PANoraMA
VOETBALTOTO NOG VOLKOMEN
EEN GOK IN TWEEDE KAMER
Gezagscrisis in Kongo:
toestand is zorgwekkend
WEERBERICHT
De meeste kans op een niet
CENTRIFUGES
Aneurin Bevan
(62) overleden
Stamconflict op achtergrond -
Generaal Janssens naar Brussel
We merkten,
dat je als liftster
bijna niemand
kunt
vertrouwen...
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 7 JULI 1960
No. 30092
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
ONZEKERHEID DUURT NOG VOORT
55
(Van onze parlementaire redacteur)
Het Kamerdebat van gisteren heeft nog niet veel opheldering gebracht
over het lot van de voetbaltoto. Er is nog steeds de meeste kans, dat er
helemaal niets komt van een wettelijke regeling omdat er nergens een
meerderheid voor is. De onzekerheid duurt voort.
De AR en SGP zullen tegen het wetsontwerp stemmen.
Een aantal leden van de CHU zal ook tegenstemmen wegens de
dreigende gevaren voor de volksgezondheid. Een ander deel meent, dat
in het wetsontwerp, mits het niet ingrijpend wordt gewijzigd, een basis
voor overeenstemming aanwezig is.
hoging van de hoofdprijs tegen
houden.
De minderheid wil de meerderheid
dwingen, zei de liberaal mr. Berkhouwer
verwijtend. Hij meende van de minder
heid verdraagzaamheid te mogen ver
wachten omdat de minderheid niet wordt
gedwongen tot actieve deelneming aan
iets, dat zij niet kan aanvaarden. Daar
aan voegde prof. Romme toe, dat de ver
draagzaamheid van de meerderheid eist
de speelzin niet ruimer te kanaliseren
dan voor het doel nodig is.
Niet waard
De gehele KVP-fractie, verklaarde
prof. Romme, wenst een onbeperkte
hoofdprijs overeenkomstig de bestaande
praktijk. Het is echter duidelijk, dat dit
voor het kabinet niet aanvaardbaar is.
De toto is echter geen kabinetscrisis
waard. Gesteld voor de keus van geen
wettelijke regeling door verwerping van
het regeringsvoorstel of beperking van
de hoofdprijs, kiest de grote meerder
heid van de KVP-fractie het laatste.
Maar met 25.000 gulden zou het doel.
het kanaliseren van de speelzin en het
steunen van sport en liefdadigheid, niet
worden bereikt. Laat de regering in dit
opzicht niet een te groot risico nemen
om na enige jaren tot de overtuiging te
moeten komen, dat het maximum moet
worden verhoogd. De definitieve bepa
ling van onze stem, zei prof. Romme, zal
niet uitsluitend, maar in sterke mate
afhangen van de verhoging van de
hoofdprijs, die het kabinet aanvaard
baar zal achten.
Vandaag antwoordt minister Beer
man. (Voor een Kamerverslag zie men
elders).
In kleurige kostuums gestoken kota\een charmant kaaskoninginnetje,
missies, stralende bloemenmeisjes, \vertégenwoardigers van departe-
weigert te
P.v.d.A.
„loven en bieden"
Een grote meerderhreid van de PvdA-
fractie wenst een onbeperkte hoofdprijs,
maar de gehele fractie zal niet mee
doen aan „loven en bieden" (en dus te
gen een eventuele verhoging tot 50.000
gulden stemmen).
Voor een onbeperkte hoofdprijs spra
ken de commnisten zich uit, evenals de
woordvoerder van de VVD en mr. Blais-
se namens slechts enkele KVP-leden.
Prof. Romme, de fractieleider van de
KVP, voorziet dan echter het uitbreken
van een kabinetscrisis. Daarom is het
overgrote deel van de KVP tegen een
onbeperkte hoofdprijs. Men vraagt van
de regering eigener beweging het maxi
mum te verhogen. Daarna zal men zyn
definitieve stem bepalen. De PSP wil de
hoofdprijs beperken tot 100.000 gulden.
Duidelijk is nu wel, dat er geen meer
derheid is voor een onbeperkte hoofd
prijs, maar zeer waarschijnlijk ook niet
als de regering 50.000 gulden zou voor
stellen.
Advertentie
reeds vanaf f165.
DE NIE
KORT RAPENBURG 10—19.
WISSELVALLIG
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Matige, aan de kust nu en dan krachtige
wind tussen zuidwest en zuid. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets ho
gere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
8 JULI
Zon op: 4.30 uur; onder: 21.00 uur.
Maan op: 20.23 uur; onder: 4.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.17 en
14.50 uur.
Laagwater te 10.28 en 23.00 uur.
Dit blad bestaat uit 20 pagina's
Op de publieke tribune volgen de
heren L. Brunt en A. Schroder,
resp. secretaris en voorzitter van
de K.N.V.B., de Kamerdebatten
met grote belangstelling. De heer
Brunt probeert wat wijzer te wor
den uit een totoformulier: zou het
een 1, 2 of 3 worden?
Basis
Lang niet alle leden van de KVP en
de VVD zouden een hoofdprijs van
50.000 gulden kunnen aanvaarden. Een
deel van de CHU ziet in het wetsont
werp, met een hoofdprijs van 25.000 gul
den, een basis voor overeenstemming als
het wetsontwerp niet ingrijpend wordt
gewijzigd.
Wat is ingrijpend? Definitief hebben
de fractieleden van de CHU hun stand
punt nog niet bepaald. Naarmate de
hoofdprijs hoger wordt, zal het aantal
dergenen die bereid zijn voor te stem
men minder worden.
De gehele PvdA doet niet mee aan lo
ven en bieden met de hoofdprijs. De
communisten en de PSP vinden 50.000
gulden ook te laag. De AR en SGP stem
men tegen De meerderheid voor een
compromis op 50.000 gulden tekende
zich gisteren niet af. De neuzen werden
voorlopig geteld en men kwam niet tot
een meerderheid.
AR-ministers
De woordvoerder van de AR, dr.
Bruins Slot, zei, dat hy een voetbaltoto
liefst zou verbieden, maar een voorstel
met die strekking wilde hy niet indie
nen, omdat die opvatting maar zeer ten
dele door ons volk wordt gedeeld. Hij zei
ook, dat voor zyn fractie de zonde niet
pas by 25.000 gulden begint.
Men vraagt zich af of bij tegen
stemmen van de gehele AR-fractie
hun lijstaanvoerder bij de verkie
zingen, minister Zijlstra, dan
eigenlijk nog wel in het Kabinet
zou kunnen blijven zitten. Met de
dreiging van een Kabinetscrisis op
de achtergrond kunnen AR en een
deel van de CHU een voetbaltoto
of althans een onbeperkte of ver-
(Van onze Londense correspondent)
De 62-jarige Labourleider Aneurin
Bevan, de grootste figuur onder de
socialistische veteranen en een der
laatste der werkelijk grote parle
mentariërs, waaraan Engeland in 't
verleden zo rijk is geweest, heeft
de tweede crisis sedert de zware
operatie, welke hij eind december
onderging, niet doorstaan: zijn
verzwakte lichaam ging de laatste
24 uur steeds meer achteruit en
gistermiddag kwam het einde in
zijn boerderij in Buckinghamshire,
waar hij werd verpleegd. Bevan
was ongetwijfeld de kleurrijkste
figuur in het Engelse politieke
leven wiens persoonlijkheid met die
van Sir Winston Churchill kon
worden vergeleken, wiens grote
tegenspeler hij vele jaren is ge
weest, niet in het minst gedurende
de oorlog toen hij Churchills beleid
vaak meedogenloos kritiseerde.
Bevan was zelfs een groter redenaar
dan Churchill, die meestal nauwgezet,
hoewel met briljante improvisatis, zijn
manuscript volgde. Voor Bevan waren
aantkeningen een belemmering. Hij
sprak altyd uit het hoofd. Op zijn ge
hoor, zelfs op de meest doorgewinterde
politici in het Lagerhuis oefende Bevan
een magnetische kracht uit. Hij sprak
langzaam met zyn hoge zingende stem,
kenmerkend voor de mensen uit Wales.
In zijn jeugd stotterde hij. Vaak als hij
emotioneel opgewonden was, hetgeen bij
hem meer wèl dan niet voorkwam, hoor
de men nog sporen van het oude gebrek,
ANEURIN BEVAN
Bevan met zijn principieel geluid was voor
alles 't geweten van de Labour Labour-
partij, maar hij was nooit star-dogma
tisch. Alleen verloor hij nimmer het
grote doel, dat de beweging zich gesteld
had, uit het oog. Een voorbeeld van zijn
soepelheid was, dat hij, die jarenlang
doorging als leider van de zogenaamde
linkervleugel, welke in het parlement in
feite niet meer dan een groepje intel
lectuelen was, wat de H-bom betreft zijn
eigen weg insloeg en zich losmaakte van
de eenzydige kernontwapenaars. Hij ge
loofde in een Labour-overwinning bij de
laatste verkiezingen. Terwille daarvan
had hij zichzelf de grootste discipline
opgelegd, want de voorgaande Labour-
verliezen werden vooral aan Bevans
onstuimigheid verweten. Bevan kon in
de politieke strüd viynscherp zijn, maar
hy was allerminst een doordry ver en
kon grote edelmoedigheid tonen.
(Van onze Brusselse correspondent)
De Belgische ministerraad heeft gisteren beraadslaagd over de ernstige toestand
in Kongo: de revolte van de „force publique" of gewapende macht, welke onder
de leiding staat van premier Loemoemba, bleef weliswaar beperkt tot een niet-
gewapende manifestatie van sociale ontevredenheid onder de inlandse soldaten
in Leopoldstad, maar nam in Thüsstad op 150 kilometer van de hoofdstad de vorm
aan van een werkelijke militaire putch.
De toestand is dus zorgwekkend ofschoon de berichten van gisteravond op
vermindering van de spanning wezen. De speciale Belgische commandotroepen
van de bases van Neder-Kongo zün in alarmtoestand, maar tot nu toe niet tot
militaire acties overgegaan. In Leopoldstad patrouilleerden enkele Belgische
commando's.
ment en, de voorzitter van de Ne
derlandse Bioscoopbond, ja zelfs
de gevolmachtigd minister van Su
riname, mr. dr. R. H. Pos was naar
Schiphol gekomen om de cineast,
Herman van der Horst, te verwel
komen, die met zijn nieuw verwor
ven „Gouden beevan 't Berlijnse
filmfestival terugkeerde. Er werden
weer vele vriendelijke woorden ge
sproken aan het adres van de film
Faja Lobbi", de maker Herman
van der Horst en diens echtgenote,
die hem trouw terzijde gestaan
heeft.
Hetgeen de Belgische regering natuur
lijk het meest heeft getroffen is de eis
van de inlandse onderofficieren om
spoedig te worden bevorderd terwyl de
hoogste inlandse onderofficieren op het
ogenblik slechts de rang hebben van ad
judant. In Brussel studeren op het
ogenblik aan de Koninklijke Militaire
School 21 Kongolese kandidaat-officie
ren, maar zij zullen pas over drie of
vier jaar de rang hebben van onder
luitenant. De revolte keerde zich zowel
tegen de Kongolese politici, die thans
minister of parlementslid zijn en die tij
dens de verkiezingsperiode allerlei be
loften in verband met salarisverhogin
gen hebben gedaan, als tegen sommige
Belgische officieren.
De Kongolese troepen in Leopoldstad
en Thijsstad zijn hoofdzakelijk samen
gesteld uit inlanders uit de evenaars
provincie en behoren tot de Bangala- of
Moengostammen, die traditionele vyan-
den zijn van de inlanders van de Ba-
kongostam van Neder-Kongo, waarvan
de leider Joseph Kasavoeboe is, het
huidige staatshoofd. Daar de leider van
de Bangala's Jean Bolikango niet in de
regering is opgenomen en als kandi
daat-staatshoofd tegen Kasavoeboe in
het parlement de nederlaag leed is de
woede van de Bangala's nog groter ge
worden. Dit zyn de voornaamste achter
gronden van de gebeurtenissen.
In feite is de grote ontevredenheid
van de Bangala's, die in Cocquilhatstad,
de hoofdstad van de evenaarsprovincie,
oproer veroorzaakten overgeslagen naar
de in Leopoldstad en Thysstad gelegen
Bangala's van de gewapende macht De
Belgische generaal Janssens die volgens
sommige Belgische officieren dadelijk te
krachtig partij had gekozen voor pre
mier Loemoemba, heeft ontslag ge
nomen en zal over enkele dagen waar
schijnlijk in Brussel arriveren en in Leo
poldstad worden vervangen door een
Belgische kolonel.
Kasavoeboe in Thijsstad
Het dient te worden gezegd, aldus
hoorden wij in Belgische regeringskrin
gen, dat de Kongolese regering de revol
te van de gewapende macht, die in Leo
poldstad niet gevaariyk was, maar het
in Neder-Kongo zou kunnen worden,
met alle middelen tracht te onderdruk
ken. Kasavoeboe en Loemoemba waren
gisteravond in Thijsstad. De soldaten
waren ontevreden omdat de arbeiders die
in Leopoldstad staakten een loonsverho
ging kregen, terwyl zij voor hun zware
dienst niets dan beloften hebben ge
kregen.
Bevan zag de laatste Jaren evenals
Churchill, dat er inderdaad concrete
hoop was op een werkelijke internatio
nale ontspanning en hij bereidde zich
o.a. door uitvoerige buitenlandse reizen
voor om in een Labour-regering minister
van Buitenlandse Zaken te worden. Hij
werd bedachtzaam en verraste drie jaar
geleden de Labour-partyconf eren tie in
Brighton met zyn ommezwaai toen hy
verklaarde, dat Engeland de H-bom
diplomatiek nog niet kon missen. Bevan
weigerde „naakt", dus zonder H-bom, de
internationale conferentiezaal te betre
den. Inmiddels is de techniek zodanig
veranderd dat Engeland een eigen
onafhankelyk kernwapen moest opgeven
en voor de toekomstige H-bom-bewape-
ning afhankelyk is van de Verenigde
Staten.
9 Slot op pag. 2
Vanochtend om 7.30 uur arriveerde de
voormalige Belgische resident Ganshof
van der Meersch in Brussel voor be
raadslaging met de regering. Daar de
taak van deze bewindsman beëindigd is
en het Belgisch beleid in Kongo is toe
vertrouwd aan de Belgische ambassadeur
Jean van den Bosch, wordt verwacht dat
hij binnenkort ontslag zal nemen.
Pas in september a.s.
onderhandelingen
van Parijs met FLN?
In Parijs wordt niet verwacht dat de
bestandsonderhandelingen met het Al
gerijnse Bevrydingsfront het FLN de
eerste dagen of zelfs weken zullen wor
den hervat. Met zyn redevoering van
woensdag heeft de premier der rebellen-
regering Ferhat Abbas nog een schepje
op het communiqué van maandag ge
worpen, waarin de Franse condities voor
een gesprek, die Boumendjel de week
daarvoor ter kennis waren gebracht, on
aanvaardbaar werden bevonden. In zyn
toespraak tot het Algerijnse volk liet
Ferhat Abbas veel fellere en bijna agres
sieve geluiden horen, een verscherpte
toon die in Parys wordt verklaard uit
de bezorgdheid der FLN-leiders, dat de
strijdlust der rebellen verslappen zou in
dien ze de indruk zouden krijgen dat
om een vrede by de Fransen gebedeld
werd.
Intussen is het Franse staatshoofd,
generaal De Gaulle, begeleid door drie
ministers en een uitgebreid gevolg, gis
teren een nieuwe reis door de provincie
begonnen, waarby dit keer Normandië
wordt bezocht. Generaal De Gaulle zal
daar op zyn vierdaagse reis een twintig
tal redevoeringen afsteken, waarvan hij
er gisteren in Cherbourg de eerste heeft
gehouden. Hij sprak zyn overtuiging uit
dat alle obstakels op de weg naar de
vrede overwonnen zullen worden, al
moest men dan ook begrijpen dat na
een oorlog, die al byna zes jaren duurt,
het Algerynse probleem, dat reeds 130
jaar bestaat, niet met een handomdraai
kan worden opgelost. De Gaulle zal ook
verder over de afgebroken onderhande
lingen met de Algerynen wel moeilyk
het stilzwijgen kunnen bewaren.
Op een nieuwe Franse invitatie of ver
dere stap in de richting der rebellen
wordt van de zyde van de generaal de
komende dagen toch niet of nauwelyks
gerekend. Men gelooft in Parys eerder
dat de president der republiek van oor
deel is dat een deel van de Franse open
bare mening nog niet rijp is voor be
langrijke concessies aan de Algerynen,
zodat het probleem voorlopig maar weer
in de yskast zou moeten worden opge
borgen. Voor september a.s. zou men
volgens deze voorspelling, die gegrond
moet zijn op een ontboezeming die de
generaal persoonlyk de Engelse ambas
sadeur in Parijs heeft toevertrouwd,
geen heropening der beraadslagingen te
gemoet mogen zien.
In liberale kringen ontkent men even
wel dat de openbare mening zich met
een vlotter tegemoet treden van Frank
rijk tot het FLN niet zou kunnen ver
enigen. De schoen knelt elders, zo merkt
men hier op, en wel in de vrees van De
Gaulle voor nieuwe explosie» van de ul
tra's en de legerleiding.
Advertentie.
Hebt U dit artikel
gemistJammer!
het stond in
(§uc/ 9lu
leuws
Uit het Leidsch Dagblad van
7 July 1860:
Nagalmen der feesten.
De burgerij heeft getoond, dat
zij het bezit eener hoogeschool en
't verblijf van de academie-bur
gers op hoogen prijs stelt, in de
opofferingen van verschillenden
aard, die ieder in zijn stand veil
had. De commissie uit de burgerij
die zich belast had met de zorg
voor een contrafeest, heeft zich
uitstekend van die taak gekweten
en zoo binnen als buiten de stad
veel lof verworven. Daarvoor is
en wordt haar welverdiende lof
toegebragt.
Ingevolge waarnemingen van
het Observatoire te Parijs zou de
nevelachtige zon zelfs bij onbe
wolkte lucht het gevolg zijn van
een buitengewoon aantal vlekken,
die zich in de zon vertoonden, ten
getale van 60 in 10 a 11 groepen,
een getal zoo buitengewoon als in
de laatste twaalf jaren aldaar niet
is opgemerkt geworden en welke
vlekken in de laatste dagen onop
houdelijk veranderen. Men onder
zoekt thans in hoever het bewezen
en waar is, dat een dergelijke ver
schijning gunstig werkt op de tem
peratuur van den aardbol.
