KROESJTSJEF WIL INCIDENT NIET TE ZWAAR LATEN WEGEN WEERBERICHT Eisenhower keurcle spionage uit de lucht reeds jaren geleden goedaldus woorden van Herter Maar waarom riskante vluchten zo kort voor topconferentie? DRIEDUIZEND JOURNALISTEN NAAR DE „TOP" IN PARIJS (£>uc/ Qli e leutvs Opgericht 1 maart I860 DINSDAG 10 MEI 1960 No. 30044 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dishoeck HoofdredacteurJ. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel I, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 In de Amerikaans-Russische kwestie van het neergeschoten U-2 vliegtuig hebben zich enige nieuwe ontwikkelingen voorgedaan: het Witte Huis wenst geen openbare discussie over het incident en ontkent, dat president Eisenhower bevolen heeft (zoals in een New- yorks blad was gemeld) alle vluchten over of nabij communistische grenzen te staken; president Eisenhower zou het incident hedenmiddag ter sprake brengen in de Amerikaanse „veiligheidsraad"; bij een debat in de Senaat hebben Republikeinen en Democraten de Amerikaanse leiders gesteund en een lans gebroken voor „sluiten van de rijen"; de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Herter, heeft gisteren meegedeeld, dat de V.S. reeds jaren op uitgebreide schaal de Russische grenzen uit de lucht hebben verkend en „nu en dan" het Russische luchtruim zijn binnengedrongen, een en ander om te waken tegen een onverhoedse aanval; premier Kroesjtsjef heeft gedreigd met vergeldingsmaatregelen tegen de landen, die spionagevluchten boven de Sovjet-Unie laten uitvoeren of buitenlandse bases ter beschikking stellen; de Russische minister van Defensie Malinofski verklaarde gisteren, dat de „strooptochten" van Amerikaanse vliegtuigen bedoeld zijn om de koude oorlog nieuw leven in te blazen; in een brief aan de Westelijke leiders zou Kroesjtsjef intussen hebben laten weten, dat het incident niet te zwaar mag wegen op de komende topconferentie in Parijs. Y.S. getroffen op zeer tere plek Onze correspondent in Washington telefoneerde hedenochtend: De nieuwe verklaring, die Amerika's minister van Buitenlandse Zaken, Her- ter, gisteren heeft afgelegd over de spionagezaak, is vooral om twee redenen interessant. Ten eerste tracht Amerika weg te komen uit de beklaagdenbank. Daarom deed Herter een poging de spionage moreel te rechtvaardigen als maatregel tegen een onverhoedse aanval. Ten tweede probeerde Herter de kritiek te smoren, die gewekt was door de vorige verklaring van het State Department. In de vorige verklaring werd gemeld, dat de autoriteiten te Washington geen toe stemming hadden verleend tot de vlucht, die in de Sovjet-Unie werd onderschept. Herters jongste document doet uitkomen dat Eisenhower het systeem van spiona ge uit de lucht reeds jaren geleden heeft goedgekeurd. Voor specifieke vluchten zou niet telkens toestemming van het Witte Huis nodig zijn. Amerika is door dit incident getroffen op een uitermate tere plek: haar mora liteit, rechtschapenheid en eerlijkheid, waar men zich altijd op liet voorstaan, is thans in opspraak gebracht en de zaak is nog verergerd, doordat men aan vankelijk het geval hoopte te camoufle ren door een onware verklaring. In lan den, waar men in het openbaar wat cynischer is dan in de Verenigde Sta ten, kan men inzake spionage de vol gende stelling horen verdedigen: probeer zoveel mogelyk te spioneren, doch geef nooit toe dit te doen. Amerika wijkt thans van een dergelijke internationale spionagecode af door de spionage toe te geven en te trachten haar moreel te rechtvaardigen. Amerika, aldus Herter, zou tegenover de vrije wereld te kort zyn geschoten in haar verplichtingen, indien de vluchten boven Rusland niet waren ondernomen. Ruslands gesloten heid zou Amerika genoopt hebben tot volvoering van deze internationale plicht. Juridisch aanvechtbaar? De bekende commentator Lippmann is nuchterder. Hy toont zich niet ge schokt door het feit, dat Amerika spio neert, maar hy ziet wel in dat spionage een bedrijf is, dat buiten de wet en buiten een morele code valt. Lippmann kritiseert niet het feit, dat de president een dergelijke spionage in het verleden heeft toegestaan, doch hij vraagt zich af waarom Eisenhower zo kort voor de topconferentie deze riskante vluchten niet heeft verboden. Toch blijkt Herters morele saus wel aftrek te vinden. In het bijzijn van Her ter heeft een selecte groep Congresleden de rechtvaardigende verklaring van Allan Dulles aangehoord. Hun reactie was vrij gunstig voor de regering. Het incident was voor vele Amerikanen pijnlijk en zij tonen zich thans zeer ontvangelijk voor de explicatie, die Amerika van blaam probeert te zuiveren. OOSTELIJKE WIND De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Perioden met zonneschijn maar ook enkele verspreid voorkomende lichte buien. Overwegend matige oostelijke wind. Dezelfde temperaturen als van daag of iets lager. (Opgemaakt te 11.15 uur) 11 MEI Zon op: 4.53 uur; onder: 20.20 uur; Maan op: 20.39 uur; onder: 5.25 uur. Hoogwater te Katwijk te 3.06 en 15.30 uur. Laagwater te 11.15 en 23.39 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's Maar al tracht de Amerikaanse rege ring dergelijke vluchten thans ook moreel te rechtvaardigen, juridisch be zien is haar stelling nog zeer aanvecht baar. Invoering van fotograferende satellieten zou het juridische aspect van dit soort spionage een onderwerp van de eerste orde kunnen maken. Tot zover onze Amerikaanse corres pondent. Opzettelijke uitdaging Kroesjtsjef noemde gisteren de ver kenningsvlucht van de Amerikaanse „Lockheed-U-2" boven de Sovjet-Unie een „uitdaging, die men opzettelijk kort voor de topconferentie deed plaatsvin den". Hij voegde hieraan toe: „Er is gezegd, dat de militairen dit hebben gedaan. Doch wat is dat voor ^en staat, waarin de militairen dingen doen, waar de regering tegen is? Wat voor vertrouwen kunnen wij in de politiek van een der gelijke staat stellen?" Kroesjtsjef zei ook, dat generaal Twining, stafchef van de Amerikaanse luchtmacht, twee dagen, nadat hij in Moskou „voortreffelijk was onthaald", een vliegtuig op grote hoogte verkennin gen boven de Sovjet-Unie had laten uitvoeren. „Dit vliegtuig is tot Kief gekomen. Wat moesten wij doen? Protesteren? Ik stelde voor om dit niet te doen. Slechts een beest kan handelen, zoals Twining deed, namelijk zijn onpleizierige werk verlichten, terwijl het eet" (generaal Twining heeft Moskou in juni 1956 be zocht, waar hij een demonstratie van de Sovjetrussische luchtmacht by woonde). Hij voegde hieraan toe: „Ik wil geen hartstochten opwekken, want zelfs wan neer de oorlog wordt, verlangen de men sen naar vrede. Zy zien uit naar het einde van de strijd en zij dromen van de tijd, dat het weer vrede zal zijn. Er is nu geen oorlog, maar de Verenigde Staten proberen er achter te komen, hoe sterk of wij zijn. Laten wij daarom geen conclusies trek ken, die de betrekkingen tussen de lan den zouden kunnen verslechteren. Ik herhaal, dat wij niet slechts in vrede, doch ook in vriendschap met de Ameri kanen willen leven", aldus Kroesjtsjef. Japen informeert De Japanse minister van Buiten landse Zaken, Foetsjiama, heeft aan journalisten verklaard, dat hij het „State Department" gevraagd heeft of de Ame rikaanse U-2-vIiegtuigen, die in Japan gestationeerd zyn, inlichtingen verzame- Ander vliegtuig? De ontwerper van de Lockheed U-2, Johnson, heeft gisteren in de Lockheedfabriek te Burbank in Californië tot journalisten gezegd te geloven, dat de door de Russen gepubliceerde foto's van de neer geschoten U-2 in feite foto's van een ander vliegtuig zyn en wel van een tweemotorige straalbom- menwerper van de Russen, die bij de N.A.V.O. bekend is onder de naam Beagle". Hy zei over een foto van de Rus sen dat hij er geen enkel onder deel van de U-2 op heeft herkend en dat op de foto voorkomende wrakstukken een structuur hebben die anders is dan die van de U 2. Johnson zei verder niet te gelo ven dat de Russen de U-2 hebben neergeschoten met een raket of door middel van een vliegtuig. Als zij de U-2 in handen hebben, is dat doordat het toestel door een technische storing tot ver bene den zijn normale kruishoogte is gedaald, meende hij. len voor een derde land. Hy heeft nog geen antwoord ontvangen. De Noorse ambassadeur in Wash ington, Paul Koht, heeft gisteren ver klaard, tijdens een onderhoud met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Herter, de indruk gekregen te hebben, dat het op 1 mei in de Sovjet- Unie neergeschoten Amerikaanse vlieg tuig niet op weg was naar een Noors vliegveld. De ambassadeur had een kort onder houd met Herter, nadat de Noorse rege ring hem opgedragen had een volledig onderzoek in te stellen naar het vlieg tuigincident. (Volgens de Russische pre mier was het Amerikaanse vliegtuig uit Pakistan opgestegen met bestemming Bodö in het Noorden van Noorwegen). Volgens Koht heeft Herter hem ge zegd, dat als het vliegtuig Noorwegen tot bestemming gehad zou hebben, de V.S. om landingsvergunning verzocht zouden hebben. De Noorse ambassadeur voegde er evenwel aan toe, dat naar zijn gevoelen minister Herter de bestemming van het vliegtuig niet wist. Met nadruk verklaarde de West- d u i t s e regeringsperschef Von Eckardt gistermiddag op een persconferentie in de Westduitse hoofdstad, dat van vlieg velden in de Bondsrepubliek geen Ame rikaanse vliegtuigen tot dusverre verken ningsvluchten achter het ijzeren gordyn hebben gemaakt. 9 Slot pag. 2 KINDJE DRONK VERGIF Een ongeveer 2%-jarig zoontje van de heer H. Bouwman te Ërmelo heeft in een onbewaakt ogenblik uit een flesje met parathion een zeer zwaar vergif, gedronken. Het kind werd naar het plaatselijke ziekenhuis overgebracht, waar het is overleden. Koninginneharing uit Katwijk Naar ijij vernemen staat het vast dat Katwijk dit jaar de Koninginne haring zal aanbieden. De burgemees ter zal niet alleen vergezeld worden door de reder en de schipper wiens schip zo gélukkig zal zijn het neusje van de haring" aan te voeren, maar ook door de heer Jv. d. Schee, ha ringcontroleur te Katwijk. De vier vaatjes, waarin de haring zal worden verpakt, staan al in de oranjegrond verf. Zaal voor grote persconferenties is weer opgedoft en zwiepende vloer ondersteund Slechts 30 Russische pennevoerders (Van onze Parijse correspondent) Een week voordat de conferentie-aan- de-top in Parijs begint, heeft het Franse min. v. Voorlichting al een 3000 aan vragen van buitenlandse journalisten geregistreerd. Opvallend, maar niet verontrustend is, dat er zich onder die menigte tot dusver nog maar 30 Sov jetrussische pennevoerders bevinden Als hoofdkwartier voor de pers heeft de Franse regering de bijvleugels van het Palais Chaillot gereserveerd, die doordoor het leven (na de recente ont ruiming van de NAVO-diensten, die hier jaren huisden) toch weer even zul len kunnen rekken. Men rekent voor lopig dat de conferentie tenminste een week zal duren, maar hoogstwaar schijnlijk zal het wel iets, zo niet veel, langer worden. De zaal voor de grote persconferen ties, die 800 mensen kan bevatten, is weer wat opgedoft en bijgepleisterd. terwijl de vloer, die steeds meer ging zwiepen, met een paar nieuwe stutten werd ondersteund. Ieder der vier dele gaties beschikt ook nog over een eigen ruimte waar de pers te woord kan wor den gestaan. Er zijn verder vier tele visiestudio's ingericht, alsmede een speciaal postkantoor, een bespreekbu reau voor theater en uitstapjes door Frankrijk en een eigen ziekenhuis. De Franse minister van Voorlichting, Maurice Terrenoire. heeft gisteren op een perslunch, waarbij hy aanzat uit naam van zyn regering, de hoop uit gesproken, dat een klimaat van weder zijds vertrouwen niet alleen onder de diplomaten, maar ook onder de jour nalisten, die de conferentie de komen de weken zullen volgen, zal mogen heersen. Hij sprak van het recht op kennis der feiten, dat de journalisten Belgen terug uit Kongo. Aangezien het aantal passagiers, dat in de afgelopen drie maanden per vlieg tuig van Belgisch Kongo naar Brus sel is vervoerd, alle verwachtingen heeft overtroffen, is de luchtvaartmaatschap pij Sabena genoodzaakt toestellen van andere maatschappijen te huren, tenein de aan deze grotere vraag te kunnen voldoen. De Sabena heeft reeds een 80-tal extra vluchten in haar schema's moeten op nemen. Een groot aantal van deze dien sten zal nog worden uitgevoerd voor 30 juni a.s., de datum waarop Kongo zelfstandig wordt. als hoog goed wordt toevertrouwd en hij stelde een ..moreel pact" voor, op dat de internationale pers haar lezers niet slechts van de inzichten van eigen land en kant, doch ook van de ge sprekspartners en -tegenstanders zo objectief mogelijk in kennis zou stel len. Het doel dat ieder voor ogen moet staan is de ontspanning, zo hield de minister de journalisten voor om ten slotte te verzekeren dat generaal De Gaulle verlangt, dat deze gewichtige ontmoeting tussen West en Oost zich in een atmosfeer van sereniteit voltrek ken zal. Van onze kant mogen we btj deze hooggestemde en verheugende woorden van de minister slechts aan tekenen, dat we hopen dat ook de staatslieden en hun staven de richt lijnen zullen eerbiedigen die monsieur Terrenoire ons, journalisten, gisteren zo welsprekend heeft aanbevolen. Over een goede week zal het Nationaal Luchtvaartmuseum op Schiphol door minister H. A. Kort- hals van Verkeer en Waterstaat worden geopend. Een van de pronkstukken is de „Spin" van Fokker, welke op deze [oto getoond wordt. Advertentie Bezoekt woensdag a.s. 11 mei de finale van Zilveren Molentoernooi, terrein Boshuizerkade Scheveningen Holland Sport- Quick Boys. Scheidsrechter Leo Horn. Alle rangen f 1. Rijwielstalling op het terrein aanwezig. Aanvang 20.00 uur n.m. Deze tekening van het nieuwe Franse passagiersschip ..France" toont het langste schip ter wereld, dat op het ogenblik in Saint Nazai- re in aanbouw is. Het is vandaag te water gelaten. Het schip is iets langer dan dn. Engelse ..Queen Elizabeth" en kan mettertijd 500 passagiers in de eerste klasse en 1500 passagiers in de toeristen klasse vervoeren. Dirigent Kraimhals breekt niet Netl. Opera (Van onze Amsterdamse correspondent De dirigent Alexander Krannhals heeft meegedeeld te hebben gebro ken met de Ned. Opera. De reden hiervoor is geweest het verzet van de Vereniging van geëngageerden bij de Ned. Opera (V.G.O.) tegen de benoeming van Krannhals als muzikaal leider. De dirigent heeft zyn besluit doen vergezellen van het volgende commu niqué: „Mijn onderhandelingen met de directie van de Ned Opera over mijn benoeming als muzikaal leider by dit instituut werden in wederzijds overleg opgeschort in verband met mijn nog over een langere periode lopende ver plichtingen elders. Daarentegen werd overeengekomen, dat ik in het volgende seizoen als gastdirigent een nieuwe enscenering zou dirigeren. Het contract betreffende deze opvoeringen zou zeer binnenkort afgesloten worden, toen ik zowel door kranteberichten als door persoonlijke inlichtingen vernam, dat de V.G.O. zich tegen mijn toekomstige be noeming als muzikaal leider heeft verzet. Nadat ik jarenlang de Nederlandse Opera met de grootste toewijding heb gediend en bovendien nog onlangs in de meest harmonische samenwerking met solisten, koor en orkest de voorstellin gen van „Peter Grimes" tot een alge meen erkend succes heb gevoerd, bete kent, dat van de V.G.O. een onbegrijpe lijke en grove belediging van myn per soon". „De enige consequentie dia mij rest is om onder de gegeven omstandigheden van iedere verdere werkzaamheid bij de Nederlandse Opera af te zien. Dit besluit valt my bijzonder zwaar met het oog op die krachten bij de Nederlandse Opera, die myn werk aldaar steeds op zo'n enthousiaste wijze hebben ondersteund en die ik dan ook hierbij myn hartelijke dank wil betuigen voor hun grote toe wijding. De zoveelste crisis Met de kwestie Krannhals wordt de Nederlandse Opera met de zoveelste crisis geconfronteerd. Opnieuw is ge bleken dat de groei van de zeer kost bare Nederlandse opera wordt belem merd door de zeer moeilijke bestuur baarheid. De VGO omvat nog geen 70% van alle geëngageerden (onder -rte slechts enkele solisten). Zij heeft onder het directeurschap van de heer P. J. Tig- Tien miljoen voor Bantoe-bevolking De Zuidafrikaanse regering heeft gis teren opnieuw 1 miljoen Afrikaanse pongen (ongeveer 10 miljoen gulden) gevoteerd voor het ontwikkelingspro gramma van de Bantoe-bevolking. Het totaal voor dit programma voor dit jaar beloopt thans een bedrag van 3.560.350 pond (35 miljoen gulden), on geveer driemaal meer dan in 1959. In het parlement maakte de minister van Arbeid, Jan de Klerk, bekend, dat de regeringspolitiek erop is gericht de lonen van de Bantoes te verhogen. Hy zei, dat loonsverbeteringen voor onge schoolde neger-arbeiders waren aanbe volen, die zo hoog gingen, dat de werk gevers klaagden dit niet te kunnen op brengen. Tydens het afgelopen weekeinde is in Londen op de Gemenebest-conferentie getracht een oplossing te vinden voor de moeilyke situatie, welke is ontstaan door de vastbeslotenheid van de Zuidafri kaanse regering om op geen enkel punt van de rassenpolitiek tegemoet te komen aan de verlangens, die zijn geuit door de andere Gemenebest-landen. De Zuid afrikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Eric Louw, heeft bij herhaling verklaard, dat premier Verwoerd zomin als de Zuidafrikaanse regering een com promis wensen. Dientengevolge ont stond een impasse zonder uitweg. Gisterochtend vergaderden de delega ties in de „cabinet room" van de wo ning van de Engelse eerste minister. Onverwacht werd de adviseurs en zelfs de secretaris van de conferentie Sir Nor man Brook, verzocht de bijeenkomst te verlaten. „Triton" voer onder water om de wereld Het Amerikaanse tijdschrift „Newsweek" meldt, dat de Ameri- kaanse atoomonderzeeër „Triton" onder water om de aarde is geva ren. De „Triton" stond op deze wereldreis onder bevel van kapi tein-ter-zee Beach, die marine- adjudant van president Eisenhower is geweest. Volgens „Newsweek" is de atoomonderzeeër in het laatst van februari uitgevaren. gers destijds een belangrijke stem ge kregen in het directionele beleid. In feite is het zo, dat dc VGO iedere belangrijke beslissing van de directie kan teniet doen. Voorzitter van de VGO is Chris Reu- mers, daarnaast bestaat er een oppo sitie groep die zich keert tegen de grote macht van deze pesoneelsvereniging. Met name Gré van SwolBrouwen- stijn heeft zich by herhaling tegen de invloed van de vereniging verzet. Velen zien in de macht van VGO een bedrei ging voor de opera omdat deze organi satie als vakbond dikwijls andere be landen voorstaat dan zuiver artistieke. Dit is dan ook meermalen oorzaak geweest van ernstige interne conflicten. Uit het Leidsch Dagblad van 10 mei 1S60 ,Jn Amerika, waar de Neder- landsche haring zoo zeer gezocht was, is zij thans niet meer gewild, zoover heeft het bedrog, dat daar mede gepleegd is, het gebragt. Men pakt Schotsche haring in Hol- landsche fust, gebloemlaagd met haring van onze visscherij. Op het fust wordt het woord Holland of het kroonmerk gebrand K._ J

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1