in KAMER en TUIN
LOUIS VAN GASTEREN jr.
Een Zoeklicht
EN VEEL ENTHOUSIASME
PAGINA 2
VJ
VRIJDAG 29 APRIL WEKELIJKS BIJVOEGSEL
FILMT MET WEINIG GELD
v OP DE BOEKENMARKT
(Van een onzer redacteuren)
In Bloemendaai wordt een huis
gesloopt
Hetgeen op zichzelf niets bij"
zonders genoemd kan worden,
ondanks de grootte en de waar
schijnlijk rijke historie van deze
eens zo riante villa. Wij zouden
er ook beslist achteloos aan
voorbij gegaan zijn, wanneer nu
niet juist deze villa door Louis A.
van Gasteren was uitgekozen als
het middelpunt van zijn tweede
speelfilm.
„Oponthoud der
spartelnaakten"
dan op een cineast. Gezeten op en
tussen het puin hadden wij een ge
sprek met deze zoon van de bekende
acteur Louis van Gasteren en een
concertzangeres. Er staan trouwens nog
meer familieleden van hem op de
planken. Geen wonder, dat hy er eens
aan dacht ook maar acteur te worden.
Het was in de oorlog, dat hy eens naar
Oor van der Lugt Melsert stapte. De
jonge Van Gasteren ging solliciteren
Maar toen stond het hol en leeg. Be
stemd voor slopershanden. Van Gaste
ren schreef er zelf een scenario omheen.
Een verhaal vol symboliek. Maar toen
de filmer Van Gasteren de eerste scène
had „geschoten" verloor hy vertrouwen
in het verhaal van de scenarioschrijver
Van Gasteren. Hy kon de moed opbren
gen af te breken, wat hij begonnen was.
De subsidie ging terug naar het minis
terie. Dat gebeurde ongeveer een jaar
geleden.
Maar Van Gasteren zat met zijn
bouwval en de gedachte aan een fiïm
daarover of daaromheen liet hem niet
los. Twee oorzaken zorgden ervoor, dat
zijn idee tenslotte toch tastbare vorm
kreeg: een ontmoeting met Jan Vrijman
en de film „Hirosjima, mon amour", die
zij tezamen zagen.
Slopers maken een einde aan de serre. De camera registreert deze ondergang .zoals zij eens
getuige was van het schimmenspel op de ramen, dat de heer des huizes de ontrouw van zijn
jonge echtgenote verried. (Foto Leidach Dagblad)
bracht een scenario op en in die geest OPGEPOETST ./Was het ^Pe!ïïL£!?
sloeg Louis A. van Gasteren ook aan m
het filmen Dat is dan het verhaal rond een villa, met betalen. Dit werk moet 4 zen
nu „„ik. j,„v. Am die ter gelegenheid van de buitenopna- doen", lachte Van Gasteren achter zyn
men n°2 eenmaal uiterlijk keurig werd camera.
nu bijna
mensen verouderen maar hun emoties, d Louis m Gasteren heeft tal van naast...."
hun gevoelens, hun uitingen blyven het- -fpprw>ilp ornamenten en tvoische voor-
zelfde. Dat is de conclusie, waartoe Jan ^slooStZhkumSi J'an d«ed best met 6™1* «n
Vrüman in zijn scenario en Louis van J^L^omfn w^n?eTh5' ^rakTv^S stofwolkje te fabriceren. Het ging niet
Gasteren in zijn korte film willen komen. taïïeïs vandit de arndere
in ieder berin lift al het einde. SifiSSTSK. de camera
VCD LI A Al dat is later zorg. Toen wij in Bloemen- ^°°r het laatst die dag.
VCRHAAL daal waren filmde Van Gasteren het Maar tevreden was Louis van Gasteren
s.lopen van het huis. De slopers trokken nog niet. „Ik krijg van u nog een echte
Door het voorbijgaan aan de tydsbe- de reeds wan.kele muren om. En Louis dikke muur", vroeg hy aan de sloper,
paling is het verhaal van de film dan va Gasteren maar draaien. Hij stond Die beloofde het deze op maat en op tijd
ook pas afgerond als de laatste meter zelf achter de camera. „Maar wij dach- te leveren. Zijn mannen zouden zoiets
gedraaid is, als men het slotbeeld ge- ten> dat u Eddie van der Ende als ca- omtrekken. En dat alles ten behoeve van
zien heeft. Dan eerst kan men de ge- nieraman had", vroegen wij verbaasd. 'het „Oponthoud der spartelnaakten. ..1"
schiedenis van een huis. van een ge
slacht, nuchter navertellen. En dan
komt men ongeveer tot de volgende in
houd.
Het huis wordt gebouwd in opdracht
van een succesvol zakenman, die in het
buitenland een veel jongere vrouw ge
trouwd heeft. Het huwelijk is bepaald
niet smetteloos. De vrouw begint een
verhouding met de architect. Zij schenkt
NIEUWE METHODIEK haar echtgenoot een dochter, die later
huwt met een jonge zakenman. Hun
In dit artistieke meesterwerk van de echte liefde geeft het huis de tot dan toe
Eens een riante villa, een magistrale burgemeesterswoningeen sfeervolle woning, waarin lief en
leed doorleefd werden. Nu een wrakke ruïne, waaraan slopershanden een definitief einde maken
Een afsterven, dat door Louis A. van Gasteren (op de knieën achter de camera) op de cellu-
loidband wordt vastgelegd. Het Vormt een onderdeel van het scenario van zijn film Oponthoud
der spartelnaakten (Foto Leidsch Dagblad)
En dat aiopen van het markan- voor baantje als acteur. Heel braaf
te gebouw maakt deel uit van het ÜTtooSto van der Lugt- vut» UI uswcm mctaiici fttri n viiu ue treint; ntriue geeit net num ue i»ut uaii iMt:
scenario van die iilm, welke de Melsert hem aan, mompelde zoiets als Franse regisseur Alain Resnais onder- ontbrekende Warmee en sfeer. Maar de
voor velen ongetwijfeld duistere kunnen beter de familienaam in kenden zij een nieuwe, fascinerende see- harmonie wordt later weer verstoord
t -1i i „Barrymore veranderen" en stuurde de nariomethodiek. Ja eigenlijk nog meer: door de oorlog. Dit vooral wanneer een
tiiCi ..v^pontnoua der spartcinaak- sollicitant toen netjes naar huis. De een originele filmmethodiek. Niet meer Duits officier (Louis van Gasteren zelf»
ten" zal meekrijgen. Wanneer we ©rijns °P gezicht van papa by zijn een prachtig afgerond verhaal vertellen, de villa als zijn hoofdkwartier inricht,
nn vertollon rial AG nnfWtiA ic thuisk°mst vertelde hem boekdelen, maar slechts door het geven van indica- De jongeman neemt deel aan het ver-
nu verienen. aai au ontieena is Papa Va/n Gasteren had tevoren al roet ties en suggesties de toeschouwer in zet. Hij wordt gegrepen en in de tuin
aan een versregel van A. Roland in dit toneelleven gesmeten! staat te stellen voor zichzelf het verhaal van zijn eigen huis doodgeschoten. De
Holst aeloven wil niet dat het Geen toneeltoch toneel voor Van te formeren. jonge vrouw rent weg en neemt de plaats
j j Gasteren jr. Niet direct dan maar in- Beide mannen werden erdoor gegre- van haar man in het verzet over. De
voor ae meesten iets duidelijker direct. Hij legde zich toe op geluids- en pen. Zij praatten, praatten en praatten, bezetter wordt verdreven, het einde van
zal zijn geworden. belichtingseffecten. Een soort theater- Tenslotte bouwde Jan Vrijman in de de oorlog komt Het huis raakt in ver-
lt specialist dU6. In Nederland kent men geest, die Resnais naar voren had ge- val en het wordt gesloopt.
Daarom willen wy er iets meer over dit vak niet .dat in Duitsland juist zo-
vertellen. In tegenstelling met Louis veel opgang maakt. Maar na kennisma-
van Gasteren Jr., die in zijn film af- king met de befaamde regisseur Caval- J
stand heeft gedaan van de ohronolo- canti werd de aandacht vooral gericht
gische volgorde van de historie en zich op filmgeluid,
slechts wil laten leiden door de volg-
orde, welke bepaald wordt door de l«n GELUIDSTECHNICUS
van menselijke emoties, willen wij wel
bij het begin beginnen. Dat maakte in 1047 de weg vrij voor
Het begin, dat uit de aard der zaak een baan by Polygoon-Profilti. Maar
te vinden is by de persoon van Louis het was niet allemaal botertje tot de
van Gasteren. Wij troffen hem by de boom. De sterk individualistisch inge-
ruïne van die eens zo fraaie en ruime stelde geluidsteohnicu6 Van Gasteren
villa aan de Bloemendaalseweg 134 kon het gareel met alle nadelen van
temidden van de rollende brokstukken die anderhalf jaar verdragen. Toen
en de wolken stof. knapte het bandje, dat die beide partijen
ACTEURSZOON 1
En korte tyd la/ter was ons land een
Met zyn wilde haardos, wit bestofte filmscenarioschrijver rijker, die in zijn
manchester broek en dikke zwarte vrije tyd een grondige studie maakte
wollen sjaal achteloos om de nek van het fenomeen film en alles verslond,
geknoopt, leek hy meer op een van de wat erover dit onderwerp geschreven
slopers, die druk in de weer waren om was. Hetgeen heel wat is
het gebouw vakkundig te ontleden,
Josef Marin Bauer. „Zyne Emi
nentie". De Fontein, Utrecht.
Over het algemeen heb ik het niet op
die lectuurverschijningen. die men in
de wandeling „Turven" pleegt te noe
men. Van deze „turf" moet ik echter
zeggen, dat het boek my op waardige
wijze geboeid heeft.
Men vindt hier het leven beschreven
van een Duitse jongeman, die het van
zoon in een armoedig gezin brengt tot
kardinaal. Aangezien de roman in deze
eeuw speelt .vindt men dat kan wel
haast niet anders in een verhaal van
deze soort, dat de moeite van het lezen
waard is— edijkt.ydig met de ontwike-
Ter completering van zyn theoretische
kennis werd hy lid van de Amsterdam
se filmliga.
Hy logeerde enkele maanden in En
geland bij Cavalcanti, terwyi hij ver
geefs probeerde daar een werkvergun
ning te krijgen. Ieder jaar deed hy op
nieuw pogingen. Zeven jaar lang. Aan
vankelijk steeds zonder succes. En toen
hy na vele jaren eindelijk zyn zozeer be-
geerde vergunning kreeg, had hij geen
tyd om er gebruik van te maken. Toen
nam zyn eerste speelfilm „Stranding"
hem volkomen in beslag
„STRANDING" GESTRAND
Die film .Stranding" is ondanks mas
saal en langdurig gedokter bepaald geen
triomf geworden. Louis van Gasteren Jr.
geeft het grif toe: „Al het geld, dat ik
erin gestoken heb een aardig kapi
taaltje heb ik maar afgeschreven."
Maar dat heeft hem niet kunnen af
schrikken. Documentaires, welke hij eer
der gemaakt had als „Bruin goud",
„Akkrahaven zonder kranen" en „Rail-
plan" en kortgeleden nog zRn enthou
siast ontvangen „Nieuw dorp op nieuw
land", hebben hem voldoende vertrou
wen gegeven om verder te roeien tegen
de enorme moeilijkheden, waarvoor een
Nederlandse cineast zich geplaatst ziet.
Geldgebrek bekrompenheid en
een onmetelijke beunhazerij op filmge
bied
Het zyn slechts enkele voorbeelden.
Louis van Gasteren wordt zelfs een
beetje bitter als hij daarover komt te
praten. Het zijn grieven, die diep wor
telen en helaas niet geboren zijn in de
- - brein van iemand, die zich een „mis-
om erkenning als filmer te vinden, kend en verguisd genie" of iets derge-
Of ie heet b.v. Herman van der Hjks zou voelen, maar die zijn voort^e-
Hotst en je begint met enkele komen een realite.t...
minder geslaagde produkten. maar GEESTDRIFT
je ontwikkelt je langzamerhand Een geweldij, e„thousia.sme moet dat
tot een van de knapste documen- gebrek aan geldmiddelen en andere fa-
tartsten ter wereld. Maar je kunt cfflteiten maar goed maken En aan
A geestdrift schynt geen gebrek te bestaan
ook een heel grote mond opzetten maken van die nieuwe film. De
en veel theorieën verkondigen. geschiedenis van deze rolprent begint,
j-\ j rJ „o„„. teen de maker ervan tegen die verlaten
Dan denken de mensen al gauw. vdja Bloemendaai aanliep.
Eens een burgemeesterswoning, na de
oorlog Intern er in gsoord voor gearres
teerde NSB-ers en later nog toevluchts
oord voor verjaagde Ambonezen.
Louis A. van Gasteren:
..Er zijn in dit land twee manieren
dat je heel wat in je mars hebt.
Hetgeen zeker niet het geval be
hoeft te zijn
Anthurium scherzerianum is
by de amateur-bloemenkweker
meer algemeen bekend als fla-
mingoplant, een bijzonder deco
ratieve en ryk bloeiende kamer
plant, waarvan men erg veel
plezier kan hebben. Ze heeft
evenwel een hekel aan de droge
kamerlucht. De diepe bord
methode zal men bU haar dus
wel moeten toepassen; een diep
bord wordt met water gevuld
en daarin komt een omgekeerd
theeschoteltje zó dat de bodem
juist boven het water uitkomt.
Op dat geïmproviseerde eiland
je kan de pot gezet worden. De
plant staat dan wel met de
voet vlak boven, doch niet in
het water en plaatseiyk wordt
de atmosfeer rondom de plant
veel vochtiger. Bovendien zal
men het blad regelmatig voch
tig moeten houden. Elgeniyk Is
het aan te bevelen elke dag
even met lauw water te
sproeien. Sommige dames ple
gen wel stukjes vochtige spons
De Flamingoplan t
tussen de bladstengels te stop
pen, onder aan de voet, vlak
boven de potgrond. Die zal men
dan ook vochtig moeten hou
den. De potgrond dient men
maar matig te bevochtigen.
Oudere planten vinden het wel
prettig als ze wekelyks ook een
weinig bemest worden; voor dit
doel kan men wel gebruik ma
ken van de bekende kamer-
plantenkunstmest.
Als oudere planten verpot
moeten worden, dient men dat
niet vlak voor of tydens de
bloei te doen, doch liever vlak
na die tyd. De gewone bloemis-
tengrond, die voor andere plan
ten zo prima ls, kan voor hen
niet gebruikt worden. Het moet
beslist een mengsel zyn van
geiyke delen goed verteerde
beukenbosgrond, wat gehakt
veenmos, wat metselzand en
stukjes oude koemest. Even
tueel doet men er ook nog stuk
jes fUne houtskool doorheen.
Vergeet niet dat onder in de
pot wat scherfjes moeten ko
men. De bloemist zal u mis
schien wel aan dat goede
grondmengsel kunnen helpen.
In de zomermaanden en
daarmee moet u nu al begin
nen zal de plant tegen de
felle zon beschermd moeten
worden, 's Winters vindt ze het
zonnetje wel prettig. In de win
termaanden zal men haar ook
in een normaal verwarmde
kamer moeten doen overwin
teren. Ze heeft dan echt be
hoefte aan warmte, doch nog
maals: veel sproeien met lauw
water. Als er luis in de plan
ten komt, zal men de grote
bladeren moeten afwassen met
een oplossing van Poliflor zo
mer, dat men by de zaadhan-
del kan bestellen.
G. KROMDIJK.
keling van deze Martin Petuel een
beeld van de periode voor en tydens
de beide oorlogen.
De levensgang van Fetiuel is met
krachtige pen interessant beschreven.
Geloofwaardig is de levensangst van
de z» begaafde jongeman, die vroeger
als hy thuiskwam van het seminarium,
grondig door zyn oudere broeder en
zuster werd afgerost by wyze van va-
kantiepretje. De dreiging van long tu
berculose bewolkt zyn studententijd in
Rome. Doch in het zwakke lichaam
huist een ziel van staal. Noch het ne
derige kapelaanschap na zyn promo
tie summa cum laude, noch de zware
taak van bisschop in de nazityd kun
nen de tengere, maar indrukwekkende
figuur verslaan. In de loop van zyn
leven laat zyn praktische mensenliefde
zich door niets onderdrukken: niet
door verdachtmaking en ook niet door
tegenwerking. Op zoek naar hulp voor
zyn land trekt hy, lezingen houdend
en sprekend door de beide Amerika's.
waar zijn bisschoppelijk woord een
krachtige bydrage blijkt geleverd te
hebben tot het herstel van het ver
trouwen tussen die landen en Duits
land.
Volgens het boek begeleidende be
richten., berust dit krachtige en In
drukwekkende boek niet geheel op fan
tasie. Hoewel het geen biografie is,
schijnt de sohryver toch de levensge
schiedenis verwerkt te hebben van de
aartsbisschop van München, die zo on
miskenbaar stelline heeft genomen te
gen het nationaal-social isme: Michael
von Faulhaber (18691952).
Carson McCullers. „Het hart is
een Havik". De Arbeiderspers,
Amsterdam, 1960.
Twintig jaar, als men rekent mn het
verschynen van de eerste druk af, héb
ben wy moeten wachten. Maar thans
bezitten wy dan ook een zeer zuivere
vertaling van Carson McCullers be
roemde „The Heart is a Lonely Hun
ter". Waarom men het in Nederland
weer beter moest weten en de titel
moest veranderen zal wel een raadsel
blyven.
Carson McCullers was drie-en-twin-
tig jaar toen deze roman verscheen.
Dat zy de pers stormenderhand ver
overd heeft met deze eersteling is geen
wonder, want „Het Hart is een Havik"
is een wonder van rijpheid en mense-
ïykheid. Hoewel zy een in het zuiden
van de VS geboren en getogen blanke
jonge vrouw was toen zy haar boek
schreef, heeft zy de negerkarakters, die
in de roman voorkomen., op volkomen
dezelfde wijze geschapen waarop zy het
de blanken gedaan heeft. Huidkleur
maakt voor haar geen onderscheid;
niet bewust en niet onbewust.
Men kan wel aannemen, dat zy ver-
persooniykt is in het meisje Mick
Kelly; zoals niet de hoofdfiguur dan
toch het middelpunt van het verhaal,
toch 't middelpunt van 't verhaal. Mick
die mensen in huis hebben genomen om
aan de kost te komen, zy groeit, wat
men noemt in het wilde op, doch be
kijkt haar heterogene omgeving met
een instinctieve kennis van zaken, die
sommige begaafde kinderen eigen is.
Mick Kelly is een kind met een sterk
karakter, dat haar leven aanvaardt en
door alles heen zichzelf blijft. Ze zou
wel muziek willen maken haar po
ging om een viool te maken is een
van de talrijke aan p-ij pen de scènes,
waaraan dit boek ryk is maar er is
geen geld en bovendien drukt de zorg
voor een broertje op haar schouders.
Mick denkt daar evenwel niet over na.
Het leven is nu eenmaal zo in een
kleine stad in Georgia. Met de neger
dokter Copeland. met de twee doof
stomme vrienden, met de zwerver uit
het café van Brannon, droomt zy de
droom der eenzamen.
Het moge vreemd klinken als de
naam Dostojefski valt in verband met
het boek van een drieëntwintigjarig e
dwaas is het niet.
CLARA EGGINK
