Burgemeester Brandt niet bezorgd
over boze woorden van Kroesjtsjef
Hevige consternatie in warenhuis
en op de Coolsingel te Rotterdam
99Als Russische premier huwelijk met zichzelf
wil sluitenkunnen wij hem dat niet beletten
Ulbricht hield gematigde rede
na schrappen van hele passages
Catve --tip -vocrr
cfajtkel-leldcecr eten.
Prins opende Esso-raffinaderij
Rotterdam in Botlek-gebied
Eind mei weer
Blokker - festival
Prinses Irene opent 23 mei
Ned. Nationaal Oorlogs Museum
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 12 mei 1960
Derde blad no. 30046
OP WEG NAAR DE TOPCONFERENTIE
(id
Berlijn, 9 mei Een gespleten stad, die over
een week op de topconferentie onderwerp van ge
sprek zal zijn, maakt zich niet de minste zorgen
om Kroesjtsjefs boze woorden. In een exclusief
interview, dat hij mij afgelopen weekeinde in
Westberlijns raadhuis gaf, zei burgemeester Willy
Brandt mij: „De Griekse worstelaars in de oudheid
brulden elkaar ook een kwartier lang toe voordat
Van onze reisredacteur, W. L. Bragsma)
Dezelfde dag vestigde een hoge Sovjetrussische diplomaat er mijn aandacht op,
dat premier Kroesjtsjef in zijn jongste rede geen enkele persoonlijke aanval op
Brandt deed. Ook in Oost-Berlijn waar de S.E.D. met vele vierkante kilometers
vlaggedoek, slagzinnen en zangkoren een groot straatfeest vierde voor de
verjaardag van de bevrijding door het rode leger, heerste matiging. Partijleider
Walter Ulbricht hield er zaterdag de kortste rede van zijn leven! Er was enige
dagen tevoren te verstaan gegeven, dat Ulbricht een onverbiddelijke aanval op
West-Berlijn zou doen. Welnu, Ulbricht sprak zaterdag slechts 40 minuten in
plaats van het gebruikelijke anderhalf uur. hij had drie niaal ernstige moeite
met het voorlezen van zijn tekst, en men kreeg sterk de indruk, dat er ganse
passages uit waren geschrapt
Vele concessies
Brandt bleek ook niet meer op de
Bonner eis te staan, dat een akkoord
over Berlijn tot aan de Duitse hereni
ging moet voortbestaan. Hij achtte een
akkoord van een aantal jaren accep
tabel, mits de afloop ervan geen afbreuk
doet aan de Westelijke rechten. Er kan
dus, wat hem aangaat, rustig onderhan
deld worden over nieuwe regelingen om
trent troepensterkte, wederzijdse beper
king van propaganda, subversieve acti
viteit en dergelijke.
Brandt deelde mij mede dat het Wes
ten omtrent West-Berlijn, in overeen
stemming met het bestuur van dit stads
deel, een reeks nieuwe voorstellen heeft
uitgewerkt. Het lijkt geenszins uitgeslo
ten, dat die voorstellen ook de mogelijk
heid van een referendum in West-Ber
lijn openen. Brandt zei (in tegenstelling
tot Adenauer, die zo'n referendum al
zij werkelijk op de mat gingen". Brandt, die een
even ontspannen indruk maakte als zijn Westber-
lijners, die in de zon op de Kurfürstendamm liepen
te winkelen, onthulde ook, dat het Westen een
reeks nieuwe voorstellen inzake Berlijn voor de
top in petto heeft. Hij liet zich in zeer gematigde
zin over Kroesjtsjef uit.
Veel ruimer mandaat
voor het Westen
Ulbrichts verwachte agressieve eisen
bleven uit. Hij sprak nu slechts de zeer
bescheiden wens uit, dat de topconfe
rentie a) de zaak van de vrede zou die
nen, b) de vredelievende coëxistentie zou
bevorderen, c) de ontwapening op gang
zou helpen en d) de machthebbers in
Bonn een duidelijke waarschuwing zal
geven dat agressie nutteloos is.
Willy Brandt, hees van het vele spre
ken, de oogleden gezwollen van ver
moeidheid, maar met het gezicht ge
bruind boven het plechtige zwarte bur-
vóór de top wenste)„Ik heb liever dat
het Westen dat zelf voorstelt". In ieder
geval wil hjj dit wapen niet te vroeg
gebruiken. Als drukmiddel heeft hy
voorshands nog massamanifestaties ach
ter de hand, zoals die van 1 mei, die de
Sovjet-Unie bepaald niet onbewogen
liet.
Kroesjtsjef zal er weinig
plezier van beleven
Gelooft Brandt dat Kroesjtsjef zijn
dreigement, een apart vredesverdrag
met Oost-Duitsland te sluiten en daarmee
West-Berlijn onder druk te zetten, waar
zal maken? Hij zei mij: „Als Kroesjtsjef
met alle geweld een huwelijk met zich
zelf wil sluiten (het gaat immers om
een door Moskou zelf overheerst land)
kunnen wy hem dat niet beletten, maar
hy zal er weinig plezier aan beleven.
Hy kan voor het oog der wereld niet
over ontspanning praten en tegelijker
tijd West-Berlijn onder druk zetten. Hij
zal met zijn aparte vrede afstand doen
van de overwinnaarsrechten der Sovjet-
Unie in Duitsland. Het zal hem de pas
afsnijden naar zijn uiteindelijk doel: een
oplossing van de gehele Duitse kwestie
in een voor de Sovjet-Unie wenselijke
zin".
Men zegt dat er de laatste tijd nut
tige contacten tussen Brandt en Rus
sische diplomaten tot stand zijn geko
men. Er zijn aanwijzingen, dat als het
Westen enige symbolische tegemoetko
mendheid aan de dag legt, de Sovjet-
Unie de Berlijnse kwestie niet op de
spits zal drijven. Brandts onbezorgdheid,
Ulbrichts matiging, Kroesjtsjefs jongste
rede, zelfs het vliegtuig-incident en,
niet te vergeten. De Gaulle's voorne
mens duiden er op, dat wellicht eerder
de ontwapening dan de kwestie-Berlijn
de hoofdschotel van de topconferentie
zal worden.
U neemt een gewone boterham, belegt die met heerlijk
frissegezonde tomaat en mmm... mmm! Dubbel
lekker maakt U hem met Calvé Mayonaise!
LEUKE VERRASSING VOOR UW IDEE I
Een idee voor de boterham zoals dit kunt U ook
vinden. Want Calvé Mayonaise is wel bij duizend
dingen lekker. Ontdek zelf die nieuwe mogelijk-j
heden. Experimenteer! U doet er Uzelf en Uw
eters plezier mee. En om alles voor
U nog veel prettiger te maken r
Cali'é beloont elk bruikbaar idee met
een leuke, welkome verrassin
Zend Uw dubbel-lekker idee per
briefkaart aan Calvé, postbus 1000,
Delft. De ideeën moeten voor 1 juli
I960 worden ingestuurd en worden
het eigendom van Calvé.
Maak: erméérvan
méb Calvé!
CM 4.100.162.6)
Gigantisch complex!
In enorm tempo uit de grond getoverd!
(Speciale berichtgeving)
Vandaag heeft Prins Bernhard een wonder van de Nederlandse industrie
voltooid. Want het enorme tempo, waarin enkele duizenden arbeiders in twee
jaar tyd, de Esso-raffinaderij Rotterdam in het Botlek gebied uit de grond hebben
getoverd, is een wonder! Nimmer werd in Europa een raffinaderij gebouwd, die
een produktie kan halen van 95 duizend vaten per dag. zelden werd zo'n
kolossaal project, dat 200 miljoen gulden heeft gekost in zo'n korte tyd uitgevoerd.
De opening vanmiddag was dus een manifestatie van de Nederlandse industriële
ontwikkeling en van die langs de Waterweg in het bijzonder. Bijna 800 gasten
waren er. toen Prins Bernhard de laatste hand zou leggen aan die overrompe
lend stralende, witte fabriek.
Op een gegeven ogenblik waren bij de Nederlandse bedrijfsleven viel juist in
-ki
bouw 250 aannemers en leveranciers
betrokken. Lange tijd werkten er 3000
man op het uitgestrekte terrein, terwijl
elders in het land ook nog eens enkele
duizenden mannen werkten aan de
bouw van installaties. Voor 80% is het
werk door Nederlandse bedrijven en
door Nederlandsse handen verricht.
Deze inductie van 160 miljoen voor het
Laaiende fakkel van dertig meter
gemeesters-pak, bleek de redelijkheid
zelf. In afwijking van het vroegere on
verzettelijke standpunt van Bonn en Ber
lijn „geen duimbreed toegeven" zei
Brandt mij: „Wij gaan akkoord met
iedere tussentijdse regeling voor West-
Berlijn, die de drie volgende principes
respecteert: 1. handhaving van de Ge
allieerde rechten in Berlijn: 2. handha
ving van alle politieke, juridische en
economische relaties tussen West-Ber
lijn en de Bondsrepubliek; 3. zelfbe
schikkingsrecht.
Daarmee hebben de Westelijke leiders
zo al niet van Bonn, dan toch van West-
Berlijn een veel ruimer moreel mandaat
gekregen van onderhandelingen over een
aantal praktische regelingen, die de
scherpste kantjes van de toestand in
Berlijn kunnen afvijlen. Veel ruimer dan
op de ministersconferentie in Genève
vorig jaar, waar iedere Westelijke po
ging stuitte op de bezorgde hardnekkig
heid van de Duitsers.
Conferentie Christelijk
Leiderschap in Noordwijk
Van 18 tot 22 mei zal in „Huis ter
Duin" in Noordwyk een wereldconferen
tie gehouden worden van de Internatio
nale Raad voor Christelijk Leiderschap.
De conferentie wordt voorafgegaan
door voorbesprekingen op 16, 17 en 18
mei.
Op de tweede dag van de eigenlijke
conferentie spreekt de staatssecretaris
van Binnenlandse Zaken, mr. Th. Bot
over christelijke verantwoordelijkheid en
menselijke noden. De minister van Huis
vesting van Kenya, Musa L. Amalemda
spreekt deze dag over „Mijn ervaring
met de leniging van menselijke noden".
Op 20 mei spreekt onder meer de Bel
gische minister voor Culturele Zaken,
Pierre Harmei over christelijke verant
woordelijkheid en de internationale sa
menwerking. Op 21 mei bespreekt de
minister van Sociale Zaken van Nord-
rhein-Westfalen Konrad Grundmann,
voorstellen aan christenen over de aan
vaarding van verantwoordelijkheid tot
het lenigen van menselijke noden. Op
deze dag wordt de conferentie officieel
besloten met een bijeenkomst in de Rid
derzaal, waar luitenant-generaal M. R.
H. Calmeljer voorzitter is. Diverse spre
kers voeren hier het woord over chris
telijk leiderschap en praktisch christen
dom.
Tijdens de conferentie zullen diverse
specialistische rapporten behandeld en
verscheidene boodschappen voorgelezen
worden.
De „International Council for Chris
tian Leadership" is gevestigd in Wash
ington. Prinses Wilhelmina is ere-pre-
sidente.
(Van onze Rotterdamse correspondent)
Een volkomen zwart geblakerde
plastiek van de Hongaarse beeld
houwer Naum Gabo staat thans
voor de Rotterdamse Bijenkorf ter
herinnering aan de korte, maar
felle brand, die gistermiddag zoveel
consternatie heeft veroorzaakt in
het warenhuis en op de Coolsingel.
Er ivas paniek op de Coolsingel.
Om kwart over twee gistermiddag
stond de met zeildoek omhangen plas
tiek van Gabo van onder tot boven
als één lakkei van 26 meter hoog in
lichter laaie.
De ontploffing van een fles zuurstof,
die in wolken van vuur explodeerde en
tientallen meters verder terecht kwam,
zaaide paniek onder de vluchtende
toeschouwers. Wonder boven wonder
werd echter niemand gewond.
Waarschijnlijk is bij laswerkzaamhe-
den aan het plastiek een vonkje over
geslagen op het zeildoek, dat onmid
dellijk vlam vatte. Zware, zwarte rook
wolken dreven over de Coolsingel. Po
litie trachtte het publiek op flinke af
stand te krijgen. Arbeiders, die aan de
restauratie van de plastiek werkten,
schreeuwden het publiek toe weg te
gaan in verband met het gevaar van
springende zuurstofflessen. Het waren
huis werd ontruimd. Groot was even
het gevaar, dat de brand naar binnen
zou overslaan. Gelukkig kon de brand
weer, met groot materieel spoedig ter
plaatse, een dergelijke catastrofe voor
komen.
Chaotische taferelen
Tien minuten nadat de brand met
een klein vlammetje boven in het zeil
doek was begonnen, was de Coolsingel
herschapen in een chaotisch tafereel
van hollende brandweerlieden, voorgij-
gangers. die dekking zochten achter ge
parkeerde auto's of in verwarring op
de vlucht sloegen bij het gerucht: er
liggen nog meer zuurstofflessen. De
vijf mannen, die bij de restauratie van
het monument werkzaam waren, en
die in overspannen toestand waren
weggerend, kwamen toen pas terug.
Zy hadden het vele lijf kunnen redden
via een noodbruggetje naar het dak
van het warenhuis, dat pas een dag
ervoor was gelegd. Niet alleen zij, maar
ook de politie was door deze snelle
brand zo verrast, dat niemand goed
wist waaraan te beginnen.
Mensen die gevaarlijk dicht bij de
brand stonden werden in die conster
natie niet weggestuurd. Kinderen, die
huilend een heenkomen zochten, dreig
den bijna onder de voet te worden ge
lopen. Het gesis van de eerste ontplof
fende fles maakte pas duidelijk hoe ge
vaarlijk het verblijf in de omgeving
van de Bijenkorf was. Kort daarop
vloog met een enorme knal, in een
wolk van vlammen en vonken, de
tweede fles 25 meter weg, gelukkig
zonder iemand te raken.
Een wonder
Dat deze brand geen slachtoffers
heeft geëist, mag een wonder heten.
In de Bijenkorf werd het publiek ge
waarschuwd dat er een alarmoefening
werd gehouden. Hierdoor was het te
danken dat er geen paniek ontstond.
Op alle afdelingen verlieten de klanten
en het personeel het gebouw. Alleen In
Bij schoonmaak- en herstelwerk
aan de plastiek van Gabo voor de
Rotterdamse Bijenkorf is gisteren
brand uitgebroken. In een ogenblik
zag de Coolsingelvoor zover die
niet door politie ontruimd was,
zwart van de belangstellendendie
het blussingswerk gadesloegen.
de lunchroom, waar de huizenhoge
vlammen langs de ramen lekten, ont
stond begrijpelijkerwijs grote be
roering. Toch lukte het ook hier allen
veilig naar buiten te brengen.
De voorgevel van de Bijenkorf bleek,
nadat de brand om kwart voor drie
geblust was, geheel zwartgeblakerd te
zijn; verder leek het gebouw geen
schade te hebben opgelopen. Het monu
ment van Gabo heeft, uiteraard, ern
stige schade opgelopen. Of de plastiek
nog te herstellen is, viel vanmiddag
nog niet te beoordelen.
De brandweer, die tegen halfdrie
aankwam, had het vuur binnen een
kwartier geblust. De brandweerlieden,
nog in onzekerheid over de vraag of
nog meer zuurstofflessen in de vuur
haard lagen, drongen met hun water
slangen tot vlakbij de vuurzee door.
de tijd van de bestedingsbeperking en
had aldus een dubbele uitwerking. Het
betekende een investering van f. 300.000
per dag. De Esso bouwde een prachtig
bedrijf, dat in zijn witte luister staat,
te pronken op de zandwoestijn die het
Botlek-gebied hier nog is.
Deze raffinaderij levert per dag zoveel
benzine af dat een auto er 450 maal de
omtrek van de aarde mee zou kunnen
afleggen. En het enorme fornuis produ
ceert in een uur voldoende warmte om
er tien huiskamers de hele winter lang
mee te verwarmen. Wie nóg zo'n detail
wil weten: tussen de 92 tanks, die een
gezamenlijke opslagcapaciteit hebben
van 800.000 kubieke meter, staan reuzen
knapen van 24.000 kubieke meter, of
wel een ruimte gelijk aan die van 48
eengezinswoningen. In de powerfor-
mer zit alleen al voor 4% miljoen gul
den aan platina. Het hart van de
nieuwe raffinaderij is het elektronisch
onderhuis, waarin op enkele panelen de
gang van zaken in het hele bedrijf kan
worden afgelezen. Het gehele raffinage-
proces kan hier worden nagegaan, maar
ook is het verzetten van een paar knop
pen voldoende om onmiddellijk in een
van de 98 tanks de inhoud en de tem
peratuur af te lezen.
Toen in 1953 de Esso-raffinaderij in
Antwerpen klaar kwam. dacht men
daarmee de Beneluxlanden te kunnen
Blokkers burgemeesterszoon Ben Es-
sing heeft in z'n dorp weer een muziek
festival op touw gezet, waarvoor op 26,
27, 28 en 29 mei verscheidene bekende
orkesten en solisten naar de plaatse
lijke veilinghal zullen komen. De KLM-
Harmonie zal het festival openen met
een muzikale rondgang door Blokker in
de middaguren van Hemelvaartsdag 26
mei. Omstreeks half vier besluit de
harmonie deze klankrijke tocht met een
concert in het park.
De avond van deze eerste festivaldag
is bestemd voor het optreden van Cate-
rina Valente met het orkest van Eddy
de Latte. De zangeres zal, voorafgegaan
door de KLM-Harmonie, haar intocht
in de gemeente maken te 19.00 uur.
Over een eventueel optreden van Conny
Froboess op deze avond wordt nog on
derhandeld. Het programma biedt ver
der 27 mei: pberlander Kapelle ,.Ko-
latzny" uit Miinchen, zaterdag 28 mei:
Papa Bue's Viking Jazzband uit Kopen
hagen, welke band gewoon is in het
kostuum van de oude-Vikings op te tre
den en op zondag 29 mei: Helmuth Za-
charias met zijn 32 „swinging violins".
Aanvankelijk zouden op 28 mei een
aantal harmoniekorpsen van lucht
vaartmaatschappijen concerteren, doch
dit programmapunt is vervallen.
voorzien. De raffinaderij Rotterdam
moest er nu al bij komen. Economen
voorzien in de komende vijf jaar een
toeneming van het binnenlandse energie
verbruik van 34 miljoen ton steenkool
equivalent tot 38 miljoen ton Daar de
Nederlandse mijnen a] op top-capaci-
teit werken. Zal deze toeneming voor
namelijk door de oliemaatschappijen
moeten worden opgevangen. Zo is de
Esso na 69 jaar in Nederland na alleen
een verkoopmij. geweest te zijn, een
olieverwerkende industrie geworden.
Eens had zij een wagenpark met 800
paarden, nu een tankervloot van 177.000
ton, in 1963. een binnenvloot met een
totale tonnage van 17V4 duizend ton en
een groot autopark. Deze groei van het
bedrijf wordt weerspiegeld in de toe
neming van het maatschappelijk kapi
taal. In 1945 bedroeg het 15 miljoen
gulden, nu is het 112V2 miljoen gulden.
Schat aan documentatie in O vertoon
Over enkele weken zal ons land een Nationaal Oorlogsmuseum rijk
zijn, dat alle buitenlandse oorlogsmusea in de schaduw zal stellen. Dat
is het resultaat van de lofwaardige samenwerking tussen de Stichting
Oorlogs-Museum Overloon, het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie, enkele organisaties van oud-verzetsmensen, de Exposé en
militaire oorlogsslachtoffers en de sectie krijgsgeschiedenis van de
Generale Staf.
Op 23 mei zal het sinds 1946 bestaande museum te Overloon door
Prinses Irene worden heropend als het Nederlands Nationaal Oorlogs
museum. De gebouwen op dit 16 ha. grote terrein zijn uitgebreid van
350 tot bijna 1000 vierkante meter oppervlakte en men zal naast de
grote en kleine wapens die in de tweede wereldoorlog zijn gebruikt,
een schat aan documentatie vinden, waardoor het museum een oorlogs
monument is geworden zoals er geen tweede in Europa te vinden is.
Reiniging
De plastiek werd ontworpen door de
in Amerika wonende Hongaarse beeld
houwer Naum Gabo en op 18 mei 1958
(Opbouwdag) door de directie van de
Bijenkorf aangeboden aan het gemeen
tebestuur. Het 26 meter hoge gevaarte,
waarin het publiek verschillende voor
stellingen ziet (sprak niet eens een
Amerikaan van een verticaal spoor
wegongeval?) heeft volgens de ontwer
per echter geen enkele betekenis. Het
Waarom juist dit museum in Over
loon? De heer W. Ch. J. M. van Lan-
schot. voorzitter van de werkgroep, die
de uitbreiding van het museum heeft
voorbereid, zei ons: „Van 26 september
tot 16 oktober 1944 had hier een der
meest fanatieke gevechten uit de tweede
wereldoorlog plaats. De tankslag, die
hier heeft gewoed was de grootste uit
de gehele oorlog. Onmiddellijk na de
bevrijding werd het initiatief genomen
tot het inrichten van het museum, zoals
dat op vele slagvelden is gebeurd. Dit
oorlogs-museum miste echter twee be
langrijke schakels: het verzet en de
Expogé. Thans is de collectie wat dat
betreft aangevuld en is voorts waardevol
materiaal afgestaan door het Ryksinsti-
tuut voor Oorlogsdocumentatie en de
vervult louter en alleen een decora
tieve functie. De plastiek is een ver
gulde ijzerconstructie, waarvan de
poten" met marmeren platen zijn be
dekt. Maar toen het er ruim een jaar
stond bleken het weer en de spreeuwen
geen eerbied voor de kunst van de
heer Gabo gehad te hebben. Honder
den vogels gebruikten het gevaarte
vorig jaar avond aan avond als ont
moetingsplaats. Een grondige reiniging
werd noodzakelijk en besloten werd de
plastiek dan meteen van een nieuwe
laag verguldsel te voorzien. Dat was
evenwel niet voldoende en daarom
stond het dezer dagen voor de tweede
maal in de steigers, door zeildoek aan
het oog van het publiek onttrokken.
Dit heeft hier en daar ontstemming ge
wekt, omdat deze herstelwerkzaamhe
den samenvallen met de „Floriade" en
het toeristenseizoen.
Generale Staf. Hierdoor heeft het
museum een nationaal karakter en
bovendien een educatieve functie gekre
gen". De werkgroep is er van uitbegaan,
dat het Oorlogsmuseum voor alles een
juiste voorlichting moet kunnen geven
aan jongeren. Het park waar de gebou
wen zijn opgesteld, is gedeeltelijk nog
het slagveld zoals dat destijds is aan
getroffen, inclusief de stukgeschoten
tank. In de expositie zelf heeft men
echter alle sensaties willen vermijden. In
de verschillende afdelingen van de ge
bouwen vindt men in chronologische
volgorde alle aspecten van de oorlog: de
voorbereiding sinds 1933, de Meidagen
van 1940, de bezetting, de onderdrukking,
de jodenvervolging, de stryd in Ned.-
Indië, het verzet, de Nederlandse rege
ring in Londen, de honger, de militaire
strijd en tenslotte de bevrijding. Aan het
einde is een chapelle-ardente ingericht
waar Prinses Irene op de openingsdag
een blauwe vlam zal ontsteken, die hier
altijd zal branden.
Het materiaal zal van duidelijke toe
lichtende teksten worden voorzien, ter
wijl deze teksten ook in vreemde talen
beschikbaar komen. Ook in het Duits,
want men verwacht in de toekomst ook
veel bezoek uit Duitsland. Wat Neder
land betreft, hoopt het stichtingsbestuur,
dat een bezoek aan het Nederlands
Nationaal Oorlogs-Museum te Overloon
op het programma van vele schoolreis
jes zal komen te prijken.
De uitbreiding en de inrichting van de
afdelingen geschiedde onder leiding van
de Haagse tentoonstellingsbouwer Henri
Pieck „Ik heb er naar gestreefd de sfeer
uit de oorlog te doen herbeleven voor
degenen, die deze tyd niet hebben mee
gemaakt". Op 23 mei zal men kunnen
ervaren of dit doel is bereikt.
