Marlowe's Faiislus: waar hoogtepunt
in de reeks Leidse lustrumfeesten
Over bonnedames en
rode vesten
Waardering voor waardig niveau
MAANDAG 13 JUNI 19G0
Onverwachte ontmoeting in het
Gravensteen
Tegen de verwonderlijk schone, door
schijnwerpers verlichte, historische ach
tergrond van het Gerecht speelden zich
de uiteenlopende gebeurtenissen uit het
bewogen leven van de verdoemde doctor
Faust op spectaculaire wüze af, groots
van opzet en groot in verscheidenheid
door de veelheid der suggestieve scè-
De levensgang van Faustus immers,
doet hem. na de fatale ondertekening
van het contract met zijn eigen bloed,
uitzwerven en zijn ontmoetingen zijn
velerlei: o.a. met de Paus, Keizer Karei
V en de Hertog van Anhalt. nadat hii
reeds kennis heeft gemaakt met de ze
ven Hoofdzonden de Hoogmoed, Heb
zucht, Afgunst. Toorn, Gulzigheid, Lui
heid en Liederlijkheid, die ieder karak
teristiek ten tonele gevoerd worden.
Mephistophelis is, als gevolg van de
afspraak, bij dit alles, zijn trouwe be
geleider. Tenslotte is het Lucifer, met
zijn lugubere trawanten, die hem tege
moet treedt, aan wie hij, ondkans al zijn
pogingen om nog aan hem te ontvluch
ten, onontkoombaar verbonden blijkt.
Voor Faustus is geen genade meer: hij
verdwijnt dan ook in de ondaraardse
helle-vuurgloed, om er in eeuwigheid te
branden. Wèl zwaar moet Faustus voor
zijn verschrikkelijke zonden boeten!
Met enorme toewijding hebben Cruys
Voorbergh en alle aan hem toever
trouwde amateuristische krachten zich
van deze uiterst zware opgave gekwe
ten. In menig opzicht mag deze „kracht
proef", een hoogtepunt van het Leidse
studenten-lustrum, volledig geslaagd ge
noemd worden. Wel kon niet alles naai
NACHTVOORSTELLING
De voorstelling van Doctor Faus
tus" is hedenavond voor het pu
bliek toegankelijk. Zij vangt te
middernacht aan.
Van de talrijke overige figuren noe
men wij Rob, de hansworst (M. J. W.
M. Ellis), Wagner, de famulus van doc
tor Faust (P. C. Taams), C. R. P. B.
Bakker in zijn pakkende uitbeelding van
de Gulzigheid en R. R. Hoekstra als
Keizer Karei V en Adela Hasseleij
Kirchner als de Hertogin van Anhalt.
De intocht te paard van de Hertog
en de Hertogin van Anhalt vormde wel
een visueel hoogtepunt in de reeks bonte
scènes, die aan het oog voorbij trok.
Deze intocht gaf dan ook aanleiding tot
een bewonderend tussentijds applaus.
Het is een onmogelijkheid, op het late
uur dat wy dit schrijven de voor
stelling was eerst tegen één uur beëin
digd een opsomming te geven van de
talloze andere figuren. Het zij genoeg te
verklaren, dat allen zich op een waar
dig niveau bevonden, speciaal ook de
drie leden van het „koor" (J. M. J
Chorus, C. Franken en C. Smit) die hun
proloog en hun epiloog telkenmale in
dringend declameerden. Met Helena van
Troje zweefde iets van het antieke
Griekse wezen van het toneel af.
Deze Faustus-voorstelling stimuleerde
ènders dan wij gewoon zijn, de belang
stelling voor de hier aan de orde zijnde
conflicten en problemen. Zij zal de
„Faustkenners" ontegenzeggelijk aanlei
ding tot discussie geven en in haar volle
verstaanbaarheid tevens wederom tot
diep nadenken.
Cruys Voorbergh verdient hulde voor
het grote inzicht, waarmee hij de regie
gevoerd heeft. Zelf speelde hij een
kleine rol in het gevolg vmn de Hertog
van Anhalt, daarmee het voorbeeld van
filmregisseur Hitchcock volgend.
De muzikale illustratie van de hand
van Robert Chignell en gespeeld door
de orkestklas van het Kon. Conserva
torium te Den Haag onder leiding van
Louis Stotijn, was op de band opgeno
men en droeg in hoge mate by tot een
zuivere sfeer. Lysette van Meeteren ver
zorgde de kostuums, die niet nalieten
in deze middeleeuwse entourage door
juiste keuze en kleurigheid, een diepe
indruk te maken. Het passende decor
ontwerp stamde van Geert Jan Bie-
ringa. Onze hulde ook aan de belich-
tingsinspicienten J. C. G. Schokking en
D. A. F van Lith.
Natuurlijk waren er wel enkele mo
menten die tot hilariteit aanleiding ga
ven: zo de vluchtende „oude man" langs
de brandladder naar boven, maar we
zouden moeilijk een andere oplossing
voor dit „brandende" vraagstuk kunnen
aangeven.
Altesaam een opvoering, die het
Faustgebeuren nabij bracht en wanne
liefde betoonde voor de dichterlijke ge
nialiteit en de -diepe wijsheid, welke in
Marlowe's oeuvre besloten liggen.
Met volle inzet en grote concentratie
zijn allen tewerk gegaan, met overgave
ook, hetgeen de universitaire volgelin
gen van de „hooggeleerde" doctor
Faustus tot ere strekt.
De voorstelling is dan ook met diepe
aandacht gevolgd en leidde tot een lang
durig dankbetoon, speciaal voor Cruys
Voorbergh, die in het centrum van zijn
medewerkenden een grootse hulde in
ontvangst mocht nemen.
Inderdaad: deze Faustus-voorstelling
is tot een belangrijk en daarbij interes
sant evenement in de reeks der Leidse
studenten-lustrumfeesten uitgegroeid,
waarvoor wij onze grote erkentelijkheid
mogen betuigen.
Zij sprak in deze tijd van atoom
splitsing. kernenergie en gesol met ra
ketten, die met de toverkunst van doc
tor Faustus inhaerent lijken, bovendien
sterk aan: de gespannen actualiteit er
van was evident, zodat geen mens be
zorgd behoeft te zijn over „veroude
ring".
De Fausten '.even ook nü nog!
Vandaar wellicht ook, dat deze op
voering met zulk een intense belang
stelling gevolgd is.
Een scene uit Doctor Faustus met
Lucifer
Tot besluit nog één opmerking: de
haastige en wanordelijke koffieschen-
kerij tijdens de pauze deed schadelijk
afbreuk aan de hoge sfeer, die deze
drukbezochte voorstelling kenmerkte!
Th. J. H.
Zo defileerde Pro Patria in de
nieuwe uniformen voor de militaire
en burgerlijke autoriteiten, die voor
en naast het bordes van het Leidse
stadhuis waren opgesteld.
Competitie semiprofs start
21 augustus
(Van onze Haagse redactie)
De voetbalcompetitie 19601961 zal
blijkens een officiële mededeling in de
„Sportkroniek" van heden voor de
semiprofs in alle divisies op zondag 21
augustus a.s. beginnen. Daaraan voor
af gaat de eerste voorronde voor de be
kercompetitie. Die start al op woensdag
17 augustus, uitsluitend voor de semi
profs. De competities voor het amateur
voetbal beginnen pas op zondag 11 sep
tember.
Kerkgebouw van Zierikzee
gesloten
Op last van de burgemeester van Zie
rikzee heeft de kerkeraad van de Chris
telijk Gereformeerde Ggemeente in Zie
rikzee aanzegging gekregen haar in 1924
gebouwde kerk te ontruimen. Als gevolg
van de overstroming van 1953 is de
grond onder de fundering verzilt, waar
door de draagkracht met 35% is afge
nomen. De centrale dienst voor bouw
en woningtoezicht acht het daarom niet
langer verantwoord, dat er diensten in
de kerk worden gehouden. Met ingang
van zondag zullen de diensten in de
hervormde kerk worden gehouden. De
kosten voor restauratie van de kerk be
lopen f. 350.000.
„Geweldig, ik vind dit
een reuze geweldig gezel
lig feest", zei de jongen
en zijn leren vest glom
van genoegen.
Toen stootte de Jukebox
weer rock and rollgelui-
clen uit en schokkend en
bibberend van kuif tot
schoenpunten bewoog de
jongen zich uit ons ge
zichtsveld, een genietend
solitair temidden van
tientallen paren geestver
wanten.
Hij was bepaald niet de
enige die zich zaterdag
avond amuseerde Op en
Om den Burcht. Het zou
ons eigenlijk verbazen als
er iemand van de onge
veer 2Vi duizend bezoe
kers zich niet geamu
seerd had, want er was
zoveel te genieten. We be
doelen niet alleen zoveel
van hetzelfde, als bijvoor
beeld bier, maar ook zo
veel verschillendswe heb
ben de orkesten niet ge
teld, maar er waren er
veel, en hun genres liepen
van onvervalste hoemtata
hoemtata voor polenaises
en veleta's tot aan klas
sieke jazz voor kieskeurige
puriteinen. En dan ook
nog de jukebox voor hen
die niet buiten de zang
van de wiegende oudstrij
der Elvis kunnen.
Dit alles omgeven door
een grote verscheidenheid
aan bars, met daarachter
minzame studenten-bar
keepers, die in hun rode
vesten onder hun witte
barman-jasjes de sfeer
gaven van een hotel in
Florida of daaromtrent.
Een blij lachende man.
met in zijn hand een glas
bier en onder zijn neus
een kleine snor, vroeg het
hoemtata-orkest om een
foxtrott. Hij kreeg hem en
zei verheugd tegen ons:
„Ich bin een maand auf
vakantie hier. Een heel
schone Kapelle, was?" Hoe
mooi, dachten wjj.datzo'n
feest kan bijdragen tot
internationale verbroede
ring en dat zo'n man zijn
centraal-Europees taalge
bruik al zover heeft kun
nen aanpassen aan het
het onze.
Wie iets wilde kopen,
moest zich eerst bonnetjes
aanschaffen bij daartoe
bestemde charmante da
mes en vriendelijke Jonge
mannen. Daarop sloeg dit
gesprek dat we aan een
bar opvingen:
„Hoe zou je dat nou
moeten schrijven, bonnen-
dame, met of zonder een
n in het midden?"
„Zonder natuurlijk, want
het komt van het Frans:
une bonne dame".
„Ach ja, hoe kan ik zo
dom zijn".
Ander gesprek aan een
andere bar. tussen twee
roodgeveste studenten:
„Moet Je opletten, ze
dragen allemaal een rooie
pullover of zoiets".
„Hahaha".
Inderdaad hadden heel
wat niet-studenten iets
roods onder hun Jasje.
Maar wy vonden dat wel
aardig, want getuigt zoiets
niet van een zekere soli
dariteit?
Dezelfde solidariteit,
waarvan een heer getuig
de. die tussen een groep
studenten gezeten, zyn
dorst leste aan bier en
toen uitriep: „Ik word
steeds maar intellectueler,
hoe meer ik drink".
We hebben het nu wel
steeds over bier, maar er
was bepaald ook nog wel
wat anders te krijgen.
By het begin van ons
bezoek aan het feestter
rein was ons al een klein
lokaal opgevallen, waar de
plechtige stilte van een
oud ritueel hing. „Dat zijn
dus de toiletten, onthou
den voor straks", dach
ten wij.
Toen de tijd dan daar
was, spoedden we ons naar
het stille lokaal, maar het
bleek dat we ons vergist
hadden. Het was een
hoekje om goede kaas te
eten en er een redelijk of
goed glas wijn bij te drin
ken.
Wij hebben er een ver
fijnd half uurtje gesmaakt,
waarbij slechts af en toe
de rust werd geaccentu
eerd, wanneer een groep
rommelige Jongens kwam
binnenstormen, even rond
keek en uitriep„O, stink-
kaas, hier motte we niet
wezen". Ga daar ook eens
zitten lezer, en laat u
doordrenken van de ge
neugten van het epicu-
risch sobbisme.
Weemoedig hebben we
saté staan eten in een
etablissement dat Wa-
roeng India heette: ten
onrechte, want er waren
Indonesische hapjes te
verorberen. En om ons
heen waaiden de klanken
van Javaanse en Balische
gamelan, ah terlaloe mer-
doe soearanja.
We hebben op en om Den
Burcht verwijld tot het
vroege uur, dat de politie
beslist maar tevens vrien
delijk de laatste bezoekers
wees op de zondagsrust,
die een aanvang moest
nemen. Maar we hopen u
er van de week nog eens
te treffen.
Jaarvergadering K.N.T.V.
te Arnhem
Prof. dr. K. Ph. Bernet Kempers
heeft gisteren de jaarvergadering van
de Kon. Ned. Toonkunstenaars Vereni
ging in Arnhem geopend met een toe
spraak, waarin hij de noodzaak van
gedocumenteerde gegevens besprak.
Hij wekte de leden op hun volle me
dewerking te verlenen aan de enquêtes.
Eerst indien de besturen van afdelin
gen, secties en vakgroepen, en tenslotte
het hoofdbestuur, beschikken over con
crete gegevens, kan met klem van rede
nen op verbetering worden aangedron
gen zei hij. Vragenderwijs suggereerde
hij o.a. dat aan verschillende muziek
scholen en conservatoria zeer uiteenlo
pende honoraria betaald worden en dat
de pensioenregeling en weduwenpen-
sioenregeling vaak in hoge mate onvol
doende is. Hij zou hierover nauwkeurige
en volledige gegevens willen hebben
Verder achtte hy het billijk indien de
privé-muziekleraren in verband met de
recente huurverhoging en loonronde hun
cliënten zouden voorstellen ermee ak
koord te gaan dat hun honoraria met 5
of 10' zouden worden verhoogd. HU be
pleitte de bouw van geluiddichte wo
ningen voor musici in verschillende de
len der grote steden.
Lustrum-bridge
Gisteravond werden in de Stadsge
hoorzaal bridgewedstrUden gehouden
voor det burgery, welke wedstrijden wa
ren georganiseerd door de lustrumcom
missie van het L8C. Er werd in vier
groepen gespeeld. De winnaars waren de
volgende tweetallen: Van Waes-Gal-
jaard, KapteinVan Kampen, mej. Beu-
kenholtVan Gelder en de heer en me
vrouw Van Leeuwen. Tweede werden de
paren De Winter-Bakker, de heer en
mevr. Hoekstra, de heer en mevr. Har-
loff en Daniel-'t Hart.
Uitslagen hengelwedstrijd
De hedenochtend gehouden lustrum-
hengelwedstrijden hadden de volgende
uitslag
Individueel: 1 H Schouten met 7
stuks; 2 t/m 8: G. Wielders, H. Tege
laar. A. Sinteur, A. Slingerland J. Ouds
hoorn, W. v. Loon en W. Dubbelaar,
allen 3 stuks.
De controleurspryzen vielen toe aan:
1. C. A. wykmans 11 stuks; 2. B. Veld
huizen 8 stuks; 3. F. G. Hoeps 7 stuks;
4 en 5. J. S. Mader en C. Schouten
6 stuks.
Tragedie herleefde aan Gravensteen
Cruys Voorbergh inspireerde tallozen
De Engelse toneeldichter Christopher Marlowe (15641593), een
der voorlopers, tijdgenoten en beïnvloeders van Shakespeare, wiens
kort. doch hoogst avontuurlijk leven hij werd op 1 juni 1593 door
landgenoten als gevaarlijk voor de staat" in een herberg vermoord
een hoofdstuk op zichzelf vormt, was een der tallozen, die zich bezig
hield met de Faustlegende, welke hij als oudste dramatische behande
ling tot een ..tragedie" herschiep en er een sterk persoonlijke inslag
aan gaf. onder de tieel ..The tragical History of doctor Faustus".
Marlowe was de schepper van het ..moderne" Engelse drama en
voerde er de rijmloze verzen in. Zowel wat oorspronkelijkheid, uitbeel
ding als dramatische kracht betreft behoorde hij tot de qrootsten.
hoogste vermogen in regie-technisch
opzicht gerealiseerd, doch wie de ont
zaglijke moeilijkheden onderkent, waar
voor men hier stond, mag grote eer
bied koesteren voor het door Cruys
Voorberg en de zijnen reeds bereikte.
Kolossaal zwaar was op deze
stormachtige avond ook de taak voor
de spelers, in het bijzonder voor de twee
hoofdvertolkers: doctor Faustus (A R
I. Aris) en Mephistopheles (P. Lens). De
eerste slaagde er vooral in het tweede
deel in door dramatische overtuigings
kracht te boelen, daarin mede gesteund
door een resonansvol en vèrdragend
stemgeluid en duidelijke dictie. De
tweede imponeerde speciaal door zyn
sluwe, fascinerende, onheimelijke en sug
gestieve mimiek. Een opvallend goede
creatie gaf ook G. H. C. Soeteman als
de „oude gelovige man" (rector van de
Universiteit van Wittenberg), die Faus
tus op het laatste ogenblik nog van zijn
dwalingen tracht te genezen, niet we
tend, dat deze reeds voorgoed zijn ziel
aan Lucifer verpand heeft.
De titel, waaronder de Leidse studen
ten, als een der hoogtepunten van het
Leiden Vestival, dit niet minder dan 55
spelers eisende toneelstuk aan het Gra
vensteen onder de regie van Cruys
Voorbergh tot opvoering brachten, luidt
„De Waraohtighe Historie van Doctor
Faustus", ontleend aan een in 1952 te
Dordrecht verschenen uitgave, welke
vermoedelijk door de arts dr. C. Baten
uit het Duits vertaald is.
De huidige Nederlandse bewerking van
Marlowe's schepping uit het Engels is
van de hand van de Leidse hoogleraar
prof. dr. A. G. H. Bachrach, die haar
van een breed opgezet commentaar
voorzag en van Dolf Verspoor. Zij is,
mede door de moderne behandeling,
voortreffelijk, hoewel tijdens de voor
stelling bleek, dat er vele wijzigingen in
aangebracht waren.
Het twee-delige treurspel is kort na
verschijning in ons land reeds door rei
zende Engelse toneelgezelschappen op
gevoerd, nadien, waarschijnlijk o.a. in
verband met de enorme bezeting, door
Nederlandse beroepsgezelschappen niet
meer. In zeker opzicht was hier dus
toch wel van een oer-première sprake.
De Faustsage over de geleerde, die
voor ijdel vermaak zijn ziel aan de dui
vel verkoopt en daarmee de hemelse za
ligheid verspeelt, omdat de weten
schap hem niet meer schenkt wat hij
ervan verwacht en zich dus aan de
magie .zwarte kunst") gaat overleveren,
is overbekend. Faust wil alles weten,
kennen en kunnen, beheersen ook. Daar
toe tekent hij, ondanks de herhaalde
lijke waarschuwingen van de goede
engel" met eigen bloed zyn vervloekt
contract, dat hem uiteindelijk ter helle
voeren zal.
Faust raakt verstrikt in de machten
der duisternis, want „heeft hoger wil
len grijpen dan hemelkracht kan dul
den", zoals het in de epiloog luidt.
Zou hier geen parallel te trekken zijn
met huidige gespecialiseerde natuurvor
sers, die alles met het verstand wensen
te doorgronden en aan materie hoger
waarde toekennen dan aan religie of
anderszins?
Marlowe's treurspel biedt een afwisse
ling van climaxen en anti-climaxen,
waarin ook aan de sprankelende humor
veel aandacht is gewijd. „Het verstren
gelt", gelijk Bachrachs" commentaar
*egt, „wat in het volksverhaal losse epi
soden zijn, drastisch met elkaar door
er een oorzakelijk verband in te leggen"
Het spreekt voorts van de eeuwige strijd
tussen „goed" en „kwaad", die in ons
allen leeft en ook in de ziel van Mar
lowe, die wel héél veel met de Faust-
tiguur gemeen gehad moet hebben.
Het „kwaad" behaalt uiteindelijk de
overwinning op Faust, hoewel hij op het
punt gestaan heeft, zich te bekeren.
Het heeft niet zo mogen zijn. Faust
vaart na 24 Jaren zijn beloningen, zijn
reizen en toverkunsten verkregen te
nebben recht toe-recht aan ter helle
en „laat door zijn duivels lot een zinnig
mensdom slechts met verwondering ge
slagen staan".
Talrijk zyn in Marlowe's visie de tegen
stellingen tot andere Faustbeschrijvin-
gen.
Naar een Gretschen zal men hier ver
geefs zoeken, al is er dan de weergaloos
schone Helena van Troje. En hoeveel
verzen wijdt Marlowe niet aan de ge
schiedenis vöór de contracttekening, hoe
wel dié levensperiode slechts zeer sum
mier behandeld is.
Op talrijke tegenstellingen vestigt
rof Bachrach in zijn beschouwing in
et zo juist verschenen boekje over deze
«warachtige Historie" (Ooievaarreeks)
de aandacht, evenals op zoveel andere
mteressante bijzonderheden, waaraan hij
telkens een leerzame uitleg geeft.
een opleiding ontworpen voor ziekenver-
zorgsters, voor wie een wettelijke be
roepsregeling is gevraagd. Een commissie
van de Centrale Gezondheidsraad heeft
dit probleem in studie.
De voorzitter zei het toe te juichen,
dat op het departement van Sociale Za
ken en Volksgezondheid studie wordt ge
maakt van een systeem voor subsidie
verlening aan de Kruisverenigingen, ge
baseerd op vaste normen. Het Oranje-
Groene Kruis is dankbaar voor de over
heidssteun die thans genoten wordt,
maar, merkte de heer Van der Spek cp,
de Kruisverenigingen zijn wat deze finan
ciële steun betreft nog zoveel afhanke
lijk van toevallige situaties en persoon
lijke inzichten van ambtenaren, hoe
voortreffelijk deze ook hun taak verrich
ten en de verenigingen terzijde staan.
Jaarvergadering
„Oranje-Groene-Kruis"
Op de Jaarvergadering van het Oranje-
Groene Kruis (de bond van prot. christ.
verenigingen voor wijkverpleging in Ne
derland), die zaterdag in Utrecht is ge
houden, heeft de voorzitter, dr. J. van
der Spek. zyn instemming betuigd met
het besluit van de Centrale Raad voor
de Volksgezondheid, om een commissie
de organisatie en de financiering van het
Kruiswerk in de grote steden te laten
bestuderen.
De lieer Van der Spek besprak ook de
mogelijkheid om opgeleide hulpkrachten
te werk te stellen naast de wijkverpleeg
sters, aangezien dezen vaak te zeer bezet
zijn met eenvoudig routinewerk.
De voorlopige verplegingsraad heeft
