STRIJD OM DE MACHT TUSSEN
KASAVOEBOE EN LOEMOEMBA
Toekomst Nieuw-Guinea
opnieuw in liet geding
GRATIS
SCHOOL
SCHRIFTEN
LAF
WEERBERICHT
Premier ontslagenmaar deze
erkent de president niet langer
Den Haag zou een voorstel tot
internationalisering overwegen
Plaiita-ziekte
loopt nu terug
Soekarno naar
Ver. Naties?
(Stic/ ^Jïïe,
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1960
No. 30144
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur van Dishoeck
Hoofdredacteur J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel l, Lelden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
ER is een tijd geweest en waarlijk
nog niet zo heel lang geleden dat
de Japanners de reputatie genoten
het beleefdste volk ter wereld te zyn.
Zij, die de Japanse bezetting van In
donesië hebben meegemaakt en de fa
milieleden en verwanten, die dienaan
gaande door de eerstbedoelden persoon
lijk zyn voorgelicht, hebben sedert 1942
wel geleerd hun opvatting ten deze
grondig te moeten herzien. Dank zij het
recente „verzoek" van officiële Japanse
zijde en gericht tot de Nederlandse re
gering, om het voorgenomen bezoek van
een Hollands smaldeel tot nader order
uit te stellen, kan het ons gehele volk
duidelijk zijn, dat van die faam der be
leefdheid niets meer is overgebleven.
VOOR een Juist begrip van zaken
herinneren wij eraan, dat het
voorgenomen vlootbezoek aan een
Japanse haven een gevolg was van een
officiële uitnodiging van Nipponse zijde
ter gelegenheid van de 350ste verjaardag
van de Japans-Nederlandse betrekkin
gen. Dat deze invitatie te elfder ure
werd geannuleerd, is in eerste instantie
te wijten aan de voortdurende agitatie
van de Indonesische regering, die geen
middel ongebruikt heeft gelaten om de
internationale openbare mening te over
tuigen van de agressieve Nederlandse
bedoelingen ten aanzien van West
Nieuw-Guinea. En in tweede aanleg aan
de wankelmoedige, om niet te zeggen,
laffe houding der Japanse regering, die
daarmee voor de tweede maal in een
kort tijdsbestek door de knieën ging
onder de druk van „de man in de
straat". De eerste keer was zulks het
geval toen tot president Eisenhower van
de Verenigde Staten uit vrees voor bin
nenlandse onlusten het verzoek werd
gericht om af te zien van zijn voorge
nomen bezoek aan het Verre Oosten.
HET spreekt vanzelf, dat Soekarno
C.S. het Jongste resultaat van hun
gewroet beschouwen als een diplo
matiek succes van de eerste orde. Deze
triomf zy hun gegund. Het is zo lang
zamerhand voor een groeiend aantal
objectieve waarnemers zonneklaar, dat
Soekarno's „gezag" voor het grootste
deel gebaseerd is op successen van een
louter propagandistische strekking en
dat deze laatste onontbeerlijk zijn om
de aandacht af te leiden van de deplo
rabele economische en politieke toe
stand, waarin zijn eigen land verkeert.
En waarbij de Nederlandse rood-wit
blauwe vlag op het Indonesische volk zo
ongeveer dezelfde uitwerking heeft als
de rode lap van de toreador op de
Spaanse stier.
Het valt alleen diep te betreuren, dat
de dreigementen van een figuur als
Soekarno, ondersteund door een groep
communistische Japanse havenarbeiders,
voldoende blijken te zijn om een vrien
delijke uitnodiging te doen veranderen
in een slag in het gelaat. Op de betrek
kingen tussen Nederland en Indonesië
kan deze gang van zaken nauwelijks van
invloed zijn, Deze verhouding kan heel
moeilijk slechter worden dan zil al is.
Mogelijk kan hij wel van enige invloed
zijn op de relaties tussen Japan en Ne
derland. waarbij wij evenwel voldoende
realistisch zijn om er ons bewust van te
maken dat in het kader van de machts-
en fdüs) politieke verhoudingen de
kleine mogendheden bij gebrek aan
vuist toch altijd aan het kortste einde
trekken.
Het beste wat wij ervan kunnen
hopen, is dat het gebeurde voor andere
democratische landen en volkeren een
teken aan de wand zal zijn om zich te
bezinnen op de waarde van het diploma
tieke fatsoen in de omgang tussen be
vriende mogendheden en op de gevaren
van communistische agitatie en wat
daarmee gelijk gesteld kan worden.
Nochtans zullen wij er verstandig aan
doen ook in dat opzicht geen al te op
timistische verwachtingen te koesteren.
Rede en recht schijnen in het huidige
tijdsgewricht voor de bepaling van de
toekomst van minder belang dan raket
ten en atoomwapenen.
Maar is het in feite mutatis mu
tandis ooit anders geweest?
Meisje onder auto
Gistermiddag heeft zich in Warmond
een verkeersongeval voorgedaan, dat aan
het twee-jarig meisje Lucy Wassenaar
het leven heeft gekost.
Een in de Dorpsstraat ventende groen
tehandelaar zag niet dat het meisje
plotseling de poort naast de ouderlijke
woning uit kwam lopen. Het kind raak
te bij het wegrijden van de groente
wagen onder een der achterwielen,
waardoor het ernstig aan het hoofd
werd verwond en terplaatse overleed
De bestuurder van de auto treft geen
schuld.
Vice-president
Haagse rechtbank
Bij Koninklijk besluit van 26 augustus
1960 nr. 156 is benoemd tot vice-presi
dent van de arrondissementsrechtbank
te 's-Gravenhage mr. W. Th. D. A. van
Eek. thans rechter in genoemde recht
bank
KOUDE NACHT
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Koude nacht met hier en daar mist.
Morgen overdag ongeveer dezelfde tem
peraturen als vandaag. Veranderlijke
bewolking met kans op enige regen.
Zwakke tot matige wind in hoofdzaak
tussen west in zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
7 SEPTEMBER.
Zon op: 6.01 uur: onder: 19.14 uur.
Maan op: 20 16 uur: onder: 8.17 uur
Hoogwater te Katwijk te 4.13 en 16.40
uur.
Laagwater te 0.12 en 12.28 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
President Kasavoeboe van Kongo heeft gisteravond door de radio
bekendgemaakt, dat hij Loemoemba als premier heeft vervangen door
de 38-jarige Joseph Ileo, voorzitter van de Senaat. Kasavoeboe heeft
de Ver. Naties gevraagd het bewind in het land over te nemen. Zelf
heeft hij het bevel over het leger op zich genomen. Kasavoeboe gaf als
reden voor deze wijziging, dat hij Loemoemba „door de Belgen is be
noemd en het land naar de broederkrijg voert".
Minder dan een uur nadat Kasavoeboe hem had ontslagen zei
Loemoemba voor de radio, dat hij de macht nog steeds in handen had
en dat Kasavoeboe geen recht had zich langer staatshoofd te noemen.
In Leopoldstad is het rustig. Omtrent de stemming bij het leger is
niets bekend. Het heeft zich de laatste weken ongedisciplineerd en
wispelturig getoond, maar het wordt in de hoofdstad nog steeds als de
sleutel tot de macht beschouwd. Het bevel over het leger wordt in feite
uitgeoefend door generaal Loendoella, die sergeant-majoor was voordat
Kongo onafhankelijk werd.
Een andere belangrijke omstandigheid is, dat president Kasavoeboe
voorstander is van een federaal Kongo. Ook Ileo is federalist. Het
schijnt, dat Kasavoeboe tot activiteit kwam toen bekend werd, dat er
Russische vliegtuigen in Kongo waren geland.
Radiotoespraken
Loemoemba. die drie keer binnen een
uur voor de radio sprak, noemde Kasa
voeboe een „verrader van het vaderland"
De laatste keer zei hij, dat de minister
raad in spoedvergadering bijeen was ge
weest en Kasavoeboe tot „verrader van
het vaderland" had verklaard.
Loemoemba deed voorts een beroep op
de wereld om zich op het ogenblik niet
te mengen in de binnenlandse aangele
genheden van Kongo. Hij richtte zich
ook tot de Kongolese jeugd, die hij
smeekte hun patriotisme te bewijzen. Tot
slot verklaarde hij, dat hij nog steeds de
macht in handen had.
Toen Loemoemba voor de eerste keer
in de studo's van Radio-Leopoldstad
verscheen, trachtte een patrouille V.N.-
soldaten hem ervan af te brengen voor
de radio te spreken. Maar de Kongolese
premier greep de microfoon en hield zijn
rede. Een Britse V.N.-officier zei later
instructie gekregen te hebben al het
mogelijke te doen om te beletten dat
Loemoemba voor de radio zou spreken.
Maar ik had hem slechts kunnen tegen
houden als ik op hem geschoten zou
hebben, zo verklaarde hij.
Loemoemba heeft zich na zijn radio
toespraak met andere ministers in zijn
wornng teruggetrokken. De „force publi-
que" verscheen en tien militairen gingen
voor het huis op wacht staan. Journalis
ten en andere belangstellenden werd
verzocht door te lopen.
Volgens in Leopoldstad ontvangen be
richten heeft de strijd in Kasai tussen
Loemoemba's troepen en de aanhangers
van Kalonji zich uitgebreid tot de dor
pen en de rimboe rond Bakwanga. Ver
tegenwoordigers van de provinciale rege
ring in Loeloeaburg zouden in Leopold
stad zyn aangekomen om tegenover de
regering-Loemoemba uiting te geven aan
hun bezorgdheid over de gebeurtenissen
in het gebied van Bakwanga Waarne
mers in Bakwanga schatten dat er by
de stryd in Kasai, die zaterdag byna on
afgebroken heeft gewoed, maximaal 400
mensen gesneuveld of gewond zyn.
Het Kongolese leger heeft gisteren in
een communiqué verklaard, dat het de
datum voor de invasie en bezetting van
Katanga heeft vastgesteld. Deze datum
wordt echter in het communiqué niet
genoemd.
Vervoersmoeilijkheden
Vervoersmoeilykheden vormen het
voornaamste obstakel voor Loemoemba
en de zynen De Kongolese premier heeft
15 Russische transportvliegtuigen, com
pleet met bemanning, en ruim 100 Rus
sische vrachtauto's tot zyn beschikking.
In Katanga zouden maximaal 40 vlieg
velden zijn, waarop de Russische Iljoes-
jins zouden kunnen landen. Men neemt
aan, dat Tsjombe olievaten zal laten
plaatsen op deze vliegvelden wanneer
hy meent, dat Loemoemba's troepen
voorbereidingen treffen om Katanga
binnen te vliegen.
De weg over land naar Katanga is
zeer lang en moeilyk begaanbaar. Boven
dien zou het verzet van de inheemse
stammen het snelle oprukken van Loe
moemba's troepen zeer bemoeiiyken.
Tsjombe heeft al te kennen gegeven, dat
hy de bruggen op de hoofdwegen naar
Katanga heeft laten ondermynen. Maar
de regen zal de ergste vyand van Loe
moemba zyn als hy er niet in slaagt
zyn troepen snel te laten oprukken.
Over een dag of veertien zullen zware
tropische regens van alle wegen in
Katanga modderpoelen maken.
Koppensnellers
„La Libre Belgique" heeft een groot
artikel gewyd aan de stam der Asalam-
pasoe, die zulke geduchte koppensnel
lers zyn, dat de soldaten van het Kon
golese leger wel eens zouden kunnen
weigeren om zich naar hun stamgebieden
te begeven. De Asalampasoe worden ge
minacht door de stammen die Loemoem
ba gunstig gezind zyn, aldus het blad,
maar zy hebben zich door hun woestheid
de faam verworven onoverwinnelyk te
zyn.
Ook de Europese beschaving heeft
maar moeilyk wortel kunnen schieten in
de stamgebieden by Luiza, ca. 200 km
van Loeloeaburg, waar ongeveer 70.000
Asalampasoe wonen. Een van hun af
weermiddelen tegen de Europeanen
waren scherpe, vergiftigde punten, die
gecamoufleerd in de toegangswegen wer
den geplaatst.
Iedere Asalampasoe draagt een vijf
centimeter breed mes, dat ongeveer zo
lang is als een sabel. Het is dan ook zijn
enige „kledingstuk", aldus het blad.
„Deze messen worden niet alleen ge
bruikt by het dansen. Zy vervullen een
belangrijke rol by het slechten van de
geschillen, die geregeld onder deze woes
te en primitieve lieden uitbreken".
„Kannibalisme is een normaal ver-
schynsel. Het geschiedt volgens gebrui
ken waaraan streng de hand wordt ge
houden en die niets te maken hebben
met gastronomie. Geregeld verdwynen
vrouwen en kinderen. Men vindt slechts
hun beenderen, maar zelden de schul
digen.
Verrassende berichten
Drie buitenlandse persbureaus
Reuter, United Press International
en Associated Press kwamen
gisteravond met een bericht af
komstig uit welingelichte of gezag
hebbende Nederlandse kringen in
Den Haag dat Nederland de
Verenigde Naties zou voorstellen
Nederlands Nieuw-Guinea te „in
ternationaliseren", mogelijk met
medewerking van de Verenigde
Staten, India en Australië.
De Rijksvoorlichtingsdienst haast
te zich daarop een communiqué van
de regering te verstrekken, waarin
werd gesteld, dat ..er geen enkele
wijziging is gekomen in het Neder
lands buitenlands beleid ten aan
zien van Nederlands Nieuw-
Guinea, zoals dit beleid in de
laatste jaren is gevoerd".
In het bericht van Reuter wordt ver
der nog medegedeeld, dat in antwoord
op gestelde vragen in Den Haag werd
gezegd, dat nog niet bekend was, wan
neer Nederland een dergeiyk voorstel zou
doen om de toekomst te regelen van het
gebied, dat door Indonesië wordt opge
ëist.
Beheerschapsgebied
Op de vraag in welke de Nederlandse
regering zich die internationalisatie bin
nen het bestek van de Verenigde Naties
voorstelt, werd in genoemde „gezagheb-
gende" kringen ten antwoord gegeven,
dat een beheerschapsgebied het geschik-
ste schynt te zyn'.' De woordvoerder
deelde mee: „Wy proberen de Papoea
bevolking van Nederlands Nieuw-Guinea
voor te bereiden voor zelfbestuur op een
zo spoedig mogelyk tydstip". Hy voegde
hieraan toe, dat de bevolking dan de
keuze zal worden gelaten, wat zy wil
doen. „Als zy zegt, dat zy zich met In
donesië wil verenigen, dan heeft zy onze
zegen".
Een van de drukste winkelstraten
en verkeersverbindingen in Amster
dam, de Leidsestraat, is voor het
verkeer gesloten. Er wordt met man
en macht gewerkt om binnen zes
weken in deze straat nieuwe riole
ringen en nieuwe gasleidingen te
leggen.
Twijfelachtig
De woordvoerder verklaarde verder,
dat het met het oog op de gebeurtenis
sen in Kongo twyfelachtig is, of de V.N.
bereid zullen zyn, de verantwoordelyk-
heid in Nederlands Nieuw-Guinea op
zich te nemen. Een manier waarop dit
mogelyk zou kunnen gebeuren, was
Nederland het beheer te laten voortzet
ten onder toezicht van de Verenigde
Naties, of onder toezicht van een aantal
door de V.N. aan te wyzen landen.
De woordvoerder zei, dat Nederland de
V.N. reeds gepolst heeft en het was dui-
deiyk geworden, dat de volkerenorgani
satie niet van gevoelen is, dat het in dit
stadium gewenst zou zyn de verantwoor-
delykheid in Nederlands Nieuw-Guinea
op zich te nemen. Desondanks achtte
Nederland het gewenst een nieuw voor
stel in deze geest aan de V.N. te doen.
Toen konden de „afzetters" het
nog vrij goed met elkaar vinden.
Deze foto van Loemoemba (links)
en Kasavoeboe werd genomen in
de tijd kort voor de onafhankelijk
heid van Kongo, nadat zij overeen
stemming hadden bereikt over de
verdeling van de functie van pre
mier en president.
Het ziet er naar uit, dat de Planta-
ziekte na een hoogtepunt rond het
begin van de vorige week in omvang
sterk aan het afnemen is. Op 29 augus
tus werden er nog 2287 nieuwe gevallen
aan de geneeskundige hoofdinspecteur
gemeld, maar daarna werd het dage
lijkse aantal snel minder en zaterdag
kwamen er nog slechts 89 meldingen
van nieuwe gevallen binnen. Toen lagen
er volgens de beschikbare gegevens
overigens nog 117 patiënten in een zie
kenhuis.
In de dermatologische kliniek van het
Academisch Ziekenhuis te Utrecht wor
den op het ogenblik proeven genomen
met de emulgator, die tot voor kort in
de Planta-margarine werd verwerkt en
de ziekte verwekt zou hebben. Deze
proeven worden genomen op de leden
van de medische staf van de kliniek, die
zich hiervoor vrijw. hebben gemeld. De
proeven bestaan voorlopig uit het op
wekken van huidreacties. Ook in andere
steden worden proeven genomen.
De directie van Van der Bergh en
Jurgen's NV heeft echter nu reeds een
communigué uitgegeven, waarin zy zegt,
dat het haar wens is om ongeacht de
vraag van juridische aansprakelykheid
aan hen. die door de „Planta" toe
geschreven huidziekte zyn getroffen,
schade te vergoeden. Overleg over een
praktisch uitvoerbare regeling hiervoor
is nog gaande. Spoedig zullen nadere
mededelingen volgen.
De Indonesische president zal waar-
schynlyk de algemene vergadering der
Verenigde Naties, die op 20 september
begint, bijwonen.
Volgens zegslieden op het presiden
tiële paleis zal hij zich in voorberei
ding op zijn reis naar New York. vier
dagen rust nemen op het eiland Ban
Men verwacht, dat Soekarno naar New
York zal gaan op verzoek van de Rus
sische premier, Nikita Kroesjtsjef, die de
Russische delegatie naar de Algemene
Vergadering persoonlijk zal leiden.
Ook verwacht men. dat Soekarno zyn
minister van Buitenlandse Zaken. Soe-
bandrio. zal meenemen. Als Soekarno
naar New York gaat. staat het vrywel
vast dat hij de kwestie Nieuw Guinea
opnieuw ter sprajte zal brengen.
De laatste keer, dat deze kwestie in
de V.N werd besproken was in 1957. In
donesië kon destijds niet voldoende
steun krijgen voor zyn aanspraken op
Nederlands Nieuw Guinea. Byna on
middellijk daarop werd in Indonesië een
heftige anti-Nederlandse campagne ge
voerd. waarby alle Nederlandse bedry-
ven werden genationaliseerd en meer
dan 40.000 Nederlanders uit Indonesië
verdreven.
,iW Bolletje/"
de échte eierbeschuit
Advertentie
Nu! Haast u!
Olympiade
bij Knorr soep bouillon.
Pakket van Lh§0 nu slechts f 1,03
Alléén bij TZhaVi
Uit het Leidsch Dagblad van
H 7 September 1860:
De luchtballon, waarmede 3
H Prof. Lowe, te New York, eene
reis naar Euro-pa zal onderne- l
I men, is bijna voltooid. Hij 1
1 draagt den naarji van Great
g Western, is 300 voet hoog en 155 1
g voet in middellijn. De korf voor g
g de mail en 12 reizigers bestemd. 1
g heeft 30 voet middellijn, terwijl 1
1 daaronder een schuitje van 10 §f
g voet lang is aangebragt. dat de
g machine bevat, waarmede de 1
g ballon moet bestuurd worden. g
IlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllO
