Noren zijn van plan om met treilers in
de Zuidelijke IJszee te vissen
„Bevredigende" belangstelling voor
bouw particuliere arbeidershuizcn
HUG
SENATOR ...alleen om de geur al!
Minister Van Aartsen in Eerste Kamer
Van woningnood is nog slechts
sprake in de lagere himrklasse
KMO
CZ3
Honderden woonden de begrafenis
van de aeteur Jan Musch bij
KOFFIE
schenkt u
meer voldoening
Mysterieuze maandenlange reis
in barre woestenij Antarctica
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 28 april 1960
Vijfde blad no. 30036
Symbool van honderd jaren vakmanschap
(Van onze parlementaire redacteur)
De woningnood is niet meer zo groot
als direct na de oorlog. In vele delen
van het land kan men alleen nog spre
ken van looningbehoefte. De woning
nood heerst alleen nog in de lagere
huurklassen. Die veranderde toestand
vereist een gewijzigd beleid. Van de
80.000 woningen, die per jaar worden
gebouwd, kregen er 78.000 subsidie. De
subsidie viel dus ook toe aan hen, voor
wie zij minder noodzakelijk was. Thans
loordt het subsidiebeleid meer gericht
op goedkope arbeiderswoningen, waar
voor aan subsidie meer behoefte be
staat. Bovendien is de mogelijkheid
geopend ook in de particuliere sector
te komen tot arbeiderswoningen met
betaalbare huren. Aldus heeft minister
Van Aartsen gisteren in de Eerste Ka
mer het nieuwe woningbeleid nog eens
uiteengezet.
De laatste jaren is het woningbouw
programma gebaseerd geweest op de
bouw van 40.000 woningwet-woningen
(overheidszorg) en 40.000 woningen
voor particuliere rekening.
Het nieuwe woningbouwbeleid is ge
richt op 37.500 woningwetwoningen
(arbeiderswoningen), welke verminde
ring moet worden aangevuld door par
ticulier initiatief als gevolg van een
gunstiger subsidieregeling voor parti
culieren. De goedkoopste arbeiderswo
ningen, gelijk te stellen met woning
wetwoningen, krijgen meer subsidie
dan de duurdere woningen. Deze nieu
we subsidie-regeling geldt sinds 1
april j.l.
Prikkel
De grote zorg van iedereen is of par
ticulieren door de nieuwe subsidierege
ling voldoende worden geprikkeld
goedkope arbeiderswoningen te bou
wen. Tot 23 april j.l. hebben particu
lieren 7.000 aanvragen ingediend om
voor de nieuwe subsidieregeling in aan
merking te komen voor de bouw van
de goedkoopste arbeiderswoningen
voor de verhuur. Daarbij komen 23.000
aanvragen voor een premiebijdrage
voor een eigen goedkope arbeiders
woning.
Bovendien moet men rekening hou
den met de bouw van 37.500 woning
wet-woningen. De woningen waarvoor
tot nu toe subsidie is aangevraagd,
volgens de nieuwe regeling, zullen na
tuurlijk niet meer dit jaar gereed
komen, maar minister Van Aartsen
vand de particuliere belangstelling voor
de nieuwe subsidie-regeling bevredi-
Advertentie
de zaak van de vergiftigingsmoord
in de gevangenis in de Friese
hoofdstad.
gend, hoewel natuurlijk nog geen defi
nitieve conclusie kan worden getrok
ken omdat de regeling pas enkele we
ken in werking is. Deze aanvankelijke
cijfers vond de minister bevredigend.
In de vrije sector (zonder subsidie) is
het aantal aanvragen om bouwvergun
ning hoger dan men gewend was.
Niet te hoog grijpen
Het totale bouwprogramma is geba
seerd op 80.000 woningen per jaar. Er
wordt niet gestreefd naar 90.000 wo
ningen, want dat zou spanningen ver
oorzaken en prijsverhogend werken.
De woningbouw omvat ongeveer de
helft van de totale bouw. Het stand
punt is: liever wat minder woningen
met betaalbare huren, dan meer wo
ningen, waarvan de huur onbetaal-
haar is.
Het is moeilijk de bouwactiviteit af
te remmen. Bijna alle bouw is van
belang voor ons land. De weigering
voor de bouw van een crematorium in
Groningen vindt zijn oorzaak in het
feit, dat daar een grote wachtlijst is
van bouwwerken, ook scholen. Alleen
dus omdat de bouwactiviteit in Gro
ningen vrij groot is, is de bouwvergun
ning van een crematorium nog niet
verleend.
De Ridderzaal is niet beschikbaar
gesteld voor de Troelstra-herdenking,
omdat deze was georganiseerd door
een politieke partij. Parlementair ge
zien is Troelstra een nationale figuur.
Daarover bestaat geen strijd, aldus
minister Van Aartsen. Maar ook voor
de herdenking van een andere natio
nale figuur, bv. Schaepman of Goeman
Gorgesius, zou de Ridderzaal niet be
schikbaar zijn gesteld indien de her
denking wordt georganiseerd door een
politieke partij. De Ridderzaal dient
alleen voor „nationale" gebeurtenissen.
Bouwmarkt vrij krap
Laten bouwen in de noordelijke pro
vincies naar de mogelijkheid van de
bouwcapaciteit, zou zowel de begro
tingspositie als de bouwmarkt in ge
vaar brengen. De bouwmarkt is in het
algemeen vrij krap, ook in het noor
den. Ook daar is de bouwcapaciteit
thans volbezet, anders dan in 1956. Er
is nu geen verborgen bouwcapaciteit.
Amerikaan deed president
De Gaulle „de das om"
Gisteravond arriveerde president De
Gaulle uit New-York in San Francisco.
Vlak voor zijn aankomst werden 150
posters, meest Arabische studenten, van
het vliegveld verwijderd. Zij droegen
borden met opschriften als „Laat het
leger uit Algerije vertrekken" en „vrede
op de hele wereld, ook in Algerije".
De president en mevrouw De Gaulle
werden begroet door de burgemeester
van San Francisco en gemeentelijke
autoriteiten. Een paar duizend mensen
waren naar het vliegveld gekomen om
de Franse gasten te verwelkomen.
President De Gaulle bevond zich gis
teren in een onplezierige positie maar
een functionaris van de Amerikaanse
veiligheidsdienst heeft hem daaruit
gered.
Toen de generaal zich in zijn hotel in
New-York kleedde, bemerkte hjj tot
zijn schrik dat al zijn dassen ingepakt
waren en met de bagage naar het vlieg
veld waren gezonden voor de vlucht
naar San Francisco.
De functionaris van de veiligheids
dienst die dit vernam, deed vlug zijn
eigen, grijze das af en overhandigde
haar aan de president. Deze was zeer
dankbaar voor dit exemplaar dat bo
vendien goed kleurde bij zijn kostuum!
I I
JONGETJE IN BOSKOOP
VERDRONKEN
Gisteravond omstreeks half acht is
het 6-jarig zoontje van de familie Smits
wonende aan de Biezenweg door ver
drinking om het leven gekomen. Het
knaapje is nabij de ouderlijke woning
te water geraakt. Na enig zoeken werd
het jongetje door de vader gevonden.
„Boven alle toneelspeelkunst uitgegroeid"
Gisteravond hebben enkele honderden Amsterdammers een laatste groet gebracht
aan de grote toneelspeler Jan Musch, wiens stoffelijk overschot stond opgebaard
in de tot chapelle ardente ingerichte hal van de Amsterdamse Stadsschouwburg.
Op het balkon boven de peristyle waren twee Nederlandse vlaggen halfstok
gehesen. Naast de baar hadden vier leerlingen van de toneelschool Jules
Hamel, Willem Nijholt, Henk van Efferen en Guido de Moor de dodenwacht
betrokken. Rond de kist lagen talrijke kransen, o.a. van het gemeentebestuur
van de hoofdstad en de toneelgezelschappen.
In een bijna ononderbroken stroom trok het publiek met verscheidene toneel
spelers, o.a. Ank van der Moer, Magda Janssens, Charlotte Kohier, Fred Sterne-
berg, Ben Groeneveld, Jan Teulings, Johan de Meester, langs de baar.
COFFEINEVRIJ
Minister Van Aartsen streeft er naar
voor de derde dinsdag in september 'n
nota in te dienen over de ruimtelijke
ordening. Zijn ambtgenoot van Econo
mische Zaken is bezig het vraagstuk
van de vestiging van een tweede hoog-
ovenbedrijf te bezien. Alvorens daar
over een beslissing is genomen, zou
minister Van Aartsen het voorbarig
vinden nu reeds een uitspraak te doen
over de plaats van vestiging. Bij voor
baat heeft de regering zich niet verzet
tegen vestiging aan de mond van de
Rotterdamse Waterweg. De zaak is
echter nog in studie.
Aan een verstedelijking van ons land
met zijn sterk toenemende bevolking,
valt niet te ontkomen, ook niet met
spreiding van de bevolking. Daar moet
men zich nu reeds op bezinnen, ook
met het oog op het geestelijk welzijn
van ons "volk.
Aan verplaatsing van de regerings
zetel naar Apeldoorn, denkt het kabi
net niet. Wel wordt de mogelijkheid
van verplaatsing van bepaalde instel
lingen uit Den Haag in studie genomen.
Advertentie.
BREESTRAAT
Namens het gemeentebestuur van de
hoofdstad sprak de wethouder voor de
kunstzaken, mr. A. de Roos, ten af
scheid. „Amsterdam heeft oneindig veel
te danken aan Jan Musch. Dat de to
neelspeelkunst juist in deze stad tot
ontwikkeling kon komen en de belang
stelling van het publiek kreeg is te dan
ken aan enkele groten onder de toneel
kunstenaars tot wie Jan Musch behoor
de", aldus de wethouder. Hij noemde
de acteur een man met gvote gaven, die
de kunst in vele opzichten heeft ge
diend en ook als strijdbaar mens een
voorbeeld heeft gegeven. „Wij danken
u en bewaren een prachtige herinne
ring aan uw spel, aan u als mens en
aan uw grote persoonlijkheid", zo be
sloot de wethouder.
Het verkeer op het Leidseplein werd
stil gelegd toen de kist werd uitgedra
gen. Als slippen dragers fungeerden:
Rolien Numan, Marie Hamel. Mien van
Kerckhoven-Kling, A. Defresne, Albert
van Dalsum. Guus Oster. Paul Huf, de
oud-directeur van de Schouwbrug Jo
han M. Bendien, Jaap van der Poll,
Jacq. Vecht en wethouder De Roos. Vele
toneelspelers volgden de lijkauto tot
voorbij het Leidse Bosje. Vandaar reed
de rouwstoet naar Laren, naar de laat
ste rustplaats van de grote acteur.
Ook daar waren talrijke autoriteiten
aanwezig.
In de aula sprak als eerste de heer A.
Defresne namens de Vereniging van
Toneelkunstenaars. Deze zei, dat Jan
Musch als een der allergrootste en
meest veelzijdige kunstenaar is heen
gegaan. Enerzijds vermocht hij met
breed gebaar de briljante romantiek te
brengen, andeczijds het harde realisme
uit de stukken van Heijermans en daar
tussen de vreugde van het leven in tal
van komische rollen. Spreker herdacht
ook Musch' houding gedurende de be
zettingsjaren. waarbij hij de waarheid
en het recht hoog hield, hetgeen ertoe
heeft geleid, dat hij na de oorlog tot
erelid der vereniging werd benoemd.
Albert van Dalsum zei, dat Musch
altijd een toneelspeler is geweest, die
nimmer gebonden was aan de tekst die
hij moest spelen. Spreker vergeleek hem
Tulpen bloeien
Overal in de bollenstreek bloeien nu
grote en kleine velden tulpen in allerlei
kleuren en vormen. De bloei verloopt
zeer regelmatig, zodat men in het
komende weekeinde van een prachtig
schouwspel kan genieten. Keukenhof
biedt zijn bezoekers thans een groot
sortiment bolbloemen. Bomen en hees
ters zijn nu ook uitgelopen en het tere
groen vormt een mooie omlijsting voor
deze bloemenpracht. In de verwarmde
kassen kan men nog de laat-bloeiende
tulpensoorten bewonderen. In de „koude"
kas prijken nu o.a. de prachtige Dar-
win-tulpen met hun sprekende kleuren.
met wijlen Frits Bouwmeester en Cor
Ruys en constateerde, dat Musch on
verbrekelijk met het theater verbonden
was. zoals Chaplin met zijn films.
Musch is altijd zichzelf gebleven en was
in staat uit eigen vermogen figuren te
scheppen Wie een stuk uit de „Midzo-
mernachtsdroom" kan spelen zoals
Musch, bewijst, dat hij boven alle to
neelkunst is uitgegroeid. Tot in de top
pen van zijn vingers was Musch crea
tuur van het theater, zo besloot Albert
van Dalsum.
Hierna sprak de heer Vecht, antiquair
uit Amsterdam, als een der oudste en
intieme vrienden van Musch. namens
zijn vriendenkring. Ds. A. L. Broer,
doopsgezind predikant in Hilversum,
dankte namens de familie. Aan de
groeve, waar de baar schuil ging onder
vele bloemen, zegde ds. Broer een ge
dicht van Vondel.
Kapitein Olav Avset, 45 jaar en visserman, keek erg somber. „Dat
ins dit juist nog op de Noordzee moest overkomen. Zeven maanden
jjn we al van huis en precies een dag voor onze thuiskomst in Sande-
jord zegt de motor„doe het zelf maar.
Telegrafist Eigil Casper sen keek al evenmin opgewekt. Iets ver-
itllen over onze expeditie naar Antarctica? Waarom zouden we de con-
attentie wijzer maken dan zij als is? Onze reder vindt dat niet prettig.
Onze bioloog Tor ge r Oritsland is van Schiphol naar Noorwegen gevlo
den om rapport uit te brengen. Vraag maar aan de Rederij a/s Thor
)ahl in Sandefjord wat wij in dat barre gebied van de Antarctica
hebben gedaan.
later werd hij toch wat spraakzamer. „We hebben onderzocht of
in de zuidelijke ijszee ook gewone treilvisserij mogelijk is. Dat is
illes.
Kapitein O. Avset
vertelt weinig
Eigil Caspersen wilde tenslotte ook
og wel vertellen, waarom de „Trom-
ial 2" in de Zuidelijke IJszee heeft ge-
ist. „Het aantal walvissen loopt terug,
öze rederij heeft, behalve negen tan-
ers en tien vrachtschepen een vloot
sn drie grote fabrieksschepen en vier-
udertig walvisjagers in de vaart. Het
nel van onze expeditie was, te onder-
Deken of het mogelijk is naast het wal
lagen een lonend treilvisserijbedrijf
p te bouwen in het gebied van de Ant-
•ctica. Bij een verder teruglopen van
i walvisvangsten zou een deel van on-
jagersvloot dan op de treilvisserij
urnen overschakelen."
„Of onze onderzoekingen een succes
ijn geworden? Daar laat ik mij liever
:et over uit. Ja, we hebben inderdaad
ta gevangen. Heel vreemde vissen. Je
ze wél eten
Eenzaamheid
Op 18 oktober van het vorige jaar ver
rok de kleine „Tromstral 2" uit Sande-
rord naar het Zuidpoolgebied. Dwars
rer de Ooeaan stoomde het schip naar
lontevideo om daar te bunkeren voor
et laatste traject van de lange reis.
vare stormen belaagden het kleine
'heepje op weg naar de Antarctica. Ook
de Zuidelijke IJszee kreeg het heel
Advertentie
Originele
jg FLÊCHET
dameshoeden en
SaimÊöelt
5SCHOENEN*
handschoenen.
BREESTRAAT 175
LEIDEN
Stijgende kaasexport naar
Italië
De export van Nederland naar Italië
heeft over 1959 meer dan het vijfvoudige
bedragen van de export naar dit land in
1950. Ook de Italiaanse export naar Ne
derland is in deze periode sterk toege
nomen. Zij bedraagt thans viermaal de
ivang van die in 1950. De gunstige
ontwikkeling van de Nederlands-Ita-
iaanse handelsbetrekkingen blijkt even-
tens uit het sterk toenemende aantal
rastigingen van Nederlandse bedrijven
in Italië.
Zulks deelde de voorzitter van de Ned.
Kamer van Koophandel in Italië, de
heer G. J. Nieuwenhuis, mede tijdens de
irijsuitreiking aan het slot van een te
lilaan gehouden Nederlandse kaasweek.
De Nederlandse kaasexport naar Ita
lië, die elk jaar in omvang toeneemt, is
tijdens de jongste jaarbeurs van Milaan
en de etalagewedstrijd zo onverwacht
Kerk gestegen, dat de in Italië aan-
vezige voorraden Nederlandse kaas reeds
sedert een week totaal uitverkocht zijn.
Voor het eerst is thans ook belangstel-
gekweekt voor de totnogtoe in Italië
Teinig gewaardeerde Goudse kaas. Aan
!1 van 150 middenstandszaken, die in
Milaan him etalage aan Nederlandse
laas verwelkt hadden, werden door de
directeur van het Nederlands zuivelbu-
reau, de heer B. H. M. Botihe, prijzen
uitgereikt.
Het is voor de eerste maal dat het Ne
derlands Zuivelbureau in Italië een spe
ciale actie tot verhoging van kaasomzet
evoerd heeft. Deze actie vond plaats in
iet kader van een streven de consump
tie van Nederlandse kaassoorten in het
Euromarktgébied te verhogen.
Twaalf ballons kiezen in
Rotterdam het luchtruim
„Vulslurf open... Alles los". Dit is het
hevel, dat een ballonvaarder geeft, voor
dat zijn ballon het luchtruim kiest. En
dit bevel zal op de middag van de vijfde
Dei, zij het dan in verschillende talen,
twaalfmaal te horen zijn op het Afri-
laanderplein te Rotterdam, waar ter
:elegenheid van de herdenking van onze
bevrijding twaalf ballons zullen opstij-
?en om te strijden om de „Trofee van
le Bevrijding".
Aan dit evenement op ballongebied,
het belangrijkste van het jaar. wordt
deelgenomen door ballonvaarders en
*ters uit België, Zuid-Afrika, Zwitser
land, Amerika Frankrijk en Nederland.
Ons land komt die dag met een nieuwe
halion aan de start, evenals Zwitser
land.
De wedstrijdcommissie zal op 5 mei
®et als middelpunt Rotterdam een cir-
l«l op de kaart trekken (met een straal
die van tien tot honderd kilometer kan
Uriëren) en de luchtreizigers moeten
'ïun ballon dan proberen neer te zetten
'P deze cirkel. Een der deelnemers zal
"amens allen de eed afleggen en ver
baren, dat ze de strijd eerlijk zullen
poeren. Er zijn verschillende prijzen
^schikbaar, 's Morgens om zes uur be
nnen de voorbereidingen reeds en zijn
honderd helpers al in de weer. Acht
biljoen liter waterstof aard- en licht
gas zijn ^odig om de ballons van bolle
*angen te voorzien.
Ongewoon lange reis
De Noorse treiler „Tromstral 2" h
die een dezer dagen in IJmuiden a
met motorschade is binnengesleept, a
heeft een ongewoon lange reis ge- a
maakt. Zeven maanden is het schip g
bijna onafgebroken op zee geweest,
Maandenlang zwierf dit kleine,
slechts 280 ton metende vaartuig,
in de Zuidelijke IJszee bij het on-
herbergzame, ijzige Antarctica, het 5
nog altijd tot de verbeelding spre-
kende gebied van de ongenaakbare
Zuidpool.
Een onzer verslaggevers heeft een
bezoek gebracht aan dit vaartuig. H
Hij trof dertien weinig spraakzame
Noren in de messroom van het
schip aan, die slechts weinig over
hun tocht wilden vertellen. „Eerst
rapport uitbrengen aan de rederij
in Sandefjord. Het betreft een par- g
ticuliere expeditie," zeiden zij.
wat te verduren. Maar de eenzaamheid
in het Zuidpoolgebied vonden de Noren
toch wel het ergste, dat zij op deze on
gewone, kostbare particuliere expeditie
moesten verdragen.
Ontmoeting
„Natuurlijk namen wij zo nu en dan
contact op met de fabrieksschepen van
onze rederij. Alléén om olie te bunkeren
en proviand over te nemen. Maar de
Zuidelijke IJszee is zo uitgestrekt, dat
je ondanks de aanwezigheid van ver
scheidene walvis-expedities dagenlang
moet stomen, voordat je zo'n fabrieks-
schip in het zicht krügt. We hebben ook
de Nederlandse „Willem Barcntszee"
ontmoet. Een prachtig fabrieksschip."
Transparante vis
De Noren hebben een groot deel van
de Zuidelijke IJszee op de aanwezigheid
van andere vissoorten dan walvissen
verkend. Zeer vreemde vissoorten trof
fen zij aan. „Ze tonen geen enkele over
eenkomst met de vissoorten in de Noord
zee. Je zou ze kunnen vergelijken met
tropische vissoorten. Grote, bolle kop
pen. Zeer vaak transparant. Je keek er
dwars door heen. Vissen zonder bloed"'
vertelde kapitein Avset.
Of ze lekker waren? „Ik luste ze niet.
Maar de kok wel." Vier maanden zijn de
Noren in de Zuidelijke IJszee gebleven
om daarna via een andere weg weer
naar Europa terug te keren. Langs het
gebied van de Weddell Zee naar het
eiland Zuid-Georgië. Van Zuid-Georgië
werd koers gezet naar Las Palmas op de
Canarische Eilanden. Las Palmas was
Prof. Froentjes, directeur van
het Gerechtelijk Laboratorium te
Leeuwarden, waar hij getuigde in
de laatste bunkerplaats van de „Trom-
stal 2" op weg naar Sandefjord.
Tijdens de expeditie hield het kleine
schip, dat in 1930 als walvisjager werd
gebouwd en vlak voor de expeditie tot
treiler werd verbouwd, zich uitstekend.
Sneeuwstormen, de beruchte blizzard,
deerde het vaartuig niet. Het passeerde
behendig de reusachtige tafelijsbergen,
die in de Zuidelijke IJszee drijven. Kapi
tein Avset kan het daarom gewoon niet
aanvaarden, dat het pechduiveltje op
die voor hen zo vertrouwde Noordzee,
waarop hij anders de visserij uitoefent,
moest toeslaan.
Somber kijkt hij daarom in de mess-
room van de „Tromstral 2" voor zich
uit. Want in Sandefjord wachten de he
ren van de machtige Rederij a/s Thor
Dahl vol ongeduld op zijn verslag van
de expeditie. Zullen deze heren nog
meer walvisjagers tot treilers laten ver
bouwen voor de visserij in de Zuidelijke
IJszee? Kapitein Avset lacht geheim
zinnig. „Misschien."
„Vindt u dat de expeditie is geslaagd?"
Weer dat geheimzinnige lachje en de
opmerking, dat de expeditie een parti
culiere aangelegenheid was en geen zaak
van de Noorse regering.
Maar de kans dat er binnen afzien
bare tijd Noorse treilers in de Zuidelijke
IJszee zullen vissen, die hun vangsten
aan fabriekssohepen zullen afleveren, is
zeker aanwezig
