JOHN KENNEDY DEMOCRATISCH
KANDIDAAT VOOR WITTE HUIS
Veiligheidsraad besluit tot militaire
steun
WEERBERICHT
Zijn er nog wel
koningen en
knechten
in de Tour?
Reeds in eerste instantie kreeg
43-jarige senator alle stemmen
Weinig sensatie
Toestand in Kongo blijft verivard
Belgische troepen zullen zieh
terugtrekken zodra rust is hersteld
(Site/ zïlteti ws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 14 JULI 1960
No. 30098
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur E. A. E. van DishoecK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wltte Smeel Leiden - Qlr0 n° 57055
Hoofdredacteur J. Brouwer f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
EEN LUIDE KREET OM LEIDERSCHAP
Hebt U deze
blik achter de
schermen gemist?
Jammer!
ENKELE BUIEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Wisselende bewolking met enkele
buien. Matige, tot vrij krachtige wind
tussen zuidwest en west. Iets lagere tem
peraturen in het binnenland.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
15 JULI
Zon op: 4.37 uur; onder: 20.54 uur.
Maan op: 0 uur: onder: 12.58 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 8.08
uur en 20.37 uur.
Laagwater te 3.52 uur en 16.14 uur.
Dit blad bestaat uit 24 pagina's.
Na gesprek met minister:
Botertoeslag met
20 cent omlaag
(Van onze Haagse correspondent)
Na de bespreking welke het bestuur
van het Produktschap voor Zuivel gis
termiddag met de minister van Land
bouw en Visserij, mr. V. G. M. Mary-
nen, heeft gehad, heeft het bestuur van
het Produktschap besloten de toeslag
op de binnenlandse boter te verminde
ren tot 80 cent per kilogram. Vier we
ken geleden werd een toeslag van f. 1
per kg. ingevoerd om het binnenlandse
boterverbruik te stimuleren.
Het bestuur van het Produktschap
heeft met enige voorzichtigheid over
wogen, dat de afzet In binnen- en bui
tenland reden schijnt te geven tot enig
optimisme, waarbij men er de nadruk
op legt, dat bij de huidige vooruitzich
ten in de export een relatief hoog bin
nenlands verbruik gewenst blijft. Een
zekere verlaging van de toeslag is
echter ook volgens het Produktschap
niet onredelijk, gezien de grote bedra
gen, welke daarmee ten laste van het
Zuivel- en Landbouwegalisatiefonds ge
moeid zijn.
Voor de invoering van de toeslag be
droeg het binnenlandse boterverbruik
ongeveer 800 ton per week. Wanneer
het binnenlands boterverbruik tenge
volge van de prijsverlaging gestegen
zou zijn met 50 nauwkeurige cij
fers ontbreken nog betekent dit een
wekelijkse last van een miljoen twee
honderdduizend gulden. Het ligt in de
bedoeling de verlaging van de toeslag
op zeer korte termijn te verwezenlij
ken, zo mogelijk vandaag reeds. Een
en ander hangt af van de snelheid,
waarmee de maatregelen door tie bo-
tercontrolestations kunnen worden ge
troffen.
BOTERPRIJS STIJGT 5 CENT
De verlaging van de toeslag op in
het binnenland verkochte pakjes boter
van een gulden tot tachtig cent per
kg., waartoe het Produktschap voor
Zuivel gisteren heeft besloten, gaat
vandaag in. De maatregel heeft ten
gevolge. dat de prijs van een halfponds-
pakje boter met vyf cent stygt.
De Belgische waarnemers voegen er
aan toe, dat het bovendien zeker is,
dat de Kongolese bevolking zich zelve
geterroriseerd voelt door de muitende
Kongolese soldaten. De Kongolese mi
nister van voorlichting, Kashamoera,
die een verderfelijke rol speelt, zeide in
het Kongolese parlement, dat België
aan Kongo de oorlog heeft verklaard,
terwijl de minister van buitenlandse
zaken Bomboko er mee instemde, dat
Belgische en Amerikaanse troepen in
Neder-Kongo zouden samenwerken om
de orde te herstellen. Het is volkomen
belachelijk, aldus deze Belgische waar
nemers in Brussel, dat een volslagen
machteloze regering in Leo aan Bel
gische troepen het ultimatum zendt om
„binnen twee uur" opnieuw naar hun
bases te vertrekken er te blijven, ter
wijl de meeste Kongolese leiders zelf
vrezen, dat zij door muitende soldaten
zouden kunnen worden vermoord.
Strijd om de macht
In Brussel hebben de uit Leopold-
stad teruggekeerde Belgische ministers
van Afrikaanse zaken, Ganshof van der
Meersch en De Schrijver, verklaard, dat
zij Loemoemba niet hebben kunnen ont
moeten en dat de regering sterk is ver
deeld. Het is thans duidelijk, dat de ge
matigde tendens van Bomboko en zijn
vrienden op het ogenblik een heftige
strijd voert om de macht tegen de bij
kans communistische tendens van
Loemoemba en Kashamoera. De be
zetting van de blanke wijk van Leo, van
het vliegveld te Ndjili en van de oevers
van de Kongostroom is militair even
goed geslaagd als de bezetting van Eli-
sabethstad. Een Franse radio-reporter,
Jean Alexandre, maakte de reportage
van zijn leven.
Hij stond namelijk midden in de
branding vlak bij het vliegveld. Deze
radioreportage werd gisteravond door
alle Belgische zenders uitgezonden. Men
hoorde de schoten, maar reeds na en
kele minuten werd het enorme gejuich
gehoord van de ontzette honderd Bel
gische vluchtelingen, die in de hall van
de luchthaven door muiters waren be
dreigd. Deze radioreportage, een mees
terlijk stukje vakmanschap, was het
meest pakkende document, dat totnutoe
in het Kongolese drama zo duidelijk kon
worden meegeleefd.
Tot zover onze Brusselse correspon
dent. Zie voor slot pag. II.
9 Slot op pag. 2
Het Belgische
standpunt
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Woensdag is dan eindelijk het heerlijk avondje gekomen, waarop de
democraten vier jaar hebben gewacht. De bijna nog jongensachtig
uitziende Kennedy kreeg de koek, Johnson en Stevenson de gard.
Kennedy, de 43-jarige senator van Massachusetts, is er namelijk in
geslaagd reeds bij de eerste stemming op de democratische partijcon
ventie te Los Angeles de benoeming in de wacht te slepen tot demo
cratisch kandidaat voor de presidentsverkiezing, die november aan
staande in Amerika zal worden gehauden. Hij had daarvoor nodig
een minimum van 761 stemmen. Kwart voor twee 's nachts (Washing-
tonse tijd) passeerde hij dit getal, toen de staat Wyoming hem al zijn
vijftien stemmen gaf. In totaal verwierf Kennedy ongeveer achthon
derd stemmen, doch zoals gebruikelijk begonnen daarna de staten
die voor andere kandidaten hadden gestemd, hun steun te veranderen
in het voordeel van Kennedy. Doorgaans is het resultaat, dat de con
ventie tenslotte zich unaniem verklaart voor de man die de overwin
ning heeft behaald.
Een grote sensatie heeft de conventie
overigens tenslotte niet opgeleverd. Het
leek enigszins op een bokswedstrijd,
waarin gedurende de eerste ronde de be
slissing valt door een knock out. Ook
de eerste stemming was niet opzien
barend: Kennedy behaalde in diverse
staten enige stemmen meer dan officieel
werd verwacht en het was daardoor al
spoedig duidelijk, dat hy het nodige
aantal zou halen. Doch zonder die mee
vallers zou dit ook wel zijn geschied.
De conventie dient echter niet alleen
om een kandidaat voor het president
schap te kiezen, doch ook om propa
ganda te maken voor de partij, die de
conventie houdt. Miljoenen Amerikanen,
die de conventie via de televisie zagen,
zullen echter niet al te zeer in opwin
ding zijn gebracht door de eerste spre
kers van woensdagavond. Of een rede
naar nu de bekende nationale kandi
daat aanbeval, ofwel de favoriet van een
deelstaat, die toch geen kans maakte,
al deze figuren werden in clichétaal ge
prezen als de grote leiders, die Amerika
nodig heeft.
Méér leiderschap gevraagd
Eén ding was echter wel opvallend:
alle sprekers tezamen vormden een luide
kreet om leiderschap na een periode van
acht jaar, waarin het in de Verenigde
Staten aan krachtige leiding heeft ont
broken.
Het duurde tot tegen elven voordat
het publiek in de zaal alsmede de tele
visiekijkers over geheel Amerika wer-
gelijk geraakt, ja geëlektrificeerd wer
den door een rede, die eindelijk geen
clichétaal bracht. Dat was de speech,
waarmee senator Eugene Maccarthy de
kandidatuur voorstelde van Adlai Ste
venson.
Pleidooi voor Stevenson
Deze spreker hield een krachtig plei
dooi tot de vergadering om het niet bij
de eerste stemming tot een beslissing
te laten komen. Bij de eerste stemming
zijn vele afgevaardigden gebonden door
allerlei verplichtingen en afspraken. Bij
de tweede stemming zou men veel vrijer
zijn- om het geweten te doen spreken.
De aanhangers van Stevenson legden
de nadruk op de geweldige populariteit,
die hun kandidaat nog steeds bij het
volk van de Verenigde Staten bezit. Zij
hadden het gevoel dat Kennedy de par
tijorganisaties der diverse staten knap
had bewerkt, doch dat Stevenson's steun
van de massa daardoor niet tot zijn
recht was gekomen. McCarthy, die men
vooral niet moet verwarren met zijn
overleden naamgenoot, noemde Steven
son favoriet en kandidaat van het Ame
rikaanse volk, ja van de gehele wereld.
Stevenson, aldus McCarthy, zou de lei
der kunnen zijn, die Amerika kan be
hoeden tegen de erosie van de geest.
De aanhang van Stevenson op de tribu
nes bleek enorm groot. Eindelijk stond
daar een spreker op het podium, die
contact had met de zaal en de demon
straties, die volgden, waren veel vuriger
dan het plichtmatig gehos en getoeter,
dat was gevolgd op de kandidaatstel
ling van andere pretendenten. De voor
zitter kon tenslotte alleen de orde her
stellen door de lichten in de zaal te
laten doven, een vrij gevaarlijke proce
dure, die echter bijzonder effectief bleek.
Daarna steunden bekende democraten
Stevenson's kanditatuur: oud-senator
Lehman van New York, Anderson, de
plaatsvervangend gouverneur van Ca-
lifornië, en tenslotte mevrouw Eleanor
Roosevelt, die wees op de geweldige ver
antwoordelijkheid, welke op een Ameri
kaans president rust, alsmede op de ver
antwoordelijke taak, die de kandidaat
stelling ondanks alle luidruchtigheid in
feite is.
De overwinning van Kennedy moet0_r
men toeschrijven aan het harde werken en verschillende andere kandidaten.
van deze kandidaat, die reeds vier jaar
lang op deze zege had aangestuurd. Ken
nedy heeft zich daarbij een bekwaam
politicus getoond, die de kunst verstond
vroegtijdig met diverse locale macht
hebbers tot een akkoord te komen. Te
vens heeft hij bij de voorverkiezingen,
dank zij een kostbare campagne, doch
tevens dank zij een onmiskenbare
charme, vele kiezers voor zich weten te
winnen.
De vreugde van Kennedy's aanhang
na het behalen van de overwinning, was
buitengewoon groot. Minutenlang kwa
men delegaties, die direct voor hem
hadden gestemd, niet tot bedaren. Dit
enthousiasme overtrof nog de stampij,
die Stevenson's aanhangers enige uren
daarvoor in deze zaal hadden gemaakt.
Men werd werkelijk wild toen Kennedy
eindelijk in de zaal verscheen.
Senator Johnson heeft als sportief
verliezer het besluit van de conventie
,jnet geheel zijn hart" aanvaard. Ste
venson zei, dat hij Kennedy's overwin
ning had verwacht. Op de vraag wat
zijn plannen zijn, antwoordde Steven
son, dathij zijn land wil dienen op iedere
wijze waartoe hij in staat is. Kennedy
heeft eens gezegd, dat Stevenson zijn
minister van Buitenlandse Zaken zou
kunnen worden.
Voordat de conventie besloot Kennedy
met algemene stemmen tot kandidaat
te benoemen, was de uitslag: Kennedy
845 stemmen. Johnson 409 stemmen.
Stevenson 79 stemmen en Symington 45
stemmen. De overige stemmen waren
uitgebracht op „de uitverkoren zonen"
Prins Bernhard heeft gisteren in
Amsterdam voor de tiende maal de
zilveren anjers uitgereikt. Hier
speldt de Prins de onderscheiding
op bij de 62-jarige beeldhouwer
J. G. Wertheim. initiatiefnemer en
secretaris van de populaire stich
ting Openbaar Kunstbezit",
(Van onze Brusselse correspondent)
Men wacht in Brussel met enige spanning op de tekst van de reso
lutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties betreffende de
toestand in Kongo. De raad zou gisteravond bijeenkomen om de toe
stand in Kongo te bespreken. Tot gisteravond heeft de Belgische
minister van Buitenlandse Zaken Pierre Wigny aan de Belgische am
bassadeur bij de Verenigde Naties, Walter Loridan, de voormalige
ambassadeur van België in Moskou, het dossier van de Belgische
interventies in Kongo laten overseinen.
regering van Leopoldstad om deze geste
niet afgekeurd.
3) De Belgische militaire interventie
is beperkt in de tijd en in haar objec
tief, Wanneer de toestand rustig wordt
en werkelijke garanties zijn verstrekt
door een regering, die de orde kan
handhaven, speciaal wat betreft de vei
ligheid der Europese bevolking, zullen
de Belgische troepen zich op hun bases
terugtrekken. Maar na de verschrik
kingen, die vele Europese burgers heb
ben meegemaakt, is volgens het Bel
gisch memorandum méér nodig dan
verbale verklaringen en oproepen tot
kalmte, die geen weerklank vinden bij
de nog steeds muitende soldaten van de
gewapende macht.
Het standpunt van de Belgische rege
ring is in het kort als volgt:
1) De Belgische regering heeft lang
gewacht voor zij haar troepen liet in
terveniëren om de orde in de steden en
centra te herstellen. Eerst toen doden
waren gevallen, onder meer de Itali
aanse consul van Elisabethstad, traden
de Belgische troepen op.
2) De centrale regering van Leopold
stad heeft bewezen, dat zij niet het
minste gezag had. Het is zo, dat pre
mier Loemoemba en president Kasavoe-
boe in Loeloeaburg, de hoofdstad van
de Kasai, een schriftelijke verklaring
ondertekenden, waardoor zij er mee in
stemden. dat de Belgische troepen nog
gedurende twee maanden in deze pro
vincie zullen blijven om de orde te
handhaven. De premier van de provin
ciale regering van Katanga Tsjombe gaf
schriftelijke toestemming aan de Bel
gische troepen om op te treden. De heer
Tsjombe werd totnutoe door de centrale
4) De Belgische regering zal ieder re
delijk voorstel voor het herstel van de
orde in Kongo door een UNO-troepen-
macht aanvaarden, ook wanneer troepen
van Ghana worden gezonden, onder de
vlag van de VN. België respecteert ver
der de onafhankelijkheid van Kongo.
Russisch veto?
Men verwacht, dat de Veiligheidsraad
hedenmiddag, zoals het vaak gebeurt,
door het veto van de Russen zal wor
den geremd, in geval een resolutie wordt
voorgesteld, die enigszins gunstig is voor
de Belgen. Wanneer de resolutie in de
Veiligheidsraad de nodige zeven stem
men niet verkrijgt, zal zij naar de Alge
mene Vergadering worden verwezen,
waar zij door een meerderheid van 2/3
der stemmen moet worden aanvaard.
Het wordt dus waarschijnlijk een maat
voor niets. De politieke toestand is in
Kongo intussen nog steeds verward.
Terwijl Loemoemba en Kasavoeboe een
heftig telegram aan de VN zonden,
nam de minister van verkeer maatrege
len met zijn Belgische ambtenaren om
het treinverkeer weer op gang te bren
gen. Twee Kongolese ministers gingen
met de Belgische generaal Gheysen on
derhandelen om tot een „staakt het
vuren" te komen op het vliegveld van
Leopoldstad. In een strijd van 48 mi
nuten tegen de Belgische parachutisten,
die het vliegveld bezetten, liepen de
Kongolese muiters weg of werden ont
wapend.
In Katanga ofschoon de onafhan
kelijkheid van deze provincie niet is er
kend hebben de staatspresident Ka
savoeboe en premier Loemoemba met
hun vliegtuig niet Kunnen landen. Zy
werden door een minister van de rege
ring Tsjombe, het stamhoofd Moenon-
go, verplicht het luchtruim van Ka-
tanga te verlaten. Terwijl Moenongo
uiterst vriendelijk via de radio van het
vliegveld met Kasavoeboe sprak, zeide
hij dat Loemoemba nooit meer een voet
in Katanga zal zetten
Het is dan ook zeer de vraag wat het
dreigende en anti-Belgische telegram
van Kasavoeboe en Loemoemba aan de
VN waard is. Door hoeveel Kongolese
ministers en parlementsleden werd het
goedgekeurd?
Het Braziliaanse vliegdekschip
..Minas Gerais", dat bij Verolme
wordt verbouwd en gemoderniseerd
nadert de voltooiing. Over enkele
dagen hoopt men de proefvaart te
houden. Er is reeds een 800 man
tellende bemanning aan boord.
Vliegtuigincident voor
Veiligheidsraad
De Sovjet-Unie heeft verzocht de Vei
ligheidsraad onmiddellijk bijeen te roe
pen ter bespreking van de kwestie „van
nieuwe agressieve daden van de Ameri
kaanse militaire luchtmacht tegen de
Sovjet-Unie en die een bedreiging voor
de algemene vrede vormen".
In het telegram van minister Gromyko
aan Hammarskjold wordt gezegd, dat de
Sovjetregering verwacht dat de Veilig
heidsraad, die tot voornaamste taak
heeft de internationale vrede en veilig
heid te bewaren, onmiddellijk de kwestie
van de voortgezette provocerende daden
van de Verenigde Staten zal bespreken
en in dit verband die maatregelen zal
treffen, welke nodig zullen zijn om een
einde aan deze daden te maken.
President Eisenhower heeft in New
port Rhode Island, waar hij met vakan
tie is. een verklaring uitgegeven, waarin
hij het neerschieten van het verken
ningsvliegtuig door de Russen een wille
keurige daad noemt. HU zei dat Ame
rika bereid is de zaak in de veiligheids
raad te bespreken. Amerika zou daar de
aandacht vestigen op „de wetteloze han
delingen en de roekeloze dreigementen
van de Sovjet-regering".
Uit het Leidsch Dagblad van
I 14 July 1860
H Donderdag werd voor het Pro- g
H vinciaal Geregtshof in Zuid-Hol- 1
H land behandeld de zaak van J. j§
g Straatman, muziekhandelaar te g
§j Leiden, beschuldigd van moedwil-
H lige brandstichting in een gebouw,
g waardoor te voorzien was dat men- i
M schenlevens in gevaar konden wor- g
1 den gebragt.
1 De adv.-generaal Mr. Fran- s
g cois heeft in eene zeer breedvoe-
H rige rede de schuld volgehouden 1
en getracht aan te toonen. dat hier g
g bewezen was: dat er moedwillige g
g bratidstichting had plaats gehad fj
Hij requireerde diensvolgens tegen j§
f§ den beschuldigde de straffe des ff
g doods, uittevoeren binnen de stad g
g Leiden.