Dr. Bunclie verwerpt ultimatum
WEERBERICHT
Toenemende kritiek op
Loemoemba
Katanga verzoekt Nederland om
officiële erkenning van de staat
België verwacht geen Russische
interventie in Kongo
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 19 JULI 1960
No. 30102
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie. 21507
De toestand in Kongo
De vertegenwoordiger van de Verenigde Naties in Kongo, dr. Ralph
Bunche, heeft het ultimatum van premier Loemoemba, waarin deze de
Verenigde Naties 24 uur de tijd gaf om de Belgische troepen uit
Kongo te doen vertrekken, bij gebreke waarvan hij een beroep op de
Sovjet-Unie zou doen, van de hand gewezen.
De Kongolese Senaat heeft maandag
„krachtig en eenstemmig" het dreige
ment van minister-president Loemoem
ba met Russische interventie van de
hand gewezen.
De stap van de Kongolese regerings
leider bij dr. Ralph Bunche van de Ver
enigde Naties, waarbij hij gewaagt van
een verzoek om Russische steun aan
Kongo „indien de Belgische troepen
niet vóór dinsdag 19 juli uit Kongo zul
len worden teruggetrokken, werd met
algemene stemmen door de Kongolese
senatoren in een motie afgekeurd.
De voorzitter van de Senaat heeft
voorts in een telegram aan president
Kasavoeboe en minister-president Loe
moemba het verzoek van de Kongolese
senatoren overgebracht naar Leopold-
stad terug te keren „waar uw aanwezig
heid door ernstige kwesties wordt ge-
eist". Beiden verblijven sinds zaterdag
In Stanleystad.
Belgische treepen moeten
het land uit
De Kongolese Kamer van Afgevaar
digden heeft maandagmiddag in een
motie geëist dat de Belgische troepen
binnen 12 uur uit Kongo zullen worden
teruggetrokken. Ten aanzien van de
verbreking van de betrekkingen met
België zei de Kamer dat hierover slechts
een beslissing kan worden genomen in
een gezamenlijke vergadering van Ka
mer en Senaat, welke bijeenkomst on
middellijk dient te worden gehouden.
In Leopoldstad wordt vernomen dat
de Kongolese Kamer en Senaat vandaag
deze gezamenlijke vergadering zullen
houden.
Dat de senatoren niet volledig te
vreden zijn over de gang van zaken
blijkt ook uit het feit dat zij een com
missie hebben ingesteld „om voorstel
len uit te werken voor de herziening
van het kabinet". Op voorstel van voor
zitter Ileo werd niet onmiddellijk over
gegaan tot stemming over een motie
Beroep van De Gaulle
op Amerika
Generaal De Gaulle heeft er by de
Amerikaanse regering op aangedrongen
om als leider van het Westen krachtiger
te antwoorden op de herhaalde dreigin
gen met gewapende interventie door de
Sovjet-Unie sedert het uitbreken van de
crisis in Kongo. Dit is gisteren ver
nomen uit de naaste omgeving van de
Franse president.
De zwakheid van de Amerikaanse
reactie zou ook zijn opgevallen in de
permanente Navo-raad, die vorige week
een aantal malen heeft vergaderd in
verband met de Kongolese crisis.
President De Gaulle heeft verder zijn
ontevredenheid kenbaar gemaakt over
het feit, dat Amerika vorige week in de
Veiligheidsraad de Tunesische resolutie
heeft gesteund, waarin afkeuring werd
uitgesproken over het zenden van troe
pen naar Kongo door België. Frankrijk
en Engeland onthielden zich toen van
stemming.
Wel is de Franse regering van oordeel
dat de toestand in Kongo op interna
tionaal plan moet worden behandeld,
aangezien dat de enige kans zou zijn een
oorlog tussen Oost en West te voor
komen.
Nederlander in W.-Duitsland
aangehouden
De politie in Hamburg heeft een
18-jarige Nederlander aangehouden, die
wegens een overval op een taxichauf
feur in Nürnberg werd gezocht.
HU was bü NUmegen illegaal de Ne
derlands-Duitse grens overgestoken om
onder te duiken bU een Duitse vriend
in Nürnberg, aangezien hü tevoren ook
in Nederland wegens geweldpleging
door de politie werd gezocht.
In Nürnberg heeft hy een taxichauf
feur met een mes op levensgevaarlüke
wüze in de hals verwond, maar moest
op de vlucht slaan toen de gewonde
man nog om hulp kon roepen. HU
vluchtte toen naar Hamburg.
TegenoVer de Hamburgse politie
heeft hy verklaard de overval uit geld
nood te hebben gepleegd.
VEEL BEWOLKING
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Half- tot zwaarbewolkt met plaatse-
lük enkele buien. Iets lagere middag-
temperaturen. Overwegend matige, la
ter naar noordeiyke richtingen draaien
de wind. (Opgemaakt te 11.15 uur).
20 JULI
Zon op: 4.43, onder 20.48 uur;
Maan op: 2.18; onder: 18.03 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 0.56 en
13.31 uur, laagwater 8.55 en 21.28 uur.
van wantrouwen, omdat de regering
nog geen regeringsprogramma heeft
ingediend bij het parlement. „De her
ziening van de regering-Loemoemba is
echter zonder verder uitstel geboden",
zeide hij.
Sociale gevaren
Ileo vestigde de aandacht van de se
natoren voorts op de sociale gevaren,
die Leopoldstad bedreigen als gevolg
van de snelle stijging van het aantal
werklozen.
„Meer dan 70.000 mannen zijn werk
loos geworden door het vertrek van de
werkgevers en de sluiting van bedrijven
Tallozen zyn ontslagen zonder te zijn
betaald. De massa is ontevreden en
stelt regering en parlement verantwoor-
delijk. Deze massa kan morgen opruk
ken naar het parlementsgebouw. Er
zijn dringend maatregelen nodig om
hen tevreden te stellen.
VN-froepen „heilzame
uitwerking"
De secretaris-generaal der VN, Dag
Hammarskjöld, heeft in een rapport
medegedeeld dat zich thans 3.500 man
„goed uitgeruste VN-troepen", afkom
stig uit Ethiopië (460 man), Ghana
(770), Marokko (1.250) en Tunesië
(1.020), in Kongo bevinden. Zij zullen
woensdag worden versterkt met het 635
man sterke Zweedse bataljon, dat deel
uitmaakt van het VN-leger in Gaza, aan
de Egyptisch-Israëlische grens. Ook de
Zweden zullen per vliegtuig naar Leo
poldstad worden overgebracht.
Hammarskjöld verklaarde dat de
aankomst der VN-troepen in Leopold
stad reeds een „heilzame uitwerking"
heeft gehad en dat de „toenemende er
kenning van de rol dezer militairen
voor het herstel van rust en orde in te zijn.
Kongo ertoe zal bijdragen de doelmatig
heid van hun optreden te verhogen".
Hammarskjöld veklaarde verder da
hij in verbinding staat met de regerin
gen van 27 landen, die troepen voor
Kongo of het zenden van levensmidde
len hebben toegezegd.
Hammarskjöld besloot zijn rapport
met zyn grote dank uit te spreken voor
de edelmoedige wyze waarop zijn op
roep tot hulpverlening aan Kongo i:
gereageerd.
Hy verklaarde dat de eerste militaire
hulp in beginsel gegeven dient te wor
den door de „zuster naties" van de
nieuwe, Afrikaanse republiek" en wel
als „blijk van Afrikaans saamhorig
heids gevoel". Hy wijst er echter op dat
in de verdere hulpverlening het univer
sele karakter van de Verenigde Naties
tot uiting moet komen.
In een door de Veiligheidsraad aan
vaarde resolutie werd Hammarskjöld
gemachtigd meer troepen naar de door
onlusten en inwendige strijd verscheur
de nieuwe Afrikaanse republiek te zen
den. In de resolutie werd ook een be
roep op België gedaan om zijn mili
tairen uit de vroegere Belgische kolonie
terug te trekken.
Verzoek van Katanga aan VN
De regering van Katanga heeft de
Ver. Naties verzocht binnen 48 uur te
beslissen over erkenning van de onaf
hankelijkheid van Katanga. Ook wordt
een besluit gevraagd over het Katan-
gese verzoek geen VN-troepen naar Ka-
tanga te sturen.
Premier Tsjombe van Katanga heeft
op een persconferentie gezegd dat hij
een sterke delegatie naar New York zal
zenden als zyn „ultimatum" aan de VN
onbeantwoord blijft. Hy herhaalde dat
hij onder geen beding VN-troepen
Katanga zou toelaten.
Kongo morgen in
Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad zal morgen bij
eenkomen ter behandeling van het
Kongolese vraagstuk. De zitting is een
dag uitgesteld om de Kongolese gede
legeerde by de Verenigde Naties, Tho
mas Kanza, en de Kongolese staatsse
cretaris van Buitenlandse Zaken, Andre
Handi, die op weg zyn naar de VS, ge
legenheid te geven tydig in New York
Dit Qommer bestaat uit 12 pagina's
Dramatisch verslag van minister Wigny
Benelux - partners zullen België steunen
(Van onze Haagse redactie)
„De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Pierre Wigny heeft ons een
bijwijlen dramatisch verslag gegeven van de gebeurtenissen in de Kongo, en
daarbij een zeer verhelderend inzicht gegeven in de achtergronden van de gehele
ontwikkeling". Dit heeft minister Luns gisteravond, na afloop van de periodieke
politieke consultatie in de Trevès-zaal (op het Haagse Binnenhof) verklaard. De
heer Wigny, die 's middags met een speciale helikopter uit Brussel naar het
vliegveld Valkenburg was gevlogen, heeft meer dan een uur lang gesproken. In
conferentie-kringen werd gezegd dat hij daarbij de nadruk heeft gelegd op de
noodzaak tot gewapende interventie van de Belgische troepen.
Ook de afscheiding van de koper
provincie Katanga is gistermiddag ter
sprake gekomen. Minister Wigny heeft
daarbU zoals te verwachten was, be
grip trachten te kweken voor het Bel
gische beleid ten aanzien van de rege
ring Tsjombe.
De premier van Katanga heeft de
Nederlandse regering intussen telegra
fisch verzocht om volkenrechtelijke
erkenning van de nieuwe staat. De Ne
derlandse regering heeft het verzoek
in studie genomen, maar onder de hui
dige omstandigheden is het onwaar
schijnlijk, dat zij op korte termijn tot
erkenning zal overgaan.
Minister Luns wees erop, dat de con
sultaties van de ministers van Buiten
landse Zaken der zes E.E.G.-landen al-
tyd een vertrouweiyk karakter dragen,
en dat er van de gedachtenwisselingen
geen officiële notulen worden opge
maakt. HU wenste dan ook niet op de
tails in te gaan. ,,Ik kan u echter ver
zekeren", zei hy, ,,dat alle ministers
van hun byzonder grote sympathie met
de Belgische moeiiykheden hebben biyk
gegeven. Het spreekt verder vanzelf
dat wy als Benelux-partners al het mo-
geiyke zullen doen om België te steu
nen en zijn positie te verlichten".
De middagvergadering van de minis
ters duurde byna twee en een half uur,
en werd slechts eenmaal onderbroken
wegens het telefoongesprek uit Brus
sel voor minister Wigny. Minister Luns
is gisteravond reeds naar Brussel ge
reisd voor de bewoning van de byeen-
komst der ministerraden van de E.E.G.
en Euratom. De politieke consultaties
van de ministers van Buitenlandse Za
ken der zes E.E.G.-landen zullen pas
in oktober te ParUs worden voortgezet.
De acteur Hans Tiemeijer lost op i ties" of „Tour de Frats'
de markt te Arnhem het startschot teren een aanvang nam.
voor de Tour der Verenigde Na-1
die gis-
Ook Kongolese parlement is er tegen
(Van onze Brusselse correspondent)
De Veiligheidsraad zal vanavond in New York een nieuwe bijeenkomst wijden
aan de toestand in Kongo, met name zal worden beraadslaagd over de Russische
beschuldiging tegen België. De Belgische ambassadeur by de Verenigde Naties,
Walter Loridan, besprak het Belgische antwoord op de Russische beschuldiging
van agressie in Kongo met Brussel. In een opnieuw in zeer krachtige termen
gestelde nota wordt het goed recht van België om in Kongo zijn onderdanen te
beschermen, geformuleerd!
communistische staat zal ontstaan. Van
ochtend arriveerde in Brussel de speciale
gezant van de Belgische premier Eys-
kens, graaf d'Aspremont-Lynden, die
verslag zal uitbrengen over zijn good-
will-missie by de Katangese premier
Tsjombe, die zyn pogingen voortzet om
met de Kongolese provincies Kivoe en
Kasai en met de mandaatsgebieden Roe-
anda en Oeroendi een federale staat op
te bouwen. Deze staat zou ongeveer
zeven miljoen inwoners tellen. Brussel is
echter nog steeds voorzichtig met de er
kenning van de onafhankelykheid van
Katanga. Alle technische en financiële
steun is door de Belgische afgevaardig
de evenwel aan Tsjombe toegezegd.
De Belgische regering heeft anderzyds
de openlyke steun gekregen van gene
raal De Gaulle. Deze verklaarde dat de
Belgische troepen in Kongo dienen te
blijven en hij zeide ook niet zeer inge
nomen te zijn met de positie van de
Verenigde Staten, die de vorige resolutie,
voorgesteld door Tunesië, hadden ge
steund. Men verwacht dat de Franse
regering zich vanavond in de Veiligheids
raad niet zal onthouden, maar zijn veto
tegen welke nieuwe resolutie ook zal
stellen.
Men vreest intussen in de Belgische
regeringskringen niet, dat de Russen
troepen naar Kongo zullen zenden. De
verklaring van Kroesjtsjef tegen België
wordt hier beschouwd als een onderdeel
van de grote propaganda-actie van de
Sovjets in Japan, Cuba en thans ook
Kongo.
Loemoemba kreeg overigens in Stanley
stad, waar hy op het ogenblik met pre
sident Kasavoeboe verblyft, een tele
gram van de Kongolese senaat in Leo
poldstad, hem dringend verzoekend naai
de hoofdstad terug te keren, terwijl de
Kongolese senatoren in een voor Loe
moemba vrij onvriendelyke motie een
Russische interventie in Kongo onduld
baar noemden. Het is een steun voor de
Belgische regering. Wel vraagt de Kon
golese senaat het terugtrekken van de
Belgische troepen, maar hy verzet zich
tegen een direct verbreken der diploma
tieke betrekkingen met Brussel. Een
senaatscommissie zal het vraagstuk van
deze diplomatieke betrekkingen bestude
ren, hetgeen betekent dat de senaat de
verbreking van die betrekkingen even
min heeft goedgekeurd, des te meer om
dat noch de senaat noch de kamer zich
hierover bij stemming heeft uitgespro
ken. De Katangese minister van Econo
mische Zaken, Yav en alle Katangese
senatoren en volksvertegenwoordigers
hebben Leopoldstad verlaten en zijn naar
Katanga vertrokken.
Minister Yav schreef en publiceerde
een voor Loemoemba vrij onaangename
ontslagbrief. De positie van Loemoemba
is dus verzwakt, echter niet ondermynd.
Hij is door zijn grote welsprekendheid
nog steeds in staat om het parlement
op zyn hand te krygen.
Het voornemen echter om eventueel
een beroep te doen op de Russische troe
pen wordt hier als een van zijn grootste
politieke flaters beschouwd. Het ultima
tum van Loemoemba dat de Belgische
troepen vandaag Kongo dienden te ver
laten, is door de Belgische regering gis
teravond en door de vertegenwoordiger
van de Verenigde Naties te Leopoldstad
Ralph Buch verworpen. De Zweedse
commandant van de troepen der Ver
enigde Naties in Kongo heeft zich even
eens uitgesproken voor een voorlopige
handhaving van Belgische troepen in
Kongo en daar dient waarschijnlijk vol
gens Brussel de oorzaak te worden ge
zocht van de poging van Loemoemba om
Russen naar Kongo te krijgen.
Loemoemba's pro-communistische
staatssecretaris voor Defensie verklaar
de in Stanleystad dat de troepen van de
Verenigde Naties in hun opdracht om de
orde te handhaven hebben gefaald. Hij
kreeg hiervoor ten overstaan van de
journalisten een flinke uitbrander van
Loemoemba, maar in Brussel werd in
regeringskringen gezegd dat er inder
daad goede redenen zijn om aan te ne
men dat het telegram van Loemoemba
aan Kroesjtsjef klaar lag om naar Mos
kou geseind te worden. Wanneer de Rus
sen tegen een veto van de Veiligheids
raad en tegen iedere redelijke verwach
ting in troepen naar Kongo zouden stu
ren, zouden de Verenigde Staten hun
voorzichtige houding van niet-interven-
tie dienen te herzien. Generaal De Gaul-
les houding is intussen geïnspireerd dooi
de wens dat naast de Franse geassoci
eerde gebieden in Centraal-Afrika geen
Het wordt hier als een smartelijk ver
lies beschouwd, dat drie jonge enthou
siaste Belgen, die reeds honderden Euro
peanen uit de binnenlanden van Kongo
hebben gered, in Neder-Kongo werden
gedood.
Het zyn André Ryckmans, de zoon van
de voormalige Belgische gouverneur-
generaal van Kongo, Kervijn de Meren-
dree en de piloot Boudewijn Changy, die
in hun kleine vliegtuig door de muitende
Kongolese soldaten in Neder-Kongo
werden neergeschoten en daarna, toen
zij een noodlanding hadden uitgevoerd,
werden gefusilleerd. De redding van
Europeanen in de binnenlanden door
middel van kleine vliegtuigen en heli
kopters wordt echter onverminderd
voortgezet. Dagelyks wagen mannen van
de Belgische para- en commandotroepen
hun leven. In kringen van de Verenigde
Naties te Leopoldstad is met grote ont
stemming vernomen, dat muitende Kon
golese soldaten in Thysstad op Marok
kaanse V.N.-soldaten hebben geschoten.
Er zouden volgens de berichten van
maandagavond vier Marokkanen zijn
gedood.
NIEUWE AMERIKAANSE
PROTESTNOTA
In een nieuwe nota, welke gisteren in
Moskou is overhandigd, hebben de Ver
enigde Staten by de Sovjet-Unie gepro
testeerd tegen het „onwettig" vasthou
den van twee leden van de bemanning
van het RB-47-vliegtuig, dat op 1 juli
boven de Barentszee werd neergeschoten.
De Verenigde Staten herhalen de eis
om invryheidstelling van de twee vlie
gers, terwyl voorts wordt verzocht een
vertegenwoordiger van de Amerikaanse
ambassade onmiddellyk in de gelegen
heid te stellen hen te bezoeken.
In de nota, die een antwoord is op 'n
Russische nota van 15 juli, wordt het
aanbod der Verenigde Staten van 13 juli
herhaald om gezamenlyk met de Sovjet-
Unie en een andere voor beide partyen
aanvaardbare autoriteit een zorgvuldig
onderzoek in te stellen en nasporingen
te verrichten naar het neergeschoten
vliegtuig en de vermiste bemannings
leden.
De Amerikaanse regering moet haar
eigen conclusies trekken uit het feit, dat
de Russische nota elke verwijzing naar
haar aanbod van een objectief gemeen
schappelijk onderzoek vermydt, aldus
de nieuwe nota der Amerikaanse re
gering.
In België zijn de eerste militairen
aangekomen, die bij de actie in
Kongo werden gewond. Een der
slachtoffers van de gevechten op
een brancard op het Brusselse
vliegveld.
EUROPESE MINISTERRADEN
VERGADEREN
ONDER MR. LUNS
De minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, zit vandaag en
morgen de vergaderingen van de minis
terraden der Europese Economische Ge
meenschap en van Euratom voor.
De ministers wijden onder zyn leiding
een eerste beschouwing aan de defini
tieve voorstellen van de EEG-commissie
voor een gemeenschappelyke landbouw
politiek van de zes landen. Het ligt in
de bedoeling dat ze een speciaal comité
oprichten dat de besluiten op het ge
bied van het gemeenschappelijke land
bouwbeleid zal moeten voorbereiden. Dit
comité zal, volgens een werkschema dat
de ministers in mei hebben opgesteld,
voor 15 oktober verslag moeten uit
brengen.
Andere belangryke punten die aan de
orde zullen komen, zyn de politieke
ontwikkeling van de by de gemeenschap
geassocieerde overzeese landen en ge
bieden, de associatie-besprekingen met
Griekenland, het vrye verkeer van ar
beiders binnen de Gemeenschap, de ko
mende tarieven-conferentie van de
GATT en de reorganisatie der OEES
Voorts zullen de ministers drie nieuwe
leden voor het economisch en sociaal
comité moeten benoemen. Een van hen
zal een Nederlander zyn, die in de
plaats zal komen van wijlen de heer W.
H van Leeuwen.
Mr. HELB BUITENGEWOON
AMBASSADEUR IN U.S.S.R.
Bij K.b. is mr. H. A. Helb, ambtenaar
van de Buitenlandse Dienst der tweede
klasse, benoemd tot Hr. Ms. buitenge
woon en gevolmachtigd ambassadeur in
de Unie van socialistische Sovjet-repu
blieken.
Frankrijk beteugelt
maatschappelijke uitwassen
De Franse premier Debr heeft het par
lement om speciale bevoegdheden ge
vraagd ter bestryding van „maatschap-
pelyke uitwassen",, zoals prostitutie, al
coholisme en het recht van particulieren
om belastingvrije likeur voor eigen ge
bruik te stoken.
Tot de door Debré voorgestelde maat
regelen ter bestrijding van het alcoho
lisme behoort beperking van het aantal
„bistros" en van het alcoholgehalte van
de „aperitifs", alsmede hulp aan distil
lateurs om over te schakelen op de pro-
duktie van zwak-alcoholische dranken".
Volgens de Franse premier veroorzaakt
alcohol in Frankryk tweemaal zoveel do
den door verkeersongelukken.
Verwacht werd dat het wetsontwerp
op grote tegenstand in de Nationale Ver
gadering zal stuiten, in het byzonder
wat betreft de beperking van de belas
tingfaciliteiten voor particuliere distil
lateurs. Er zUn tienduizenden van deze
een-mansdistilleerderyen. die uit eigen
durivenoogst verschillende variaties van
een krachtig „eau de vie" distilleren.
In tegenspraak met de verwachting
keurde de Nationale Vergadering het
ontwerp evenwel met 290 tegen 163
stemmen goed.
(9uc/ (£)fieuivs
Uit het Leidsch Dagblad van
19 July 1860:
Door Mejuffrouw Gerarda De-
liana Ariana v. Lelijveldvoor
eenige weken te Arnhem over
leden, is bij uitersten wil, ongeveer
15 jaren geleden in Zwitserland
gemaakt, de helft van haar ver
mogen besproken aan de armen
van Parijs, Arnhem en Breda en
de wederhelft aan de armen van
Leiden, als zijnde die stad daarvan
overvloedig voorzien gelijk zij van
haar vader vernomen had. Die be
schikking is merkioaardig van
wege hare zeldzaamheid De
overledene heeft van haren vader:
Wethouder van Leiden, Curator
der Leidsche Hoogeschool en Hoog
heemraad van Rijnland, menig
maal over den toestand van het
pauperisme te Leiden hooren
spreken.
