd locaal beleefdelijk zijn
uitgenoodigd. De heer Couvee
toont op die wijze prijs te stellen e
e op de gunst zijner stadgenoten.
ÏÏIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÏÏ
