SCAPINO
GROOT KINDERFEEST
DANST
Gehele balletgroep
lieeft dienende taak
15 JAAR
VOOR DE
JEUGD
Zware opleiding in de studio
en op de dansacademie (A'dam)
Hoogtepunten in het
bestaan van Scapino
In een exemplaar van het
Scapino Nieuws, dat de zake
lijke leider van Scapino, de heer
J. H. Bokma, ons ter hand stel
de, lazen ivij o.m. dat in 191/6
de pas opgerichte balletgroep
een stichting werd; dat in 191/7
voor het eerst reissubsidie van
het Rijk ontvangen werd; dat
in 191/8 de Koningin en drie
Prinsessen naar „Jan Klaassen
op reis" kwamen kijken; dat
in 191/9 de balletleden nog zelf
op acquisitie uitgingen en de
tutu-kostuums niet meer ge
bruikt mochten worden wegens
morele bezwaren van sommige
schoolbesturen; dat in 1950 de
dansschool met veertig leerlin
gen kon beginnen; dat in 1951
te Eindhoven het eerste Neder
landse t.v.-ballet werd ge
creëerd („Dorp zonder man
nen"); dat in 1952 de vereni
ging Vrienden van Scapino"
werd opgericht; dat in 1953 Jan
Rebel als balletmeester-choreo-
graaf in dienst van Scapino
kwam; dat in 1951/ bij een stu-
diobrand kostuums en decors
verloren gingen; dat in 1955
het 10-jarig bestaan werd ge
vierd met. de opvoering van
drie verhalende balletten; dat
in 1956 buitenlandse dansers
werden geëngageerd; dat in
1957 Hans Snoek de Leuve-pen-
ning van de gemeente Rotter
dam kreeg; dat in 1958 de
2000ste voorstelling plaatsvond
en dat in 1959 de dansacademie
gesticht werd.
Zij is degene, die steeds opnieuw voor
de kleding van de dansers en danse
ressen zorgt. Voor, tijdens en na
iedere voorstelling, waar deze dan
ook plaats vindt, kan men haar op
gewekt en wel zien strijken of ver
stellen. Er valt aan al deze kleding
stukken, die op het eigen atelier wor
den vervaardigd, heus wel het een en
ander te doen. En wanneer een dan
ser of danseres op een van de vele
kostbare kostuums schminkvlekken
maakt ,dan krijg ik ze er daarna echt
wel uit, aldus mevrouw Willem sen.
Ja. wanneer je als kleedster zes jaar
met Scapino meeloopt, dan weet je
met dergelijke zaken heus wel raad!
De 12-jarige Joke Koopmans uit
Amsterdam zit nog op de lagere
school. Het meisje, dat al vier jaar
balletles heeft, is een ijverige leer
linge van de Scapinodansschool
(selectieklas)Zal zij het nog eens
tot prima ballerina brengen?
Veel later dan de bedoeling was
namen wij afscheid. Zo zeer boeide
ons het doen en laten van deze ijve
rige dansgroep, op de technische pres
taties waarvan in sommige bladen
wel eens kritiek wordt uitgeoefend,
maar waarvan in elk geval een zeer
grote opvoedkundige waarde uitgaat.
Wegens ziekte van een der leraressen gaf een leerlinge van de Scapino dansacademie enkele
leerlingentjes uit de selectieklassen even voor de pinkstervakantie in de studio aan het Hortus
plantsoen onderricht in de danskunst.
Vorig jaar zyn wy ln Uw stad be
gonnen met het geven van voorstel
lingen voor de lagere scholen. Maar
wat zouden wy ook graag willen dan
sen voor de leerlingen van de middel
bare scholen in Leiden. Wy hebben
nl. voor deze wat oudere jeugd spe
ciale programma's. Aldus halletmees-
ter-choreograaf Jan Rebel, die zich
na enige tyd in het gesprek mengde.
Hansje Snoek
richtte het
ensemble na
de oorlog op
dat het in Leiden, vooral in de oude
Schouwburg, heerlijk dansen is. Het
zijn daar over het algemeen voorbeel
dige kinderen, schrijf dat maar gerust
in de krant. Dat de heer G. Stein-
bach van de Leidse Jeugd Actie Sca
pino zo dikwijls naar de Sleutelstad
laat komen, doet haar heel veel ple
zier.
De eerste voorstelling is afgelopen het wachten is nu op de tweede. In de foyer van het Amster
damse Theater Carré rusten de danseressen uit van de vermoeienissen, terwijl Scapino (Jan Ver
hoeven) zelf een dutje doet. Scapino is een figuur uit de commedia dell arte, een blijspelvorm, welke
in de zestiende eeuw in Italië is ontstaan.
Heeft de artistieke leidster van het
Scapino-ballet. over de jeugd van Lei
den niet te klagen, toch zou zij graag
meer in contact willen treden met
kwekelingen en onderwijzers teneinde
zoveel mogelijk discipline bij de kin
deren te kweken.
Na het een en ander over Scapino
verteld te hebben, haastte Hansje
Snoek, zoals zij meestal wordt ge
noemd, zich naar het podium: de op
(Van een onzer redacteuren)
Het Scapino-ballet bestaat vijftien jaar.
Aan dit heuglijke feit is in de afgelopen weken nog al wat aan
dacht besteed. Volkomen terecht, want het jubilerende dansgezel
schap neemt in de wereld van het ballet een geheel eigen plaats in.
Het is het enige ensemble in Europa, dat balletvoorstellingen geeft,
welke speciaal voor kinderen zijn bedoeld. Het is ook het gezelschap,
dat naar verhouding het grootste aantal balletten uitvoert door
Nederlanders gemaakt op Nederlandse muziek en met decors en
kostuums van Nederlandse kunstenaars. De voornaamste taak van
Scapino is de jeugd zoveel mogelijk liefde bij te brengen voor de
dans in het algemeen en het ballet in het bijzonder. De gehele groep
vervult deze moeilijke, doch tevens dankbare taak in het besef, dat
het jongens- en meisjespubliek van vandaag het volwassen theater
publiek van morgen is. Een onnoemelijk groot aantal kinderen heeft
reeds van het optreden van Scapino kunnen genieten. Het balletgezel
schap maakt vele tournees zowel in ons eigen land als in het buiten
land. Van 9 tot 14 mei j.l. bijvoorbeeld verbleef het ballet in Glasgow.
Het trad daar tijdens de Hollandse week met groot succes op in The
Citizen's Theatre, voor namelijk voor de oudere jeugd.
Grotere bekendheid
Artistiek leidster Hans Snoek en balletmeester-choreograaf
Jan Rebel aan de koffie.
Leidse Loes
Op 16 mei, de eerste dag van het
Ecapino-kinderfeest ging in Amster
dam de première van „Jantjes eer
ste schooldag"Dit nieuwe ballet is
gemaakt naar een verhaal van leer
lingen van de Jan Ligthartschool te
Haarlem, dat bekroond werd met de
tweede prijs in de door Scapino in
1958 uitgeschreven scenariowedstrijd
voor kinderen tot 11/ jaar. De eerste
prijs ging destijds naar Henk Drag-
stra, uit Leeuwarden, op wiens ver
haal „De wonderfluit" is gebaseerd.
Het kinderfeest, dat ter gelegenheid
van het derde lustrum van het Sca
pino-ballet in de hoofdstad gevierd
werd met een reeks voorstellingen
voor de Nederlandse jeugd, duurde
tot S juni en kan als zeer geslaagd
beschouwd worden.
Niet minder dan 30.000 buiten-
steedse kinderen zij kwamen uit
het gehele land hebben het jubi
leumfeest in het 73 jaar oude Thea
ter Carré bijgeiooond.
Levenslustige leidster
Temidden van het feestrumoer spra
ken wij enige tijd geleden de artis
tieke leidster van het ballet, mevrouw
Hans Snoek. Dat zij de echtgenote
is van televisie-regisseur Erik K. de
Vries weet lang niet iedereen. Een
reden dus om deze bijzonderheid hier
te vermelden.
Mevrouw Snoek is een charmante,
levenslustige vrouw, die heel veel
van dansen en kinderen houdt, een
groot aantal vrienden heeft en bij
haar balletgezelschap zeer geliefd is.
Zij ontving ons even voor de aanvang
van de middagvoorstelling in de foyer
van Carré (welk theater op het ogen
blik verbouwd wordt) met open armen
en een dampend kopje koffie. De
oud-danseres, die haar opleiding ge
noot bij Kurt Jooss en deel uitmaakte
van de balletten van de Wagnerver-
eniging, was na de bevrijding o.m.
als choreografe werkzaam bij de
dansgroep ,,Op Vrije Voeten". Eind
1945 richtte zij samen met Abraham
v. d. Vries het Scapino-ballet in Am
sterdam op. Medewerkende kunste
naars waren In die periode de decor-
en kostuumontwerpers Nico Wijnberg
en Hans van Norden de naam van
laatstgenoemde kunstenaar prijkt
o.m. op het programma van ..Jantje's
eerste schooldag" en de compo
nisten Lex van Delden en Wim
Franken. De eerste voorstellingen
werden in Carré gegeven, maar in
1947 traden wij ook al op in plaatsen
als Rotterdam en Gouda, zo vertelde
mevrouw Snoek.
Marianne Sarstadt als vrolijk
meisje in de kantine
Omstreeks diezelfde tijd namen de
buitenlandse tournees een aanvang en
kreeg Scapino grotere bekendheid.
Werden de dansers en danseressen in
de beginperiode niet erg verwend, de
sociale verbetering is eindelijk tot
stand gekomen. De artiesten van Sca
pino staan tegenwoordig nl. onder
jaarcontract en krijgen vaste salaris
sen. Zij behoeven niet meer in een
oude verhuiswagen, waarin zich ook
de decors en kostuums bevinden, naar
Leeuwarden, Apeldoorn of Nijmegen
te hobbelen, maar reizen in een com
fortabele autobus naar de plaats van
bestemming. Het zou echter verkeerd
zijn te veronderstellen, dat de jonge
lui een prinsheerlijk leventje leiden.
Dat is er beslist niet bij! Het is iedere
dag weer opnieuw hard, héél erg hard
werken geblazen. Er moet geoefend
worden, er moeten nieuwe stukken
ingestudeerd en er moeten voorstel
lingen gegeven worden, gemiddeld
150 per jaar. Reizen en dansen, dan
sen en reizen. Daaruit bestaat het
leven van een balletdanser(es)
De taak van de artistiek leidster?
Die houdt een oogje op de decors
en kostuums, op de balletten, welke
worden gedanst en geeft leiding aan
de kunstenaars, die voor Scapino wer
ken. Een verantwoordelijke bezigheid!
twee na laatste feestvoorstelling
moest beginnen.
Talentvolle danseres
Aan Jan Rebel vroegen wy daar
om wat hy over het naderende ver
trek van Marianne Sarstadt (18 jaar)
naar Parys dacht. Zyn antwoord was
duidelyk genoeg. Marianne is een
ambitieus meisje en een talentvolle
danseres. Wy zullen haar byzonder
missen, want het was met deze uit
verkorene plezierig werken. Dat zy
nu deel uit zal gaan maken van het
wereldberoemde ballet van Marquis
Quevas, is niet alleen voor haar, maar
ook voor ons een hele eer. Als U
straks gaat kyken naar Jantje's
eerste schooldag", zult U haar met
Marten Molema een prachtige pas de
deux zien dansen".
Vele Leidenaars kennen Marianne
Sarstadt als het meisje met het ex
pressieve gezichtje, dat in ,,De ver
jaardag van de Infante" de titelrol
vertolkte. Haar vertrek betekent een
groot verlies, èn voor Scapino èn voor
het Nederlandse balletpubliek.
Het jonge danseresje begon haar
opleiding in 1949, op 7-jarige leeftijd,
bij Ann Sijbranda en doorliep later
de selectie- en vakklassen bij de bal
letschool van Scapino. In 1956 kwam
zij als élève bij het Scapino-ballet en
nauwelijks twee jaar later werden
haar solistische rollen toevertrouwd.
Mevrouw A. li. Willemsen-Bals.
de kleedster van Scapino, achter
de strijkplank.
Geridderde dienares
Om al haar uitzonderlijke kwalitei
ten als dienares van Terpsichore werd
mevrouw Snoek bij de aanvang van
het jubileumfeest, nu dus ongeveer
een maand geleden, benoemd tot Rid
der in de Orde van Oranje Nassau.
Het kan haast niet anders of deze
Koninklijke onderscheiding zal een
stimulans zijn tot nog grotere werk
zaamheid in het belang van de jeugd.
Voorbeeldige kinderen
Met grote beslistheid zei mevrouw
Snoek ons ln óe loop ran hot gesprek,
Na afloop van de balletvoorstelling
op donderdagmiddag 2 juni ontmoet
ten wy in een der kleedkamers van
Carré ook de 24-jarige Loes Zindel.
Zy is een Leids meisje, dat in Am
sterdam op kamers woont en als dan
seres deel uitmaakt van het Scapino-
gezelschap. Loes heeft vroeger les
gehad van Ann Ter HaarPasman,
in de school van de Maatschappy
voor Toonkunst aan het Rapenburg,
en is ook leerlinge geweest van Cor-
rie Hartong te Rotterdam.
Behalve danseres is zy redactrice
van het Scapino Nieuws, een uitgave
van de Vereniging .Vrienden van
Scapino". Leidse Loes wordt om al
haar activiteit zeer gewaardeerd; dat
blijkt telkens weer.
Mee op tournee
Een gewaardeerde medewerkster is
ook mevrouw A. H. WlllemsenBals,
dl* vrtywel altfld mee op tournee gaat.
Scapino treedt niet uitsluitend naar
buiten op. In de in 1954 geopende stu
dio aan het Hortusplantsoen de
oude studio was een half jaar daar
voor in vlammen opgegaan krijgen
n.l. kinderen, die iets voor ballet voe
len. les, terwijl op de Dansacademie,
hoek Nieuwe Kerkstraat-Weesper-
straat, a.s. danskunstenaars in oplei
ding worden genomen.
De balletschool aan het Hortus
plantsoen heeft verschillende selectie
klassen, waar kinderen met aanleg
enkele uren per week de eerste be
ginselen van de bewegingskunst leren.
Uit deze selectieklassen gaan de ge
slaagde leerlingen naar de beroeps
klasse. Zitten zij eenmaal op de Dans
academie, dan krijgen zij gedurende
drie jaar een zware vakopleiding. De
vakleerlingen krijgen, naast hun da
gelijkse technieklessen in ballet en in
moderne bewegingsleer, ook les in
pedagogiek, psychologie, choreogra
fie. dans- en kunstgeschiedenis en
muziek. Zij, die geen h.b.s.- of mulo
diploma hebben, worden in de gele
genheid gesteld cursussen in de En
gelse, Franse en Nederlandse taal te
volgen, want enige algemene ontwik
keling is vereist. De man, die de be
roepsklasse leidt, is Karei Poons.
Wanneer de leerlingen de opleiding,
die allesbehalve gemakkelijk is, met
succes hebben gevolgd, mogen zij als
élève met de dansgroep van Scapino
in het openbaar optreden. De leer
lingen kunnen uiteraard een studie
beurs aanvragen bij het Rijk of btf
de gemeente Amsterdam. Mevrouw
Will Ykel, de administratrice, vertelde
ons het een en ander over deze dans
opleiding in haar kantoortje, dat in
de studioruimte gevestigd is.
Loes Zindel uit Leiden, die in de hoofdstad op kamers woont
in de kleedkamer
