Noodlanding van Dakota achter ijzeren gordijn Gematigde houding van het Kremlin doet partijstrijd in V.S. oplaaien Uiterst gematigde rede van Nikita Kroesjtsjef WEERBERICHT President Eisenhower als held en overwinnaar teruggekeerd Fa. D. KRET Zn. Negen Amerikaanse inzittenden worden in Oost-Berlijn door Russische militairen verhoord Geen vredesverdrag met Duitsland voor een volgende topconferentie PREMIER MACMILLAN OVER VOORGESCHIEDENIS PARIJS teuws Opgericht 1 maart 1860 ZATERDAG 21 MEI 1960 No. 30054 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dishoeck HoofdredacteurJ. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie; 25041; Redactie: 21507 (Van onze Amerikaanse correspondent) Als een held en overwinnaar is Eisenhower gistermiddag in Washington teruggekeerd. Gedurende de drie kilometer lange autorit naar het Witte Huis maakte de Amerikaanse president, staande in de open auto, zijn bekende triomfgebaar: met de beide armen omhoog- geheven, lachte hij de mensen, die langs de weg stonden, toe. Boven de straat was een groot doek gespannen, waarop de president kon lezen „dank U, Ike". „Waarvoor?", vroegen enkele sceptici zich af, doch zij waren in de minderheid. De stemming van de toeschouwers was in het algemeen zeer hartelijk, zonder over te slaan op fanatiek nationalisme. Het was een sympathie-betuiging aan een president, die moeilijke dagen heeft gehad en aan wiens goede bedoelingen men niet twijfelt. rond Berlijn zeer nabij gewaand, doch Kroesjtsjef toonde minder haast dan men verwachtte. Deze rede zal belangrijke invloed heb ben op de binnenlandse situatie in Amerika. Indien nu het oorlogsgevaar niet onmiddellijk dreigt, zullen de Amerikanen minder de noodzaak gevoe len demonstratief uiting te blijven geven Drang tot nationale eenheid verminderd Ondanks het prachtige weer en on danks het feit, dat de scholieren en ambtenaren vrijaf hadden gekregen, was de menigte langs de route niet indruk wekkend groot. De officiële schatting van driehonderdduizend mensen lijkt zeer aan de optimistische kant. Washington is deze tijd van het jaar vol Amerikaanse toeristen. Zij profiteerden uiteraard graag van de gelegenheid him president te zien. Hun reactie was vrien delijk, doch niet opgewonden. Bij dit soort welkom had Eisenhowers hoera- gebaar iets overdrevens. Dit was een zegetocht, die niet volgde op een over winning, doch op een beheerst gedragen debacle. Eisenhowers gebaren en glim lach leken van verre 't zelfde als voor heen, doch op het vliegveld, toen onge veer duizend mensen hem van nabij konden zien, viel zijn vermoeidheid dui delijk op. Bij dit welkom op het vlieg veld had het eigenlijk wel kunnen blij ven. Daar gaven de Democraten en Republikeinen alsmede vele ambassa deurs een sympathieke demonstratie van Westerse eenheid. Overigens kon men Eisenhower dat traditionele gebaar tijdens de autorit moeilijk kwalijk nemen. Of deze officiële intocht zulk een gelukkig plan was, staat te bezien, maar toen men daartoe eenmaal besloten had, moest Ike zich wel houden aan zijn cliché-vertoning. Had hij dit niet gedaan, dan had men hem beschreven als een gebroken man. Triomfantelijkheid past echter stellig bij de indruk, die Hagerty, Eisenhowers propagandist, tracht te geven van wat te Parijs is gebeurd. De scherpzinnige commentator van de New York Times, Reston, heeft een schamper protest doen horen tegen Hagerty's poging om de Parijse nederlaag om te toveren tot een overwinning. Dat Eisenhower en de zijnen een ge- irriteerde stemming hadden, bleek wel uit het feit, dat de president bij zijn aankomst het bericht openbaar maakte (dat hijzelf nog slechts een half uur tevoren vernomen had) over een Amerikaans militair transportvliegtuig, dat achter het ijzeren gordijn een nood landing had gemaakt. De grootste verrassing voor Washing ton was evenwel Kroesjtsjefs gematigde rede te Oost-Berlijn (zie elders in dit Blad). De Amerikanen hadden een crisis Advertentie LOODGIETERSBEDRLJF EN SANITAIRE INSTALLATIES Hoge Rjjndjjk 71 Leiden Telefoon 20023—24350 Toestand ernstig, maar niet kritiek De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Couve de Murville, heeft in de commissie voor buitenlandse zaken van de Franse Nationale Vergadering gezegd dat de internationale toestand na de mislukking van de topconferentie ernstig maar niet kritiek is, aldus heb ben commissieleden meegedeeld. Een van hen, Chamand, zei dat de minister heeft meegedeeld, dat de Wes telijke mogendheden zich hebben be raad over mogelijke Russische acties over Berlijn en overeenstemming heb ben bereikt over wat het Westen in de verschillende gevallen zal ant woorden. aan de nationale eenheid. Feller dan voorheen zal dan de partijstrijd hervat worden, omdat zowel de Democraten als de Republikeinen zullen proberen munt te slaan uit de mislukte topcon ferentie. De Republikeinen kunnen betogen, dat de Russen niet tot daden durven over te gaan, zolang het Westen een krach tige houding aanneemt. Zij zullen in sinueren, dat Kroesjtsjef de Democraten gunstig gezind is, daar hij hen als toe geeflijker beschouwt. Het Pentagon (Defensie) en de Commissie voor de Atoomenergie zullen bovendien aandrin gen op grotere militaire paraatheid. Felle democraten De Democraten zullen eveneens agres siever worden. Stevenson, officieel het hoofd van de party, heeft thans reeds betoogd, dat de Republikeinse regering aan Kroesjtsjef een breekijzer en voor hamer heeft aangeboden om de topcon ferentie kapot te slaan. Een grote groep Democratische congresleden heeft reeds aan Eisenhower een kritische vragenlijst gezonden. Zij wensen vooral informatie over de blunders, die aan de topconfe rentie voorafgingen. Indien zij geen inlichtingen krijgen, wensen zy een congressioneel onderzoek. En dit is nog maar een begin. Nu de internationale spanning, althans .voorlopig, lijkt mee te vallen, zal de binnenlandse strijd des te feller opvlammen! NIEUW LUCHTINCIDENT. (Van onze correspondent in Bonn) Een onbewapend, laag vliegend vliegtuig van het type Dakota C-54 van de Amerikaanse luchtstrijdkrachten in Duitsland, heeft gisteren tengevolge van slecht weer en technische moeilijkheden een noodlan ding moeten maken bij de plaats Brunshagen in Mecklenburg in Oost-Duitsland. De negen inzittenden, onder wie een vrouw, bleven ongedeerd? zij werden gearresteerd door de Oostduitse Volkspolizei. Deze deelde gisteravond mee, dat de negen Amerikanen naar Oost- Berlijn zullen worden gebracht. Daar zullen zij door Russische militaire instanties worden verhoord. Over hun verder lot liet men zich van Oostduitse zijde niet uit, daar uiteraard alleen de Russen zullen beslissen wat er nu gebeuren gaat. Proefsteen voor de houding van Moskou Dit tweede Amerikaanse luchtincident van de laatste tyd in een communis tisch land het eerste was het beruch te geval met de Lockheed U-2 van kapitein Powers, die bij Swerdlowsk in de Sovjet-Unie werd neergeschoten werd gisteren door president Eisenhower by zijn terugkeer in de Verenigde Staten reeds bekend gemaakt. Uit Eisenhowers bekendmaking sprak vrees voor een nieuwe Russische poging om ook deze zaak op te blazen tot een soort spionage- geval. Ditmaal kan daarvan evenwel geen sprake zijn: de Dakota C-54 is geen bijzonder toestel en onbewapend en dient alleen voor transportdoeleinden. De noodlanding in Oost-Duitsland is een gevolg van een technische storing en zoals gezegd van slecht weer. Uit wat de Russen met de negen inzittenden zullen doen vrijlaten of verder vasthouden zal men kunnen opmaken, zo zegt men in Bonn, of de Sovjet-Unie van plan is ook verder een felle koude oor log tegen de Amerikanen te voeren, dan wel de gematigde toon van Kroesjtsjef zoals hij die gisteren te Oost-Berlijn aan de dag legde, voort te zetten. Geschenken voor de Koningin H.M. de Koningin heeft gistermorgen in het Paleis Soestdijk de Antilliaanse en Surinaamse Statendelegaties ontvan gen. De vorstin onderhield zich meer dan een uur met het gezelschap en liet verscheidene leden van deze delegaties aan zich voorstellen. De ontvangst droeg een zeer ongedwongen karakter. De Surinaamse delegatie bood de Ko ningin een gouden ketting, gouden oor bellen en een gouden speld aan. De Antilliaanse delegaite verraste haar met een gouden sigarettenkoker. De Koningin was zeer ingenomen met deze geschenken. Het vliegdekschip Karei Door man" wordt in de Rotterdamse haven in gereedheid gebracht voor het verblijf in Nieuw-Guinea. Vol gende week zal het schip vertrek ken. Leningrad ontving Amerikanen hartelijk De Europese impresario van de Ame rikaanse groep, die op het ogenblik in de Sovjet-Unie uitvoeringen geeft van de musical „My fair lady", heeft ver klaard, dat het vliegtuigincident in de Sovjet-Unie en het mislukken van de topconferentie geen invloed hebben op de enthousiaste ontvangst die de Le- ningraders het gezelschap hebben be reid. De impresario, Anatole Heller, sprak met klem tegen, dat het gezel schap van plan zou zijn te vertrekken. De Amerikanen zijn de laatste drie weken in Leningrad voor volle zalen opgetreden. 30 Mei begint een reeks op voeringen in Kief, die twee weken zal duren. Zucht van opluchting in Berlijn (Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma) Met een zucht van opluchting, die een ieder mee mag slaken, heeft West- Berlijn gisteravond de volgende woor den van Nikita Kroesjtsjef gehoord: „De Sovjet-Unie heeft nu weliswaar het morele recht een vredesverdrag met Oost-Duitsland te ondertekenen, maar ondanks het niet doorgaan van de topconferentie willen wij geloven, Kroesjtsjef schreef hem al op 9 mei een brief, die weinig goeds beloofde.... (Van onze Londense col-respondent) In een verklaring van premier Macmillan, gisteren afgelegd in het Lagerhuis, zijn over de toedracht der gebeurtenissen in Parijs enkele nieuwe feiten aan het licht gekomen, bijv., dat Macmillan reeds op 9 mei een brief van Kroesjtsjef had ontvangen, waaruit bleek, dat hij het succes van een topgesprek in twijfel trok, o.a. als gevolg van het vliegtuigincident. Deze onthulling is opmerkelijk want des tijds werd juist bericht, dat Kroesjtsjef de drie Westelijke leiders had te kennen gegeven, dat het spionagegeval de topconferentie niet zou beïnvloeden. Macmillan onthulde ook, dat Kroesjtsjef tegenover president De Gaulle twijfel had geuit in hoeverre het mogelijk zou zijn het verloop van de conferentie geheim te houden. Maar, zei Macmillan, op dat ogenblik was er niets, waaruit op te maken viel, dat Kroesjtsjef zou weigeren deel te nemen aan constructieve onderhandelingen. dent De Gaulle had overhandigd. Aangezien Kroesjtsjef, terwijl hy wei gerde de topbesprekingen te beginnen, had meegedeeld, dat hij bereid was het contact buiten de conferentie te be stendigen, achtte ik het gewenst maan dag afzonderlijke besprekingen te voe ren met president De Gaulle, president Eisenhower en tenslotte met Kroesjt sjef. Dit laatste onderhoud vond plaats in de Sovjet-ambassade. Myn doel was na te gaan of een grondslag kon worden gevonden om de topcon ferentie te beginnen. Ik zette tegen over Kroesjtsjef uiteen dat grotendeels was tegemoet gekomen aan zijn be zwaren en voorwaarden. Ik onder streepte dat het onredelijk was meer te verwachten dan de toezegging van Eisenhower over het achterwege laten van spionagevluchten en ik deed een beroep op hem om niet de onderhan delingen onmogelijk te maken waarop al onze hoop was gevestigd. Wij beiden spraken zeer openhartig en ik was niet zonder hoop, dat de situatie een wending ten goede zou nemen. Echter, de volgende ochtend (dinsdag) nam Kroesjtsjef zeer vroeg de gelegenheid te baat om al zijn voorwaarden te her halen. Daar dit kwam na het gesprek, dat ik de vorige avond met hem had gehad, leek het mij op zijn minst ge nomen twijfelachtig of de Sovjetrussi- sche regering thans werkelijk wilde on derhandelen. Dit bleek inderdaad niet het geval te zijn toen Kroesjtsjef niet verscheen op uitnodiging van De Gaulle. Intussen had minister Selwyn Lloyd een nieuw lang gesprek met zijn Sovjetrussische collega. Om halftien des avonds was het duidelijk dat er geen wijziging was gekomen in de Rus sische houding en dat de conferentie niet kon doorgaan. Russische houding later teleurstellend Het was daarom voor Macmillan een verrasing dat op een ontmoeting welke Selwyn Lloyd en hij met Kroesjtsjef en andere leden der Russische dele gatie zondagmiddag op Kroesjtsjefs verzoek hadden, de Russische premier de tekst voorlas van het thans be kende in sterke bewoordingen gestelde document, dat hij eerder aan presi- is vertrokken, het andere is binnen gekomen en het derd even de trai- ningsvluchten onderoreekt. Meisje verdronken in Zoeterwoude Gistermiddag omstreeks vyf uur is de 1-jarige Helena Versteegen, uit Zoeterwoude, in een sloot verdronken. Het ongeluk geschiedde op het bedrijf van haar vader. Toen het meisje werd ontdekt waren de levensgeesten al ge weken. dat er over zes of acht maanden een nieuwe topconferentie gehouden zal worden". Tot dan willen wij wachten met de oplossing van dit rijpe vraagstuk. Hoe langer wy wachten, hoe rijper het wordt. Laten wij dus geduld hebben. Het doet ons genoegen dat met ons voorstel over zes of acht maanden een nieuwe top conferentie bijeen te roepen het westen, in zijn af scheidscommuniqué, in feite akkoord is gegaan. Ik kan niet voor alle socialistische landen spreken, maar de politiek van de Sovjet-Unie en van de landen van het Warschau-pact (waar toe China niet behoort - red.) is thans: niets doen dat de internationale toe stand zal kunnen verscherpen en een terugkeer tot de koude oorlog zou kun nen betekenen. Wij hebben vrede nodig'.' In de ijskast Kroesjtsjef sprak deze geruststellende woorden in een uiterst gematigde rede, die hij gisteravond hield voor 3000 par tijgangers van de SED in de Werner Seelenbinderhalle in Oost-Berlijn. Na anderhalve dag met de Oostduitse lei ders te hebben geconfereerd, heeft de Russische leider met zoveel woorden verklaard, dat de Sovjet-Unie (en het Westen wil niets liever) de openstaande problemen in de ijskast zal leggen tot het klimaat weer voor topon d e rhand e - lingen geschikt is, lees: tot er een nieuwe Amerikaanse president gekozen is. De Rode leider sprak slechts de be gin- en de slotregels van zyn rede uit, die verder door een tolk werd voorge lezen. Hij bepaalde zich voorts totmee- applaudisseren, waneer een bepaalde passage by het publiek aansloeg. Verbazing Met stijgende opluchting had de bui tenlandse pers de woorden genoteerd van de man, die in Parijs haar tot ver bijstering had gewekt. Niet door wat hij zei, maar door de manier waarop hij het zei. Nu herkenden de journalisten, die Kroesjtsjef al zo lang volgen, de oude Nikita weer een beetje, al ver nietigde zyn toespraak vrij wat van hun speculaties. Men zal een paar dagen afstand moeten nemen van de jongste gebeurtenissen om een zakelijker oor deel te vellen over de recente houding van de Russische premier, die vanoch tend naar Moskou terugkeerde. PORTABLE RADIO v.a. f138.—. Diverse kleuren en modellen. persoonlijke service LANGE MARE 66 - TEL. 26500 Prettige betalingsvoorwaarden. (Due/ Qfce Uit het Leidsch Dagblad van 22 mei 1860: „Als de Heeren van Rijnland geen orde op het spuijen stéllen, zullen bij droogte pestkoortsen ons lot zijn." Leidsche Stoombootdienst Vol harding. Maandag 28 Mei, 2e Pink sterdag. Van Leiden, des morgens ten vier uur. - Van Amster dam, des namiddags ten twee uur. Dinsdag 29 Mei, van Leiden des morgens ten drie uur. (Advertentie). RUSTIG WEER In het weeroverzicht van hedenmor gen tien uur meldt De Bilt twee groter wordende depressies boven de Atlan tische Oceaan en by IJsland. Deze twee lagedrukgebieden kunnen morgen echter geen invloed uitoefenen op het weer in Nederland. Desalniettemin kunnen in het gebied met geringe luchtdrukver- schillen, waarin ons land zich morgen zal bevinden toch nog wel enkele buien voorkomen. In de temperatuur -omt maar weinig verandering. 22 MEI Zon op: 4.37 uur; onder: 20.37 uur. Maan op: 3.36 uur; onder; 17.18 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.05 en 13.33 u. Laagwater te 9.03 en 2140 uur. (23/5 hoogwater te 1.53 en 14.18 uur, laagwater te 9.52 en 22.23 uur. Dit blad bestaat uit 16 pagina's en een Bijvoegsel. De drie afgeleverde DC-8 straal vliegtuigen van de KLM op één plaatje. Een heel enkele keer staan deze toestellen bijeen op het plat form van Schiphol, wanneer het ene toetstel nog niet naar NewYork

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1