Twijfel in eigen hart dodelijker gevaar voor
academische wereld dan aanslagen van buiten
Spreiding van sociëteitsleven en
contactcentra ongeorganiseerden
kunnen heilzame invloed hebben
ONAFZIENBARE STOET VOND
VERTROUWD BEELD TERUG
Opgericht 1 maart 1860
Maandag 20 juni 1960
Tweede blad no. 30077
Ernstige woorden bij opening van feestweek
De drie delen van de Leidse lustrumviering,
burgerijdagen, academiedagen en vestweek, heb
ben elkaar aanzienlijk meer overlapt dan aanvan
kelijk in de bedoeling heeft gelegen. De
burgerijdagen waren nog in volle gang toen de
academiedagen gehouden werden, en het laatste
evenement in de burgerijdagen viel na de officiële
opening van de vestweek, het feest in academische
kring. Dat genoemde laatste evenement was
namelijk de ballonopstijging, die eindelijk zater
dagavond plaats vond (in wel heel erg stil weer)
in plaats van vorige week zondagmiddag toen de
race om de Trophee du Ballon Libre wegens te
harde wind moest worden afgelast.
Inmiddels was voor deze ballonopstijging de
grandioze intocht van meer dan tweeduizend
reünisten gehouden, die zich met vele academie
burgers zaterdagmiddag verzamelden in de
Pieterskerk voor de officiële opening van de
feestelijkheden.
Open gebouwen
Een serieuzer aanpak van dit probleem
lijkt de algemene voorziening zonder
verenigingsverband. Immers de nihilist
blijkt niet gediend te zijn van de binding
van een organisatie.
Dat zou in praktijk betekenen: open
gebouwen, d.w.z. plaatsen waar ieder
student geheel vrijblijvend in en uit kan
gaan en kan profiteren van op een alge
mene belangstelling gebaseerde facili
teiten. Dat hier voor de faculteiten grote
mogelijkheden liggen is duidelijk. Daar
bij zou een studentencafé op een grote
behoefte aan ongeorganiseerde gezellig
heid antwoord geven.
Langs deze weg zou de nihilist aange
pakt worden en gestimuleerd worden tot
een actiever sociaal leven als ongeorga
niseerde.
Bijna vier eeuwen heeft zich de traditie in grote lijnen gelykbiyvend meester
getoond in de Leidse Universitaire gemeenschap ondanks moeilijke tyden en
aanslagen van buiten. Zeker is echter hoewel het voorbarig is reeds thans een
noodsein te hijsen dat het op het ogenblik grote tweespalt en twyfel in eigen
hart zijn, die het zo lang sterke systeem van binnen uit in gevaar brengen. En
niets Ujkt dodelijker dan deze eigen onzekerheid.
Aldus zaterdagmiddag de praeses Collegii van het Leidsche Studentencorps, de
heer L. G. Schimmelpenninck, tijdens de openingsplechtigheid in de Pieterskerk
van de „Vestivalweek".
In zyn toespraak ontvouwde hy in grote lijn enkele denkbeelden om aan deze
groeiende problematiek tegemoet te komen: decentralisatie van het georganiseerde
gezelligheidsleven en centralisatie van een ongeorganiseerd gezelligheidsleven b.v.
in een „open" studentencafé; dit zou althans een van de grootste problemen, dat
van het nihilisme ten dele oplossen, en daarmee tevens een antwoord vormen op
de vraagstukken, welke voortvloeien uit massificatie en groei naar vakopleiding
zonder algemene persooniykheidsvorming, zoals deze zich de laatste jaren steeds
meer openbaren.
door traditie verdiepte algemene vor
ming.
Moeilyke tyden zyn er in Leiden ge
noeg geweest in de 385-jarig bestaan
der Universiteit. Maar steeds heeft de
academische wereld zich eensgezind we
ten te verdedigen tegen aanrandingen
van buiten. Zeker is echter, dat het op
het ogenblik grote twijfel en tweespalt
in eigen hart zyn, die het zo lang sterke
systeem van binnen uit in gevaar bren
gen. En niets lykt dodelijker dan deze
eigen onzekerheid.
De maatschappelijke ontwikkeling is
met krachtige tred het oude huis van
tradities en gehechtheid binnengetreden.
Zowel zyn kwantitatieve als zyn kwa
litatieve ingreep doen de oude styi geen
goed.
Decentralisatie
Schadelijke invloed
van maatschappij
De heer Schimmelpenninck sprak een
welkomstwoord tot de reünisten, die bij
ieder lustrum weer naar Leiden stromen
om te getuigen van hun verbondenheid
met de Alma Mater. Het is moeilijk on
der woorden te brengen, wat dan wel
het grote goed is dat ..Leiden" door de
eeuwen heen geschonken heeft aan wie
haar wilden dienen, en de reünisten die
er terugkeren zullen ook niet anders
kunnen doen, dan terugkeer tot wat zo
zeer bemind werd als motief voor hun
komst te omschrijven, hoewel de oorza
ken dieper liggen, nJ. in waardering van
Zo zal in de eerste plaats op allerlei
wyzen aan het probleem van de massa
het hoofd moeten worden geboden. Het
lijkt het beste, voor alles het streven er
op te richten ook in de nieuwe studen
ten-woonwijken buiten de binnenstad de
grote vryheid van doen en laten voor
elke student te handhaven en ook aan
de grote flats een studentenleven te
stimuleren zoals dat in de stad uit de
vryheid ontstond.
Het Corps, dat zich gelukkig voelt met
de eigen vorm van gebonden vrijheid,
heeft besloten zich te decentraliseren.
Zodra de mogelijkheid gevonden wordt
zal in de nieuwe wijken naast de alge
mene voorzieningen een vorm van be
sloten gezelligheidsleven tot stand wor
den gebracht, in eerste aanleg aan de
hand van de eigen ervaringen, doch met
open oog voor de onvermijdelyke andere
stijl die gewenst zal worden.
Nieuwe mentaliteit
Niet alleen door de massa, ook door de
inhoud wordt de Civitas Academica op
geschrikt. Steeds groter wordt de groep
van hoogleraren, staf en studenten die
aan academische vorming geheel andere
eisen gaat stellen dan de traditionele.
De student met deze nieuwe menta
liteit komt naar Leiden om kennis op te
doen, hoe sneller en hoe meer hoe beter.
Zijn gedachtengang is zozeer uitsluitend
op de maatschappy ingesteld, en deze
maatschappy weer zoveel meer op kennis
en succes dan op wijsheid en geluk, dat
voor academische vorming in de oude,
ruimste zin van het woord weinig plaats
overblyft.
Het is de taak van de Universiteit met
ontzaglyke volharding en geduld telkens
weer te wijzen op de geheel anders inge
stelde maten waarmee de waarlyke aca
demicus gemeten dient te worden.
Onder de reünisten, die zaterdag
n een eindeloos schijnende stoet
door Leiden trokken, bevond zich
de minister van Justitie, mr. A. C.
W. Beerman, die in het jaar 1919
meeliep, het jaar waarin hij zich in
Leiden liet inschrijven als student.
DOOR matig bevlagde
straten, waarin ech
ter talloze Leidena-
ren de stoet gadesloegen,
trokken zaterdagmiddag
ruim tweeduizend reünis
ten door de Sleutelstad
van het station langs de
Academie naar de Pie
terskerk, waar zy de ope
ning van het Vestival by-
woonden.
De indrukwekkende
schare, naar jaar van
aankomen aan de Leidse
Universiteit gegroepeerd,
werd voorafgegaan door
Kunst en Genoegen in de
kleurige blauwe unifor
men, door het in gloed
nieuwe uniformen gesto
ken Pro Patria, door het
collegium, door de Uni-
versiteitsnaad, door bur
gemeester-curator Van
Kinschot en reünisten-
praeses mr. Gratama en
vertegenwoordigers van
andere officiële instan
ties. De afsluiting van de
stoet na de groep van
jongste reünisten met
Jong K. en G., waarvan
wellicht enkelen na vele,
vele jaren de imposante
ry van de reünisten zul
len openen, leek ons een
aardige vondst.
AAN het hoofd van
de duizenden uit
het gehele land en
van buiten de grenzen,
die kennelijk met gretig
heid het in zo vele op
zichten vertrouwde beeld
van Leiden in zich opna
men gingen reünisten die
in de vorige eeuw tot de
jonge broekjes van de
nieuwe generatie behoor
den. Na hen kwamen,
jaar bij jaar, steeds
groeiende aantallen tot
het abrupte einde in 19J/0,
gevolgd door de grootste
groep, 19\5, waarin ook
allen verzameld waren
die eerst na de bevrijding
officieel hun intrede in
de Universitaire gemeen
schap maakten, hoewel
velen hunner reeds tij
dens de bezettingsjaren
clandestien een aanvang
met hun Leidse studie
hadden gemaakt.
Onder de reünisten be
vonden zich vele hoogle
raren van Leiden en an
dere universiteiten, bur
gemeesters van steden
die even hun strijd om
een universiteit in eigen
stad hadden vergeten om
terug te duiken in de we
reld van de eigen univer
siteit, leden van de hoog
ste rechterlijke instan
ties, leiders van wereld
concerns en ook tallozen
met minder opvallende
maatschappelijke posi
ties, die hier plotseling
hun officieel gewaad van
elke dag hadden afge
legd om elkaar te her
vinden in de sfeer van
weleer: de sfeer die zich
zo moeilijk laat typeren,
maar waarin allen, die
haar hebben geproefd en
zelf mede hebben be
paald, slechts met grote
dankbaarheid en plotse
ling levendig wordende
rijkdom aan herinnerin
gen kunnen temgkeren.
DE indrukwekkende
afdeling van Pro
Patria maakte front
voor het Academiege
bouw, waar het Io Vivat
werd gespeeld en de rec
tor magnificus prof. mr.
J. E. Jonkers de nieuw
gepluimde formatie in
specteerde. Daarby wa
ren ook tegenwoordig de
leden van het collegium
en de lustrumcommissie.
Toen de stoet verder
trok voegden deze zich
met de rector en de se
cretaris van de senaat
prof. mr. J. V. Rypperda
Wierdsma daarby. Via
Rapenburg en Nieuw-
steeg arriveerde men in
de Pieterskerk voor bü-
wonen van de openings
plechtigheid.
Daarna recipieerde het
collegium in de tijdelyke
collegiumskamer voor de
reünisten en werd het
reünisten-collation in de
Stadsgehoorzaal gehou
den.
IN het Hof van Heden
op en om Den Burcht
was het des middags
maar vooral na het col
lation een gaan en komen
van reünisten, die ook in
groten getale een bezoek
brachten aan de shoiv
Knip me maar in de
Schouwburg.
Dat hiernaast het besloten gezellig
heidsleven voor al diegenen die meer
dan de algemeenheid willen moet blyven
bestaan, is niet anders dan billijk te
noemen. Het is gelukkig nog zo, dat de
blyde geschiedenis van het LSC voor een
kwantitatief stijgende, zy het relatief
wellicht dalende groep hoogst aantrekke-
lyk blyft.
Eigen sfeer blijft
De heer Schimmelpenninck meende
deze ernstige woorden te mogen spreken
omdat de reünisten niet bevreesd behoe
ven te zijn over het voortbestaan van het
leven, zoals zy dat in eigen tijd hebben
gekend. Hij hoopte dat zij dit leven in
de komende dagen zouden mogen her
vinden. Het is goed, in Leiden te leven.
Zij die het van zo naby beleefd hebben,
en zij die de gelukkige erfgenamen van
dit verleden zijn, zullen er voor zorgen
dat het nog lang zo blyven zal.
Prinses Irene, die gisteren het
concours hippique bijwoonde, in ge
sprek met de commandant van de
Kokschool luitenant-kolonel Th.
Wessels en de heer Teixeira de
Mattos.
(Foto L.D./Holvast
Het studentenleven is van onschatbaar
gewicht in deze strijd. Het gezelligheids
leven in de bestaande vorm wordt alleen
gerechtvaardigd door het besef dat bij
beschaving veel meer dan kennis komt
kijken, en dat de maatschappij behoefte
heeft aan volledige mensen, die door
veelvuldige ontmoeting met anderen
zichzelf hebben leren kennen en de be
trekkelijkheid van de eigen idee goed
hebben leren beseffen. Met grote nadruk
moet vooral aan de nieuw groepen stu
denten gewezen worden op het veld van
inspanningen dat naast de wetenschap-
pelyke studie ligt.
Kernpunt: horde
der nihilisten
Alle Leidse problemen en dat zyn er
vele concentreren zich om de ongrijp
bare horde, die in de wandel tot „nihi-
listengroep" gebrandmerkt wordt. En
dan gaat het in de eerste plaats om de
nihilisten die in Leiden wonen, die hun
gelegenheid om deel te nemen aan aller
hande gemeenschappelijke activiteiten
laten lopen.
Er wordt wel geopperd, dat differen
tiatie in gezelligheidsverenigingen een
antwoord zou zyn. De feiten in andere
universiteitssteden wyzen uit, dat ook in
een gedifferentieerde omgeving ongeveer
de helft van de studenten voor gezellig
heid langs min of meer traditionele
lynen niet te vinden is. De grote groep
biyft onbereikt, en de wel tot binding
geneigde groep valt uiteen in kliekjes
van maatschappelijke of confessionele
soortgenoten.
Welkom van de
rector magnificus
De eerste spreker tijdens deze bijeen
komst in de Pieterskerk was voordien de
rector-magnificus prof. mr. J. E. Jonkers
geweest, die vooral de reünisten een har
telijk welkom toeriep naast de wens, dat
zij onbezorgd het feest van hun Alma
Mater zouden mogen bywonen. Maar
lustrum vieren is niet alleen plezier er
komt ook ernst by te pas en dankbaar
heid.
Want het past ook te denken aan hen,
die dikwijls hoge offers gebracht hebben
voor het behoud van de sfeer waaraan
Leiden als Universiteit zou nauw verbon
den is. In de jongste stryd om de vrij
heid heeft de studentengeneratie van
toen voorop gestaan. Laten de ouderen
daaruit leren, voorzichtig te zyn met
hun visie op de jeugd, ondanks ontspo
ringen die nu eenmaal horen bij het
mens-zijn.
De zin van het leven van de mens om
vat ook zyn dromen voor morgen, want
deze geven in het heden richting aan
zyn dagelyks gedrag, aldus heeft een
Amerikaans socioloog eens geconsta
teerd. Iets van die toekomstdromen is
reeds gerealiseerd in belangrijke naoor
logse uitbreidingen en vernieuwingen
van de Universiteit, waarvoor prof. Jon
kers de aandacht der reünisten vroeg.
Minerva tenslotte, zwaar gehavend
door de brand die haar trof, heeft zich
ongekend snel in de oude sfeer zy het
ruimtelijk wat bekrompen hersteld.
Minerva zal groter, en aangepast aan de
nieuwe tijd, herrijzen; doch zal de eerste
sociëteit van Nederland blijven.
Prof. Jonkers vertrouwde erop, dat ook
dit tot dankbaarheid zou stemmen en
een onbekommerd feest zou rechtvaar
digen.
Het Corps grijpe
iedere kans
De reünisten-praeses mr. J. W. Gra
tama maakte enkele korte opmerkingen
over de oorsprong van de lustrumviering
in het oude Rome en vergeleek deze met
de Leidse festiviteiten. Drie lustra gele
den kwamen de reünisten naar Leiden
om te zien wat het oorlogsgeweld van
Minerva had overgelaten, en zij waren
opgelucht alles by het oude te vinden en
bovendien nog een enthousiaste jonge
lingschap te ontdekken. Nu gaan de
reünisten andermaal naar de sociëteit
om te zien wat het geweld van de brand
van het heiligdom heeft overgelaten en
andermaal zullen zy voldaan zijn omdat
toch nog zoveel behouden is en bovenal
omdat by de huidige generatie de liefde
voor het Corps door de beproeving nog
gestaald is.
Zo de reünisten hun plicht verstaan,
zullen zy diep in de zak moeten tasten
om te herstellen wat verloren ging en de
noodzakelijke uitbreiding van Minerva
mede te bekostigen als afbetaling van
een schuld van dankbaarheid.
Met droefheid had mr. Gratama ver
nomen ,dat het hoogst twijfelachtig is of
de mensa wederom in of naast de socië
teit zal worden ondergebracht. Spreker
betreurde dit, omdat daardoor aan het
Corps de mogelijkheid onthouden wordt
vanuit zyn centrale en verworven positie
tegenover de niet aangeslotenen een taak
te vervullen. De reünisten doen er echter
verstandig aan geen oordeel te geven
over zaken waarvan zy de achtergrond
niet meer kennen.
Mr. Gratama sprak woorden van dank
voor het welkom van de praeses collegii
en herinnerde aan de wyze waarop 385
jaar geleden de Leidse Universiteit werd
gesticht, aan de band met Oranje welke
steeds is blyven bestaan, en aan de oor
logsgebeurtenissen zoals de rede van
prof. Cleveringa. Andermaal had de
academie daarmee zyn historische taak
vervuld, en wy mogen hopen, dat zij
nimmer een uitdaging onbeantwoord zal
laten. Deze verklaring van aanhankelyk-
heid achtte mr. Gratama onvolledig
Niet alleen een onzer redacteuren
voer mee in de ballonwedstrijd van
zaterdagavond, ook de naam van
ons blad, die op een andere ballon
prijkte. Dubbele kans op zege. niet
waar?
(Foto L.D./Holvast
wanneer daaraan niet verbonden zou
worden dankbaarheid voor het hoge peil
van de wetenschapsbeoefening. Hy ver
bond daaraan de wens, dat de geldmid
delen, nodig om in deze tijd een Univer
siteit in het voorste gelid te behouden,
ruimer dan thans mogen vloeien.
Mr. Gratama eindigde met een herin
nering aan de uitspraak van Mac Arthur
dat men niet oud wordt door een aantal
jaren te leven maar door zijn idealen in
de steek te laten. In het licht van deze
uitspraak zijn de reünisten jeugdig van
hart naar Leiden gekomen om het lus
trum van de Alma Mater mee te vieren.
De praeses collegii de heer L. G.
Schimmelpenninck, die aan ernstige
beschouwingen suggesties voor ge
durfde oplossingen van de huidige
studentenproblemen in Leiden paar
de tijdens de openingsplechtigheid
van de Vestivalweek in de Pieters
kerk.
De eindeloos schijnende stoet van
reünisten werd geopend door en
kele jeugdigen van hart, die al in
de vorige eeuw tot de jonge broek
jes van de Universitaire gemeen
schap behoorden. De organisatoren
van de reünistenintocht hadden
kennelijk niet gerekend op de op
komst van Leidenaren uit een zo
grijs verleden, want deze oudsten
moesten zich scharen om het bordje
„1900 waarmee zij van zelfspre
kend niet helemaal tevreden waren.
Maar ja, dat was een regie-fout. die
vergeeeflijk was. want het is zeer
lang geleden, dat reünisten van
meer dan zestig jaar geleden het
grote weerzien bij het lustrumfeest
van de Alma Mater meemaakten.
(Foto L.D./Holvast
