UNIVERSITAIRE WOONWIJK BOERHAAVE
AANWINST ONDANKS ONVOLKOMENHEDEN
OPENING
Onderdak voor 140 gezinnen uit academische
kring in complex van anderhalve hectare
OOK KRITIEK
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 17 juni 1960
Derde blad no. 30075
Maar toch
Daartegenover staat evenwel het argu
ment van deze bewoners, dat zjj eerst
veel later hun woning hebben betrok
ken dan aanvankelijk was toegezegd:
telkens weer werd toestemming tot be
woning uitgesteld, zelfs enkele malen
op korte termijn. Zij zyn van mening,
dat de fout dan niet schuilt bij de be
woners, die te veel druk op het stich
tingsbestuur zouden hebben uitgeoefend,
maar bjj het bestuur, dat er niet in
slaagde nadrukkelijke toezeggingen na
te leven.
Verwarming in de keukens werd ach
terwege gelaten om de kosten, die toch
al tot redelijke, maar stijve huurprijzen
noopten, zoveel mogelijk te drukken. Be
woners verklaren echter, dat tijdens de
bouw, toen zij hun toekomstig domein
in ogenschouw kwamen nemen, de aan
leg van verwarming in de keukens was
toegezegd.
Niet-academici
slechts tijdelijk
Over de bewoning van enkele flats
door niet-academici en ook studenten,
merkte het bestuur op, dat dit slechts
tijdelijk is. Er is een periode geweest
waarin men naar later bleek ten on
rechte bevreesd was dat niet vol
doende bewoners uit de daartoe bestem
de kring konden worden aangetrokken,
zodat de exploitatie van het complex
niet meer sluitend zou zijn bij de voor
genomen huren. Men heeft toen enkele
niet-academici voor tijdelijke huisvesting
toegelaten.
Overigens is het complex eerst kort
geleden opgeleverd en bestaat voor de
bewoners nog drie maanden gelegen
heid klachten naar voren te brengen,
waaraan dan zo zy redelijk zijn
nog door de aannemer moet worden
tegemoet gekomen. Zo zullen b.v. de
buitendeuren, die blijken van ondeug
delijke kwaliteit te zijn, worden vervan
gen.
Er werd door het bestuur de nadruk
op gelegd, dat op aandrang van de over-"
beid indertijd 980.000 gulden op de bouw
kosten werd bezuinigd en ook dit heeft
natuurlijk hier en daar wel invloed ge
had.
By de openingsplechtigheid in hel
torengebouw waren gisteren behalve het
stichtingsbestuur, de architect en de
aannemer ook aanwezig de rector-mag-
nificus, prof. mr. J. E. Jonkers, vertegen
woordigers van andere instanties en
vertegenwoordigers van het gemeente
bestuur.
De architect, de heer E. P. Groosman
verwonderde er zich over, dat zovele
zaken, zoals ook de realisering van dit
complex, die aanvankelijk onmogelijk
lijken in het leven, toch gelukken. Dat
dit plan verwezenlijkt werd, is zeker in
de eerste plaats te danken aan de on
vermoeide arbeid van prof. Van Dis-
hoeck. Hij achtte hetgeen thans tot
stand is gekomen een complex met een
duidelijke onderlinge samenhang en ge
bondenheid, waartoe in het na-oorlogse
Nederland nog geen architect of stede
bouwer de kans kreeg. Hen was het be
stuur daarvoor bijzonder erkentelijk.
Gemakkelijk is het werk zeker niet
geweest, doordat een schier eindeloze
reeks technische en financiële proble
men moest worden opgelost. Dank bracht
de heer Groosman aan de opzichters
Moekestorm en Verbaas, de heer Apel
doorn van de gemeente, de aannemer
Korswagen en zijn naaste medewerker
de heer Bos.
Grote voldoening
Na aanvaarding van het complex uit
handen van de heer Groosman, herin
nerde prof. Van Dishoeck in zijn toe
spraak aan enkele facetten van de reeds
in het kort genoemde voorgeschiedenis
van de bouw, waarbij hij ook vermeldde,
dat toezeggingen omtrent tijdstip van
bewoonbaarheid niet steeds konden wor
den ingelost. Nagenoeg alle woningen
zijn thans echter door stafleden betrok
ken. De aannemer heeft de verzekering
gegeven, dat in de onderhoudstermijn
alle gebreken, die nog mochten blijken,
verholpen zullen worden.
Op dit ogenblik was het dan ook voor
het bestuur een grote voldoening dat de
materiële zijde van het ideaal verwer
kelijkt is in een complex gebouwen, dat
hopelijk ook in de volgende eeuw nog
een aantrekkelijke woongelegenheid voor
Zeven jaren na het initiatief tot bouw van een
woonwijk ten behoeve van wetenschappelijke,
universitaire medewerkers werd gistermiddag dit
thans voltooide Boerhaavecomplex tussen Boer-
haavelaan, Van Swietenstraat, Mariënpoelstraat
en Maredijk in de onmiddellijke nabijheid van het
Leidse Academisch Ziekenhuis geopend: een
complex, dat bestaat uit 140 wooneenheden
in vier aparte blokken, waarvan één in
hoogbouw is uitgevoerd, huisvesting biedend
aan ruim 400 bewoners. De kosten van het
project hebben ongeveer 4.4 miljoen gulden be
dragen.
Er zijn tijdens het maken van de plannen, de
bouw en de afwerking herhaaldelijk moeilijkheden
Specifieke woonproblemen nu verholpen
Wetenschappelijke medewerkers van de Universiteit, in het bijzonder vele
assistenten, staan bij het verwerven van redelijke woonruimte dikwijls voor onge
woon grote moeilijkheden. Nu er een woningnood heerst, is het veelal zo, dat men
geruime tijd op een wachtlijst moet staan alvorens in aanmerking te komen voor
een redelijke woning, terwijl voorts jonge en kleine gezinnen (zoals dikwijls bij
assistenten het geval is) over het algemeen langer moeten wachten dan oudere
en grotere gezinnen. Dit betekent, dat dergelijke gezinnen lang op een woning
moeten wachten en deze vaak eerst toegewezen krijgen wanneer hun verband
met de Universiteit verbroken wordt en zij naar elders vertrekken! Dit betekent
ook, dat zij hun studie moeten voltooien in veel te kleine behuizingen, waar
ernstige studie niet mogelijk is; dat zij dikwijls tot twintig of dertig kilometer
van Leiden wonen en dat het gezinsleven onder deze extra belasting ernstig
bedreigd wordt.
De doelstelling om aan deze duidelijke misstand een einde te maken, moest van
het begin af aan zeer worden toegejuicht, en thans moet er in de eerste plaats
dankbaarheid heersen, dat het doel althans voor het grootste deel bereikt is.
sief service, maar exclusief verwarming.
Deze huren zijn aanvaardbaar als men
er van uit gaat dat de minstbetaalde
assistent toch nog f 600 per maand ver
dient en dat 15% van het salaris een
redelijk deel voor huurkosten geacht
moet worden.
Vier blokken om
een grote tuin
De plannen werden in opdracht van
de Stichting Universitaire Woonwijk
Boerhaave uitgewerkt door het Archi
tectenbureau Groosman te Rotterdam,
dat tot de opzet kwam van een com
plex van vier afzonderlijke blokken, ge
groepeerd om een grote gemeenschap
pelijke tuin, voor welke opzet het ter
rein binnen de genoemde straten bij
zonder geschikt moest worden geacht.
Bij de indeling van het complex moest
voor een groot deel op behoefte-schat
tingen worden afgegaan voor wat be
treft de omvang van de woningen. Deze
behoeften kunnen trouwens van mo
ment tot moment variëren, zodat de
inrichting nooit ingesteld kon worden
op een voor elk moment weer andere
ideale situatie.
Zo zijn er een tiental eengezinswo
ningen (langs de Mariënpoelstraat) en
in flats voor gezinnen van zeer uiteen
lopende grootte geprojecteerd. Deze
flatblokken bevinden zich langs de
Boerhaavelaan en Van Swietenstraat
en in het torengebouw met zeven woon
lagen boven de begane grond voor ge
meenschappelijke doeleinden, welk ge
bouw het complex aan de zijde van de
Maredijk afsluit.
De situering rond de gemeenschap
pelijke tuin is voortreffelijk, vooral wan
neer de groenvoorziening daarin metter
tijd tot volle wasdom zal zijn gekomen.
Centrale voorzieningen
Het gehele complex is van één punt
uit centraal verwarmd. Het omvat voorts
een restaurant, een levensmiddelenzaak,
34 garages en een societeitsruimte in
plaats van de oorspronkelijk ontworpen
crèche; verder praktijkruimten, welke
apart verhuurd worden (en waarin bin
nenkort een tandarts als eerste zijn in
trek zal nemen) en enkele andere cen
trale voorzieningen. In het souterrain
der flatgebouwen zijn bergruimten aan
gebracht. Op het dak van het torenge
bouw bevindt zich een solarium. Wegens
gebrek aan geld konden een zwembad in
de tuin, speelwerktuigen voor de kinde
ren en een centrale wasserij nog niet
worden verwezenlijkt.
Huren
De huren (in 26 klassen) variëren
hui 96 lot 250 gulden per maand inclu- A
In de flatgebouwen bevinden zich 78
woningen, in het torengebouw 52, ter
wijl er nog tien eengezinswoningen zyn.
Enkele woningen (in het blok 1 langs
de Boerhaavelaan) zijn voorzien van
extra studeerkamers, die naar gelieven
bij de ene of de andere aangrenzende
woning getrokken kunnen worden.
De stichting, die zich de verwezen
lijking van dit kostbare project ten doel
stelde, en die onder voorzitterschap
stond van prof. dr. H. A. E. van
Dishoeck, beschikte vanzelfsprekend niet
over financiële middelen van enige om
vang. Dank zij de medewerking van de
gemeente konden met gemeentelijke ga
rantie twee leningen worden afgesloten
met een looptijd van vijftig jaar bij de
Rijkspostspaarbank en de Sociale Ver
zekeringsbank
opgetreden, waardoor de volledige bewoning lan
ger op zich heeft laten wachten dan aanvankelijk
was voorzien. En zelfs thans zijn de moeilijkheden
nog niet volledig overwonnen. Maar verheugend
is, dat thans woonruimte geschapen is voor een
zeer vlottend deel van de Leidse bevolking, die op
grond van deze beweeglijkheid dikwijls voor zeer
ernstige woningproblemen komt te staan, ten
koste van wetenschappelijk werk en gezinsomstan
digheden. In het licht van dit gezichtspunt is het
gerechtvaardigd, de vreugde over wat tot stand
kwam voorop te stellen vóór de kritiek op enkele
aspecten van het gehele project, die evenwel niet
onvermeld kunnen blijven.
Risicodragende N.V.
Onlangs is opgericht de NV Exbo als
een soort exploitatiemaatschappij, die
in staat is risico te dragen ten aanzien
van salarissen, naleving contracten met
betrekking tot het in exploitatie geven
van restaurant, kapperszaak, praktijk
ruimten e.d. Er zyn volgens het bestuur
van de stichting (zelf in de NV ver
tegenwoordigd) voldoende garanties in
de statuten van de Exbo opgenomen om
tie zorgen, dat deze exploitatie via de
Exbo niet in strijd komt met de bepa
ling in de Stichtingsstatuten, dat de
stichting geen winst mag maken, maar
eventuele baten aan het complex of aan
huurverlaging ten goede moet laten
komen.
Vooral op blok langs
Van Swietenstraat
Zoals wij reeds zeiden is het
verheugend, dat een zeer ernstig
woonprobleem is opgeheven, maar
er heerst, nu het complex geopend
is, niet alléén voldoening.
Er heerst bij een deel van de
bewoners ontevredenheid over de
opzet en uitvoering van het werk
en ook over de gestes van het
stichtingsbestuur. De kritiek geldt
in het bijzonder woningen in het
blok langs de Van Swietenstraat.
Om enkele van de bezwaren te noe
men: scheef lopende vloeren, onzorgvul
dige afwerking, plaatsing van stopcon
tacten op zodanige wijze, dat zij niet
kunnen worden gebruikt, ontbreken van
Een luchtopname van het complex
dat gistermiddag geopend werd.
Op de voorgrond de eengezinswo
ningen aan de Mariënpoelstraat, op
de achtergrond het flat blok langs
de Boerhaavelaan, links het toren
gebouw en rechts het veelbesproken
blok langs de Van Swietenstraat.
verwarming in de keukens en ook van
voldoende mogelijkheden tot afvoer van
condenswater, waardoor in de onver
warmde keuken in de winter met open
buitendeur gewerkt moet worden, scheu
ren van plafonds, kieren van deuren en
ramen e.d.
Voorts wordt het stichtingsbestuur ver
weten, dat niet op een zakelijke wijze of
zelfs in het geheel niet op klachten wordt
gereageerd. Diverse bewoners hebben in
dertijd, toen erkend werd dat hun wo
ningen ernstige gebreken vertoonden,
huurverlaging gekregen, doch volgens
hen zijn de bezwaren niet of onvoldoen
de opgeheven nu de huurkorting weer is
ingetrokken. Er is zelfs één geval, waar
in op grond van bezwaren reeds een jaar
lang in het geheel geen huur is betaald,
vanzelfsprekend tegen de eisen van het
bestuur in. Voorts spreekt men er zijn
verwondering over uit ,dat in het com
plex niet-academici wonen, terwijl de
statuten toch bepalen, dat het voor huis
vesting van academici bestemd is.
Weerlegging
Van de zijde van het stichtingsbestuur
werd ons te kennen gegeven, dat er in
dertijd inderdaad fouten zijn gebleken,
die echter naar beste kunnen zijn ver
beterd. Zo werden tochtstrips aange
bracht (wat ons in nieuwbouw reeds zeer
ongebruikelijk voorkomt), werden ge
scheurde plafonds hersteld en dergelijke
maatregelen genomen.
De stichtingsvoorzitter, de architect
Groosman en de hoofdaannemer Kors
wagen meenden in antwoord op onze
vragen hieromtrent, dat de thans nog
protesterende bewoners ongelijk hebben.
De fouten moeten voor een deel als
kinderziekten worden beschouwd, welke
inherent zyn aan elke nieuwbouw.
Voorts is een gToot deel van de gecon
stateerde gebreken terug te voeren tot de
toevallige ongunstige omstandigheid, dat
de afbouw van het blok aan de Van
Swietenstraat plaats vond in de onge
bruikelijke droge en warme vijf maan
den van vorige zomer, een omstandig
heid, welke temeer invloed had, omdat
dit blok op het zuiden gelegen is.
De klachten omtrent onvoldoende ca
paciteit van de verwarming achten zij
ongegrond.
Fouten zyn bovendien opgetreden
doordat een deel van de bewoners eigen
lijk te vroeg in de flats is getrokken.
Daartoe werd in arren moede toestem
ming gegeven om de ergste woningpro
blemen van enkelen op te lossen. Hier
door is het optreden van onvolkomen
heden echter bevorderd.
Kinderen van de bewoners van het
Boerhaavecomplex plantten na af
loop van de officiële opening een
boom in de gemeenschappelijke
tuin.
(Foto L.D./Holvast)
Jammer
Hoe het ook zij, de op zichzelf ver
heugende dag van gisteren by de offi
ciële opening werd niet met onverdeelde
gevoelens van dankbaarheid doorleefd.
Dat is, ronduit gezegd, Jammer.
Het is te hopen, dat een zakelijk
volkomen verantwoord beleid, dat
begrip toont voor gerechtvaardig
de klachten, in de naaste toekomst
de „vrede zal herstellen", zodat er
binnenkort slechts voldoening zal
bestaan over wat er met zoveel
werk en met groot enthousiasme
tot stand kwam. Want van deze
arbeid en en dit enthousiasme zijn
wij ten volle overtuigd, ondanks
het feit, dat twijfel gerechtvaar
digd is of de vrijwel uitsluitende
leiding van wetenschapsmensen
(die niet tot bouwtechnische en
zakelijke experts gerekend kunnen
worden) bij de planning en ver
wezenlijking van het complex wel
verantwoord is geweest.
de staf zal vormen, en dat een waardig
monument zal zijn voor wat in onze
tijd Universitair initiatief en gemeente
lijk beleid tezamen met een kundig ar
chitect wisten te scheppen.
Het complex kan ook dienstbaar ge
maakt worden aan het versterken van
het contact voor hen, die in klinieken,
laboratoria, musea en individuele stu
deerkamers, maar al te zeer geïsoleerd
leefden en elkaar niet of nauwelijks ken
den. Juist dit contact immers dient een
tegenwicht te vormen voor de hp parking
als uitvloeisel van ver doorgevoerde spe
cialisatie. Daartoe is het complex ajs
een grote wooneenheid met centrale
voorzieningen gebouwd.
De administratie en organisatie van
de gehele woonwijk en alle daarbij be
trokken diensten is een veelomvattende
taak, die bovendien belangrijke finan
ciële consequenties meebrengt. De stich
tingsleden met een volledige universi
taire dagtaak kunnen die arbeid niet
verrichten noch het financiële risico
dragen. Daarom werd een beheers-NV
in het leven geroepen.
Beroep op goede wil
Alle üver en goede wil zullen echter niet
instaat zijnde gestelde idealen te verwe
zenlijken, wanneer onder de bewoners
niet weerklank wordt gevonden, bereid
willigheid tot medewerking en begrip
voor moeilijkheden. Eerst op basis on
derling vertrouwen en samenwerking
zal de woonwijk kunnen worden dat
gene, waarvoor zij is bedoeld, namelijk
een tehuis voor de ware Universitaire
geest.
Dankbaarheid
De rector-magnificus, prof. mr. J. E.
Jonkers, die de officiële opening ver
richtte. verheugde zich er over dat er
nu een complex verrezen is voor een
groep, voor welke tot dusver nog weinig
is gedaan. De Universiteit breidde reeds
aanzienlijk uit, de studentenhuisvesting
kwam behoorlijk op gang, het weten
schappelijk personeel werd echter met
geholpen. Wil een Universiteit naar be
horen haar taak verrichten, dan zal zij
een goed bezette staf moeten bezitten,
en de aanvaarding van een staffunctie
zal nu eenmaal in sterke mate beïn
vloed worden door de woonmogelykheid.
De Universiteit is prof. Van Dishoeck
en zijn medewerkers dankbaar voor
initiatief en het getoonde doorzettings
vermogen
Dank komt ook toe aan de gemeente
Leiden voor de geboden steun en de
financiële faciliteiten. Tot slot opende
prof. Jonkers het complex, waarna en
kele gedeelten hiervan werden bezich
tigd.
De gemeenschappelijke tuin, waar
mheen de woonblokken zijn ge
groepeerd: een ideaal ontspan
ningsoord zowel voor volwassenen
als kinderen.
