Heineken
Eerste stap naar automatisering
van verkeersleiding op Schiphol
Een ontwikkeling in clrie fasen
Exotische vogels kregen in Artis
beschikking over vogelparadijs
„DROOMCOMBINATIE"
KENNEDY - JOHNSON
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 15 juli 1960
Derde blad no. 30099
Advertentie
Rijksluchtvaartdienst krijgt rekenmachine
In de toekomst invoeren radargegevens
(Speciale berichtgeving)
Naarmate het verkeer in de .lucht toeneemt en steeds meer straalvliegtuigen
aan dit verkeer gaan deelnemen, gaat zich de behoefte doen gevoelen aan een
automatisch verkeersregelings-systeem, dat de steeds omvangrijker en ingewik
kelder wordende taak van de verkeersleiding kan verlichten.
Als eerste stap in deze richting krijgt de algemene verkeersleiding van de
Rijksluchtvaartdienst te Schiphol de beschikking over een rekenmachine, die na
een periode van opleiding en inwerking van het verkeersleidingspersoneel in ge
bruik zal kunnen worden genomen. Het verkeer in de luchtwegen, welke in inter
nationaal verband over Nederland zijn geprojecteerd, wordt geregeld door de al
gemene verkeersleiding te Schiphol. Het luchtwegensysteem is bebakend met een
aantal radiobakens.
De vliegtuigen, die zich langs de
luchtwegen bewegen, navigeren op deze
radiobakens en melden hun positie - bij
het passeren daarvan - radio-telefonisch
aan de verkeersleiding te Schiphol. Deze
verkeersleiding geeft de gezagvoerders de
nodige instructies om ervoor te zorgen,
dat de vliegtuigen elkaar niet in de weg
zitten waardoor gevaar voor botsing zou
kunnen ontstaan, hetgeen op drukke
luchtroutes bij de grote vliegsnelheden
van vandaag - bij vaak vrij ongunstige
weersomstandigheden - niet denkbeeldig
ls.
Om een actueel beeld van het lucht
verkeer te behouden en tijdig de nodige
Instructies te kunnen geven, dient de
verkeersleider vooruit te kunnen weten,
hoe de situatie zich zal ontwikkelen.
Hij ontvangt daartoe te voren van
iedere vlucht een vliegplan en vervolgens
een vertrekbericht. Daarna is hij aan
gewezen op de radio-telefonische-positie
meldingen van de vliegtuigen zelf en op
de meldingen van naburige verkeerslei
dingscentra, die een vliegtuig bij de
grens aan hun collega overdragen. Men
pleegt voordien echter overleg op welke
hoogte het vliegtuig kan worden geac
cepteerd. De verkeersleider is voortdu
rend bezig met het berekenen van de
aankomsttijd van het betrokken vlieg
tuig boven het volgend radiobaken, om
dat dit de basis is voor zijn beslissingen.
Dit rekenwerk is - vooral bij het hui
dige drukke luchtverkeer - zo omvang
rijk, dat een assistent van de verkeers
leider daarmede volledig bezet is.
Radiobakens
De berekening van de vliegtijd tussen
twee radiobakens, geschiedt tot nu toe
met een eenvoudige met de hand te be
dienen computer of rekenschijf, waarop
de verschillende vliegsnelheden en wind-
componenten zijn aangebracht. Behalve
de eigen snelheid van het vliegtuig moet
steeds de voor een bepaalde hoogte door
de meteorologische dienst verwachte
windsnelheid in aanmerking worden ge
nomen. Ook is het nodig afwijkingen van
het berekende vliegplan, die een gevolg
zullen zyn van door de verkeersleider
zelf gegeven instructies, weer te bere
kenen, hetgeen zoveel mogelijkheden kan
omvatten, dat het menselijk brein voor
deze gevallen alleen een ruwe vuistregel
kan toepassen. Al deze bijzonderheden
worden met de hand op papieren strook
jes geschreven (ongeveer 1500 per dag).
Indien de werkelijke aankomsttijd van
een vliegtuig boven een baken afwykt
van de verwachte aankomsttijd zullen
voor alle secties van de te vliegen lucht
weg de verwachte aarikomsttijden op de
papieren strookjes moeten worden ge
corrigeerd. Met het steeds drukkere en
snellere luchtverkeer worden deze re
ken-rompslomp en de hoeveelheid
schrijf werkzaamheden steeds groter. Het
overnemen daarvan door een moderne
rekenmachine met automatische strook-
jes-drukinrichting ligt voor de hand.
Nauwkeurige berekeningen
Door de N.V. Hollandse Signaal Appa
raten te Hengelo werd een computer
ontwikkeld, welke deze berekeningen met
grote snelheid en nauwkeurigheid uit
voert. In het geheugen van deze ma
chine wordt een aantal vaste gegevens
opgenomen, zoals posities van bakens en
vliegvelden en de klim- en daalsnel
heid van de verschillende vliegtuigty
pen. De windrichting en windsnelheid,
die uiteraard aan verandering onder
hevig zjjn, kunnen op ieder moment in
de machine worden gevoerd. Vervolgens
worden de gegevens van een bepaalde
vlucht, zoals roepnaam, type vliegtuig,
vertrektijd, te vliegen traject, hoogte
e.d., met behulp van een telexapparaat
in de machine gevoerd, waarop deze des
gevraagd onmiddellijk antwoordt met
het afdrukken van de berekende aan
komsttijden en hoogten van het betrok
ken vliegtuig boven ieder der bakens.
Behalve gegevens over luchtwegsecties
kan ook in de machine worden gevoerd
welke startbaan in gebruik is, hetgeen
de vliegtijd tussen loskomen en aan
komst boven het eerstvolgende meldings
baken kan beïnvloeden. De gegevens,
welke de rekenmachine levert, worden in
de vorm van strips afgedrukt en door de
verkeersleider met de hand geplaatst op
het zgn. „flight progress board", dat tot
nu toe met eerder genoemde met de
hand geschreven strookjes werd bijge
houden. Dit bord verschaft de verkeers
leider een beeld van het momentele en
het verwachte verkeer in de verschillen
de secties van de luchtwegen. Een be
langrijk voordeel van het nieuwe systeem
is ook, dat de computer verbonden kan
worden met andere onderdelen van de
verkeersleiding of met verkeersleidings
centra in de nabuurlanden, waardoor
automatische uitwisseling van alle gege
vens via een telexverbinding mogelijk is.
Grote interesse voor
nieuw systeem
Een tweede fase van de rekenmachine
(de Satco) is nog in ontwikkeling en zal
over ongeveer 2 jaar op Schiphol worden
geïntroduceerd. Deze omvat het auto
matiseren van de „flight progress
boards", zodat de verkeersleider de door
de machine berekende vluchtgegevens
automatisch gepresenteerd krijgt.
Bovendien zal deze apparatuur in staat
zijn de bijzonderheden van de verschil
lende vluchten met elkaar te vergelijken
en te signaleren waar en wanneer zich
in het verkeer conflictsituaties zouden
kunnen ontwikkelen indien door de ver
keersleider geen corrigerende instructies
zouden worden gegeven.
Een derde stap, die langere tyd in be
slag zal nemen, is de ontwikkeling van
een zgn. „clearance computer", een re
kenmachine die, wanneer zich een ver-
keersconflict zou voordoen, snel uitre
kent welke weg men het vliegtuig dient
te laten volgen om het door de machine
ontdekte botsingsgevaar te voorkomen.
Het tot nu toe beschreven gedeelte van
het systeem is gebaseerd op het invoeren
van gegevens, verkregen van vliegplan-
nen, vertrek- en positiemeldingen. De
positiemeldingen worden, althans op niet
te grote afstanden van de grote luchtha
vens, tegenwoordig veelal verkregen door
het „zien" van het luchtverkeer met be
hulp van radar.
Als toekomstige ontwikkeling staat ook
ook het direct invoeren van radar-gege-
vens voor ogen, waarmede zou worden
bereikt, dat het beeld van de Satco-ma-
chine elke 5 a 10 mbinuten (n.l. bij het
passeren van bakens), wordt ververst,
doch bijv. iedere 10 seconden aan de
hand van de ontvangen radarecho's.
Het Satco-systeem heeft ook interna
tionaal veel belangstelling. Op de in ok
tober 1958 te Montreal gehouden verga
dering van de IC AO (International Civil
Aviation Organization) werd een lezing
aan dit Nederlandse systeem gewijd.
Een Nederlands voorstel om een aantal
essentiële factoren te standaardiseren
teneinde internationale samenwerking
tussen verkeersleidingscentra met auto
matische apparatuur mogelijk te maken,
werd algemeen aanvaard.
Kunstzon regelt de lengte van de dag
(Van onze Amsterdamse correspondent)
In de afgelopen acht jaar zijn bijna 4 miljoen gulden gestoken in de Amster
damse dierentuin Artis. Het grootste deel van dit bedrag is verloren gegaan in
een nieuw rioleringssysteem, in herstel van gebouwen en in vernieuwing van de
paden. Allemaal zaken die de meeste bezoekers zijn ontgaan. Sinds gisteren echter
heeft Neerlands oudste dierentuin die wat dierenverzameling betreft tot de
beste van Europa behoort de beschikking over een vogelhuis, dat directeur
dr. E. F. Jacobi terecht een vogelparadijs noemde.
Het oude vogelhuis dat uit 1908 da
teerde is een jaar gesloten geweest. De
gevederde bevolking werd onderge
bracht in nood-verblijven, die over de
gehele dierentuin waren verspreid. Tot
zelfs in de hokken van de wolven von
den zij gastvrijheid. Inmiddels werd het
vogelhuis geheel vernieuwd en gemoder
niseerd. Dr. Jacobi is zo trots op zijn
aanwinst dat hij gisteren voor de ope
ning een groot gezelschap genodigden,
onder wie wethouders en leden van de
gemeenteraad en van Provinciale Staten
naar zijn dierentuin had gelokt.
Het nieuwe vogelhuis is dan ook een
aanwinst om trots op te zijn! De ver
lichting die vroeger op de wandelgang
was geconcentreerd is thans geheel ge
richt op de kooien zelf. De volières - 50
in getal - zijn alle voorzien van bassins
waarin de dieren kunnen baden en fon-
tijnen waar zij hun „douche" kunnen
nemen. De aankleding is zo natuurge
trouw mogelijk gemaakt. Omdat het me
rendeel van de dieren uit tropische en
sub-tropische vogels bestaat heeft men
ook voor het grootste deel planten uit
deze streken gebruikt. Vrijwel alle plan
ten komen uit eigen kassen; de geza
menlijke waarde bedraagt ongeveer 10
duizend gulden.
Een aantal kooien moest in plaats van
gaas voorzien worden van glas, omdat zij
een eigen klimaat hebben. Het vogelhuis
kent overigens ook een eigen daginde
ling. Door een technisch foefje kan men
het daglicht tot ieder gewenst uur ver
lengen, hetgeen noodzakelijk is om vo
gels die lichtverteerbaar voedsel kragen
zolang mogelijk te laten eten. Tenslotte
wordt het licht heel geleidelijk aan ge
temperd opdat alle vogels evenals in de
natuur de gelegenheid krijgen een slaap
plaats op te zoeken. Bij wijze van ex
periment zijn twee zeer grote kooien
opengelaten. Men speculeert erop dat de
vogels in hun vertrouwde omgeving zul
len blijven en niet in de iets donkerder
publiekruimte zullen vliegen.
De bewoners van het vogelhuis vor
men een collectie, die men slechts in
weinig dierentuinen aantreft. Er zijn
ongeveer 1000 exemplaren in ruim 200
verschillende soorten. Er bevinden zich
De Dortmunder kunstschilder
Ernst Reininghaus is een kruistocht
begonnen tegen bepaalde uitwassen
in de hypermoderne schilderkunst.
Hij begon zijn tocht in zijn woon
plaats. waar hij in het openbaar
binnen 55 minuten ,.De geboorte
van een modern kunststuk" liet
zien. Hij deed dit door verf op een
stuk linnen van een vierkante meter
te gooien en uit te strijken. Reining
haus wil zijn actie in andere steden
van Duitsland en ook over de gren
zen voortzetten. Het zal hem heel
wat linnen en verf kosten
Tactische zet tegenover het Zuiden
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Kennedy, de pasgekozen kandidaat van de Amerikaanse democratische partij,
is gisteren voor de dag gekomen met een grote verrassing: hij heeft Lyndon
Johnson, de leider der democraten in de senaat bereid gevonden de kandidatuur
voor het vice-presidcntschap te aanvaarden. Dit betekent dat de democraten de
verkiezingen ingaan met een bijzonder sterk tweetal, met een combinatie die
naar het oordeel der politieke strategen, bijna te mooi is om waar te zyn. Men
had verwacht dat Kennedy als tweede man zou kiezen Senator Symington van
Missouri, gouverneur Orwell van Minnesota of Senator Jackson, uit de staat
Washington. Men had wel eens de opmerking gehoord dat Kennedy-Johnson een
droomcombinatie zou zyn, doch vrijwel niemand had gedacht dat die droom in
vervulling zou gaan. Johnson had in alle ernst verklaard, dat hij niet voor een
tweede post in aanmerking wenste te komen, dat hy het leiderschap der demo
craten in de senaat belangrijker achtte dan de functie van vice-president.
Voor Johnson moet deze beslissing een
opoffering betekenen, doch zoals hijzelf
zeide, gevoelde hij dat hy niet mocht
weigeren, toen Kennedy en vele anderen
in de partij hem verzochten de eigen
wensen opzij te zetten.
Kennedy is zichzelf trouw gebleven
door alles in het werk te stellen om met
deze allersterkste combinatie voor de dag
te komen. De jonge senator toonde hier
mee opnieuw, dat hij zo weinig mogelijk
aan het toeval wil overlaten. De zuide
lijke staten waren vrij ontevreden over
het partijprogramma, omdat daarin de
paragraaf over de burgerrechten was
opgenomen, die naar de smaak van de
conservatieve rasscheiders in het zui
den veel te ver gaat. Het leek mogelijk
dat enkele zuidelijke staten in november
met een eigen kansloze kandidaat voor
het presidentschap te voorschijn zouden
komen. De stemmen dier staten zouden
daardoor voor Kennedy verloren zijn
gegaan. Maar ook indien men niet met
een eigen kandidaat zou komen, dan nog
moest men vrezen dat het enthousiasme
in het zuiden om voor een democrati
sche overwinning te vechten, niet groot
zou zijn en dat betekende een zeker ri
sico wanneer de race tegen Nixon span
nend zou worden. Thans echter, nu de
gezaghebbende zuiderling Johnson een
combinatie met Kennedy vormt, kan de
democratische partij veel meer steun
van de zuidelijke staten verwachten.
Men moet echter niet denken dat Ken
nedy als partner een man heeft aange
wezen, die de rasvooroordelen uit de
zuidoostelijke staten deelt. Johnson is
vertegenwoordiger van Texas en deze
staat is beslist ruimer van opvatting ten
aanzien van de negers dan de waarlijk
donkere zuidoosthoek. Maar Johnson is
conservatief en toont begrip voor de
moeilykheden in het zuidoosten en is
van oordeel dat de emancipatie der ne
gers zich geleidelyk en niet abrupt dient
te voltrekken.
kostbare dieren onder, zoals de beroem
de Zuidafrikaanse rotshanen, waarvan
Artis vier jonge dieren van heeft weten
te bemachtigen. Het aantal colibri's is
nog klein, maar wordt aangevuld zodra
het weer de vangsten in Brazilië toelaat.
De Afrikaanse suikervogels en honing-
zuigers zijn er in grotere aantallen ten
toongesteld, de toekans zyn er in twaalf
soorten, waaronder de toekan baardvo-
gels, die vrijwel nergens zijn te zien.
Verder zyn in het nieuwe vogelhuis o.a.
bijna 60 soorten papegaaien, meer dan
100 soorten zangvogels, vijf soorten neus
hoornvogels en tientallen soorten dui
ven. patrijzen en kwartels.
Tijdens de openingsplechtigheid her
innerde de voorzitter van het Kon.
Zoologisch Genootschap Natura Artis
Magistra jhr. J. Six van Hillegom aan de
bewogen geschiedenis van de altijd in
geldnood verkerende dierentuin, en wel
in het bijzonder aan het feit dat de va
der van burgemeester Van Hall destijds
door het uitschrijven van een obligatie
lening Artis voor de toekomst heeft doen
behouden. Behalve het vogelhuis is de
laatste tijd het openluchtterrarium op
geknapt en zijn de roofdierengalerij, de
quarentaine inrichting en de kraamka
mer voor roofdierenbaby's die door hun
moeders zijn verstoten verbeterd. In uit
voering is thans een prachtige pinguin-
rots, terwijl de restauraties van het nijl
paardenhuis en de kleine zaal van het
aquarium in voorbereiding zijn.
VIERDE KLM-DC-8
IN KEULEN GEDOOPT
(Van onze Haagse redactie)
Gisterochtend hebben wij een vlucht
van Amsterdam naar Keulen gemaakt,
die letterlijk zo vliegensvlug verliep dat
wij met één kauwgummetje toekonden
voor de start zowel als voor de landing.
De reis was bedoeld om het vierde van
de 12 door de KLM bestelde DC-8 vlieg
tuigen te dopen.
Dit viermotorige straalverkeersvlieg-
tuig is in Keulen gedoopt met de naam
van de uitvinder van de viertactmotor
Nikolaus August Otto. Deze Duitse
aanvankelijk voor koopman opgeleide
uitvinder begon zyn experimenten pre
cies 100 jaar geleden en in 1876 bracht
hy zyn vinding, de eerste verbrandings
motor ter wereld, aan het lopen. Zy had
het aanzien van een worstsny machine
in een slagerswinkel en is nog te bezich
tigen in de fabriek die als gevolg van
Otto's vinding ontstond. De Klöckner-
Humboldt-Deutz A. G. te Keulen is
thans een machtig concern met 22 000
werknemers. Vooral de scheeps- en die
selmotoren ervan zijn wereldberoemd.
Ongeveer 100 Nederlanders o.w. vele
directeuren van scheepvaartmaatschap
pijen en scheepswerven waren uitgeno
digd het doopfeest in Keulen te komen
meemaken.
„Grijs haar"
Johnson is niet alleen belangrijk, om
dat niemand beter dan hij de eenheid
van de partij zal kunnen bewaren. Hij is
tevens de man, die zorgt voor voldoen
de „grijs haar" in dit team. Sommigen
achten Kennedy rykelyk jong, welnu
Johnson, die 52 jaar telt, is een gerijpt
en bezadigd staatsman. Al komt hij niet
uit het middenwesten, toch is hij vol
doende expert op het gebied der land
bouwproblemen om een aantrekkelijke
figuur te zijn voor de boerenkiezers, die
in het algemeen tamelijk ontevreden
zijn over de republikeinen en daarom
geneigd om over te lopen naar de demo
craten.
Zouden Kennedy en Johnson er inder
daad in slagen tezamen de uitvoerende
macht in handen te krygen, dan zal
Kennedy in zyn vice-president een fi
guur hebben met een uitzonderlijk grote
invloed in de Senaat, zijn oude werkter
rein. Officieel is de vice-president voor
zitter van de Senaat en de samenwer
king tussen Witte Huis en Capitool is
dan byna automatisch verzekerd. Ook
dit is een zeer aantrekkelijke kant van
de kandidatuur van Johnson.
Johnson is echter niet populair by de
vooruitstrevende stadsbevolking in het
noorden en evenmin by de negers, die in
hem toch op zyn minst een halve zui
derling zien. Daarom zal aan Kennedy
de taak toevallen deze segmenten der
Amerikaanse bevolking tot enthousiasme
op te zwepen. De krachtige, vooruitstre
vende paragraaf over de burgerrechten
uit het party programma, zal hem daar-
by zeer te stade komen.
Toen Nixon hoorde dat Kennedy tot
kandidaat was gekozen, verklaarde hy
uiteraard dat hij in staat zou zyn in
november van hem te winnen, doch hy
zeide terstond, dat de race spannend kan
worden. Voor de republikeinen is het
echter slecht nieuws dat Kennedy erin
is geslaagd zulk een uiterst bekwaam
partner aan te monsteren.
Nog een droom
Ook In het republikeinse kamp heeft
men een droomcombinatie, te weten Ni
xon met als tweede man Rockefeller.
Rockefeller heeft met de meeste nadruk
altijd verklaard, dat hy niet bereid is
vice-president te worden, doch men kan
erop rekenen, dat in de komende dagen
nogmaals pressie op hem zal worden uit
geoefend in het belang van zijn party.
Objectief gesproken moet men vast
stellen dat de combinatie, die thans is
gevormd zeer sterk is, maar dat neemt
niet weg dat Kennedy de race naar het
presidentschap is begonnen meteen kei
harde en voor velen onaangename be
slissing. De liberale elementen in de de
mocratische party zyn beslist niet in
genomen met Johnsons kandidatuur,
maar tenzy Rockefeller een prominente
plaats gaat innemen in het kamp der
tegenstanders, is deze harde beslissing
weinig riskant voor Kennedy. Immers,
die teleurgestelde liberalen kunnen on-
mogeiyk over hun hart verkrygen om te
gaan stemmen voor Nixon, voor wie zy
een grote afkeer gevoelen. Het zou na
tuurlijk reeds ongunstig zyn, indien de
liberalen uit teleurstelling van de stem
bus wegbleven, maar Kennedy heeft
kenneiyk ^enoeg zelfvertrouwen om te
geloven dat hy de vooruitstrevenden er
van kan overtuigen, dat hy zelf althans
een kandidaat naar hun hart is.
