van alle troepen der Ver. Naties
Vragen aan de minister
over de Planta-affaire
Zuid-Afrika gaat de
noodtoestand opheffen
Premier Loemoemba wil het vertrek
Toekomst van de Mijnprovincie
steeds meer in het middelpunt
Egyptenaren tegen Katanga?
Fa. D. KRET Zn
WEERBERICHT'
Hertzog beschuldigt Engeland
van hoogverraad jegens blanken
($)uct Qlit
teuws
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1960
No. 30136
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E A. E van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Zodra de Belgische troepen het land hebben verlaten, zal Kongo aan
de Verenigde Naties vragen geleidelijk haar troepen, die dan niet meer
voor het handhaven van de orde nodig zijn, terug te trekken, aldus
verklaarde premier Loemoemba gisteren op een persconferentie in
Leopoldstad. Hij zei verder, dat zijn regering een spionagenet had ont
dekt, met Brazzaville (aan de andere zijde van de rivier de Kongo) als
centrum. De Belgen hadden daar, met steun van de Franse autoriteiten
een algemeen hoofdkwartier ingericht, beweerde hij. Daarom hadden
de Kongolezen de verbindingen met Brazzaville verbroken. (Intussen
is het verkeer over de rivier hersteld: op elke boot bevindt zich even
wel een agent van de veiligheidsdienst, die de identiteit van de passa
giers controleert). In tegenstelling met de gematigde toon van Loe
moemba op deze persconferentie heeft hij zich tegenover een jour
nalist van het Italiaanse communistische blad „L'Unita" dreigend uit
gelaten door te verklaren, dat de kwestie-Katanga zal worden opgelost
„door rechtstreekse tussenkomst van het Kongolese leger". Hij uitte
weer kritiek op secretaris-generaal Hammarskjöld, met wiens opvatting
dat de technici in Katanga niet zullen worden teruggetrokken, hij het
niet eens is. Over godsdienstige kwesties zei hij, dat de r.-k. missies
vele fouten hebben begaan en „het vertrouwen van ons volk hebben
verloren, in tegenstelling tot de protestantse zending, die nooit in
politieke kwesties betrokken is geweest".
Beschuldigingen van
de premier van Kasai
Premier Ngagoela van de nieuwe
„Mijnstaat" in Kasai heeft in een brief
aan Hammarskjöld Guinese troepen ex-
van beschuldigd, dat zij het grondgebied
van de Mynstaat tot aan Loepoeta heb
ben bezet en de infiltratie in dit gebied
hebben bevorderd van de „troepen van
Loemoemba".
Het gaat hier om troepen van Guinea,
die niet onder V.N.-bevel blijken te
staan, aldus Ngagoela.
De premier van de „Mijnstaat" vraagt
Hammarskjöld om deze troepen die er
van verdacht worden, dat zij met de
regering-Loemoemba heulen, te vervan
gen.
Hij wil voorts, dat de V.N.-troepen
samenwerken met de autoriteiten van
de Mijnstaat en niet met „de een of
andere provinciale regering in Loeloea-
burg".
Ngagoela vestigt in de brief de aan
dacht van Hammarskjöld op het feit,
dat „de militaire actie, die de regering-
Loemoemba in Kasai heeft ondeniomen
onder het valse voorwendsel een einde
te willen maken aan de stammenoorlog
in Kasai, de kans op toeneming van de
chaos vergroot". De Mijnrepubliek zal
zich verdedigen tegen de schending van
zyn grondgebied, aldus Ngagoela.
De premier van de „Mijnstaat" Nga
goela, heeft voorts medegedeeld, dat op
25 augustus door „de presidenten
Tsjombe van Katanga en Kalondji van
de Mijnstaat een conventie is getekend
waarbij een voorlopige conferentie tus
sen de republieken Katanga en Kasai
wordt gesticht". Het akkoord voorziet in
gemeenschappelijke verdediging van de
twee republieken en de oprichting van
een economische en tolunie tussen
Katanga en de Mijnrepubliek van Kasai.
Tsjombe verklaarde aan een vertegen
woordiger van AFP, dat hij enkele com
pagnieën Katangese troepen naar Kasai
had gezonden om met name Bakwanga
te beschermen. Aan de grens waren
mijnen gelegd, maar men moest de ernst
van de toestand niet overdrijven.
Volgens berichten van heden
ochtend hebben deze maatregelen
niet kunnen verhinderen, dat troe
pen van Loemoemba de hoofdstad
van de Mijnprovincie, Bakwanga
hebben bezet.
Werk bij mijnen ligt stil
In Elisabethstad wordt nog vernomen,
dat het werk bij de mynbouwmaatschap-
pij „Forminière" in Tsjikapa, in de
taris-generaal Hammarskjöld heeft mee
gedeeld, dat het aantal tot 17.000 zal
stijgen met de aankomst van de Indo
nesische en Malakkaanse troepen. De
grootste eenheden zijn die van Marokko
(3.220 man), Tunesië (2.640), Ethiopië
(2.560) en Ghana (2.390).
Secretaris-generaal Hammarskjöld van
de V.N. heeft zijn assistent, dr. Andrew
Cordier, opdracht gegeven onmiddellijk
naar Kongo te gaan. Hij zal de gehele
administratieve organisatie van de V.N.
onder de loep nemen.
Hammarskjöld heeft voorts zijn per
soonlijke vertegenwoordiger in Kongo,
dr. Bunche, naar New York teruggeroe
pen. Zoals bekend is de Indiase diplo
maat. Rajesjwar Dajal, tot opvolger van
Bunche in Kongo benoemd. In verband
met de verklaring van Loemoemba dat
hij zal vragen om terugtrekking van
alle V.N.-troepen als de laatste Belg
Kongo heeft verlaten, heeft Hammars
kjöld ex-president Galo Plaza van Ecua
dor aangewezen om de leiding van een
studiegroep op zich te nemen die het
beheer van de militaire bases Kamina
en Kitona moet onderzoeken. Deze bases
zullen onder toezicht van de V.N. komen
als de Belgen verdwenen zijn.
LOODGIETERSBEDKIJI1 EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge ttyudyk 71 Leiden
Telefoon 20023—24350
VRIJ WARM
Volgens De Bilt in het weeroverzicht
van 10 uur zal de wind in ons land tij
delijk toenemen uit zuidwestelijke rich
ting. Het weer blijft ook morgen onder
invloed van het oude depressiegebeid,
zodat de lucht onstabiel blyft en de
kans op enkele plaatselijke buien blyft
bestaan.
Er zullen echter ook opklaringen voor
komen. Het vrij warme weer blijft daar
bij aanhouden
28 AUGUSTUS
Zon op: 5.44 uur; onder: 19.37 uur.
Maan op: 12.30 uur; onder: 22.27 uur.
Hoogwater te Katwyk te 6.46 en
19 09 uur.
Laagwater te 2.40 en 14.53 uur.
(29/8 hoogwater te 7.33 en 19.58 uur,
laagwater te 3.18 en 15.32 uur).
Dit nummei bestaat uit 12 pagina's
en een bijvoegsel.
„Mijnprovincie Kasai", stilligt als gevolg
van bloedige incidenten. De oorzaak van
deze incidenten is niet bekend. Een deel
van de mijnwerkers zou de mijn hebben
verlaten en naar Portugees Angola zijn
gevlucht. Er zou in Tsjikapa nog een
tiental Europeanen zyn achtergebleven
om onder bescherming van V.N.-troepen
de mijninstallaties te bewaken.
Ingrijpen van Nasser?
Gisteren werd in Leopoldstad van wel
ingelichte zijde vernomen, dat de Ver
enigde Arabische Republiek (Egypte-
Syrië) thans de mogelijkheid ernstig
overweegt troepen ter beschikking te
stellen van de regering-Loemoemba om
de onafhankelijkheid van Katanga te
vernietigen. Loemoemba zou deze uiter
ste oplossing achter de hand houden
voor het geval zijn streven om langs di.
plomatieke weg zijn gezag in Katanga
te vestigen schipbreuk zou leiden.
Een uit diplomaten en militairen be
staande missie van de VAR heeft dins
dag j.l. in aanwezigheid van de bevel
hebber der VAR-eenheden. die ter be
schikking van de VN zijn gesteld, een
onderhoud van twee en een half uur
met Loemoemba gehad. Deze missie is
woensdag naar Alexandrië vertrokken,
waar zij rapport heeft xiitgebracht aan
president Nasser.
De leider van de VAR-delegatie naar
de conferentie te Leopoldstad, Sabri, zou
Loemoemba hebben medegedeeld dat
Nasser bereid zou zijn de eenheden val.
sehermtroepen, die thans deel uitmaken
van het VN-leger in Kongo, ter be
schikking van de centrale Kongolese
regeripg te stellen, indien deze ze zou
willen aanwerven om Katanga te over
meesteren.
In de omgeving van Loemoemba wordt
opgemerkt dat „niets een regering kan
verhinderen een bevriend land te ver
zoeken zijn strijdkrachten ter beschik
king te stellen ter bevordering van een
doel, dat onder de uitsluitende zeggen
schap van deze regering valt".
Zeventienduizend man
V.N.-troepen
De V.N.-troepenmacht in Kongo be
draagt thans 15.700 man, afkomstig uit
11 landen. Een woordvoerder van secre-
R.I.V. mede verantwoordelijk?
Het socialistisch lid van de Tweede
Kamer, dr. J. H. Lamberts, heeft de
minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid schriftelijk om inlichtingen
gevraagd over de door het Rijksinsti
tuut voor de Volksgezondheid tevoren
genomen proeven met de emulgator van
de margarine, welke de huidziekte zou
veroorzaken, ten einde na te gaan of
deze emulgator schadelijk voor de volks
gezondheid zou zyn?
Bij hoeveel proefpersonen en hoe
lang zijn deze proeven genomen en was
dat wel voldoende? Dr. Lamberts meent,
dat de praktijk wel uitgewezen heeft,
dat deze experimenten onvoldoende
waren.
Dr. Lamberts vraagt zich af of het
R.I.V. niet mede verantwoordelijk is
voor het in de handel brengen van deze
waarschijnlijk ondeugdelijke planten-
margarine en de gevolgen daarvan
Ook het Tweede Kamerlid, de heer
Borst (CPN) heeft aan de minister ge
vraagd wat de oorzaak is, dat een le-
vensmiddelenprodukt zonder vooraf
gaande voldoende controle in de handel
wordt gebracht?
Vervolging
Inmiddels overweegt de officier van
Justitie te Leeuwarden nog of hij een
vervolging zal instellen tegen v. d. Bergh
en Jurgens, die de Planta op de markt
heeft gebracht, welke de oorzaak zou
zijn van de huidziekte. De beslissing van
de officier zal afhangen van het resul
taat van de sectie op het lichaam van
de te Leeuwarden overleden vrouw, die
wordt vei-richt in Utrecht. Vooralsnog
ziet de officier nog geen aanleiding tot
vervolging.
Ook van de zijde van de familie van
de overledene zijn nog geen stappen bij
de officier van Justitie gedaan.
Golf te bewïjüsn?
Het is trouwens nog maar een open
vraag of het Rijksinstituut voor Volks
gezondheid bij zijn - toxicologisch onder
zoek inzake de massale huidziekte ooit
het wetenschappelijk bewijs zal kunnen
leveren, dat bepaalde stoffen in de
Bij de spoorlijn te Barneveld werd
dezer dagen een bom van vijfhon
derd kilo gevonden. Leden van de
mijnopruimingsdienst verwijderen
het oorlogstuig na de ontsteking te
hebben weggenomen.
Planta-margarine van nieuwe samen
stelling de ziekteverwekkers zijn ge
weest.
Men kan dus slechts van waarschijn
lijkheid spreken. Maar ook dan rijst de
vraag, welke rol de keuringsdiensten
van de overheid in deze hele affaire
hebben gespeeld.
Bij informatie is ons gebleken, dat zo
wel voor als na het tijdstip van het in
de handel brengen van de nieuwe Plan
ta door de Rotterdamse keuringsdienst
geen controle op de samenstelling is
verricht. Deze zou bovendien onmogelijk
zijn geweest door de zeer gecompli
ceerde wijze, waarop het onderzoek
thans moet geschieden. Maar bovendien
en dat is nog veel belangiijker
maakt het bestaande mai-garinebesluit
een effectieve controle eigenlijk onmo
gelijk. Er is niet duidelijk omschreven,
welke stoffen bij de bereiding niet
mogen worden gebruikt Was het mar
garinebesluit wel waterdicht geweest,
dan zou in deze affaire niet de fabri
kant maar de overheid de verantwoor
delijkheid hebben moeten torsen.
Of de Keuringsdienst te Rotterdam
in deze zaak verdere stappen zal doen
door de kwestie op justitioneel niveau
te brengen, zal moeten worden afge
wacht. De betrokken instanties zullen
inmiddels dankbaar zijn als Den Haag
zijn bereidheid om het margarinebesluit
sluitend te maken in daden zou willen
omzetten.
Staking scheepsbouw
beëindigd
Overleg geëist vóór woensdag
(Van onze Amsterdamse correspondent)
De staking in de Amsterdamse scheeps
bouw is beëindigd. De stakingsleiding op
de werf van de NDSM heeft gistermid
dag om half vijf bekend gemaakt dat de
avondploegen weer normaal het werk
zouden hervatten en dat ook vandaag
weer iedereen aan het werk zal zijn. De
directie is een ultimatum gesteld vol
gens hetwelk vóór volgende week woens
dag overleg zal moeten plaats hebben
over de eisen van de arbeiders. Tot dat
tijdstip zal alle overwerk worden ge
weigerd.
De arbeiders van de ADM hadden
reeds laten weten dat hun actie tot 24
uur beperkt zou blijven. Onder druk van
de stakingsactie heeft ADM-directeur,
de heer J. W. R. Thomson laten weten
dat de tarieven met 5 zullen worden
verhoogd. Dit komt neer op circa f 4.
per week, terwyl de eisen van de sta
kers zyn: f5— vuil werk toeslag, f2.50
fietsengeld en f2.50.
Op het ogenblik dat het einde van de
staking werd afgekondigd hoorden de
leden van de erkende vakbonden
slechts een minderheid van de scheeps-
bouwarbeiders is georganiseerd die
door hun besturen naar bijeenkomsten
in de stad waren geroepen de verwijten
aan, dat zij zich hebben laten meeslepen
in een avontuur dat kennelijk door de
EVC in het leven is geroepen.
Ook bij de Amsterdamse Droogdok
Maatschappij is vanochtend het werk
hervat.
Toen het Nederlandse vliegkamp-
schip Karei Doorman in de haven
van Sorong lag, heeft een groep
Papoea's uit een nabijgelegen kam
pong op het vliegdek een demon
stratie van inheemse dansen gege-
Nederlandse bus in
Italië overvallen
Op de autoweg tussen Spezia en Ge
nua in Italië zag de chauffeur van een
reisbus uit Wateringen, waarin 24 Ame
rikaanse toeristen werden vervoerd, zich
gisteren plotseling geplaatst tegenover
een auto, die drie Italianen dwars over
de weg 1 adden gezet, met de klaarblij
kelijke bedoeling een overval te plegen.
De chauffeur, de 45-jarige Hagenaar W.
van der Broek, bedacht zich niet lang,
stapte uit en was onmiddellijk in een
gevecht met de overvallers gewikkeld. De
schijnbaar ongelijke strijd eindigde in
het voordeel van de Hagenaar: gewond
bleven de drie Italianen op de weg lig
gen.
Volgens een bericht van de Nederland
se consul in Genua aan het Nederlandse
autobusbedrijf heeft de Italiaanse poli
tie zowel de aanvallers als de verdedi
ger van de bus ingesloten op het poli
tiebureau in een dorpje in de omgeving.
Het was gisteravond nog niet te zeggen
hoe lang de Hagenaar daar zou moeten
blijven.
De Amerikaanse toeristen zyn met een
andere bus naar Genua gebracht.
ven. Een overzicht van deze merk
waardige gebeurtenis.
PHILIPS TELEVISIE
v.a. f695.-.
persoonlijke
LANGE MARE 66
Prettige betaling.
„Meer huurling dan patriot"
De piloot van de U-2, Francis Powers,
heeft zijn land een .slechte dienst" be
wezen, aldus de nationale commandant
van het Amerikaanse Legioen, Martin
McKneally. De commandant noemde de
piloot „een slappe Amerikaan" en vond
dat zyn gedrag „een teken" was van
morele achteruitgang van Amerika.
.Bowers heeft zich laten gevangen
nemen, hy heeft zijn zending verloo
chend en feiten geopenbaard, die af
breuk hebben gedaan aan de Ameri
kaanse zaak," aldus McKneally.
„Powers was er niet van overtuigd,
dat wat hij deed gerechtvaardigd was,
maar hy deed het om geld. dat hij
ermee verdiende. Wy kunnen ons
niet aan de indruk onttrekken, dat hfj
meer huurling was, dan patriot," zei de
commandant van het Amerikaanse Le
gioen.
De Zuidafrikaanse minister van Justitie Erasmus heeft gisteravond medegedeeld
dat zijn regering heeft besloten de noodtoestand, die 20 maart j.l. na de wan
ordelijkheden te Sharpeville werd ingesteld, met ingang van 31 dezer op te heffen.
De noodtoestand werd in 123 districten afgekondigd. Hy is thans nog in 46
districten, die alle grote steaen omvatten, van kracht.
Hammarskjöld zegt
zijn reis af
Poolse staat controleert
seminarie-bibliotheken
Commissies van bevoegde functiona-
rissen hebben dinsdag toegang verzocht
tot de bibliotheken van alle seminaries
in Polen, aldus werd gisteren van
rooms-katholieke zyde in Warschau
vernomen. Waar hun dit werd toege
staan doorzochten zy de bibliotheek op
werken van anti-communistische strek
king. In geval de encycliek van Paus
Pius XII over het communisme werd
aangetroffen werd deze in beslag geno
men.
In de seminaries waar hun de toegang
tot de bibliotheek werd geweigerd werd
deze gesloten en verzegeld en kreeg de
bibliothecaris het verzoek zich bij de
autoriteiten te melden.
„De Johannesburg Start" meldt dat de
opheffing van de noodtoestand inhoudt
dat alle personen, die onder de bepaling
ervan op politieke gronden gevangen
zijn gezet, op vrije voeten zullen wor
den gesteld.
Minister Erasmus verklaarde dat de
omstandigheden in Zuid-Afrika thans
zodanig verbeterd zijn, dat het niet
langer nodig is rust en orde met be
hulp van de noodtoestand te handha
ven.
De Zuidafrikaanse minister van de
P.T.T., Albert Hertzog, heeft op een
bijeenkomst van de Republikeinse par
tij in Cartonville, Transvaal verklaard
dat de Engelse regering „hoogverraad"
heeft gepleegd jegens de blanke bevol
king van Zuid-Afrika.
De Engelse regering heeft de mensen
van Engelse afkomst in Afrika de rug
I toegekeerd. De blanke bevolking van
I Zuid-Afrika staat thans voor de keus:
zich verenigen of gescheiden ten onder
gaan, aldus Hertzog. „Wanneer de zwar
te gangsters hier de baas worden zullen
zij niet vragen of iemand tot het Engels-
of Afrikaans-sprekende deel behoort.
De enige vraag zal zyn of hij zwart of
blank is. en wanneer hij blank is zal
hij daarvoor moeten boeten".
Alle grote mogendheden hebben de
blanken in Afrika de rug toegekeerd
omdat zy hen beschouwen als een be
lemmering voor vriendschap met de
Afrikanen, aldus de Zuidafrikaanse be
windsman.
Secretaris-generaal Hammarskjöld van
de Verenigde Naties heeft gisteren de
Zuidafrikaanse premier doen weten, dat
hij voor de aanstaande bijeenkomst van
de Algemene Vergadering niet naar
Pretoria kan gaan voor besprekingen
over de rassenpolitiek der Zuidafrikaan
se regering omdat de situatie in Kongo
zyn voortdurende aanwezigheid in het
hoofdkwartier der V.N. vereist, aldus
is van V.N.-zyde vernomen.
De secretaris-generaal hoopt evenwel
tydens de bijeenkomst van de Algemene
Vergadering van gedachten te kunnen
wisselen met de Zuidafrikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Louw.
Uit het Leidsch Dagblad van
28 Augustus 1860:
De New-York correspondent
van den Mobile Register verhaalt
het vólgende: Onlangs keerde een
heer uit Europa terug. Hij was
met zijne familie zeven maanden
afwezig geweest; toen hij van New
York vertrok, had hij de rekening
van 't gaz betaald en gedurende
zeven maanden was zijne woning
niet open geweest: de gazfabrie-
kant evenwel onderzocht den me-
ter en dientengevolge ontving ge-
mélde heer eene rekening van 52
dollars. Hij begaf zich onmiddellijk
naar den secretaris, beklaagde
zich en dreigde een dusdanig be-
drog aan de kaak te zullen stéllen
„Zeer wel, mijnheerantwoordde
de secretaris. De heer Grinnei
keerde huiswaarts en deelde zijn
vrouw liet gebeurde mede. „Be-
taal" zeide zij. „Waarom?" vroeg
de man. „Op den dag dat wij New
York verlieten", antwoordde zij.
moest ik een ogenblik naar huis
terugkeeren om iets te zoeken, dut
ik vergeten had. De vensterblin
den waren gesloten: ik stak het I
gaz aan, en toen wij terugkwa-
men, vond ik het nog brandende"
De rekening werd betaald voo>
een gazpit, die gedurende zeven
maanden voortdurend had ge-
brand.
