MORGEN IS ALLE MARGARINE
WEER TOTAAL ONGEVAARLIJK
Twee Kongo-delegaties
naar Veiligheidsraad
Snelle veranderingen
WEERBERICHT
Vandaag geen verkoop Unilever-produkten
Veel verwarring na alarmerende
berichten via radio en televisie
Leger legt de wapens neer op
order van president Kasavoeboe
Handelsonderneming
AURORA
(9«J
leitivs
Opgericht 1 maart I860
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1960
No. 30149
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A E van Dlshoeck
Hooldredacteur J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De misère met de margarine behoort morgen tot het verleden!
Althans voor de Nederlandse huisvrouw, die zaterdagmiddag ineens
in verwarring gebracht werd door een kort, niet erg volledig en nogal
alarmerend bericht over een aantal mogelijk schadelijke margarinesoor
ten.
En in aansluiting daarop ziet zij zich vandaag voor een verkoopver
bod geplaatst van alle door N.V. van de Bergh en Jurgens vervaardigde
margarinesoorten, met uitzondering van het soort, dat in de plaats is
gekomen van het veelgewraakte „Planta-rood".
Eén dag heeft de Unilever van de ministers van Landbouw en Visserij en van
Sociale Zaken en Volksgezondheid gekregen om het kaf van het koren te scheiden.
Het schiften van de voorraden bij groot- en kleinhandel zou technisch heel goed
mogelijk, ja zelfs erg gemakkelijk kunnen gebeuren door een nummer- en letter-
code op het verpakkingsmateriaal, die tevens betrekking heeft op de datering.
Die ene dag is dus voldoende om alle nog resterende, vóór 27 augustus gefabri
ceerde en mogelijk schadelijke margarine uit de handel te nemen.
Wat er dus morgen aan margarine in de winkels ligt is gegarandeerd gevaar
loos....!!
mulans krijgt," zei ons vanmorgen weer
een ander. In vele winkels kon men de
benodigde roomboter niet aanslepen.
Het is dan ook wel te verwachten, dat
van de zijde van het Produktschap Zui
vel vandaag een dringend verzoek zal
ukgaan om de koelhuisboter voor on
middellijke verkoop vrij te geven. Van
middag zou het Produktschap over dit
onderwerp vergaderen.
Telegram aan minister
Overigens is de wyze, waarop "de
maatregelen van de Rotterdamse officier
van Justitie werd bekend gemaakt, ook
door de margarine-ompakkers verre van
enthousiast ontvangen. Brinkers N.V. te
Zoetermeer stuurde een telegram naar
de minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid, waarin de minister aan
sprakelijk werd gesteld voor de door dit
bedrijf te lijden schade in de verkoop
van het hoofdmerk, dat dit bedrijf voert.
Elke margarine-ompakker krijgt van
het Produktschap M.V.O. een registra
tienummer, zo werd verklaard, dat op
alle door dat bedrijf te voeren merken
moet worden gedrukt. Als nu een van de
Vlucht in roomboter
Unilever kwam zelf tot de ontdekking en
stelde de autoriteiten ervan op de hoogte
dat er sporen van de schadelijke emul-
gator voorkwamen in andere margarine
soorten. Doordat andere merken gefa
briceerd werden in dezelfde kuip als
waarin „Planta-rood" werd vervaardigd,
zijn er kleine restanten in die andere
merken terecht gekomen. Het ging hier
bij om een periode van veertien dagen,
gelegen vóór 22 augustus. De directeur-
generaal van de Volksgezondheid vond
het in het licht van de beschikbare me
dische gegevens echter niet opportuun
alarm te slaan naar aanleiding van deze
door Unilever verstrekte gegevens. Toen
echter bleek, dat er toch nog enkele ziek
tegevallen optraden na het uit de om
loop nemen van Planta-rood. Onmiddel
lijk werden in overleg met de officier
van Justitie te Rotterdam mr. S. J. van
der Hoeven de nodige maatregelen geno
men om het optreden van nieuwe ziekte
gevallen te voorkomen.
Helaas kwamen deze maatregelen te
laat voor de avondbladen in ons land,
die toen reeds van de pers waren, op weg
naar de brievenbus. Derhalve waren de
instanties aangewezen op radio en de
toevallig uitzendende televisie. Om één
uur ging het eerste bericht de ether in
en in de loop van de middag werd een
steeds groenide serie nummertjes over
de luisteraars uitgestort.
Helaas alleen de nummertjes en niet
de merken, hetgeen voor de huisvrouwen
zoveel duidelijker had geweest.
„Om technische redenen echter heeft
de Unilever alleen een lijst van coderin
gen kunnen geven," zo verklaarde de ge
neeskundig hoofdinspecteur van de
Volksgezondheid, de heer H. J. Dijkhuis,
die ook liever een lijst van merken had
gezien.
De meeste huisvrouwen kwamen tot de
ontdekking, dat zij margarine met een
van de gegeven nummertje in huis had
den. Geen wonderzeventig procent
van de in Nederland verbruikte marga
rine wordt door Unilever vervaardigd, al
komt dat niet altijd op de wikkel tot
uiting.
Ook in Leiden
Er ontstond op deze toch altijd al
drukke zaterdagmiddag een flinke extra
toeloop op de wikkels om de margarine
te ruilen. Niet iedereen ging. Sommigen
geloofden het wel. „Het is totnutoe goed-
gegaan, het zal wel blijven goed gaan",
was hun wel erg nuchter commentaar.
Anderen lieten zich met of zonder
moeite bedienen van andere marga-
rinemerken. En de winkels werden over
stelpt met vragen over wat de huisvrouw
nu met het gebraden vlees moest doen
In een van de winkels van de Coöperatie
„Vooruit" te Leiden kwam iemand zelfs
met een pan met gebraden vlees de win
kel binnen. Of men dat maar even wilde
vergoeden. Een ander ging voor de chef
van een winkel staan en deed zijn mond
open. Of de chef maar even wilde kij
ken of er een puistje in zat
Maar in de Sleutelstad evenals el
ders in het land overheerst toch wel
de mening, dat de gehele affaire en
vooral de verwarde situatie van zater
dagmiddag het produkt margarine bij
zonder veel kwaad heeft gedaan. Er is
een algemeen wantrouwen ontstaan en
zelfs de allerjongste aanvoer van gega
randeerd ongevaarlijke margarine wilde
men niet hebben.
Er was een grote vlucht in de room
boter. „Beter arm dan ziek", meenden
vele huisvrouwen en gaven om alle risico
uit te sluiten maar de voorkeur aan
roomboter. „Wij hebben nog nooit zoveel
roomboter verkocht," zei ons een Leidse
winkelier. „Prachtig, wat dat betreft."
zei een ander.
„Misschien is dat het geluk by het on
geluk, dat de roomboter een extra sti-
Minder zonnig
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond: Op de meeste plaatsen droog
weer en minder zonnig met dezelfde
temperaturen als vandaag of iets lagere.
Overwegend zwakke wind uit weste
lijke richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
13 SEPTEMBER
Zon op: 6.10 uur; onder: 19.00 uur;
Maan op: 23.38 uur; onder: 14.40 uur;
Hoogwater te aKtwijk te 8.32 en 21.00
uur;
Laagwater te 3.59 en 16.17 uur.
Dit blad bestaat uit 20 pagina's
Tivee verdachte
t sterfgevallen J
f Op vermoeden, dat de doodsoor-
J zaak het gebruik van Planta-mar- p
f garine zou kunnen zijn. heeft de p
f Bredase Justitie zaterdag beslag
P laten leggen op het stoffelijk over-
schot van de 69-jarige mej.
Gestel, uit de Tilburgse Tuinstraat. f
Begin augustus hebben zich bü f
haar de symptomen van de nieuwe f
Planta-ziekte vertoond, waarvan zü P
geleidelijk aan herstelde. Haar plot- p
uok in üuuenposi aeeci zien een f
f sterfgeval voor, dat de medici aan-
f leiding gaf tot een nauwkeurig p
onderzoek. Er bestaat echter nog p
geen zekerheid, dat in een van de J
twee gevallen de margarine-emul-
gator als oorzaak moet worden aan- f
gewezen. In ieder geval heeft het f
verkoopverbod niets te maken met P
deze sterfgevallen. Volgens prof. p
Muntendam voor de t.v. zijn beide 4
ziektegevallen voor zover hier van p
Planta-ziekte sprake is of kan zijn
ontstaan in de vorige periode. Het
p ene geval (Tilburg betreft boven- J
p dien een vrouw, wier gezondeheid f
p overigens ook wankel was. In het p
andere geval zal bovendien de sec- P
f tie nog verdere bevestiging moeten p
P geven voor het vermoeden. Beide p
P gevallen zijn dus nadrukkelijk geen J
P nieuwe gevallen van de laatste
P dagen.
bijmerken van dit bedrijf door de N.V.
van de Bergh en Jurgens vervaardigd
wordt, prijkt dit nummer en dus ook
alle andere merken op de lijst van
„besmette" merken. Automatisch worden
dus alle merken ook die niet by de
Unilever vervaardigd „besmet" ver
klaard. „Wij stellen U aansprakelijk voor
schade door ons geleden en te lijden bij
verkoop margarine onder merk E.Z.M.I.
met wikkel nummer 333, welke marga
rine niet afkomstig is van N.V. van de
Bergh en Jurgens". zo zegt het telegram.
Het debat van zaterdagavond in de Veiligheidsraad te New York
over de crisis in Kongo is verdaagd tot hedenavond 8 uur Ned. tijd in
de hoop, dat tegen die tijd de situatie enigszins opgehelderd is en be
kend zal zijn wie als overwinnaar uit de verbitterde strijd te voorschijn
zal komen. Het ziet er naar uit, dat twee Kogonlese delegaties de ver
gadering van vanavond zullen bijwonen: een namens president Kasa
voeboe en de ander namens de afgezette premier Loemoemba. Kasavoe
boe heeft de V.N. een telegram gestuurd waarin hij zegt, dat alleen zijn
delegatie de wettige regering van Kongo vertegenwoordigt en dat geen
enkele andere delegatie door de Veiligheidsraad ontvangen dient te
worden. Aangezien het hier om een procedure-kwestie gaat, kan de
Sovjet-Unie hedenavond een besluit van de meerderheid van de
Veiligheidsraad inzake erkenning van de een of de ander niet door een
veto ongedaan maken.
Een vertegenwoordiger van het Kongolese leger heeft intussen mede
gedeeld, dat dit leger, de z.g. „force publique" de wapens heeft neer
gelegd. Dit geschiedde in opdracht van de opperbevelhebber, generaal
Loendoela en ingevolge orders van president Kasavoeboe. Voorts heeft
het Kongolese leger in het gehele land, met inbegrip van Katanga, een
algemene wapenstilstand afgekondigd.
Incident bij studio
Radio-Leopoldstad
Hammarskjölds persoonlijke vertegen
woordiger in Kongo, de Indiase diplo
maat Dajal, heeft de secretaris-generaal
van de V.N. het volgende verslag over
een incident gezonden, dat zich zondag
bij Radio-Leopoldstad heeft voorgedaan:
om half zes plaatselijke tijd verscheen
Loemoemba, vergezeld van een persoon
lijke lijfwacht en een tiental gewapende
manschappen van het Kongolese leger
onder bevel van generaal Loendoela voor
de studio's van Radio-Leopoldstad.
Ondanks de waarschuwingen van de
dienstdoende Ghanese wacht ging Loe
moemba het gebouw binnen. Een lid van
Loemoemba's lyfwacht richtte daarop
zyn pistool op de commandant van de
Ghanese wacht. De commandant ont
wapende de man en de overige Kongo
lese soldaten met behulp van de Ghane-
zen en zette de hele groep Kongolezen
uit de studio.
Na heftig geprotesteerd te hebben,
gingen Loemoemba en de zijnen weg.
Een half uur later verscheen generaal
Loendoela weer voor de studio, ditmaal
met een compagnie van het Kongolese
leger in vrachtauto's. Het kwam echter
niet tot een gevecht.
Hoewel velen van mening zijn, dat de
buitengewone vergadering van zaterdag
avond iets had van een komische opera,
was men het er algemeen over eens, dat
de toestand in Kongo buitengewoon
ernstig is.
Het hoofd van de Amerikaanse dele
gatie, James Wadswordth, waarschuwde
kort na de schorsing van de bijeenkomst
van de raad, dat de Verenigde Staten
niet werkeloos zullen toezien „hoe in
Kongo de Sovjet-Unie de wil van de
Verenigde Naties tart". Wadsworth zei
„diep bezorgd" te zijn door verklaringen
van de Russische eerste vice-minister
van Buitenlandse Zaken Koeznetzof en
de Poolse delegatieleider Lewandowski,
„die er geen twijfel over laten, dat zij
van plan zijn verder te gaan met maat
regelen in Kongo die schadelijk zijn voor
de vrede".
Koeznetsof gispte zaterdagavond secre
taris-generaal Hammarskjöld fel wegens
het sluiten van Kongolese vliegvelden en
radio-Lepoldstad. Hammarskjöld echter
verklaarde, dat hij niet alleen kan be
slissen over de heropening van de vlieg
velden en het radio-station. Hij heeft de
raad reeds om instructies in deze zaak
gevraagd.
Onbevoegde ambtenaar
De Belgische permanente vertegen
woordiger bij de Verenigde Naties heeft
aan secretaris-generaal Hammarskjöld
medegedeeld, dat zich geen Belgische
operationele troepen meer in Kongo be
vinden en dat de aankomst in Katanga
dezer dagen van een hoeveelheid lichte
wapens van Belgische oorsprong heeft
berust op een vergissing van een onbe
voegde en slechts op de hoogte zijnde
ambtenaar. Bedoelde wapens waren voor
30 juni jJ. besteld voor de Kongolese
„force publique" aldus de Belgische
mededeüng.
Slot pag. 2
Koningin Juliana neemt afscheid
van Koningin Frederika van Grie
kenland. Beide vorstinnen woonden
een gedeelte van de Olympische
Spelen bij. Links de Prinsessen
Beatrix en Irene.
En by deze firma kan niet geclaimd
worden, omdat deze nimmer margarine
voor dit hoofdmerk geleverd heeft.
Grote bedrijven
Grote bedrijven, die ook margarine
van de N.V. van de Bergh en Jurgens
betrekken hebben zaterdag ook hun ver
koop onder eigen merk moeten
stopzetten.
Aanvankelyk ging van P. de Gruyter
N.V. het consigne uit de door de winkels
van dit bedrijf verkochte margarine niet
terug te nemen, maar later op de mid
dag kwam men op dit besluit terug. De
verkoop werd geheel stop gezet. Dit on
danks het feit, dat de directie niet ver
wacht, dat er bezwaren tegen haar mar
garine zouden kunnen zijn, want men
heeft een eigen recept en een aparte
samenstelling. Maar theoretisch was het
mogelijk, dat er pakjes verwisseld waren,
vandaar dit besluit.
Albert Heijn heeft ook alle margarine-
voorraden voor 22 augustus uit de markt
genomen. Het gaat hier om de voorraden
van de merken Planta, Rama, Zilvervloot
en Armada.
Een zegsman van Albert Heijn ver
klaarde, dat het recept van de Albert
Heijns-merken Zilvervloot en Armade
contractueel is vastgesteld en dat in dit
recept de nieuwe emulgator niet meer
voorkomt. Mocht dus blijken, dat de
Unilever, bewust of onbewust, hoeveel
heden van deze emulgator in deze mer
ken terecht liet komen, dan zal men zich
bij Albert Heijn beraden over de moge
lijkheid van een schadevordering.
Wat meer licht
Zaterdagavond lieten de officier van
Justitie te Rotterdam, mr. S. J. van der
Hoeven en de directeur-generaal van de
Volksgezondheid, prof. dr. P. Munten
dam voor de televisiecamera wat meer
licht op de verwarde situatie schijnen.
Mr. Van der Hoeven wees er hierbij op,
dat het hier ging om hooguit een half
procent van de in wikkels voorhande
margarine. Maar om alle mogelijkheid
tot ziekte uit te sluiten waren de veelbe
sproken maatregelen genomen.
Prof Muntendam legde er nog eens de
nadruk op, dat de laatste nieuwe geval
len uiterst licht van aard waren. En het
aantal aanmeldingen blijft zich in
dalende lijn bewegen. Hij verwachtte,
dat deze week het punt bereikt zal wor
den, waarop geen nieuwe meldingen
meer binnenkomen.
Gistermiddag was prof. Muntendam
ook aanwezig in het ministerie van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning, waar de besprekingen tussen de
ministers mr. Marijnen en mr. dr. Van
Rooy en de directie van Van den Bergh
en Jurgens werden gehouden. Voorts
werd aan dit overleg ook deelgenomen
door de farmaceutische hoofd-inspecteur
van Volksgezondheid, de heer A. Kruysse
en de directeur-generaal van Landbouw,
ir. J. A. P. Franken. Na afloop van deze
besprekingen werden de in de aanhef
genoemde maatregelen bekend gemaakt.
Maatregelen, die een volstrekt einde
moeten maken aan de onzekerheid en
de normale distributie van niet gevaar
lijke margarine moeten verzekeren.
Kroesjtsjef'mag het
eiland Manhattan
niet verlaten
In een memorandum, dat door de
Amerikaanse delegatie bij de V.N. aan
die van de Sovjet-Unie is overhandigd,
heeft de Amerikaanse regering gevraagd
dat premier Kroesjtsjef tijdens zijn ver
blijf in New York ter by woning van
de Algemene Vergadering der V.N.
zo dicht mogelijk by het hoofdkwartier
van de Verenigde Naties zal blijven en
niet het eiland Manhattan, het centrum
van New York waar zich de zetel der
V.N. bevindt, zal verlaten.
Soortgelijke maatregelen als tegen
Kroesjtsjef zullen gelden voor de com
munistische leiders van Hongarije en Al
banië. Kadar en Sjehoe. De Roemenen
zullen de Amerikaanse autoriteiten moe
ten waarschuwen wanneer zy het nor-
Sinds het Congres van Wenen en de Napo
leontische tijd hebben zich niet zoveel verande
ringen op de wereldkaart voltrokken als in de
afgelopen jaren. Niet alleendat er staten ver
dwenen (Litauen. Letland. Estland) of werden
gesplitst (Oosf- en West-Duitsland, Noord- en
Zuid-Korea)maar er deden ook talrijke nieuwe
staten hun entree in de wereld. Het politieke
emancipatieproces, dat in Azië en het Midden-
Oosten begon, heeft zich nu ook al uitgestrekt
tot Afrika, met het gevolg, dat het aantal leden
van de Verenigde Naties binnen vijftien jaar
ongeveer verdubbeld zal zijn. Elders in dit num
mer vindt men een pagina, waarop de voor
naamste veranderingen in kaart zijn gebracht.
Zacht iveer lokte
velen naar buiten l
De zonnige en zachte september-
zondag heeft talloos velen naar
buiten gelokt. Op de Noordzee
stranden was het eivol. Vele
natuurparken en baden waren tot
laat in de middag „uitverkocht".
De meeste mensen bleven dicht bij
huis of maakten korte tochtjes
naar watersportcentra, de heide en
de kleurende bossen.
Langs de wegen werd het „bermtoe
risme" druk beoefend. Zelfs tegen de
PRIJS VAN f50.000
In de 548ste Staatsloterij. 13e lyst, 4e
klasse is een prijs van f 50.000 gevallen
op no. 16370.
Tegen-revolutie in
Laos ontstaan
In Laos is een nieuwe revolutionaire
beweging ontstaan, die geleid wordt door
Prins Boen Oem, die voor het gehele
land de staat van beleg heeft afgekon
digd. Hij zou worden gesteund door
generaal Phoemi Nosavan, die benoemd
was tot vice-premier in de regering van
Prins Soevanna, welke enkele weken ge
leden werd gevormd na een staatsgreep
door een neutralistische groep onder
leiding van kapitein Kong Lae.
Prins Boen Oem, een afstammeling
van de vorsten van Champassac in
Zuid-Laos, zei in een verklaring, dat
hij de macht in handen had genomen
omdat de regering-Soevanna er niet in
was geslaagd, de orde en rust in het
land te herstellen zoals zij had beloofd.
Naar aanleiding van de berichten uit
Laos hebben de V.S. zaterdag een indi
recte waarschuwing gericht tot commu-
nistisch-China en het eveneens commu
nistische Noord-Vietnam om zich niet
te mengen in de binnenlandse aange
legenheden van Laos.
male gebied der V.N. willen verlaten.
Dit is wat de Roemenen betreft reeds
gebruik. Voor de Bulgaarse, Tsjechoslo-
waakse en Poolse delegaties zijn geen
beperkende maatregelen getroffen.
Een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken zei dat de ver
schillende behandeling het gevolg is van
veiligheidsvereisten. Het is bekend dat
Hongaarse vluchtelingen grootscheepse
demonstraties tegen Kadar willen hou
den wegens zijn rol in de anti-commu
nistische opstand van 1956.
Behalve Kroesjtsjef zullen ook presi
dent Tito van Joego-Slavië, president
Nasser van de VAR en premier Nehroe
van India aan de conferentie deelnemen.
W-aeGqx.
achtergrond van vrij toegankelijke bos
sen zaten weer duizenden langs de
wegen vlak bij de geparkeerde auto's te
picknicken en te luieren. De koesteren
de zon verschool zich geen ogenblik
achter wolken en stelde niemand teleur.
Meren en plassen zagen wit van de
zeilen der watersportliefhebbers. Er
werd, evenals in de bijzondere rustige
Noordzee, veel gezwommen. De tempe
ratuur van het water was goed.
Aangezien, behalve op de Zeeuwse
eilanden, nog maar weinig buitenlanders
in ons land met vakantie zijn, was men
in ons land op deze mooie dag vrywel
„onder ons".
De badplaatsen, het Gooi en de Veluwe
trokken honderdduizenden bezoekers,
evenals de recreatiegebieden van Bra
bant en Drenthe. In het oosten en zui
den des lands was matig bezoek van
Duitse en Belgische buren.
De exploitanten van buitencafé's aan
de kust en in de recreatiegebieden heb
ben vrijwel allemaal op zyn onverwacht
uitstekende zaken gedaan. Het was zelfs
zo, dat in diverse bedryven de voorraden
ijs, limonade en andere dranken te ge
ring bleken!
Bij de doorgaans late terugkeer naar
huis hebben velen zich tijdens kleine
verkeersopstoppingen afgevraagd of deze
prachtige elfde september de laatste
mooie zondag van 1960 zal zijn geweest?
Advertentie
Aangezien er door controle van hoger
hand is gebleken dat onze margarine
GOED IS, kunnen wy U tot genoegen
mededelen dat al onze merken:
Leidse Kluit, Aurea Margarine,
Aurora Margarine, Lunch
Margarine, volkomen veilig en
gezond zijn.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Depot: Beestenmarkt 12 - Leiden
L. J. VAN LEEUWEN.
Uit het Leidsch Dagblad van EE
13 September 1860:
E De Valkenburger paarden- jf
markt was heden woensdag zeer
E druk bezocht. Een bijzonder
groot aantal paarden was aan-
gekocht, maar weinig koopers
E lieten zich zien, zoodat de prij-
zen, die besteed werden, daar-
van getuigden. De markt was
E vol, maar flaauw.
lÏÏlllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIlÏÏ