„CHANTAGE" NOEMT MINISTER LUNS INDONESISCHE AGITATIE Spoedig een Russische spoetnik van 60 ton schilderzelfmet WEERBERICHT JAPAN WEIGERT „h lREL DOORMAN" „De internationale betrekkingen drijven af naar soort anarchie BONN OPGESCHRIKT DOOR SCHERPE RUSSISCHE NOTA teuws Opgericht 1 maart 1860 MAANDAG 5 SEPTEMBER 1960 No. 30143 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dlshoeck Hoofdredacteur J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 55 „Chantage Met dit ondubbelzinnige woord karakteriseerde minister Luns van Buitenlandse Zaken de agitatie van Indonesië tijdens een interview, dat hem zaterdagavond voor de televisie werd afgenomen naar aan leiding van de Japanse weigering om de „Karei Doorman" te ont vangen De miiustv:i zag in deze weigering een treurig symptoom van de toestand in Japan. Een treurig symptoom ook van hoe de internationale betrekkingen afdrijven naar een soort anarchie toe, waar „chantage" de plaats kan innemen van behoorlijke diplomatie en waarbij derde mogendheden de binnenlandse toestand van een ander land zo kunnen beïnvloeden, dat de regering van dit land in een dwangpositie komt. ring van de 350-jarige herdenking van de Nederlands-Japanse betrekkingen. Het bezoek aan Noumea en aan de ove rige reeds eerder vermelde havens zal normaal doorgang vinden." Ook minister Luns besprak 's avonds voor de t.v. zijn verwondering over de Japanse houding uit. „Tot het laatste ogenblik heeft de Japanse regering ge zegd. dat het bezoek zou doorgaan. Aan de andere kant heeft ze echter tegenover Indonesië enkele gebaren gemaakt om dat land te sussen. De Japanse regering heeft haar groot leedwezen betuigd en ons niet in het onzekere gelaten over haar indruk van het gebeurde. Verder heeft zij de hoop uitgesproken, dat spoe dig Nederlandse oorlogsschepen een Ja panse haven zouden aandoen. Maar des ondanks kan de Nederlandse regering geen waardering opbrengen voor de Ja panse houding." Geen waardering voor houding Japan De verontwaardigde minister trok deze 6ombere conclusie in *n extra-uitzending van het NTS-journaal omstreeks tien uur zaterdagavond aan het einde van een veelbewogen dag. Omstreeks kwart over twaalf zater dagmorgen was nog een communiqué van de Marine-voorlichtingsdienst over de telex gekomen, dat het bezoek van de „Karei Doorman" aan Japan in ieder ge val zou doorgaan. Smaldeel V zou na het bezoek aan Jokohama de thuisreis aan vaarden. Nauwelijks een kwartier later ratelden de telexen echter reeds het bericht, dat een woordvoerder van het Japanse mi nisterie van Buitenlandse Zaken had ge zegd, dat de Japanse regering „Binnen enkele uren" zou besluiten of aan de Ne derlandse regering het verzoek zou wor den gericht het bezoek van de „Karei Doorman" aan Japan uit te stellen. Internationale weerslag Het besluit kwam inderdaad „binnen enkele uren". Toen werd de Nederlandse ambassadeur in Tokio, de heer De Voogd op de hoogste gesteld van de beslissing van de Japanse regering om het Neder landse smaldeel niet officieel te ontvan gen. De Nederlandse regering werd of ficieel verzocht het aangekondigde „goodwiir'-bezoek uit te stellen. Tijdens een persconferentie lichtte de Japanse minister van Buitenlandse Za ken Zentaro Kosaka toe, dat zijn rege ring zich tot dit verzoek om uitstel ge noopt zag wegens de nadelige interna tionale weerslag ervan, speciaal in Indo nesië. „Zelfs indien het smaldeel aan Ja pan een bezoek brengt op een „good- wiH"-reis. zal onder de gegeven omstan digheden het doel niet worden bereikt." aldus de heer Kosaka. In kringen van het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken werd onomwonden verklaard, dat het verzoek tot „uitstel" neerkomt op een weigering om het smaldeel te ont vangen. Twintig minuten nadat de Nederland se ambassadeur in Tokio op de hoogte van het Japanse besluit was gebracht, kreeg de Indonesische ambassadeur in Japan, generaal-majoor R. Bambang Soegeng ,de beslissing te horen. Bevreemding Het ministerie van Buitenlandse Za ken in Den Haag reageerde prompt: Met bevreemding was van de Japanse mede deling kennis genomen Uiteraard werd het voorgenomen vlootbezoek afgelast Opgemerkt werd, dat de houding van de Japanse regering in de verhouding tus sen bevriende naties in hoge mate onge bruikelijk was: „Zulks treft temeer." al dus het uitgegeven communiqué, „aange zien reeds enkele weken geleden over eenstemming was bereikt over een vloot bezoek, dat zou plaathebben ter opluiste- Mr. Luns wees er nogeens op, dat In donesië bezwaar heeft gemaakt tegen de aanwezigheid van Nederlandse oorlogs bodems in de buurt van Indonesië. „De Indonesische regering had het dus moeten toejuichen, dat deze schepen naar elderrs gingen, vooral omdat wij hadden toegezegd, dat ze niet meer naar Nieuw-Guinea zouden terugkeren. Toch ging de agitatie tot daartoe door." Minister Luns zag daarin het bewijs, hoezeer de protestbeweging door Indone sië werd gehanteerd als afleidingsma noeuvre, waarbij Nederland steeds de zondebok is. Britse persstem zien van de „Karei Doorman" onmiddel lijk ontslag genomen uit hun functies. Indonesisch commentaar De Indonesische minister van Buiten landse Zaken. dr. Soebandrio, heeft in commentaar gezegd, dat hij „blij is dat het gezonde oordeel uiteindelijk aan bei de zijden heeft gezegevierd." De minister zei, dat Indonesië niet wenst, dat Japan betrokken wordt in het Indonesische conflict met Nederland over Nederlands Nieuw-Guinea. De Japanse ambassadeur in Djakarta, Takeo Oda, zei tegen verslaggevers, dat hij verheugd is over het besluit van zijn regering. Prinsessen op liet „Koningsbal" Napels De Prinsessen Beatrix en Irene, de Griekse Koninklijke familie, de Zweedse prinsessen Margareta en Desiree, Prins Jan en Prinses Charlotte van Luxem burg, telgen van het Spaanse konings geslacht en de vroegere Italiaanse Ko ninklijke familie, behoorden tot de 900 genodigden van het „Koningsbal" te Napels. Dit feest werd zaterdagavond gehouden in de zes salons van het 17e eeuwse paleis van de Napolitaanse Her tog Francesco Serra di Cassano. Veel van het antieke meubilair der salons ging schuil onder een versiering van tienduizenden bloemen. Tot de gasten behoorden ook de Aga Khan, de voorzitter van het Interna tionale Olympische Comité, de heer Avery Brundage en de Griekse reder Onassis. Jongetje verdronken Zaterdagmiddag is het drie-jarig zoon tje van de portier van de machinefa briek van Figee in Haarlem, Nico Smak man, te water geraakt en verdronken. Samen met een jongen van 8 jaar speel de het kind in een roeibootje in het Spaarne, vlakbij genoemde fabriek. De kleine Nico raakte te water. De andere jongen ging hulp halen in de fabriek en vier arbeiders begaven zich te water. Na tien minuten haalde een 17-jarige leer ling-machinebankwerker uit Hillegom het lichaampje van de jongen op. Po gingen de levensgeesten weer op te wek ken, leverden geen resultaat op. Het Britse blad „Guardian" geeft als zijn mening te kennen, dat de Japanse regering zich in moeilijkheden heeft ge bracht door te trachten twee partijen te vreden te stellen. „De Japanse regering loopt gevaar de indruk te wekken, dat zjj haar houding laat bepalen door het pu bliek op straat, dat zij toestaat, dat het land door slangenbezweerders wordt ge regeerd. Laten wij hopen, dat zij drin gender redenen had voor deze nieuwe onbeleefdheid jegens een bevriende re gering". „De Indonesische pers en het parle ment hebben allerlei dreigementen aan het adres van Japan geuit tot het ver breken der diplomatieke betrekkingen toe als de „Karei Doorman" Jokohama zou aandoen. Ofschoon dergelijke maat regelen Indonesië meer zou hebben ge schaad dan Japan is er geen reden te veronderstellen, dat president Soekarno zich daarom zou hebben bekommerd Hij heeft al meer schade aan zijn land be rokkend door zijn dreigementen jegens de Nederlanders uit te voeren. Vermoe delijk heeft de Japanse regering daarom geconcludeerd, dat het veiliger is het ver re Nederland dan Indonesië voor het hoofd te stoten. -Al lijkt het vlootbezoek veel op ouderwets, imperialistisch vlag vertoon. de Japanse regering had dat moeten bedenken, voordat zij de uitno diging deed De voorzitter en de secretaris van het Instituut Nederland-Japan, de heer F. Th. Roeters van Lennep te Wassenaar en mr. J. S. M. Dijt, hebben naar aan leiding van de Japanse houding ten aan- Onderdeel van omvangrijke communistische diplomatieke aanval op de Bondsrepubliek (Van onze correspondent in Bonn) In de nacht van zaterdag op zondag kreeg het door Adenauers vakantie en de zomermaanden sluimerende politieke leven van Bonn een schok te verwerken, veroorzaakt door een harde, onbuigzame nota, vol dreigementen. Waar zowel in vooraanstaande Britse als Franse dagbladen al dagenlang ernstig kritiek staat op de activiteit der vluchtelingenorganisaties en de steun van de regering-Adenauer daar aan, en Bonn en West-Berlijn al sedert donderdag j.l. tevergeefs wach ten op een scherp Westelijk protest te Moskou tegen de Oostduitse maatregel in Berlijn, doet deze nota er nog een schepje bovenop om Bonn in het nauw te drijven. West-Duitslaiid voor lastig probleem In de Russische nota wordt de West- duitse regering, in antwoord op de even min zachtzinnige Westduitse nota van 17 augustus, er nogmaals van beschul digd haar nieuwe leger te bewapenen met atoomwapens. Dankbaar storten de Russen zich daarbij natuurlijk op het beruchte memorandum der Westduitse generaals, waarover sedert medio augus tus heel wat te doen is. De generaals hadden, voor een juist functioneren van het nieuwe leger, de algemene dienst plicht. het NAVO-lidmaatschap en de bewapening met praktische atoom- Advertentie de verf voor het schilder feest SIKKENS-TJALLEMA PR0DUKT ZONNIGE PERIODEN De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond Zonnige perioden, maar ook nog en kele 'erspreid voorkomende buien. Zwakke tot matige wind tussen noord west en zuidwest Koude nacht met plaatselijk mist. Morgen overdag onge veer dezelfde temperaturen als vandaag. (Opgemaakt te 11.15 uur) 6 SEPTEMBER Zon op: 5.59 uur; onder: 19.17 uur. Maan op: 19.49 uur; onder: 7.02 uur. Hoogwater te Katwijk te 3.33 en 16 u.; laagwater to 11.49 uur. Dit nummer bestaat uit 16 pagina's. Premin Kroesjtsje] begroet in Kekkonen dl Finnen, die hem bij Helsinki in gezelschap van premier *zijn aankomst verwelkomden. wapens geëist en zich daarbij midden in de politiek begeven. Hiervan uitgaan de kon Moskou in zijn nota van zondag ochtend Bonn dan ook op zijn gemak kelijk van agressieve bedoelingen be schuldigen. Scherp was daarbij de be dreiging. dat de communistische wereld een atoombewapening van de „Bundes- wehr" niet kan accepteren en dat de tijd nadert, dat een vredesverdrag tussen Moskou en communistisch Oost-Duits land wordt gesloten met uitsluiting van Bonn. Inleidende manoeuvre Voor de Bondsrepubliek Is het thans duidelijk: de Oostduitse maatregel rond Berlijn vormt de inleiding van een grote communistische diplomatieke aanval op de Bondsrepubliek. De Russische nota is hiervan een belangrijk onderdeel. In een speech van de Poolse communistische partijchef Gomoelka, in het afgelopen weekeinde in Warschau gehouden, wordt Bonn een gevaar voor de vrede genoemd. Tsjechische mededelingen uit Praag zeiden hetzelfde. En zelfs in Joego-SIavië attaqueerde men het afgelopen week einde Bonn nog eens wegens het memo randum der generaals. Dit alles, gevoegd by kritiek in een deel van de Westelijke pers op de hou ding der vluchtelingenorganisaties en haar eisen inzake terugkeer van voor malige Duitse, thans Poolse gebieden naar Duitsland, stelt de Westduitse regering voor een onaangenaam en byna onoplosbaar probleem. Gemakkelijk spel De communistische propagandaleiders hebben hier gemakkelijk spel. Immers, zowel de regering-Adenauer als de beide oppositiepartijen in Bonn (de liberale FDP en de sociaal-democratische SPD) staan met volstrekt lege handen tegen over de eisen van Westelijke critici om de vluchtelingenorganisaties de teugels aan te leggen. Een op de vier Westduit sers is vluchteling. Over twaalf maan den worden er in de Bondsrepubliek verkiezingen gehouden, waarbij deze miljoenen stemmen van de ex-vluchte lingen overigens allang ingeburgerd in het nieuwe Duitsland zwaar zullen wegen. De organisaties van deze vluch telingen die thans aanvallen, grenst aan politieke zelfmoord voor de grote kan didaten voor het Bondskanselierschap in 1961 Adenauer en Brandt! Vandaar, dat Brandt zich zowel zaterdag als gis teren liet zien op de bijeenkomsten van de vluchtelingenorganisaties te West- Berlyn en daar geheel in het spoor van de regering-Adenauer een pleidooi hield voor het recht op de «Heimat" van de vluchtelingen. Zaterdag trok het Aalsmeerse I dam. Een van de fraaie praalwa- Bloemencorso weer door Amster-\gens in het Olympisch Stadion. Opzienbarende aanbondiging Zwaarder dan alle totdusver gelanceerde ruimtevaartuigen van Oosten West tezamen Kroesjtsjef heeft tijdens zijn bezoek aan Finland verklaard, dat de Russen spoedig een ruimtevaartuig van zestig ton zullen lanceren. De zwaarste kunstmanen tot dusver waren de Amerikaanse Atlas waarvan het „satellietgewicht" (dus de raket zonder brandstof) 4000 kg bedroeg en de laatste Russische kunstmaan met de twee hondjes die 4650 kg woog. En dit waren twee uitzonderlijk grote kunstmanen vergeleken bij wat er overigens de ruimte in werd geschoten. Veel meer dan Amerika in 1964 Weliswaar hebben de Russen deze j monster-Spoetnik nog niet gelanceerd, j maar de ervaring heeft geleerd dat zij over het algemeen bijzonder zeker van hun zaak zijn op het gebied van de ruimtevaart, en niet alleen in hun pres- taties maar ook in hun aankondieinsren serieus moeten worden genomen Wij j willen daarom iets meer schrijven over deze opzienbarende aankondiging. Het lanceren van een ruimtevaartuig van zestigduizend kg zou een verbijste rende prestatie zijn Dit gewicht is gro ter dan dat van alle Russische en Ame rikaanse sinds de eerste Spoetnik in ok tober 1957. met succes gelanceerde ruimtevaartuigen tezamen. Tijdens het ruimtevaartcongres in Stockholm heeft i Met kleine luchtbrug 700 mensen naar West-Berlijn De Oostduitse communistische Volks- polizei heeJt van woensdagavond 12 uur tot gisteravond aan iets meer dan 1000 Westduitsers de toegang via Oost- Duitsland tot West-Berlijn ontzegd: 700 van ben maakten daarop gebruik van de „kleine luchtbrug", die de West duitse regering en de Westberlijnse Se naat hadden ingesteld en waardoor te ruggestuurde Duitsers gratis per vlieg tuig van Hannover. Hamburg of Mtin- chen naar West-Berlijn konden vliegen. Ook gisteren derlen zich aan de grens van West- en Oost-Duitsland en aan de sectorengrens te Berlijn geen inci denten voor. Wel stuurde de Volkspoli - zei opnieuw vele Westduitsers terug die geboren waren in voormalig Duits, thans Pools gebied en die wilden deelnemen aan de bijeenkomst van vluchtelingen te West-Berlyn. Deze bijeenkomst, waaraan 15000 vluchtelingen deelnamen kon evenwel rustig plaatsvinden. De Westberlijnse burgemeester Brandt en de Westduitse minister voor al-Duitse zaken Lemmer voerden gisteren het woord op deze vluohtelingenvergadering. Beiden stelden zich achter de eis der vluchtelingen om terug te kunnen keren naar hun oude „Heimat", vooral in Polen. Beiden ook namen de vluchtelingen in besoherming tegen beschuldigingen van communis tische zijde inzake „revanchisme en militairisme". Burgemeester Brandt verklaarde za terdag en gisteren, onder meer in een radiorede, over de Oostduitse actie tot wering van West-Duitsland naar West- Berlijn: ..Het ging hier om een deel van een sedert lang voorbereid plan. We kunnen binnenkort nog meer van der gelijke acties verwachten". Hij eiste dat er „openlijk en zonder diplomatieke stoffering duidelijke taal gesproken zou worden". Hij waarschuwde het Westen om de Oostduitse dwangmaatregelen zonder meer te nemen: „wanneer men zich deze willekeur laat welgevallen be geeft men zich op een hellend vlak waarop geen houvast is. Ieder toegeven leid' tot nieuwe eisen en tot nieuwe willekeur". Von Braun een voordracht gehouden over toekomstige Amerikaanse vracht wagens" voor de ruimte, in het bijzonder de Saturnus-raket. Amerika hoopt met de eerste versie daarvan in 1964 een kunstmaan van tussen de 10 000 en 20.000 kg te kunnen lanceren. Rusland kondigt nu voor de naaste toekomst een ruimtevaartuig van 60 000 kg aan! Voor dit enorme Russische ruimte vaartuig is een bijzonder zware raket nodig. Er zijn geen aanwijzingen, dat Rusland thans reeds over andere aan drijf middelen dan chemische brand stoffen beschikt. Wanneer zij de moge lijkheden in de nieuwe brandstoffen volledig uitputten (verder dan Amerika thans reeds in staat is) dan moeten we aannemen, dat dit Russische ruimte vaartuig slechts door een raketcombina tie van meer dan tweemiljoen kg kan worden gelanceerd. De tegenwoordige Atlas van Amerika weegt 130.000 kg, de Saturnus in eerste versie weegt 600.000 kg. Het doel van de aangekondigde Spoet nik laat zich slechts gissen: het gewicht is zeker voldoende voor een door twee koppen bemande kunstmaan die geruime tijd om de aarde cirkelt alvorens de bemanning naar aarde terugkeert. Voorts zou het ruimtevaartuig een on bemand rijdend laboratorium kunnen bevatten dat een zachte landing op de maan maakt. Ook is het mogelijk, in dit ruimtevaartuig een zeer uitgebreid instrumentarium te plaatsen voor in tensieve verkenningen van de aarde vanuit een permanente baan om de aarde De toekomst zal leren aan welk van deze en andere mogelijke projecten de Russen de voorkeur geven. tte ntz ov pao 4 le öl (Sue/ Uit het Leidsch Dagblad van 5 September 1860: De Letterbode bosLgt, dat door de litterarische faculteit van de Leidsche Hoogeschool een adres is ingediend aan den Minister van Binnenlandsche Zaken, met verzoek, dat de Re- gering zich het middelbaar on- lerwijs aantrekke, zoodat de Latijnse scholen landsinrigtin- gen worden. Dit verzoek is ge- grond op de ongunstige resulta- ten van de tegenwoordige re- f geling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1