Rusland eist de terugtrekking van
Belgische troepen binnen 3 dagen
WEERBERICHT
KONGO-een politieke
en economische ruïne
KONGOLEES DRAMA IN VEILIGHEIDSRAAD
Bespottelijke feitenverdraaiïng
in Koesnetzofs propagandarede
Loemoemba wil Russische troepen
Liever
de duivel dun Belgen
In de greep van een latente chaos
Scherpe aanval
van Loemoemba
op Ver. Naties
Wat is er van
Johnny Jordaan
geworden?
Hebt U dit artikel
gemist? Jammer!
(9i/c/ QTie
leuivs
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 21 JULI 1960
No. 30104
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1. Leiden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041. Redactie 21507
(Van onze Amerikaanse correspondent)
In geen schouwburg te New York werd gisteravond een aangrijpender drama
vertoond dan op het toneel van de Veiligheidsraad, waar de vertegenwoordigers
van Kongo en België het standpunt van hun land verdedigden, terwijl een groot
publiek doodstil en in spanning luisterde. Het moet terstond gezegd worden,
dat Wigny, de minister van buitenlandse zaken van België, zijn zaak voortreffe
lijk verdedigde en de indruk vestigde dat zijn regering veel reden had gehad om
in te grijpen, waar de levens der Belgen op het spel stonden.
Secretaris-generaal Hammarskjöld had terstond bij de opening van de bijeen
komst met buitengewoon ernstige woorden aangegeven hoe belangrijk deze zit
ting van de Veiligheidsraad wel was. Men stond, aldus Hammarskjöld, op een
tweesprong, een tweesprong voor de Ver. Naties, voor Afrika, ja, voor de wereld.
Het is niet de gewoonte van de secretaris-generaal om grote woorden te gebrui
ken, vandaar dat deze inderdaad ernstige termen bijzondere indruk maakten.
Bewogen betoog van
minister Wigny
Hammarskjöld gaf uiting aan zijn
hoop, doch niet aan zijn absoluut ver
trouwen. Men is nog niet uit de moei
lijkheden. De noodzaak van een aanzien
lijke uitbreiding van de troepenmacht
van de Verenigde Naties is niet uitgeslo
ten. Dit is de grootste onderneming, die
de wereldorganisatie ooit op zich heeft
genomen. De moeilijkheden zijn vele: de
troepen hebben grote verschillen in tra
ditie en taal, de gezondheidstoestand
van Kongo is in gevaar en de honger
dreigt.
Nadrukkelijk verklaarde Hammars
kjöld, dat men Kongo als één geheel
dient te beschouwen en de troepen der
Verenigde Naties moeten hun actie dus
ook tot Katanga kunnen uitstrekken.
De rede van Thomas Kanza, de afge
vaardigde van Kongo, begon enigszins
sensationeel. Het publiek had niet ver
wacht, dat Kanza zou beginnen te ver
klaren, dat men in Kongo goede herin
neringen aan de Belgen had. Doch deze
Belgen zouden enkele dagen na de over
dracht het verdrag geschonden hebben.
Zich beroepend op force majeure zouden
zij hun troepen in actie hebben gebracht
zonder de regering van Kongo daarin te
kennen. Onder de Belgische bevolking
zou een paniek zijn uitgebroken ondanks
het feit, dat de troepen van de Verenig
de Naties spoedig begonnen te arriveren.
Vertrouwen
Kanza stelde als eisen, dat terstond een
eind zou komen aan wat hjj noemde de
Belgische agressie en dat zo spoedig
mogelijk de Belgische troepen het
grondgebied van Kongo zouden verlaten.
Ook hij noemde natuurlijk Katanga een
integraal deel van zijn land. Kongo
heeft behoefte aan de technische steun
van de Belgen en andere buitenlanders.
Men moest vertrouwen op de bescher
ming, die Kongo gaf!
Er is veel te doen geweest over het ul
timatum, dat de regering van Kongo aan
de Verenigde N^ies zou hebben gesteld.
Kanza, de jeugdige vertegenwoordiger
van Kongo, was daar kennelijk enigszins
verlegen mee. Hij trachtte de ongunsti
ge indruk als volgt weg te nemen. Zijn
land hoopte te vermijden, dat men de
hulp moest inroepen van Sovjet-troepen.
Hij had het vertrouwen in de Verenigde
Naties niet laten varen. In Kongo
wachtte men in spanning op wat de Vei
ligheidsraad zou besluiten. Indien de
Verenigde Naties echter niet konden
zorgen voor de evacuatie van de Belgi
sche troepen, dan zou men de hulp van
de Sovjet-Unie moeten inroepen.
Diepe indruk
Na dit betoog van de vertegenwoordi
ger van Kongo was het niet verwonder
lijk, dat Wigny, de minister van Buiten
landse Zaken van België, de speech die
hij meegebracht had ter zijde legde om
op soms klagende, soms verontwaardig
de toon de Kongolees van repliek te die
nen. Deze voor de Veiligheidsraad onge
wone manier van spreken maakte diepe
indruk.
Wigny herinnerde eraan, dat Kanza
de Belgen geprezen had vanwege de on
afhankelijkheid, die zij Kongo verleend
hadden. Was het dan niet volkomen on
logisch dat België vier dagen na het
souverein worden van Kongo tot agres
sie zou zijn overgegaan? Indien de Bel
gen inderdaad een komplot op touw
hadden gezet, dan zouden zij toch niet
ONBESTENDIG
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Vrij veel bewolking met aan
vankelijk enige regen, morgen overdag
plaatselijk enkele buien. Matige, later af
en toe vrij krachtige naar west ruimen
de wind. Weinig verandering in tempe
ratuur. (Opgemaakt te 11.15 uur)
22 JULI
Zon op 4.46, onder 20.46 uur. Maan
op 3.49, onder 19.35 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 2.26 en
14.31 uur. Laagwater 10.30 en 22.56
uur.
Dit blad bestaat uit 14 pagina's.
zo dwaas zijn geweest hun vrouwen en
kinderen bloot te stellen aan de vrese
lijkste gevaren. Wigny beschuldigde niet
de gehele bevolking van Kongo van
wandaden tegen de Belgen. Hij gaf ech
ter een uitvoerige opsomming van de
verkrachtingen en andere gewelddaden
die bedreven waren door de muitende
troepen, die de regering van Kongo niet
meer in de hand had. Deze situatie had
de afgevaardigde van Kongo moeten er
kennen.
De uittocht der Belgen was waarlijk
niet geschied uit een soort dwaze paniek.
De Belgische troepen waren alleen aan
wezig om de Belgen te redden. Zij heb
ben geen opdracht zich te mengen in de
interne zaken van Kongo. Zij zullen
weggaan zodra voldoende V.N.-troepen
aanwezig zijn om de veiligheid te ver
zekeren.
Wigny dankte de secretaris-generaal
voor het prachtige werk, dat hij ver
richt had en noemde hem „de generaal
van de vrede".
Belachelijk
Koesnetzof, de Russische onder-mi-
nister van Buitenlandse Zaken, die spe
ciaal voor dit geval naar New York ge
komen was, sprak een propagandarede
uit, die zo'n bespottelijke verdraaiing
van de feiten was, dat zij weinig indruk
maakte. De Belgen zouden met behulp
van hun Navo-bondgenoten proberen de
Kongo door honger te wurgen en weer
tot een kolonie te maken. België zou
maling hebben aan de resolutie van de
Verenigde Naties en Tsjombe zou in
Katanga de zetbaas zijn vhn de kolonia
len. Men probeerde thans de schuld op
Kongo te schuiven en de Veiligheids
raad te intimideren.
Hij protesteerde tegen de groep Ame
rikaanse militairen, die in Kongo zou
zijn geland en oefende kritiek uit op de
secretaris-generaal omdat hij troepen
van Amerika en verschillende Europese
staten zou willen uitnodigen. Cabot
Lodge verklaarde onmiddellijk na de
rede van de Rus, dat er 'n gering aantal
Amerikaanse militairen was, op verzoek
van de Verenigde Naties en alleen om
de transporten naar dat land technisch
mogelijk te maken. Zij zouden terug
gaan zodra zij niet meer nodig waren.
In New York arriveerde een de
legatie uit Afrika voor het bijwonen
van het debat in de Veiligheidsraad
over Kongo. De gedelegeerden bij
het verlaten van het vliegtuig. Van
rechts naar links Thomas Kanza,
Koesnetzof diende een ontwerpreso
lutie in, waarin gesproken wordt over
een rapport van de secretaris-generaal
betreffende de Belgische agressie. Die
term is natuurlijk officieel nooit ge
bruikt. De resolutie eist terugtrekking
van de Belgische troepen binnen drie
dagen. Indien de „agressie" doorgaat,
dan acht de Sovjet-Unie een verdere ac
tie van de Verenigde Naties nodig, als
mede „maatregelen" van vredelievende
staten.
Hedenavond te 8 uur (Ned. tijd) komt
de Veiligheidsraad opnieuw bijeen, ter
wijl morgen de Russische klacht over de
vlucht van het neergeschoten Ameri
kaanse vliegtuig RB-47 in behandeling
komt.
Nieuwe bevrijdings
actie N.-Guinea
President Soekarno van Indo
nesië heeft gisteren een commissie
ingesteld die tot taak heeft een
plan op te stellen voor de „bevrij
ding van West Irian", aldus meldt
„Antara". In de Indonesische op
perste adviesraad, het „privé kabi
net" van Soekarno, worden thans
uitvoerige besprekingen gehouden
over het vraagstuk West-Nieuw-
Guinea.
De derde zitting van deze adviesraad
in dit jaar is dinsdag geopend met een
verslag van de minister van Buiten
landse Zaken, dr. Soebandrio. De ver-
gadex*ing werd gepresideerd door Soe
karno. De waarnemende voorzitter van
de raad Wyarto deelde later aan jour
nalisten mede, dat de leden „de kwestie
Nieuw-Guinea in haar geheel onder de
ogen hadden gezien in verband met het
leven van het volk".
99
Zoals wij gisteren nog in een deel van onze oplage konden melden, heeft de
Kongolese premier Loemoemba andermaal gedreigd een beroep te zullen doen
op troepen van de Sovjet-Unie of de Afro-Aziatische landen teneinde de Bel
gische militairen in de gelegenheid te stellen zich onverwijld uit Kongo terug te
trekken. Deze troepen zouden moeten helpen de orde te handhaven en agressie
van buitenaf te voorkomen. Zij zouden volgens Loemoemba! zich uit Kongo
terugtrekken zodra de Belgische troepen verdwenen zijn en de orde is hersteld.
Op een persconferentie zei premier Loemoemba, dat hjj bereid is „zelfs de hulp
van de duivel in te roepen" om de Belgische strijdkrachten het land uit te krijgen.
Als uiterste concessie verklaarde hij zich bereid het resultaat van de thans aan
de gang zjjnde zitting van de Veiligheidsraad af te wachten.
De Afro-aziatische groep van de leden
der Verenigde Naties heeft een verkla
ring gepubliceerd waarin de onmiddel
lijke terugtrekking der Belgische troe
pen uit Kongo wordt geëist. Voorts
spreekt de groep zich uit voor de terri
toriale onschendbaarheid van Kongo,
terwijl de pogingen tot aantasting daar
van worden betreurd.
Bomboko gearresteerd
De Kongolese minister van buiten
landse zaken, Justin Bomboko, is giste
ren op het vliegveld van Elisabethstad
de hoofdstad van Katanga, gearresteerd
toen zijn vliegtuig, dat op weg was naar
Albertstad, daar een tussenlanding
maakte.
Belgische militairen hielden Bomboko
en een metgezel in het vliegtuig vast tot
de komst van inheemse militairen, die
het tweetal overnamen en van het
vliegveld wegvoei'den.
Naar verluidt zou de piloot van Bom-
boko's toestel, toen hij vernam dat de
Kongolese minister aan boord was, te
voren de Katangese autoriteiten per
radio gewaarschuwd hebben. Bomboko
zal voorlopig in Katanga vastgehouden
worden en later uitgewezen worden.
In Brussel werd hedenmorgen in of
ficiële kringen verklaard dat geen en
kele bevestiging verkrijgbaar is van het
bericht, dat Bomboko in Elisabethstad
zou zijn aangehouden. Belgische mili
taire autoriteiten in de Katangese
hoofdstad spraken het bericht ten stel
ligste tegen.
Kongolese muiters ontwapend
Marokkaanse eenheden van de VN-
strijdmacht hebben gisteren de Kongo
lese muitende troepen van het militaire
kamp van Thysstad ontwapend. In de
stad, waar de muiters sinds de opstand
begon een waar terreurbewind hebben
uitgeoefend, is de orde hersteld.
De enkele Belgen, die er nog waren
achtergebleven, kunnen zich weer vrij
bewegen. In de Europese wijk is een
Marokkaanse militaire post gevestigd.
Hammarskjöld in Leopoldstad
verwacht
De secretaris-generaal van de VN.
Hammarskjöld wordt maandag aa. voor
zijn reeds aangekondigd bezoek aan
Kongo in Leopoldstad verwacht. Het
vliegtuig, waarmee hij zal reizen, zal
landen in Brazzaville, dat aan de an
dere zijde van de Kongo-i'ivier tegen
over Leopoldstad ligt. Zoals gemeld zal
Hammarskjöld na een tweedaags ver
blijf in Kongo, doorreizen naar Zuid-
Af rika.
België gerust over
Veiligheidsraad
Onze Brusselse correspondent telefo-
neerde ons hedenmorgen, dat in rege
ringskringen aldaar het belangrijkste
van de recente zitting van de Veilig
heidsraad wordt geacht, dat de woord
voerder van de Verenigde Staten, Cabot
Lodge zich ondubbelzinnig achter de
Verenigde Naties heeft geschaard, een-
standpunt dat aldus dicht het Bel
gische benadert. In geen geval namelijk
willen de Verenigde Staten weten van
een bilaterale overeenkomst van de re-
gering-Loemoemba met Moskou, waar
door Russische troepen naar Kongo
zouden kunnen worden gezonden. De
Amerikaanse woordvoerder ondei-streep-
te tevens dat de Belgische troepen
slechts dienen te worden teruggetrok
ken, wanneer de eenheden van de Ver
enigde Naties de handhaving van de
orde en de beschermiixg van de Euro-
peanen kunnen garanderen. Men is in
Brussel ook getroffen door de vrij ge
matigde toon van de Kongolese verte
genwoordiger Thomas Kanza, die zelfs
de term gebruikte „Belgische vrienden".
Het is thans vrijwel zeker, aldus Brus
sel, dat de Russische resolutie, die Bel
gië ertoe maant zijn troepen binnen de
drie dagen uit Kongo terug te trekken
zal stuiten op het veto van de Verenig
de Staten en van Frankrijk.
Prinses Beatrix arriveerde gister
middag op Schiphol uit Genève,
waar zij met enkele studiegenoten
de werkwijze van enige internatio
nale organisaties heeft bestudeerd
gedelegeerd minister voor Kongo
bij de V.N., André Mandi, minis
ter van buitenlandse zaken van
Ghana en de attaché van Mandi,
André Matoebanzoeloe.
(Van onze reisredacteur,
W. L. Brugsma)
Leopoldville, 20 juli - De Kon
golese crisis gaat haar tweede
fase in: nu de periode van moord,
plundering en verkrachting voor
bij is en de Belgische aftocht in
volle gang, blijft een politieke en
economische ruïne over en daar
boven hangen nieuwe dreigingen.
Kongo's premier Loemoemba
handhaaft zijn dreigement tot het
inroepen van de hulp der Sovjet
troepen als de Belgische strijd
krachten Kongo niet verlaten.
Op een persconferentie, waar ook de
V.N.-afgezant Bunche aanwezig was,
stelde Loemoemba zijn ultimatum als
volgt: Indien de Belgische troepen na
afloop van de huidige zitting van de
Veiligheidsraad over Kongo niet uit
ons land terugtrekken, doe ik een ap
pèl op de Sovjet-Unie en het Afro-Azia
tische blok. De V .N .-troepen zijn niet
in staat hun aftocht snel genoeg te be
werkstelligen".
Loemoemba trok fel van leer tegen
het huichelachtige Westen, de kapita
listische samenzwering in Katanga en
de onmachtige V.N.". De opdracht aan
de Sovjet-troepen zou volgens Loe
moemba zijn met vreedzame middelen
de Belgische troepen het land uit te
werken".
Loemoemba matigde zijn aanval op
de V.N, enigszins, nadat Bunche had
gezegd: „Wij doen het niet zo slecht.
Er zijn nu reeds drieduizend man aan
Onze reisredacteur, de heer W.
L Brugsma, nauwelijks uitgerust
vpjzyn vermoeiende reis door
£<tpau ,is na vele passen- en vi
summoeilijkheden in sneltreinvaart
te hebben overwonnen, per vlieg
tuig naar Kongo vertrokken. In
bijgaand artikel geeft hij zijn eer
ste indrukken weer.
troepen hier, aan het einde van deze
week zullen het er tienduizend zijn".
Bunche ontkende, dat hij een akkoord
met de Belgen zou hebben gesloten
over het terugtrekken der Belgische
troepen op hun bases voor zaterdag a.s.
Hammarskjöld's vertegenwoordiger in
Lepoldville zei „Ik kreeg slechts een
mededeling van de Belgische ambas
sadeur hierover". Bunche ontkende
voorts ook Loemoemba's ultimatum
onaanvaardbaar te hebben genoemd en
verklaarde: „Ik ben daartoe niet ge
rechtigd. Alleen Hammarskjöld mag
daarover oordelen".
Loemoemba merkte nog op dat in
het binnenland paniek ontstaat bij de
zwarte bevolking, wanneer Belgische
troepen arriveren, die de Kongolese po
litie en het leger ontwapenen. De pre
mier noemde de crisis uiterst ernstig
en beweerde, dat er reeds tien doden
zijn gevallen. Zolang de Belgische troe
pen niet worden teruggetrokken, hand
haven regering en parlement de diplo
matieke breuk met België, zei Loe
moemba, die er in was geslaagd de
parlementszitting, waarin kritiek op
zijn beleid werd verwacht, uit te stel
len.
0 Slot op pag. 2
Prinses Beatrix terug uit
Genève
Gisteravond om zes uur is Prinses
Beatrix van haar achtdaagse privé be
zoek aan Genève, met een lijntoestel
van de KLM op Schiphol teruggekeerd.
Zij werd vergezeld door haar particu
lier secretaresse, mej. M. C. C. Wijnen
en door twee vriendinnen. Een hof auto
bracht de Prinses terstond na haar aan
komst van Schiphol naar Paleis Soest-
dijk.
Uit het Leidsch Dagblad van j|
21 July 1860:
De Nederlandsche Maatschappij g
ter Bevordering van Nijverheid 1
heeft in hare laatste algemeene g
vergadering te Arnhem gehouden,
op het uitvoerig rapport eener in g
het vorige jaar benoemde Comm.s- g
sie besloten zich tot de Hooge Re- g
geering te wenden, met het ver- s
zoek, dat de leeftijd en duur van i
arbeid der kinderen beneden de
Ut jaren in fabrieken, trafieken en
ambachten, naar het voorbeeld
van bijkans alle rijken in Europa
bij de Wet worde geregeld en
voorts om hangende de beslissing
op dit verzoek een beroep te doen
op de industrieëlen in ons Vader
land ,ten einde hunnerzijds te wa
ken, dat de jeugd door hare ouders
niet zoo vroeg tot handenarbeid
worde gedreven.
In de provincie Groningen is §f
door den brigadier Soetkouw pro- g
ces-verbaal opgemaakt tegen den I
predikant P wegens ongeoorloof- 1
den verkoop van chininepülen. g
