Regeringsmaatregelen geboden door
Indonesiërs agressieve houding
WEERBERICHT
Prof» dr. W. J. de Haas
82 jaar oud overleden
Eerste detachementen vertrekken
in de loop van maand augustus
schilder zelf met
Vitale Bondskanselier Adenauer
werpt socialisten handschoen toe
75,-
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 28 APRIL 1960
No. 30036
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dlshoeck
Hooldredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Minister Visser over Nieuw Guinea
Ook vrijwilligers worden uitgezonden
De minister van Defensie, ir. S. H. Visser, heeft in een brief aan
de voorzitter van de Tweede Kamer nadere uitleg gegeven over de
versterking van de verdediging van Nieuw-Guinea.
De minister schrijft:
„De agressieve elementen in het buitenlands beleid van de Indone
sische regering, gepaard aan de versterking van het militaire potentieel
van Indonesië, hebben de regering na diepgaand beraad genoopt tot
de conclusie, dat versterking van de verdediging van Ned. Nieuw-
Guinea geboden is. De regering heeft derhalve besloten tot drieërlei
maatregelen, te weten:
de versterking van de luchtverdediging door het stationeren van
straaljagervliegtuigen van de Kon. Luchtmacht en het uitbreiden van
de vliegveldbeveiliging met luchtdoelartillerie van de Kon. Landmacht;
de vergroting van de mogelijkheden tot luchtverkenning der Kon.
Marine met maritieme verkenningsvliegtuigen ter vervanging van de
Martin Mariners.
De versterking van de directe gebiedsverdediging door middel van
grondstrijdkrachten door de Kon. Landmacht.
INDONESIË
„INTIMIDATIE"
Mijn ambtsvoorgangers hebben ter ge
legenheid van de behandeling van het
wetsontwerp tot wijziging van de dienst
plichtwet en de wet voor het reserve-
personeel der krijgsmacht het stellige
voornemen te kennen gegeven om, in
dien naar de mening der regering, an
ders dan ter vervanging, eenheden van
de krijgsmacht buiten Nederland dienen
te worden geplaatst, de daartoe ge-
eigende instanties van de beide Kamers
der Staten-Generaal tijdig in te lichten.
Daar de eerste detachementen in de
loop van de maand augustus voor ver
trek gereed zullen zijn, heb ik mij ver
plicht geacht het stellige voornemen
mijner ambtsvoorgangers tot het mijne
te maken en meen ik door het richten
van deze brief tot de voorzitters der
beide Kamers van de Staten-Generaal
op de meest geëigende wijze aan dit
voornemen uitvoering te hebben gegeven.
Het zij my voorts vergund nog de aan
dacht te vestigen op een aspect van het
vraagstuk, dat eveneens ter sprake is
gekomen bij de behandeling der beide
eerdergenoemde wetsontwerpen in de
beide Kamers der Staten-Generaal, te
weten de mogelijkheid om gebruik te
maken van vrijwilligers in plaats van
aan te wijzen dienstplichtigen.
Zorgvuldige studie van de aanwezige
mogelijkheden en de ervaring, geduren
de enige tijd opgedaan met de uitzen
ding van personeel op basis van vrijwil
lige aanmelding voor het op sterkte hou
den en de aflossing van het bataljon
van de Kon. Landmacht in Suriname en
van de reeds in Ned. Nieuw-Guinea ge
stationeerde eenheid lichte luchtdoel-
artillerie, hebben geleid tot de conclusie,
dat de beoogde versterking van de ver
dediging van Ned. Nieuw-Guinea zal
dienen te worden gebaseerd op de uit
zending van daartoe aan te wijzen be
roeps- en dienstplichtig personeel.
Dit neemt echter niet weg, dat ik,
mede ter voldoening aan de desbetref
fende toezegging van mijn ambtsvoor
ganger S. J. van den Bergh in de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, de gele
genheid tot vrijwillige uitzending naar
Nieuw-Guinea zal openstellen. Aan hen,
die zich daarvoor aanmelden, zal, met
inachtneming van het dienstbelang en
bij overigens nagenoeg gelijke capaciteit
om te voldoen aan de te stellen eisen, de
voorkeur worden gegeven.
UITZENDING TROEPEN
De legervoorlichtingsdienst deelt mede
De eerste detachementen zullen wor
den geformeerd in de Saksen-Weimar-
kazerne te Arnhem en na een korte voor
het doel geschikte opleiding naar Nieuw-
Guinea worden verplaatst. Latere aan
vulling zal geleidelijk geschieden door
selectie van geschikte dienstplichtigen
tijdens de basisopleiding in de infante-
rie-depots, welke opleiding daarna wordt
voortgezet en voltooid bij het 3e infan-
terie-depot te Roermond.
Voor deze dienst in Nieuw-Guinea
zullen dezelfde voorwaarden gelden als
voor de dienst, die het reeds in dit ge
biedsdeel verblijvende personeel van de
strijdkrachten aldaar vervult. De bezol
diging voor Nieuw-Guinea zal van toe
passing zijn met de bijzondere toelagen.
Vóór het vertrek geniet men insche
pingsverlof en na terugkeer ontsche
pingsverlof. Kleding, voeding, huisves
ting, en de overige verzorging zullen ge
lijk zijn aan die van de reeds in Nieuw-
Guinea aanwezige onderdelen.
Dienstplichtigen zullen ongeveer 12
maanden in Nieuw-Guinea verblijven.
De verblijfsduur van het ongehuwde ka
der is IV2 jaar, die van het gehuwde
kader met gezin 3 jaar".
Een woordvoerder van de Indonesische
ambassade te Canberra heeft vandaag
het Nederlandse besluit om de verdedi
ging van Ned. Nieuw-Guinea te verster
ken betiteld als een „poging om Indo
nesië te intimideren".
Hij zag hierin een voorbeeld van „het
Nederlandse verlangen om het koloniale
bewind met geweld te verdedigen". Het
besluit is in strijd met het internationale
verlangen naar vermindering van de
spanning in de wereld en erop gericht
de vrede in Zuidoost-Azië te verstoren,
aldus de woordvoerder.
VLAGVERTOON:
„OORLOGSHANDELING"
Kapitein K. A. Mattjik, woordvoerder
van het Indonesische „Nationale Front
voor de Bevrijding van West-Irian"
heeft het voorgenomen vlagvertoon met
de „Karei Doorman" en twee begelei
dingsschepen in de wateren van Nieuw-
Guinea een „oorlogshandeling" genoemd.
Hij zei dat „Nederland tracht de ko
mende topconferentie te beïnvloeden,
teneinde voordeel te trekken uit de klei
nering van Indonesië in het buitenland".
„De Nederlandse actie is er klaarblij
kelijk op gericht Indonesië in een oorlog
te trekken, en het is duidelijk dat Ne
derland vastbesloten is het koloniaal
bewind over Nieuw-Guinea voort te zet
ten", zei hij.
„Een dergelijke houding zal niet onop
gemerkt aan Indonesië voorbij gaan".
AMERIKA GELOOFT NIET
AAN GEWELD
Amerikaanse functionarissen hebben
gezegd niet te geloven dat Indonesië
Advertentie
NOG STEEDS KOUD
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Veranderlijke bewolking en plaatselijk
enkele buien. Overwegend matige noor
delijke wind. Aanhoudend koud met hier
en daar nachtvorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
29 APRIL
Zon op: 5.15 uur; onder: 20.01 uur.
Maan op: 7.40 uur; onder: 23.25 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.21 en
17.41 uur.
Laagwater te 1 09 en 13.32 uur.
Dit blad bestaat uit 20 pagina's
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
sikkens-tjallema produkt
van plan is zjjn toevlucht tot geweld te
nemen om zijn aanspraken op Westelijk
Nieuw-Guinea te verwerkelijken.
Er is geen officiële reactie van het
Amerikaanse ministerie van Buitenland
se Zaken gegeven op het Nederlandse
besluit om de verdediging van Ned.
Nieuw-Guinea te versterken „met het
oog op de agressieve elementen in de
Indonesische buitenlandse politiek en de
versterking van het militaire potentieel
van Indonesië".
Een der functionarissen zei dat het
zeker waar is dat Indonesië in de afge
lopen paar jaar zijn militaire kracht
aanzienlijk heeft versterkt met wapens
uit verschillende kringen. Maar aan de
andere kant is het vraagstuk van de
binnenlandse veiligheid van Indonesië
enorm groot. Hij zei dat het altijd mo
gelijk is dat Indonesië West-Ned.
Nieuw-Guinea zou kunnen aanvallen.
Indonesië heeft fel gereageerd op het
Nederlands besluit om een vliegdek-
schip voor vlagvertoon naar Ned. Nieuw-
Guinea te zenden en er is altijd een
kans van actie en reactie, leidend tot
een gewapende botsing.
Maar thans hebben de V.S. geen reden
te twjjfelen aan het woord van Indo
nesië dat het geen toevlucht tot geweld
zou nemen, zo zei deze Amerikaanse
functionaris.
PRINSES WILHELMINA
WIL VERJAARDAG IN ALLE
STILTE HERDENKEN
Het particulier secretariaat van H.K.H.
Prinses Wilhelmina deelt mede: „Prin
ses Wilhelmina heeft tot haar leed
wezen met het oog op haar hoge leef
tijd moeten besluiten niet aanwezig te
zijn bjj de overdracht aan de Staten-
Generaal door H.M. de Koningin van de
erelijst van de gevallenen 1940-1945 op
de 4de mei a.s.
Dezelfde reden geldt voor de uitdruk
kelijke wens van de Prinses om haar
tachtigste verjaardag in alle stilte, al
leen in de familiekring, te gedenken en
zij hoopt dan een gedeelte van die dag
haar kinderen en kleinkinderen rondom
haar te kunnen zien.
Voorts stelt de Prinses er prijs op, ge
zien de vele verzoeken die haar in ver
band met haar a.s. tachtigste verjaar
dag bereiken, te doen weten, dat, hoe
wel haar gezondheid bevredigend ge
noemd kan worden, haar leeftijd werke
lijk geen enkele feestviering in welke
vorm dan ook toelaat".
Viermaal zo groot...
De Russische onderzeebootvloot
is vier maal zo groot als de huidige
Amerikaanse en acht keer zo groot
als Hitiers vloot van onderzeeërs
in 1939, zo heeft vice-admiraal
Edmund B. Taylor, commandant
van de anti-duikbootvloot van de
Amerikaanse Marine verklaard.
Hij zei dit bij de tewaterlating van
de „Tullibee", de eerste onderzee
bootjager, die door kernenergie
wordt aangedreven.
Opening van het kaasseizoen
In het oude Waaggebouw op de markt
te Gouda heeft de heer J. F. H. Wijsen,
directeur-generaal voor de middenstand
en het toerisme, vanmorgen het nieuwe
Goudse kaasseizoen officieel geopend.
In zijn toespraak drukte hij de wens uit,
dat de roem van de Goudse kaas zou
blijven groeien.
De nieuwe film van het Nederlands
Zuivelbureau „Holland cum laude", ver
vaardigd door Joop Geesink, ging hierna
in première. Voor deze feestelijke ope
ning bestond grote belangstelling.
Leids oud-hoogleraar van wereldfaam
Op 82-jarige leeftijd is te Bilthoven, waar hij de laatste jaren
woonde, overleden prof. dr. W. J. de Haas, oud-hoogleraar aan de
Technische Hogeschool te Delft, aan de Rijksuniversiteit te Groningen
en laatstelijk aan de Leidse Universiteit in de natuurkunde en
meteorologie.
Prof. De Haas heeft zich wereldvermaardheid verworven op het
gebied van de natuurkunde der extreem lage temperaturen, welke
arbeid het Leidse Kamerlingh Onnes Laboratorium de naam van
„koudste plekje op aarde" bezorgde.
Prof. De Haas heeft op een zeer persoonlijke wijze in de eerste
decennia van deze eeuw de natuurkunde uitgebouwd en bijgedragen
tot de „renaissance" van de Nederlandse natuurkundige wetenschap
samen met Kamerlingh Onnes en Lorentz. Zijn arbeid kwam voort uit
een intuïtieve feeling, zijn invloed strekte zich uit over een breed
natuurkundig terrein, zijn warmbloedige geestdrift droeg hij dank zij
bijzondere menselijke kwaliteiten in ruime mate over aan zijn leerlingen
en medewerkers.
Aan het werk en de persoon van deze eminente Nederlander, die
behoorde tot de schaarse gelederen van hen, aan wie men de eretitel
„figuur" kan toekennen, wijden wij elders in dit blad uitvoerige
aandacht.
De begrafenis van het stoffelijk overschot vindt morgen plaats om
12 uur op de algemene begraafplaats Moscowa te Arnhem.
Opvolgingskwestie niet actueel: er zijn
er genoeg, die het stuur kunnen overnemen
(Van onze correspondent in Bonn)
De weer eens buitengewoon vitale 84-jarige Westduitse Bondskan
selier en CDU-voorzitter, Adenauer, heeft gisteren, op de eerste dag
van het CDU-partijcongres te Karlsruhe, zijn socialistische tegenstan
ders de handschoen toegeworpen voor de verkiezingen, die in septem
ber 1961 voor de Bondsdag (Tweede Kamer) zullen worden gehouden.
Opnieuw zal het motto van de CDU, dat velen in welvaart wentelende
Duitse kiezers als muziek in de oren zal moeten klinken, luiden: „geen
experimenten". Ditmaal evenwel haalt Adenauers partij bovendien uit
voor een uitdagende slag tegen de SPD, die bijzonder veel waarde kan
hebben. Hij karakteriseerde zijn socialistische opponenten namelijk als
permanente neen-zeggers waar het de Westelijke bondgenootschappen
van de Bondsrepubliek aangaat.
,SPD is een groep
eeuwige neenzeggers'
Een strijdbare Adenauer maakte om
te beginnen korte metten met alle be
weringen volgens welke het noodzakelijk
is om naast de 84-jarige Bondskanselier
„nu reeds" een kroonprins neer te zet
ten. „Voor als het eens mis zou gaan
met de kanselier", zoals zijn tegenstan
ders fijnzinnig zeggen. „Laat niemand",
aldus Adenauer, „zich toch zorgen ma
ken wie mijn opvolger wordt. Zo'n
kroonprinsenaffaire is in de grond van
de zaak een onaangename geschiedenis.
Wanneer het ogenblik gekomen is dan
Vijf doodstraffen
tegen olievervalsers
Vijf van de 24 personen, die in
de Marokkaanse hoofdstad Rabat
terechtstaan en ervan beschuldigd
worden vervalste spijsolie verkocht
te hebben waarvan 10.000 Marok
kanen het slachtoffer zijn gewor
den, zijn gisteren ter dood veroor
deeld. Drie beklaagden werden tot
levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld. Dertien personen werden
vrijgesproken.
Tienduizend Marokkanen zijn
door het gebruik van de ondeug
delijke spijsolie ziek geworden.
Meer dan zesduizend personen
worden nog behandeld wegens
verlammings- en andere ziektever
schijnselen, die zij na het nuttigen
van de vervalste olie kregen.
De beklaagden hadden plantaardige olie
vermengd met door de Amer. luchtmacht
verkochte surplus-machine olie en deze
vervolgens aan hun klanten geleverd Zij
hadden verklaard niet te weten, dat de
machine-olie bij gebruik gevaar zou
opleveren. Ook hadden zij aangevoerd,
dat de Marokkaanse wet vermenging
van plantaardige en minerale olie in
bepaalde verhouding toestaat.
De verdedigers hadden gesteld, dat het
gebeurde een „ongelukkig voorval" was
geweest. Zij hadden ook kritiek op de
Marokkaanse autoriteiten uitgeoefend,
omdat zij geen controle op de olie had
den uitgevoerd, voordat deze in de han
del werd gebracht.
De vonnissen werden geveld overeen
komstig een in november j.l. door
Koning Mohammed V afgekondigde wet,
die het uitspreken van de doodstraf
tegen „personen, die de volksgezondheid
in gevaar brengen", mogelijk maakt.
Deze wet werd met terugwerkende
kracht afgekondigd toen het onheil
veroorzaakt door de verkoop van de
ondeugdelijke spijsolie, reeds was ge
schied.
daarvan ben ik vast overtuigd zijn
er genoeg mensen die het stuur vast en
sterk in de hand nemen". Dit zei hij on
der aanhoudende toejuichingen van de
gedelegeerden op dit partijcongres.
Teneinde zijn beslissing om de verkie
zingsslag in 1961 tegen de SPD persoon
lijk te gaan winnen meteen maar een
brede grondslag te geven, trok de taaie
„Alte" van leer tegen zijn socialistische
tegenstanders. In felle zwart- en wit-
tekeningen stelde hij tegenover elkaar
wat de CDU op het stuk van de bui
tenlandse politiek voor de veiligheid en
welvaart van het land heeft gepresteerd
in de afgelopen elf jaar en waartegen
de SPD in de Bondsdag al niet heeft ge
stemd.
„Toen, in 1945, waren wij de paria
onder de volkeren, veracht en in de
hoek gezet. Thans is ons volk een geacht
en met aanzien bekleed lid van de fa
milie der volkeren. De Duitse naam, het
Duitse woord, de Duitse geest en de
Duitse arbeid hebben in de wereld weer
aanzien. Laten wij er voor zorgen dat
het daarbij blijft!", aldus Adenauer, die
daarmee te kennen gaf, dat de West
duitse kiezers door zijn partij zal wor
den voorgeschoteld dat er „niets moet
veranderen" en dat de huidige politiek
vooral ten aanzien van het Westen
moet worden voortgezet.
Tienmaal „neen'
De Bondskanselier ging daarbij nog
een stapje verder: hij deed het voor
komen alsof de vele buitenlandse
staatslieden die hij de laatste tijd heeft
gesproken de vrees hebben uitgesproken
dat de toekomst van Duitsland hoogst
onzeker zal zijn als er eens een andere
partij dan de CDU in Duitsland aan de
top komt. Hij lanceerde de stelling dat
die staatslieden nu al vrezen dat Duits
land dan zal pogen de lachende derde
te worden tussen het Westen en het
Oosten
En om de SPD toch maar vooral in
het zwartste daglicht te stellen zei hij
ter ene zijde dat „wij zonder de NAVO
een speelbal zouden zijn, die absoluut in
de handen der Russen zou geraken" en
ter andere zijde, dat de SPD in de loop
der jaren tot tien maal toe neen heeft
gezegd tegen de reeks van overeenkom
sten, die de enge band tussen Bonn en
de Westelijke wereld hebben gecreëerd;
Advertentie
minder werk, i
meer glans!
Handelsonderneming Gerard Roovers - Breda
Irene de Jongh verlaat als Jacoba
van Beieren met haar gevolg het
vliegtuig, dat haar naar Kopenha
gen bracht, waar zij de Keukenhof
vertegenwoordigt bij de opening
van een grote bloemententoonstel
ling in de Deense hoofdstad.
Advertentie
Als u maar fl. 75,- heefi.
dan kunt u daarvoor ccn meesterlijke sport-
combinatie kopen in de befaamde speciale
aanbiedingserie van de Faam!
TOP-VOORDEEL NR. 7
slechts één week:
COMPLETE SPORTCOMBINATIE
HOOGSTRAAT LEIDEN
van het lidmaatschap van de Raad van
Europa af tot het K.S.G.-verdrag, het
akkoord van Petersberg, het zogenaam
de Duitsland-verdrag, het verdrag voor
de Europese Defensiegemeenschap, het
bezettingsverdrag, de Westerse Unie, de
NAVO, de dienstplicht en het Saarge-
bied.
Veertien rebellen
Deze tien punten zullen het komende
anderhalf jaar het scherpe zwaard moe
ten vormen waarmee Adenauer zal op
tornen tegen de SPD. Zeker van de ze
ge is hij bepaald niet. Hij hoonde niet
voor niets zijn eigen partijgenoten op
hoge zetels, die tegen de partij-eenheid
en de wil van het kabinet in hebben ge
handeld. Hij joeg zijn ergenis over de
bureaucratie in de partij en onder de
CDU-parlementsleden. De oude kanse
lier en partijvoorzitter is nog wel zo
machtig, dat hij het zich kan permit
teren over iedereen en alles in zijn eigen
partij de staf te breken! Desondanks:
voor het eerst in twaalf jaar moest hij
bij zijn herverkiezing tot voorzitter tien
blanco en vier neen-stemmen incasse
ren. Dat zijn veertien rebellen tegen zijn
regime!
Deze voor de vuistweg uitgesproken
rede van de allesbehalve afgetakelde
Westduitse regerings- en partijchef
toonde zijn macht in staat en CDU nog
eens aan. Het bijna ongelofelijke zal men
de komende anderhalf jaar kunnen aan
schouwen; hoe een 84- a 85-jarige poli
ticus, gesteund door een schijnbaar on
verwoestbare constitutie, zich midden in
het verkiezingsstrijdgewoel met 40- a 50-
jarige tegenstanders zal werpen als ware
hij zelf een jongeling van veertig
leuws
Uit het Leidseh Dagblad van
28 april 1860:
„Een nieuw Galilei is opge
staan. De heer Charles Evianuel
betoogt, dat al de astronomische
berekeningen op een gronddwa I
ling berusten. Hij zal bewijzen, dat I
de jaarlijkse beweging der aarde
van het oosten naar het westen
en niet van het westen naar het I
oosten geschiedt."
.J
