CHESSMAN IN GASKAMER VAN
ST. QUENTIN TERECHTGESTELD
„Liedjes blijven taboe"
beslissen de hoge heren
Hl
WEERBERICHT
Doodstraf is vloek voor de beschavingaldus
schreef hij nog in een nagelaten brief
Verzoeken om uitstel van zijn
verdedigers bleven vruchteloos
GEEF MOEDER
Gkandiaanse strijdmethode tegen
voortzetting Algerijnse oorlog
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 3 MEI 1960
No. 30039
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Disboeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Amerikaanse misdadiger Caryl Chessman is gisteren, even na
18 uur Ned. tijd (tien uur in de ochtend plaatselijke tijd) in de gas
kamer van de gevangenis van St.-Quentin in de staat Californië
terechtgesteld. Dit geschiedde nadat het Californische hooggerechtshof
het beroep van Chessmans verdediging om uitstel van executie verwor
pen had. De stemmenverhouding was vier tegen drie. Dit hof had met
dezelfde verhouding totnutoe Chessmans voorgaande beroepen ver
worpen. Chessmans advocaat Davis diende onmiddellijk daarna (het
was toen een uur vóór het vastgesteld tijdstip der terechtstelling) een
nieuw beroep om uitstel in, maar ook dit beroep werd, een half uur
voor de executie, van de hand gewezen. Ook een beroep bij het
Federale gerechtshof in Washington werd afgewezen.
Chessman stierf zoals hij had geleefd: koel en kalm, met een glim
lach op zijn lippen en een knipoogje naar twee vrouwelijke journalisten,
die op zijn uitnodiging de terechtstelling zouden bijwonen. „Zouden",
want een van haar verliet voor de executie het lokaal, waar de jour
nalisten Chessman in zijn doodstrijd en deze hen kon zien.
Uitstel van half uur
niet doorgegaan
Ongewoon was zijn leven, ongewoon
waren zijn laatste minuten, want de
federale districtsrechter te San Fran
cisco, op wie vijf minuten voor het tijd
stip van de terechtstelling een beroep
om uitstel was gedaan, besloot de exe
cutie een half uur te doen opschorten,
om de argumenten van Chessmans ad
vocaat Davis aan te horen. Zijn secre
taresse belde de gevangenis van St.-
Quentin op, doch zij vergiste zich in het
telefoonnummer. Dit maakte dat de te
rechtstelling reeds aan de gang was,
toen Goodmans order tot opschorting
met een half uur bekend werd.
Nadat Chessman naar de gaskamer
was geleid en op een stalen stoel vast
gebonden, vielen, na het overhalen van
een hefboom, balletjes van het zware
vergift blauwzuur of Pruisisch zuur in
een kuip met zwavelzuur, die zich onder
de stoel van Chessman bevond.
Chessman glimlachte en haalde diep
adem. Dit was' om 4 minuten over tien.
Om twaalf over tien werd de dood ge
constateerd.
Zestig mensen van wie meer dan de
helft Amerikaanse journalisten zagen
Chessman sterven.
Chessmans laatste woorden waren:
„Groet Rosalie van mij, alles is in orde".
Zij waren gericht tot Rosalie Asher, een
van zjjn drie verdedigers, die tot het
allerlaatste ogenblik voor zijn leven
hebben gestreden.
Bewaker Dickson verklaarde op een
persconferentie, die onmiddellijk na de
terechtstelling in de gevangenis van
St.-Quentin werd gegeven, dat Chess
man, vlak voor hij naar de gaskamer
werd geleid, tegen hem had gezegd: „Ik
verzoek je speciaal te verklaren, dat ik
niet de bandiet met het rode licht was".
Dickson zei ook: „Toen Chessman
voelde, dat zijn einde nabij was, zei hij
te hopen dat zijn leven ertoe zou bij
dragen de doodstraf af te schaffen".
Waardig en zonder vrees
Getuigen, die de terechtstelling bij
woonden, verklaarden dat Chessman zijn
woorden had waar gemaakt: hij stierf
waardig en zonder vrees.
Na de terechtstelling heerste er onder
de zestig getuigen een dodelijke stilte.
Deze werd gebroken doordat een hun
ner zich omdraaide en misselijk tegen
een muur leunde. Onder de getuigen
bevonden zich de politiemannen van Los
Angeles, die Chessman twaalf jaar gele
den hadden gearresteerd en de man van
een vrouw, die in die tijd door de „ban
diet met het rode licht" was ontvoerd en
verkracht.
Chessman weigerde in zijn laatste
ogenblikken elke geestelijke bijstand
Zijn stoffelijk overschot werd een urn-
na de terechtstelling naar het nabij San
Francisco gelegen San Rafael overge
bracht, om daar, overeenkomstig zijn
laatste wens, verbrand te worden.
Slachtoffer in gesticht
Chessman, dip op 39-jarige leeftijd
stierf, kan in zekere zin als een der
slachtoffers van de grote economische
crisis in het begin van de jaren '30 wor
den aangemerkt.
Zijn buiten betrekking geraakte vader
poogde twee maal zich van het leven te
beroven. Zjjn moeder werd ziek en de
jeugdige Caryl kwam reeds op vijftien
jarige leeftijd met de Justitie in aanra
king, toen hij, door de honger gedreven,
stal. Toen de Verenigde Staten in de
tweede wereldoorlog werden betrokken
en de jeugdige Amerikanen van zijn
leeftijd naar de fronten in Azië en
Europa vertrokken, openden de gevan
genisdeuren zich opnieuw voor Chess
man, die gewapenderhand overvallen
had uitgevoerd.
Hij werd in 1948 op erewoord vrijge
laten, doch reeds enige weken later weer
gearresteerd en deze maal op beschul
diging van ontvoering en verkrachting.
Deze overvallen werden uitgevoerd door
de „bandiet met het rode licht", waarbij
gebruik werd gemaakt van een auto,
die het rode politielicht voerde.
Een van zijn slachtoffers was een
meisje van zeventien jaar, Mary Lea
Meza, dat na de ontvoering en verkrach
ting krankzinnig werd en nu nog in een
krankzinnigengesticht wordt verpleegd.
Chessman heeft steeds ontkend de
hand in deze overvallen te hebben ge
had, doch een jury van twaalf personen,
onder wie elf vrouwen, achtte hem wel
schuldig. Zij voegde aan de tenlaste
legging „ontvoering" de woorden „met
lichamelijk geweld" toe, waardoor de
rechter genoodzaakt was het doodvonnis
uit te spreken.
Vier boeken
Chessman schreef drie boeken, waar
van hij de manuscripten uit de gevan
genis wist te smokkelen en die hem het
geld opleverden voor zijn langerekte en
kostbare juridische strijd. Een dezer
boeken werd een wereldsucces en het is
ook verfilmd.
Een vierde boek, „Kid with a killer"
verscheen maandag, op de dag van de
terechtstelling van zijn schrijver.
Chessman heeft ook nog het een en
ander geschreven na februari jl., toen
hem op het laatste ogenblik door gouver
neur Brown twee maanden uitstel van
executie werd verleend.
Dit werk is niet voltooid, doch zijn
uitgever verklaarde dat het mogelijk
later toch zal worden gepubliceerd.
Een van Chessmans laatste daden was
het opstellen van een aanvulling van
zijn testament, waarin hij bepaalt dat
alle baten van zyn boeken zullen worden
aangewend om de strijd te steunen, die
wordt gevoerd om tot afschaffing van de
doodstraf te komen.
Zijn laatste woorden
Het blad „San Francisco Examiner"
heeft terstond na de dood van Chess
man een brief van de terechtgestelde ge
publiceerd waarin deze over zijn aan
staande terechtstelling schreef: „Ik ac
cepteer dit feit. Ik probeer niet mijn
hoofd in het zand te steken of mij te
misleiden met de gedachte dat ik door
een wonder zal worden gespaard. En
toch, in strijd hiermee, blijft de wil tot
verder leven fel in mij branden. Deze
wil, deze bevestiging van het leven
maakt het mij mogelijk hier rustig na
denkend te zitten en deze woorden te
schrijven".
De brief, die zondag werd geschreven,
kwam na Chessmans dood in handen van
een verslaggever van het blad.
In deze brief neemt Chessman af
scheid van „de duizenden overal ter we
reld die zoveel ontroerende, menselijke
belangstelling voor mijn lot hebben
getoond".
Hij schreef verder te hopen dat men
„na een nachtmerrie van twaalf jaar"
zal kunnen melden, „dat ik waardig ben
gestorven zonder dierlijke vrees en zon
der flinkdoenerij. Dat hangt voor een
groot deel van mijzelf af".
Ook in deze brief schrijft hij dat hij
niet „de eerloze schurk met het rode
licht" is geweest.
Terechtstellingen zijn volgens Chess
man een vloek voor de beschaving ter
wijl zij geen oplossing brengen.
„Nu ben ik vertrokken en alles, wat ik
voor de gemeenschap had kunnen doen,
is door een wraakhandeling tot niets
teruggebracht. De doodstraf is geen be
straffing. Hoe dikwijls heb ik in de loop
van de laatste jaren begrepen dat het
een zegen zou zijn als een einde kwam
aan deze martelende strijd, aan deze
onmenselijke kwelling. Ik heb armza
ligen, eenzamen, geestelijk gestoorden
naar de executiekamer zien leiden. En
elke keer heb ik het gevoel gehad dat
de gemeenschap haar verantwoordelijk
heid schuwde. Hun fouten waren die
van de beschaving. En in plaats van hen
te verbeteren, laat de gemeenschap ze
verdwijnen".
Slot pag. 2
Twaalf doden bij
relletjes in Bagdad
Reizigers uit Bagdad hebben in de
Libanese hoofdstad Beiroet meegedeeld,
dat er zondag bij botsingen tussen na
tionalisten en communisten in Bagdad
naar schatting twaalf doden en vele ge
wonden zijn gevallen.
Ned. „oliepersoneel"
moet Indonesië uit
De Indonesische regering heeft thans
de drie grote oliemaatschappijen die
concessies in Indonesië hebben tot het
einde van dit jaar de tijd gegeven om de
Nederlanders die zij nog in dienst heb
ben te vervangen door Indonesiërs.
Deze maatregel, aldus verneemt AFP
uit officiële bron, mag volgens de auto
riteiten „niet meer worden vertraagd"
gezien de verslechtering van de betrek
kingen tussen Nederland en Indonesië.
Het aantal Nederlanders, dat bij de
Shell werkzaam is, bedraagt 175.
STILLE TOCHTEN OP 4 MEI
De Commissie Nationale Herdenking
heeft een oproep doen uitgaan aan de
plaatselijke commissies in den lande
teneinde de burgerij op te wekken tot
een algemene deelneming op 4 mei a.s.
aan de „stille tochten" herdenkingsdien
sten e.d., welke ten doel hebben allen die
gevallen zijsi voor de vrijheid, te ge
denken.
De commissie doet vooral een oproep
aan de jeugd om in groten getale aan be-
vengenoemde „stille tochten" en herden
kingsdiensten deel te nemen en hen te
herdenken, die het de jeugd hebben mo
gelijk gemaakt in vrijheid te leven en te
werken.
Geen oplossing in Hilversum
Het conflict tussen de Nederlandse
Radio Unie en Nederlandse Televisie
Stichting enerzijds en een aantal ar
tiesten anderzijds omtrent het natio
naal radio- en televisieprogramma
voor de 15e bevrijdingsdag is gisteren
niet tot een oplossing gekomen.
De betrokken artiesten hadden gis
teren in de uren gedurende het onder-
holid met de Nationale Programma-
Nieuw programma
De NRU en de NTS zullen volgens
de verklaring alsnog alles in het
werk stellen om ondanks de tegenwer
king op deze bevrijdingsdag een passend
programma te brengen.
Daar behalve de bovengenoemde ar
tiesten ook Wim lbo, Mieke Verstraete
en Johnny Kraavkamp op hun ingeno
men standpunt, dat alleen Karei Prior,
de geestelijke vader van het programma
0voor hen als producer aanvaardbaar is,
commissie de zaak in der minne willen j zullen Sohifferstein en Rol dus in en-
regelen. Cees de Lange ging akkoord
met de kuising van „Tante Nel", Hetty
Blok stemde in met de verandering van
„He kisses me here", terwijl Corry
Brokken niet „Milord" zou zingen,
maar wel zou medewerken aan een in
terview. Maar Karei Prior zou de pro
ducer moeten zijn.
Geen beslissing
OVERWEGEND ZONNIG
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog en overwegend zonnig weer.
Zwakke tot matige zuidwestelijke wind.
Vooral in het binnenland hogere tempe
raturen. Vannacht in het zuidoosten van
het land echter nog kans op nachtvorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
4 MEI
Zon op: 5.05 uur; onder: 20.09 uur.
Maan op: 12.08 uur: onder: 2.04 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.54 en 21.31 u.
Laagwater te 4.07 en 16.43 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's,
De Sjali van Perzië en zijn ge
malin,
feerd
Keizerin Farah gefotogra-
tijdens een Jamboree van
padvinders in Manzarieh in Perzië.
Keizerin Farah is presidente vo~
de Perzische padvindersbeweging.
Het leek erop of hiermede het .Behou
der aan schouder" programma gered
was. Maar tenslotte zei de tegenpartij:
„Wij mogen geen beslissing nemen. Dat
moeten hogere heren doen". Gister
avond hebben die „hoge heren" beslist:
de besturen van de NRU en de NTS
hebben zich terzake het gecombineerde
radio- en televisieprogramma op 5 mei
unaniem gesteld achter de beslissing
genomen door de Nationale Program-
ma-commissie, de waarnemend pro
gramma-commissaris van de NRU en
de programma-commissie van de NTS.
Dientengevolge blijft de produktie
van het programma onder leiding van
Tonny Schifferstein en Klaas Rol en
worden de niet aanvaardbare liedjes
daarin niet opgenomen. De besturen
betreuren het. dat enige artiesten him
medewerking afhankelijk hebben ge
steld van het opnemen van de desbe
treffende liedjes.
kele dagen een volslagen nieuw pro
gramma uit de grond moeten stampen.
Inmiddels wacht men in Hilversum met
spanning af of de Nederlandse Radio
Unie en de NTS hun dreigement met 'n
proces waar zullen maken.
Advertentie
een KOELKAST.
Prijzen vanaf 1225.
bij de Elektra Speciaalzaak
erge Henegouwen
AALMARKT 4
Gisteren heeft Prins Bernhard in
IJsselstein het nieuwe zenderpark
van de Wereldomroep officieel in
gebruik gesteld. De Prins kreeg
technische uitleg aan de hand van
een maquette van de heer B. J.
Eckhardt, 'beheerder van Radio
Lopik.
Brits Gemenebest
vergadert in Londen
De Britse premier, Harold Macmillan,
opende vanochtend om elf uur In Lon
den de conferentie waarop premiers van
elf gemenebestlanden algemene wereld
problemen zullen bespreken. Zijn ope
ningstoespraak werd beantwoord door
de premier van Malakka, Toenka Ab-
doel Rahman, die waarop een brandend
probleem ter tafel bracht, nJ. de apart
heidspolitiek van Zuid-Afrika. Men ver
wachtte echter, dat deze kwestie niet zal
voorkomen op de officiële agenda, die
de ministers daarna zullen opmaken.
De zaak zal vermoedelijk alleen infor
meel worden besproken bij ontmoetingen
van de Zuidafrikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Eric Louw, en an
dere gemenebest-leiders.
Men verwacht voorts dat de eerste
twee dagen van deze elfde Gemenebest
conferentie sedert de oorlog gewend zul
len zijn aan algemene politieke verkla
ringen, waarbij de verschillende afge
vaardigden de politieke en economische
toestand van hun land zullen uiteen
zetten. De deelnemers aan de confe
rentie zijn Engeland, Canada, Australië,
Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, India, Pa
kistan, Ceylon, Ghana, Malakka en de
federatie Rhodesia en Njassaland.
Snelle vorderingen
van NAVO-ministers
De ministers van Buitenlandse
Zaken van de 15 NAVO-landen
hebben gisteren, de eerste dag van
hun conferentie in Istanboel, goede
vorderingen gemaakt en men ver
wachtte, dat zij hedenochtend met
hun beraadslagingen over de
komende topconferentie en alge
mene NAVO-problemen gereed
zouden komen. Óver de Westelijke
politiek ten aanzien van Duitsland
en Berlijn op de topconferentie was
men het maandag spoedig eens,
doch ten aanzien van de ontwape
ning en de betrekkingen tussen
Oost en West namen de Fransen
een afwijkend standpunt in.
Wat Duitsland betreft zouden de
NAVO-ministers overeen gekomen zijn.
dat de Westelijke Grote Drie bij hun
komende besprekingen met Kroesjtsjef
zullen beginnen met te pleiten voor een
hereniging op basis van vrije verkiezin
gen. Dit oude standpunt heeft op
Ameriaans voorstel een nieuw tintje ge
kregen, n.l., dat verkiezingen ook kun
nen worden gehouden in de vorm van
een volksstemming in Oost- en West-
Duitsland over de manier waarop de
hereniging moet worden bereikt. Als
Kroesjtsjef dit onaanvaardbaar vindt,
zou het Westen zich bereid tonen om
over een tussentijdse regeling voor Ber
lijn te spreken.
Bij de bespreking van het ontwape-
ningsvraagstuk zou de Franse minister
Couve de Murville hebben vastgehouden,
dat in een vroeg stadium van de ont
wapening controle moet worden ingesteld
op de middelen waarmee kernwapens
naar hun doel kunnen worden gebracht,
dus raketten en vliegtuigen. De andere
geloofden echter, dat men dit aan het
begin van de ontwapening niet kan
uitvoeren.
Pacifistisch protest tegen het kampleed
Nauwelijks harde
woorden gevaUen
Een deputatie van 30 Franse pacifisten
heeft gisteren op het ministerie van
Binnenlandse Zaken een nieuw verzoek
schrift ingediend om het lot te mogen
delen van de Algerijnen, die in Parijs
worden vastgehouden zonder dat ze of
ficieel in staat van arrest zijn gesteld.
Deze stap volgde op een meer massale
manifestatie waarbij zaterdagmiddag
honderden Fransen, onder wie verschei
dene bekende schrijvers, professoren,
rooms-katholieke geestelijken en predi
kanten bij het kasteel van Vincennes
bij Parijs, waar vele Algerijnen zijn ge-
interneerd, een sit-down demonstratie
hadden gegeven om tegen dat lot te
protesteren.
Nadat de demonstranten de toegang
tot het dertiende-eeuwse slot geweigerd
was, ging iedereen op de grond zitten
of liggen in afwachting van de verdere
gebeurtenissen. Tientallen politieauto's
waren nodig om de manifestanten te
verwijderen nadat ze eerst naar de wa
gens gesleept of gedragen moesten wor
den. Van geen van beide zijden van de
politie of van de manifestanten werd
echter enig geweld gebruikt en nauwe-
links zyn er harde woorden gevallen.
Een aantal politie-wagens begaf zich
naar een kerkhof waar een Par ij se po-
htie-agent is begraven, die enkele maan-
Floriade 4 mei 's avonds
gesloten
De internationale tu inbouwen toon
stelling „Floriade" in Rotterdam zal de
gevallenen van de Tweede Wereldoorlog
herdenken door haar tentoonstellings
terreinen en diensten op woensdag 4
mei van zes uur 's avonds af te sluiten.
Het Floriadebestuur is ingegaan op
verzoeken .die zelfs uit Groningen en
Limburg kwamen om bejaarden boven
de 65 en voorzien van A.O.W.-kaart
reductie op de toegangsprijs te verle
nen. Zij moeten dan in groepen van
minstens dertig man de tentoonstelling
bezoeken. De reductie gelclt niet op za
terdag en zondag.
den geleden door leden van het F.L.N.
het Algerijnse bevrijdingsfront, werd
doodgeschoten. Een commissaris las hier
een boodschap voor van de prefect,
waarin de gevallen agent een ere-saluut
gebracht werd. De demonstranten na
men een plechtige stilte in acht en
velen waren in gebed verzonken. Van
him zijde werd bovendien nadrukkelijk
verklaard, dat hun actie waarbij de ge
weldloze beginselen van de Indiase vrij
heidsheld, Mahatma Gandhi, gevolgd
worden geenszins tegen de politie is ge
richt. Deze volgelingen van de Indiase
leider willen het Franse volk echter de
ogen openen voor het leed, dat in in
terneringskamp in Algerije en in
Frankrijk de Algerijnen wordt aange
daan. De promotor en initiatiefnemer
van deze geweldloze strijdmethode, de
schrijver Lanza del Vasto, een man met
een lange baard, die nu ook door zijn
volgelingen gedragen wordt .overweegt
eveneens andere middelen van lijdelijk
verzet als belastingweigering te gebrui
ken in de hoop het einde van de Alge
rijnse oorlog te kunnen bespoedigen. De
demonstratie bij Vincennes heeft in elk
geval al aangetoond dat de Parijse po
litie, die de knuppel anders nogal gauw
bij de hand pleegt te hebben, deze pa
cifistische strijdwijze niet met geweld
heeft willen, kunnen of behoeven be
antwoorden.
(Due/ QTiei
Dagblad van
Uit het Leidsch
3 mei 1860:
Door een militair werd een
valsch bankbiljet van 500 francs
aangeboden. Bij nader onderzoek
bleek er op te staan 500 farces.
Verder stond er op: le contre-
iaceur de ce billet sera con-
damné pour entrer vingt fois au
spectacle (hij, die dit biljet na
maakt, zal worden veroordeeld
twintig keer naar den schouwburg
te gaan).