Vreemde culturen in kinderhanden
MENSEN KOMEN EN GAAN....
Op een waterglijder de lucht in
D1
ZATERDAG 9 JULI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
I/i Leids Volkenkundig museum
bespelen scholieren de gamelan
fiegin van recreatie aan het nieuwe Zeeuwse méér
HOE WERKT HET?
DE FOTOSONDE
xMmo;
[fotocamera
lenzenstelsel!
uitzending sprake was. De uitzending-
in-voorbereiding draagt eveneens een
feestelijk karakter.
In dit prorgamma wordt aandacht ge
schonken aan een Indiase bruiloft. Kin
deren van de Indiase ambassade in Den
Haag zullen, gestoken in de kleder
dracht van hun geboorteland, „bruid en
bruidegom" geschenken aanbieden, zoals
dat gebruikelijk is in India en dansen
uitvoeren. Het instrumentale gedeelte is
ten opzichte van de voorgaande pro
gramma's meer naar de achtergrond
verwezen.
laten vallen zal er misschien bij velen
een licht zijn opgegaan. Dr. G. D. van
Wengen? Is hij niet de leider van dat
groepje kinderen uit Oegstgeest, dat m
het kinder-televisieprogramma van de
NCRV gamelan- en Surinaamse muziek
ten gehore bracht? Juist, dat is 'm.
In februari zagen vele duizenden kin
deren in Nederland een groepje leerlin
gen van een Oegstgeester Montessori
school ijverig de Javaanse gamelan be
spelen.
Weg slaperigheid
Deze kinderen was de eer te beurt ge
vallen zelf eens gehurkt achter een gong
of trom plaats te nemen. Zij deden het
maar wat graag! Sinds de kerstvakantie
oefenden ze geregeld in de hal van dat
„saaie" museum, dat nu opeens hele
maal niet zo stil meer was. Het was
gedaan met de slaperige rust. Er werd
muziek gemaakt, kinderstemmen schal
den door de lange gangen. Er werd bijna
drie maanden ijverig geoefend onder de
deskundige leiding van de Leidse con
servator.
NCRV enthousiast
Henk Veenstra, regisseur van de
NCRV kindertelevisie, hoorde ervan en
was meteen zeer enthousiast. Dankzij
voorgaande contacten met dr. Van Wen-
gen kon er een uitzending voor de tele
visie worden voorbereid. De kinderen,
die in het begin volkomen „blank" te
genover deze vreemde muziek met haar
eigenaardig ritme stonden, waren veel
enthousiaster dan men verwacht had.
Na de uitzending in februari volgde een
tweede, gewijd aan Suriname. Thans is
er een derde uitzending in voorbereiding.
Er bestaat bij de NCRV het plan ook in
het volgende seizoen met deze serie
voort te gaan, Vooral omdat het pro
grammaatje over Suriname nogal in de
smaak is gevallen, gezien de reacties, die
een Surinaams verjaardagsfeestje. Dit
sprak veel meer tot de kinderen dan de
soort „muziekles", waarvan in de eerste aangeeft Op een grote trom.
Spelelement
Dr. Van Wengen tracht in deze kin
deruitzendingen een belangrijk spel
element te brengen, zodat het voor kin
deren aantrekkelijker wordt er naar te
kijken. Op deze wijze komen zij in aan
raking met andere volken en leren zij de
verschillende levensgewoonten kennen.
Maar al te dikwijls vinden de ouderen
en dus ook hun kinderen andere cultu-
ren „gek" of „belachelijk". Het is nu
streven van dr- Van Wengen met
hem zijn er nog vele anderen de
mensen op een bepaalde manier ver-
IV trouwd te maken met die oude zeden en
gewoonten.
Als men nu de kinderen door middel
iii Ui iiiJWHMIii|Wil,,nir van muziek in nader contact brengt
met andere beschavingen, zodat zij ze
Dr. Van Wengen in gesprek met het groepje kinderen uit Oegst- beter zuilen begrijpen, komen de ouders
geest en omroepster Tan ja Koen tijdens de gamelan-uitbzending. er ook geheel anders tegenover te staan.
Zij zullen het nu niet meer zo gek en
(Van een onzer redacteuren) belachelijk vinden. Niet alleen behoeft
m dit te geschieden door middel van de
Museum-bezoek.——. muziek. Ook de kunstnijverheid kan
Netjes in de rij met de schoolklas of aan de hand van pa en ma. hiertoe bijdragen.
Voorzichtig in vitrines gluren en nergens aankomen. Denk ora je
kleren! Niet zo hard praten! Tournee
Vinden kinderen van de lagere school dat leuk? Ook voor de schoolradio verzorgt dr.
,,Ik denk het niet", zegt dr. G. D. van Wengen, conservator aan het Vail Wengej* programmas. Zijn hart
v t rs gaat vooral uit naar de muziek. Hij
Rijksmuseum voor Volkenkunde te Leiden. „Kinderen tot een jaar of treedt dan ook op als leider van het
twaalf, dertien moeten wel worden opgenomen in de sfeer van een Surinaamse orkest „Guyana", dat een
i ir, tournee door ons land maakt en Caraï-
museum, doch niet op bovengenoemde manier. Laat ze met toestem- x
r bische muziek ten gehore brengt. Drie
ming natuurlijk eens wel aan die vreemde voorwerpen komen. Laat jeden van dit uit acht man bestaande
ze eens op muziekinstrumenten slaan en blazen. Zo wordt een bezoek orkestje hebben hun medewerking ver-
aan het vroeger zo „saaie" gebouw tot een plezier". leend aanchet P^ramma, dat gewijd
r was aan Suriname. Tezamen met de
In het Volkenkundig museum zoekt men steeds naar nieuwe middelen leden van genoemd orkest heeft dr. Van
teneinde op prettige wijze zowel kinderen als ouderen in aanraking te Wengen het filmfestival in West-Berlijn
j i- bijgewoond, waar in verband met de
brenqen met ander culturen. j j
3 vertoning van de Nederlandse inzending
Het spreekt vanzelf, dat deze gedachten slechts zo nu en dan eens „Faja Lobi" van Herman van der Horst,
verwezenlijkt kunnen worden. Een museum is en blijft nu eenmaal een enkele muziekuitvoeringen werden ge-
plechtstatig gebouw, waar niet iedereen zomaar mag doen wat hij wil. geven-
Daar kan niemand iets aan veranderen. Zelfs een door de televisie
algemeen bekend geworden dr. Van Wengen niet. Volkomen geconcentreerd be-
En nu we het woordje televisie hebben dr. Van Wengen ontving. Het betrof hter sPelen de kinderen de gamelan,
terwijl dr. Van Wengen het ritme
MENSEN komen en gaan.
Niet alleen op deze wereld,
ook in onze steden.
Tientallen malen per dag rij
den treinen af en aan, duizen
den stappen in en uit, stromen
er over de perrons haastige
passagiers. Zij wandelen onop
houdelijk de stations binnen of
verlaten ze.
Het ijzeren paard van weleer
is getransformeerd in de vlie
gende Diesel: ondanks de onge
breidelde toeneming van het
autoverkeer zitten haar wagens
propvol, in veraband met vakan
ties nog voller dan anders.
DE deuren van de stations
hal zwiepen open en dicht.
Lange files aan de loket
ten, de kaartjesverkopers (koop
sters) beleven een drukke tijd,
de Spoorwegen varen er wèl bij
Dit fascinerende, constante,
beweeg van de „komende en
gaande man" (of vrouw) geeft
in zijn welsprekende veelzijdig
heid een treffend beeld van de
huidige, jachtige mensheid. Zij
rent, al of niet gedwongen, van
hot-naar-her, rusteloos voortge
stuwd als door een onzichtbare
macht.
Iedereen heeft 't immers éven
druk!
Nét op 't nippertje wordt de
trein gehaald, iedere minuut, ja
iedere seconde, is kostbaar.
Ge moet de mensen angstig
zien kijken naar de klok, als de
file té lang is of de ambtenaar
niet snel genoeg naar hun zin
de zaken afhandelt
i E treinen jagen naar de
„grote stad", waar vele
Leidenaars hun werk heb
ben.
Of ze jagen naar verre lan
den, waar „men" vakantie gaat
nemen.
Ze brengen ook vreemdelingen
naar hier, waar deze de „kleine
stad" komen bezien.
De „kleine stad" met haar vol
strekt „eigen" karakter, haar in
tieme „beslotenheid", haar spe
ciale eigenaardigheden.
Haar kerken, hofjes en grach
ten.
Temidden waarvan het goéd
is, tot rust te komen.
Want die rust zoekt de vreem
deling óók, als hij het station
uitkomt en zijn weg vindt naar
Rapenburg of Hortus, naar Pie-
ters- of Hooglandse kerk, naar
Foto Z. Forrai
een Persijnshofje, waar de stilte
zó groot is, dat de vreemdeling
en zélfs de Leidenaar er door
overweldigd wordt.
ZB vergeten er ól het dage
lijks rumoer om wat op
adem te komen door het
geen het „historische" Leiden
hun geeft.
Ze zijn dan allang de drukte
op het station vergeten.
Het station, dat hen straks
weer opslorpen zal in het wrie
melende massagewoel.
Leiden was éven een welda
dige pleisterplaats voor hen.
Ze konden zich een ogenblik
bezinnen en bewaren aan onze
stad de gelukkige herinnering
aan een stevig bolwerk van tra
ditie.
Mensen komen en gaan.
Wie kwamen en wie gingen,
slechts enkele van hun sihouet-
ten ziet ge hier voor U.
Maar de stroom duurt van des
morgens héél vroeg tot 's avonds
héél laat.
Dag-in-dag-uit!
FANTASIO
(Van onze Zeeuwse correspondent)
Ferdie Meulenberg is landbouwer van beroep en bestuurt zijn
kapitale boerderij van 60 ha. in de Oostpolder bij Kats (in Zeeland).
Op ongeveer één kilometer van zijn woning worden op het ogenblik
de werken voor het afsluiten van de Zandkreek uitgevoerd. Misschien
heeft dit de 23-jarige landbouwer aan het denken gezet. Hoe het ook
zij, het is in ieder geval wel duidelijk, dat Ferdie Meulenberg ook nog
andere dingen kan dan alleen maar ploegen en zaaien. Deze voor
uitstrevende Noord-Bevelandse landbouwer gaat namelijk eerstdaags
vliegen. Niet zo maar in een vliegmachine, nee in een waterglijder.
Het apparaat (want een machine is het niet) bouwt hij thuis in de
schuur helemaal zelf. Het is trouwens bijzonder simpel. Eigenlijk is
het niet meer dan een stoeltje met een paar drijvers er onder en een
propeller er boven. De propeller komt in een iets scheve stand
achter het stoeltje te zitten.
De fotosonde is een apparaat dat
vooral bij de archeologie (oudheid
kunde) gebruikt wordt om moeilijk
te bereiken plaatsen, zoals oude
grafkelders, te onderzoeken.
I prisma
spiegel
aansluiting
voor de lamp
prisma
lamp
steunpoot
Het apparaat is een
soort periscoop, waar
in een sterke lamp is
ingebouwd. De buis is
8m lang en voorzien
van een steunpoot.
Aan de buis kan een
fotocamera worden be'
vestigd voor het doen
van opnamen,
Wanneer u in dit apparaat gaat
zitten en een sterke motorboot trekt u
vooruit, dan gaat u zonder meer de
lucht in of u wilt of niet. Wanneer de
motorboot vaart mindert, daalt u weer
langzaam naar beneden. Ferdie heeft
deze sport van de Amerikanen afgeke
ken. Het voorttrekken kan natuurlijk
ock geschieden met een auto, als de
„vliegstoel" dan maar op wielen gezet
wordt in plaats van op drijvers. Fer
die Meulenberg heeft zijn apparaat al
in elkaar staan: een stoeltje van een
oude tractorzitting, het pijpwerk van
aluminium en de drijvers van lege
benzineblikken. Volgens de voorschrif
ten uit Amerika mag het hele ding 80
Ferdie Meulenberg op zijn zelf
gebouwde waterglijder.
kg wegen. Het apparaat van Ferdie
weegt er 45, zodat hij goede moed heeft
nog eens een hoogterecord te kunnen
breken. Alleen de propeller kostte wat
moeilijkheden. Deze schroef moet nl.
volgens de voorschriften 3% meter
lang zijn en hiervoor was in Nederland
niet het geschikte hout te vinden. In
de fabriek van Aviolande wordt nu
een aluminium propeller gemaakt. Over
14 dagen zal het nu moeten gebeuren.
Voortgetrokken door een van de drie
snelle speedboten, die Ferdie tot zijn
beschikking heeft, (één ligt er in het
water en twee liggen er in de schuur
tussen de tractoren en boerenwagens)
zullen naar hij hoopt de Noord- en
Zuidbevelandse boeren tot hun ver
bouwereerdheid de vliegende stoel bo
ven de dijk van de Zandkreek uit zien
komen. Ook overigens zit deze land
bouwer-watersporter niet stil, want
tussen zijn werk op de boerderij door
heeft hij kans gezien een waterski-
school op te richten en het zou wel
eens kunnen zijn, dat hij aldus als
eerste begonnen is de recreatie in de
Zandkreek ter hand te nemen. Ieder
een, tot in hoogste instantie toe, heeft
tientallen plannen voor het Zeeuwse
meer: overal worden lezingen gehou
den, maar overal ook rijzen de sociale
menselijke en economische problemen
huizenhoog. Niet echter voor Ferdie,
die eenvoudig een mogelijkheid zag en
deze direct op de juiste wijze benutte.
Het is nu zover, dat hij soms 30 leer
lingen tegelijk op zijn cursus heeft.
Plotseling beginnen nu ook de gemeen
tebesturen van de omliggende dorpen
dat in de gaten te krijgen.
De burgemeester van het ongeveer
6 km. verderop aan de Zandkreek lig
gende Wolphaartsdijk is daarop door
tastend opgetreden. Hij heeft voor Fer
die in de Zandkreek een startsteiger
met een loopbrug naar de wal laten
bouwen.
Nadat door seismische in
strumenten, of met een
elektrische detector de lig
ging van een grafkelder'is
aangetoond, wordt met een
drilboor een gat geboord
tot in de grafkelder.
Opname tijdens de uitzending,
welke gewijd was aan Suriname.
wordt de foto
sonde in het gat gesto
ken tot de steunpoot op
vloer stoot. Nadat
lamp is ontstoken
fotosonde rond-
De onderzoeker
dan in staat de gehele
rond te kijken. Met
camera kan een serie
opnamen gemaakt worden
in alle richtinaen.
GEDEELTE VAN FOTOSERIE
m
PLATTEGROND
Door samenvoeging van de
foto's krijgt men een totaal
overzicht van de grafkelder.
Ook is het nu mogelijk een
plattegrond te tekenen en
weet men tevens of er inte
ressante vondsten liggen, die
de moeite van het uitgraven
lonen.
j tech-v.dijk
