AMERIKAANSE SUCCESSEN MET
DE X—15 EN DE BALLON ECHO
WEERBERICHT
Marine bluste felle scheepsbrand
Raket-vliegtuig bereikt hoogte
van 40 km. Satelliet-ballon
iveerkaatst rede van Eisenhower
Fa. D. KRET Zn.
(9 ucf QCiei,
leuws
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1960
No. 30124
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dlshoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Het Amerikaanse experimentele raket-vliegtuig X-15 heeft gisteren
een nieuw hoogterecord gevestigd door tot 131.000 voet (ca. 40.000
meter) te stijgen. Vorige week vestigde commander Robert M. White
met de X-15 een nieuw snelheidsrecord, door 3.532 km per uur te
bereiken. Het oude hoogterecord van 37.000 meter was gevestigd door
kapitein Iven C. Kincheloe met een X-2.
De records die met experimentele vliegtuigen worden gevestigd zijn
officieus. Het officiële hoogterecord van 31.018 meter staat op naam
van de Amerikaanse kapitein Joe Jordan, met een jager van het type
F 104-C.
Een ander succes bereikten de Amerikanen gisteren met de ballon
„Echo-I". Deze satelliet-ballon is in een baan om de aarde gekomen.
Nauwelijks vier uur na het lanceren van de „Echo", die als relayeer-
station fungeert tussen de oost- en westkust van de Verenigde Staten,
werd een boodschap van president Eisenhower, welke in Goldstone
(Californië) was uitgezonden, teruggekaatst door de ballon en opge
vangen op een persconferentie in Holmdel, New Jersey, dus aan de
oostkust van de V.S.
Washington vrijgevig
met de resultaten
President Eisenhower noemde in zyn
boodschap het lanceren van de ballon
„een belangrijke stap in het Amerikaan
se programma voor onderzoek van de
wereldruimte. Aan de uitvoering van dit
programma voor vreedzame doeleinden,
waarvan de gehele mensheid zal profi
teren, wordt de grootste zorg besteed".
„De satelliet-ballon die deze woorden
terugkaatst mag door alle landen voor
dergelijke proefnemingen te eigen nutte
worden gebruikt. De hiervoor noodzake
lijke gegevens zijn enkele weken geleden
op ruime schaal verspreid".
„De Verenigde Staten zullen de weten
schappelijke gegevens die uit deze en
andere proeven worden verkregen vrije
lijk ter beschikking van de wereld blij
ven stellen".
Het hoofd van het Amerikaanse
bureau voor de ruimtevaart, dr. Keith
Glennan, deelde gisteren in het Witte
Huis aan journalisten mede, dat Enge
land en Frankrijk over het noodzakelijke
materiaal beschikken om de ballon voor
verbindingsdoeleinden te gebruiken. Hij
sprak de hoop uit, dat ook de Russen
van de „Echo"-ballon gebruik zouden
maken.
Geleerden van de Bell Telephone
Laboratories te Holmdel in de V.S., ver
klaarden, dat het met behulp van de
ballon mogelijk was in enkele seconden
een telefonische boodschap van de V.S.
naar Japan door te zenden. Ook konden
televisiefoto's van de Olympische Spelen
te Rome met behulp van de „Echo"
rond de aarde worden gezonden.
Kort na het door de ballon weerkaat
sen van Eisenhowers boodschap begon
de Amerikaanse luchtmacht proefne
mingen met de „Echo" te doen. Twee
LOODGIETERSBEDR1JF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
HET IS WEER MIS
Vólgens de Bilt komt het weer in ons
land na het passeren van een gebied
met hogere luchtdruk morgen weer on
der invloed van een nieuwe oceaan
depressie, die nu ten westen van Ier
land is gelegen.
In verband daarmee zal er morgen
overdag veel bewolking zijn met later
op de dag van het roesten uit enige
regen.
In het oosten en noordoosten van het
land kan het echter een groot deel
van de gehele dag nog droog blijven.
De wind draait naar zuidelijke rich
tingen, maar er wordt nauwelijks war
mere lucht uit Frankrijk aangevoerd,
zodat de temperatuur slechts weinig
hoger zal zijn dan vandaag.
De depressie, die de afgelopen da
gen in onze streken langdurige regen
val veroorzaakte, is boven Zweden
aangekomen, met een randstoring bo
ven zuid-Polen.
Het gehele lagedruksysteem ver
plaatst zich nog langzaam naar het
noordoosten.
(Opgemaakt te 10 uur)
14 AUGUSTUS
Zon op: 5.22 uur; onder: 20.07 uur.
Maan op: 23.42 uur; onder: 14.01 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.17 uur en
20.46 uur.
Laagwater te 4.03 uur en 16.20 uur.
(15/8 hoogwater te 9.19 en 21.48 uur,
laagwater te 4.50 en 17.10 uur).
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's.
uur later kon zij mededelen, dat het
voor de eerste maal gelukt was een
internationaal overzees radiosein via een
satelliet door te zenden. Het sein werd
uitgezonden door een radarstation van
de luchtmacht te Trinidad, weerkaatst
door de ballon en daarna weer opgevan
gen op een station te Lloyd, in de
Amerikaanse staat New York, meer dan
vierduizend kilometer van de oorspron
kelijke plaats van uitzending verwijderd.
De omwentelingsduur om de aarde is
ongeveer twee uur. De baan ligt tussen
vijftig graden noorder- en zuiderbreedte,
d-wz. de ballon beweegt zich dus over
het grootste gedeelte der bewoonde ge
bieden en zal 's nachts in de Verenigde
Staten als een zeer heldere ster kunnen
worden waargenomen.
„Werkelijk fantastisch"
Over het record van de X-15 kan nog
het volgende worden meegedeeld: het
vliegtuig werd op een hoogte van 13.720
meter door een B-52 straal bommenwer
per gelanceerd. In vier minuten schoot
het toestel met supersonische snelheid
tot op 40 kilometer hoogte. Binnen en
kele seconden was het toestel buiten het
berijk van de kijkers, die op de begane
grond waren opgesteld.
Op veertig kilometer hoogte seinde
majoor White: „Het is hier werkelijk
fantastisch". Een paar minuten later
werd de X-15 weer zichtbaar, een klein
stipje in de blauwe hemel. De landing,
met behulp van glijders op de door de
zon doorbakken harde oppervlak van
het droge Rodgers meer, leverde geen
moeilijkheden op. Enkele seconden voor
dat het toestel begon te dalen was
majoor White gewichtloos.
Nieuwe proef met „Atlas"
In Cape Canaveral is gisteren opnieuw
een proef genomen met een Atlas-raket
waarvan men de neuskegel hoopt te
kunnen bergen. Ongeveer een half uur
na het lanceren werd bekend, dat het
projectiel was neergekomen in het doel
gebied, op ca. 8.000 km afstand bij het
eiland Ascension. Schepen en vliegtuigen
van de Amei-ikaanse Marine begonnen
onmiddellijk naar de anderhalf ton
zware neuskegel te zoeken. De neuskegel,
van een nieuw type, bevatte instrumen
ten voor het meten van de radio-actieve
straling op ca. 500 km hoogte, het lagere
gedeelte van de .zgn. Van Allen-stra-
lingsgordel om de aarde.
Later werd officieel in Cape Canaveral
meegedeeld, dat de vliegtuigen en sche
pen de neuskegel niet hebben kunnen
vinden en dat het zoeken is gestaakt.
Zoals bekend zijn de Amerikanen er
eergisteren wèl in geslaagd de capsule
van de „Discoverer-13" te bergen.
Binnen een paar weken zal de proef
worden herhaald met een aap aan
boord van de satelliet. Dit zal dan de
eerste poging zijn om een levend wezen
terug te krijgen uit een satelliet, die in
een baan om de aarde is gebracht.
Tevoren keerden wel apen en andere
dieren terug van verticale ruimtevluch-
ten.
Reis van Queen Mary
werd afgelast
Stakende bemanning juichte
(Van onze Londense correspondent)
Er is nog geen verbetering gekomen in
de toestand veroorzaakt «door de wildf
staking van de Britse zeelieden. In
Southampton jubelde de stakende be
manning van de „Queen Mary" toen be
kend gemaakt werd. dat de reis van het
schip naar New York, welke reed 24 uur
was uitgesteld, definitief was afgelast.
De stakers beschouwen dit als 'n grote
overwinning.
De Cunardmaatschappij heeft de pas
sagiers voor het grootste deel van een
bezoek aan Europa terugkerende Ame
rikanen en Canadezen, aangeboden hen
per vliegtuig te vervoeren. Gisteravond
waren reeds vijf toestellen voor dit doel
gecharterd.
Pan American Airways heeft twee
extra DC-7-toestellen ingeschakeld en
de BOAC een extra Boeing-707. De kos
ten van deze air-lift worden op f. 700.000
geschat. Cunard is er zich van bewust
dat door deze inschakeling van vlieg
tuigen een aantal passagiers tot het
voordeel van een snelle luchtreis zal
worden bekeerd en voorgoed als klanten
verloren zal gaan. Er is ook een regeling
getroffen om gestrande passagiers door
andere schepen naar Amerika te laten
brengen. Het is de tweede maal gedu
rende de 24 jaar dat de „Queen Mary"
in de vaart is, dat een reis als gevolg van
een onofficiële staking is afgelast. Er
was nog een kleine kans, dat het schip
Gistermiddag heeft Amsterdam
een ware wolkbreuk te verduren
gekregen. Op lang niet alle plaat
sen in de stad kon het water een
afvoer vinden, zodat men niet al
leen op de Weteringschans tafereel
tjes als deze kon zien: auto's en
trams, die zich een weg zochten
door het hoog opspuitende water.
Zo hoog steeg het water gister
middag in de Amsterdamse grach-
gistermiddag zou vertrekken, maar an
derhalf uur voor de nieuwe afvaarttijd
voegde zich een deel van de op het schip
achtergebleven bemanning bij de sta
kers die op de kade verzameld waren.
Zij protesteerden by hun bond tegen de
aanneming door de Cunard van onge
organiseerd personeel. Het uitvallen van
deze reis van de „Queen Mary" betekent
een enorme schadepost voor de Cunard-
lijn. Het verlies van de heen- en terug
reis wordt op 5 miljoen gulden geschatl
Het schip zal zeker twee weken in
Southampton moeten blijven liggen. De
„Empress of Britain" van de Canadian
Pacific kan evenmin vertrekken, maar
er is nog geen definitief besluit geno
men om voorgoed van de reis af te zien.
De staking breidde zich in de diverse
havens gisteren verder uit en het aan
tal gestrande vakantiegangers aan beide
kanten van het Kanaal neemt nog steeds
toe. Elk beschikbaar vliegtuig wordt
thans gebruikt om hen te vervoeren. De
diensten van Dover en Folkstone naar
Calais en Boulogne en ook die tussen
Dover en Oostende functioneren nor
maal, maar zijn thans overbelast door
een stroom van reizigers die elders zyn
vastgelopen.
Volgende week dreigt in Engeland bo
vendien chaos als gevolg van de aange
kondigde wilde staking in de elektrici
teitsbedrijven over het gehele land.
ten, dat de rondvaartboten niet
meer onder de bruggen door kon
den. Ze moesten extra ballast
meenemen. „Dat heb ik in al die
dertig jaar in het rondvaartbedrijf
nog niet meegemaakt'verzuchtte
de directrice van een van de grote
Amsterdamse rondvaartbedrijven.
Deze hoge waterstand is overigens
niet alleen te wijten aan de enorme
regenval. De Amstel is mede oor
zaak. Zij brengt veel water in de
hoofdstedelijke grachten.
Argentijns schip
met rubber lading
Het brandweerkorps van de
Koninklijke Marine in Den Helder
is er gistermiddag in geslaagd na
een verwoede strijd een hardnek
kige brand te bedwingen aan boord
van het Argentijnse vrachtschip
„Rio Diamante" uit Buenos Aires,
een schip van 5.000 ton, dat gela
den is met rubber.
Toen het schip gisterochtend ter
hoogte van het eiland Vlieland voer,
werd brand ontdekt in de ruimen vier en
vijf van het achterschip, waarin 20 ton
autobanden waren opgetast. Omdat
pogingen het vuur met eigen middelen
te blussen faalden, verzocht de kapitein
om hulp.
Slepers op weg
Van Terschelling vertrok de sleepboot
„Doggersbank" en uit IJmuiden voeren
de zeesleepboten „Simson" en „Nestor"
uit, die zijn uitgerust met brandblus-
middelen. Omstreeks kwart voor tien
vertrok de loodsboot „Zeekoe" uit Den
Helder om het brandende schip via het
Molengat naar de rede van Den Helder
te loodsen. Intussen nam de brand in
hevigheid toe, zodat de kapitein drin
gend om onmiddellijke brandweerhulp
uit Den Helder verzocht. Ook de „Dorus
Rijkers" werd toen gealarmeerd en voer
ter assistentie uit.
Omstreeks half twaalf werd de „Rio
Diamante" op de rede van Den Helder
voor anker gebracht. Drie sleepboten
van de Kon. Marine, die ook uit Den
Helder waren vertrokken om hulp te
bieden, hadden het schip om elf uur als
eerste in het Molengat bereikt en begon
nen om twaalf uur met het blussings-
werk. De schepen van de particuliere
bergingsmaatschappijen waren toen nog
niet ter plaatse. De brandweer bestreed
het vuur met tien stralen, onder leiding
van brandmeester Dijkhuizen. Om twee
uur stegen nog steeds zwarte rookwolken
uit het schip op, maar men had toen
reeds een vaste greep op het vuur.
De brandende „Rio Diamante" op
de rede van Den Helder.
Geen particulieren
Inmiddels waren de sleepboten van de
particuliere maatschappijen aangeko
men en de Koninklijke Marine zegde
enkele malen toe de blussing over te
zullen geven aan de particuliere bergers.
Dit gebeurde echter niet, omdat de
kapitein van de „Rio Diamante" hierom
niet verzocht, aldus deelde men ons van
Marinezijde mede.
Ook de commissaris van de gemeente
politie te Den Helder, de heer W. F.
Paauws. die tevens commandant van de
Helderse brandweer is, was aanwezig.
Het schip was met autobanden, auto's
en een lading hout van Hamburg op
weg naar de thuishaven. Omtrent de
oorzaak van de brand tast men in het
duister. Er zijn geen persoonlijke onge
lukken gebeurd.
Omstreeks half zes kon de reddings
boot, die steeds in de buurt was geble
ven, naar Den Helder terugkeren. Het
gevaar was geweken. Om half elf des
avonds was de brand geheel bedwongen.
Het werk van het Marine-brandweer-
korps, dat nog niet zo lang bestaat,
maar goed geoefend is, fcrofe wel belang
stelling op de wal.
Gesprek vaiiTsjombe
met Hammarskjöld
AFP moet sluiten
Secretaris-generaal Hammarskjöld
van de Ver. Naties is gisteren aan
het hoofd van driehonderd Zweed
se V.N.-soldaten in Elisabethstad,
de hoofdstad van Katanga aange
komen. Hij werd op het vliegveld
hartelijk verwelkomd door premier
Tsjombe. „U zult nu een vergelij
king kunnen maken met hetgeen
elders geschiedt", zei Tsjombe.
Honderd manschappen van de
militaire politie van Katanga, met
Belgische officieren, vormden de
erewacht. Hammarskjöld heeft
gisteren een hartelijk gesprek van
een uur en veertig minuten met
Tsjombe gehad. Vandaag zou
het contact worden voortgezet.
Zowel de waarnemend secretaris
generaal Bunche als Hammarskjöld
hebben nogmaals verzekerd, dat
de V.N.-troepen niet ten behoeve
van de centrale regering in
Leopoldstad kunnen worden ge
bruikt om Katanga tot een bepaald
gedrag te dwingen.
Het hoofdkwartier van de VN in New
York heeft gisteravond meegedeeld, dat
de VAR (Egypte-Syrië), Soedan en In
donesië elk een bataljon troepen naar
Kongo zullen zenden. De troepen zullen
„weldra" vertrekken.
Aan de Belgische werknemers in Ka-
tanga is meegedeeld dat zij, nu ?r troe
pen van de Ver. Naties zijn aangekomen
desgewenst om terugzending naar Bel
gië kunnen vragen. Zij, die wensen te
blyven, zullen als „vrijwilligers" worden
beschouwd en hun zal vanaf 15 septem
ber a.s. een extra-toelage worden toe
gekend.
Het kantoor te Leopoldstad van het
Franse persbureau „Agence France Pres-
se" heeft van de Kongolese regering te
lefonisch de aanzegging gekregen, dat
het werk van AFP in Kongo „onmiddel
lijk een einde moet nemen". De corres
pondent van het AFP te Leopoldstad,
Francois du Sorbier deelde mee, dat deze
telefonische boodschap kwam van kolo
nel Joseph Mombotoe, staf-chef van het
Kongolese leger.
De secretaris-generaal van de Ver. Na
ties Hammarskjöld heeft intussen in een
rapport aan de Veiligheidsraad een plan
ontvouwd, dat beoogt de volkerenorga
nisatie te laten deelnemen aan bijna alle
takken van het militaire en burgerlijke
bestuur van Kongo. Een groep interna
tionale deskundigen zou reeds volgende
week moeten beginnen met het opstellen
van aanbevelingen voor programma in
elf verschillende sectoren van de be-
stuursverantwoordelykheid.
Stervende vissen in
de Haarlemmermeer
Honderden versufte, stervende en dode
vissen, waaronder grote snoeken, trek
ken sinds twee dagen grote belangstel
ling van het publiek in de Haarlemmer
meer. Zij dryven aan de opperlvakte van
het water van de Hoofdvaart bij Lijn
den B. Volgens een bericht uit Hoofd
dorp was er dezer dagen een versufte
snoek van 20 pond uit gevist.
Naar de oorzaak is gisteren door het
polderbestuur uit Hoofddorp een onder
zoek ingesteld. Vermoed wordt, dat het
water te weinig zuurstof heeft, hetgeen
mogelijk het gevolg kan zyn van kroos
vorming of afstervende waterplanten,
waardoor zich moerasgas zou kunnen
ontwikkelen.
Of de nog levende vissen voor con
sumptie geschikt zijn, kon gisteren nog
niemand met zekerheid zeggen. Ook zal
worden nderzocht of het omringende
bouwland misschien met een of aader
vergif bestoven of bespoten is.
Russische activiteit
in Laos en op Cuba
Het centraal comité van de commu
nistische partij van Laos heeft zich be
reid verklaard met het revolutionaire
comité samen te werken bij de „spoedige
vorming van een nationale coalitierege
ring" en „uitbreiding van de staatsgreep
in de diverse provincies", aldus bericht
het Noordvietnamese persagentschap
VNA.
Het lijkt echter niet uitgesloten dat de
leider van de staatsgreep kapitein Kong
Lae en de regering in Loeang Prabang
tot een vergelijk zullen komen, op voor
waarde dat ex-premier Soevanna Phoe-
ma weer aan het bewind komt.
De commandant van het Laotische
leger, generaal Rattikhone, die woens
dag als vertegenwoordiger van de rege
ring naar Vientiane kwam, is gisteren in
gezelschap van een vertegenwoordiger
van het revolutionaire comité naar de
residentie teruggekeerd.
Naar in Vientiane verluidt heeft het
comité er in toegestemd dat het Laoti
sche leger de controle over Vientiane
herneemt, met uitzondering van enkele
strategische punten, Doch de koning zou
binnen 24 uur Prins Soevanna Phoema
tot premier moeten benoemen.
Elf Russische diplomaten zyn gister
avond met hun gezinnen te Havanna
aangekomen, als staf van de nieuwe
Russische ambassade in de Cubaanse
hoofdstad. Hun leider was de zaakgelas
tigde Boris Kasantsjef. De Sovjet-Unie
en Cuba hebben in mei van dit jaar hun
diplomatieke betrekkingen weer aange
knoopt nadat deze acht jaar verbroken
waren geweest.
Harwich-Hoek van Holland
Staking op nachtboot
Gisteravond ls onder de Engelse be
manning van de nachtboot Harwich-
Hoek van Holland, een half uur voor het
vertrektijdstip van 22.15 uur. een sta
king uitgebroken. Het gevolg hiervan
was, dat de boot niet kon varen en dat
vanmorgen geen passagiers Hoek van
Holland bereikten. De maatschappij
Zeeland, die de dagbootdienst verzorgt,
heeft twee boten naar Harwich gestuurd
met een gezamenlijke capaciteit van 3200
passagiers om de in Harwich wachten
de toeristen naar Nederland te brengen.
Er zullen vanavond ook extra boot- en
expressetreinen naar en van Hoek van
Holland rijden om de stroom van reizi
gers te verwerken.
H Uit het Leidsch Dagblad van
fj 15 Augustus 1860:
H België en Nederland.
Na dertig jaren staat thans Bel- 1
gië als een der welvarendste, der jf
meest tevreden, der politiek meest 1
ontwikkelde landen van Europa,
voor ons. Het heeft, binnen wei- 1
nige maanden, eene vreedzame in- i
wendige revolutie tot stand ge- 1
bragt, die menig land, die inzon- 1
derheid Nederland het benijdt: de
afschaffing van het gemeentelijk
accijnsstelsel. Niet minder opmer
kelijk dan de vruchten op het stof
felijk gebied, zien die op 't gebied
der staatkunde. De algemeene en
krachtige uitbarsting van geest
drift bij den negen en twintigsten
verjaardag der troonsbestijging
van Koning Leopold, de nationale,
geheel vrijwillige, beweging van
innige aansluiting aan zijne Rege-
ring, de algemeene geuite volks- 1
wensch tot nadere verbroedering M
met Noord-Nederland, het zijn te- 1
kenen en feiten die alleszins de I
aandacht, en wel bepaaldelijk onze s
I aandacht, verdienen
ÏFiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilI