40cf
Massamoordenaar dr. Werner Hey de
over drie maanden voor rechtbank
Lezers schrijven
fO cent
Dorusmet hangsnor, trad in
Leiden op voor leden K en O
Tydetjk
voordeel
per bus
Hij voerde opdracht van Hitier
uit tot het executeren van de
„ongeneeslijke patiënten
Volleybalfestijn in Noordwijk
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 21 april 1960
Tweede blad no. 30030
Doruseen bij een groot deel van
onze bevolking populaire figuurivas
gisteravond in Leiden. Hij trad n.l. in
de Stadsgehoorzaal, die stampvol was,
op voor K. en O. Samen met zijn grote
vriend, „mijnheer" Cor Steyn, de zan
geres Sonja Oosterman, het llotcha-
trio en Marius Monlcan.
Tom Manders als Dorus.
Nog steeds in het bezit van een grote
pikzwarte hangsnor en gekleed in een
oude stofjas beheerste hij vrijwel de
gehele avond het toneel. Het was al kol
der wat de klok sloeg. Daar zorgde Do
rus wel voor. Te zeer nog miste hij
evenwel het bij een voorstelling als
deze zo nodige contact met het publiek.
Daar waren de reacties niet spontaan
genoeg voor. Het zou onjuist zijn te
beweren, dat er in het geheel niet is
geschaterd, maar toch Hoewel er
in toneeltechnisch opzicht veel werk
van was gemaakt twee schijnwer
pers waren voortdurend op Tom Man
ders gericht („waarom Callas wel en
ik niet" was een van zijn vele grap
jes) maakte tegen het einde van
het feest de verveling zich van som
mige aanwezigen meester. Dorus ver
telde van ztfn „woeste" weekeinden in
Parijs, zong liedjes over de rommel
markt van het Waterlooplein en de
twee (oude) motten in zijn jas en
leidde zelfs, zij het op een wanhopige
wijze, een doldwaze quiz. Manders
heeft destijds zeer veel succes gehad
met zijn creatie van Dorus, het sym
bool van alle mannetjes van de straat.
Dezelfde straat waar de humor voor
het grijpen ligt Onze mening is
echter dat het mannetje, dat gister
avond in onze stad vertoefde, zijn
plaats zo langzamerhand aan iemand
anders moet afstaan. Net zoals enige
jaren geleden Willem Parel (herinnert
U zich deze figuur nag?) dat gedaan
heeft.
Waardering hebben wij voor de pres
taties van Sonja Oosterman, aan wie
een bescheiden rol was toebedeeld.
Het Hotcha-trio, drie mondaccordeo-
nisten, speelden niet onverdienstelijk,
maar hun humor was bepaald niet van
het fijnste soort.
Marius Monkau zong slechts twee
liedjes en had het tijdens deze voor
stelling dus echt niet druk.
Vluchteling encollecte
VAN 25 T.E.M. 30 APRIL
Het bestuur van de Stichting voor
Vluchtelingenhulp Leiden schrijft ons:
„Bijna is het Wereldvluchtelingenjaar
19591960 voortüj. Het duurt nog tot 1
juni. Ons volk heeft in de afgelopen tijd
reeds veel gegeven. Evenwel, de nood
van de Vluchtelingen is groot. Als wij
deze mensen pogen een menswaardig be
staan te bieden, kan dat niet anders kan
met enorme geldelijke offers. Daarom zal
nog eenmaal op ons volk en dus ook op
ons Leidenaars, een beroep worden ge
daan een offer te brengen. In de loop
van de week van 25 tot en met 30 april
zal daartoe een oollecte worden gehou
den. Zeer gaarne willen wij u opwekken
royaal te geven. U kunt ervan overtuigd
zijn, dat uw offers vrucht zal dragen.
Mooht u nog oude dubbeltjes hebben,
doet u die dan als extra gift in de col
lectebus. Wij kunnen deze dubbeltjes
nog inwisselen.
Een collecte staat en valt met het aan
tal collectanten, dat meedoet. Hoe meer
collectanten, hoe groter de resultaten.
Indien u bij deze collecte wilt helpen,
dan gelieve u zich in verbinding te stel
len met mevrouw Eichhorn, Haarlem
merstraat 43a, telef. 20189.
Bij voorbaat zeggen wij dank aan al
len. die geven aan en helpen bij deze
collecte".
Filmdocumenfaire over
Leidse bevrijding
Voor de laatste maal in dit seizoen
kwamen gisteravond in café-restaurant
„In den Vergulden Turk" de leden van
de afdeling Leiden e.o. van de Kon. Ned.
Mij voor Tuinbouw en Plantkunde bij
een voor een korte huishoudelijke ver
gadering. Wegens ziekte van voorzitter
J. H. Smit, sprak ditmaal vice-voorzitter
H. Griffioen het gebruikelijke woord van
welkom, waarin hij zich in het bijzonder
richtte tot de heer F. J. Langezaal, die
enige documentaire films vertoonde en
tot een viertal nieuwe leden, die spreker
gaarne installeerde. Bij de behandeling
van de huishoudelijke punten, werd o.m,
bekend gemaakt, dat de afd. Leiden
thans 180 leden telt en dus t.o.v. het
landelijk totaal van 8400 leden, geen
slecht figuur slaat. In mei a.s. zal de af
deling een excursie maken naar een be
kende Voorschotense groentenkwekerij
en in juli wordt een bezoek aan „Floria-
de" gebracht. Hierna kreeg de heer Lan
gezaal het woord, die een inleiding hield
over zijn films „Bevrijding 1945". Deze
amateur-cineast was op 5 mei 1945, dank
zij een ruime voorraad „ondergedoken"
materiaal, als cineast in de gelegenheid
om in onze sleutelstad de gebeurtenissen
rondom de eerste bevrijdingsvreugde
blijvend vast te leggen. Na die eerste
dag werd zes weken lang de ene opname
na de andere gemaakt. Het resultaat
was, dat er enige honderden meters film
werden geproduceerd, die in het bijzon
der voor Leiden historische waarde kre
gen. Men ziet de intocht van de Cana
dezen en het naar buiten treden van de
Leidse BS. Men ziet zichzelf in de ge
kostumeerde optochten, wel'ke in alle
stadsdelen werden gehouden en men
vaart weer voor één cent over met het
pontje bij de Morspoort. De spannende
momenten, toen de bevolking in de met
vlaggen versierde straten van vreugde
danste, terwijl de Duitse wachtposten
nog enkele punten bezet hielden, herleef
den weer bij een ieder, die er getuige van
was. Wat eens de haring en het witte
brood voor het uitgehongerde Leiden
waren, waren toen de kaakjes en choco
lade-repen, die op Valkenburg werden
gedropt. Van de unieke gelegenheid om
deze film-documentaire te zien werd gis
teravond een dankbaar gebruik gemaakt
Voor een hervertoning komt deze do
cumentaire zij het dan in een andere
kring zeker in aanmerking.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Johanna Eustathla Elisabeth Maria, dr
van G. W. M. Glezeman en L. E. M.
Schweigmann, Yvonne Catliarlna Marga-
retha, dr van W. T. Nleboer en A. M. Wa
genaar, Hermanus Cornells Maria, zn van
H. P. J. Boskamp en G. P. van der Hulst
Karei Willem, zn van A. van Breda en L.
Luijt, Ronald, zn van J. de Boer en G. E.
van Looij, Wilma, dr van G. H. Blikman
en A. Aartsen, Eveline Solange, dr van F.
H. Versloot en A. P. Gischler, Willem Ro
bert, zn van L. H. Sljpestein en A. H.
Schuller, Fredericus Johannes Maria, zn
van L. A. Ammerlaan en C. A. G. van der
Meer, Marcus Wilhelmus Cornells, zn van
F. J. M. de Jong en C. T. M. Willems,
Henry, zn van W. K. J. Dubbelaar en E. J.
^u hamel.
GETROUWD
C. H. Vis en A. M. A. L. E. Deurvorst.
OVERLEDEN
P. C. J. M. Luijkx, 6 weken, zoon, S. S.
'reeswijk. 81 Jaar, weduwe van H. L. A.
Creyghton, C. J. Lebesque, 56 Jaar, vrouw.
Tram en bus
Geachte Redactie.
Naar aanleiding van de controverse,
die in Oegstgeest ontstaan is over de
route van de buslijnen, zou ik graag het
volgende willen opmerken.
Is het zo verwonderlijk, dat de kritiek
nu pas naar voren komt? Zowel de op
heffing van de tramlijnen, als de vast
stelling van de busroutes (twee verschil
lende zaken), is volkomen buiten de
belanghebbenden, i.e. de reizigers, om
vastgesteld, hetgeen zich bij de NZH
trouwens tot een gewoonte ontwikkeld
schijnt te hebben.
Bij het aanvaardbaar maken van de
maatregelen wordt dan bovendien nog
met „voorgesorteerde", deels onjuiste of
eenzijdige argumenten gewerkt: de „ge
vaarlijke" oude tram, die niet in het
verkeer past en de moderne „soepele"
bus! Hoe kan het ook anders, wanneer
trams uit het Victoriaanse tijdperk ver
geleken worden met moderne wegvoer
tuigen?
Verzwegen wordt bijv., dat de onge-
vallencijfers in Haarlem sedert de op
heffing van de tram aldaar in 1948 tus
sen 1948 en 1957 sterker zijn gestegen
dan in Leiden (waar sedertdien niets
aan trams en trambaan is verbeterd!).
In Haarlem steeg het aantal ongeval
len tussen 1948 en 1957 van 849 (in 1948)
tot 2666 (in 1957). d.i. met :t 215 in
Leiden was de stijging over hetzelfde
tijdvak van 723 (in 1948) tot 1734 (in
1957), d.i. een toename met =140^!
(Zie statistiek van verkeersongevallen
op de openbare weg, een uitgave van het
CBS: de definitieve cijfers van 1958-'59
zijn mij nog niet bekend).
De veronderstelling is niet te gewaagd,
dat de genoemde stijging in Haarlem in
ieder geval niet door de (verouderde)
tram is veroorzaakt
Wie komt toch steeds weer met het
sprookje aan, dat de vervanging van
tram door bus het verkeer veiliger
maakt? Een zekere armoede aan argu
menten zal hier niet vreemd aan zijn!
Uit de CBS-statistieken kan men nog
meer interessante gegevens halen; e.a.
dat tramvervoer veiliger is dan vervoer
per bus, hetgeen weer iets anders is dan
het hiervoor vermelde! Bij trambotsin
gen is er één slachtoffer op 30 onge
vallen; bij de autobus één op 15 (be
doeld zijn hier niet alleen onderlinge
botsingen, doch ook botsingen met an
dere soorten vervoermiddelen; terwijl
onder slachtoffers zowel gewonden .als
ongevallen met dodelijke afloop zijn be
grepen).
Bovenstaande uitweiding leek my nut
tig voor de lezers.
Over de opheffing van de interlokale
tramlijnen graag het volgende.
Door verschillende deskundigen wordt
de laatste tijd gewezen op de noodzaak
van nieuwe railverbindingen voor het
opvangen van het vervoer in de Rand
stad, met name ook in het zuidwestelijk
deel, waartoe Leiden gerekend wordt
(zie o.a. Leidsch Dagblad van 30 maart
1960: verslag van de eerste Zuidhol
landse verkeersdag)
Hoe valt dit te rijmen met de ophef
fing van de interlokale tramlijnen, die
buiten de centra ook over een vrijliggen-
de baan beschikken?
Het argument is gebruikt, dat de tram
baan voor de wegverbreding nodig is,
doch dat is onzin: de wegen kunnen ook
verbeterd worden met behoud van de
trambaan. Het is treurig, dat dit niet
eerder gebeurd is! In ieder geval is het
hoogst ongewenst, de bestaande wegen
tot snelwegen te promoveren. De route
door Leiden, Oegstgeest, Rijnsburg en
Noordwijk is hiervoor ten enenmale on
geschikt! Aparte wegen voor langzaam
en snelverkeer, en bovenal voor het
openbare vervoer, zijn nodig, benevens
nieuwe routes voor het doorgaande weg
verkeer, niet over 10 of 20 jaar, doch nu!
Het wegverkeer neemt met ruim 10
per jaar toe, terwijl een intensief bus-
verkeer de gevaren op de weg nog eens
vergroot bushalten
Hoe lang dacht men in onverant
woordelijk optimisme voldoende te heb
ben aan het strookje, dat vrijkomt als
de tram verdwijnt?
Over het busverkeer nog de volgende
opmerkingen. Door het zware vervoer
aan het railverkeer over te laten, is er
tevens een oplossing voor het probleem
van de wegfunderingen en dat van rust
en veiligheid in straten en lanen (rust
en veiligheid worden ook door het par
ticuliere verkeer steeds meer bedreigd!)
Toepassing van kleinere en lichtere
bussen in Oegstgeest en elders, als aan
vulling van moderne railverbindingen,
kan de bestaande bezwaren grotendeels
ondervangen
a) de wegen (niet alleen ln Oegst
geest), hebben minder te lijden, evenals
de bebouwing;
b) een grotere frequentie wordt moge
lijk, zodat het nadeel van de te geringe
frequentie (overdag 12 minuten, hoe
laag in de avonduren?) op de gesplitste
trajecten in Oegstgeest wordt opgehe
ven. De huidige oplossing is zeer nadelig
voor de bewoners van het Oude Dorp in
Oegstgeest. Immers: de tram rijdt over-
om de 7!^ minuut, vroeger nog fre
quenter, en 's avonds elke 10 minuten!
c) bij de komende eenmansbediening
op de bussen (ook naar Katwijk en
Noordwijk??) wordt het oponthoud aan
de halten met de toepassing van kleinere
bussen gereduceerd door het geringere
aantal te bedienen passagiers per bus;
d) de hinder voor het overige verkeer
is bij kleine bussen geringer dan bij de
huidige b.b. (bakbeesten)
Het komt mij voor, dat de NZHVM
moeilijk een compromis zal kunnen ont
gaan; of is de maatschappij bereid bij te
de
dragen in de te maken koste
nieuwe wegen en funderingen nu
nodig zijn?
Met vriendelijke dank voor de plaat
sing.
Hoogachtend,
J. B. VAN DEN BURG.
Rhijngeesterstraatweg 123,
Oegstgeest.
'n Heitje voor 'n karweitje
Mijnheer de Hoofdredacteur,
Onderstaande brief heb ik heden
verzonden aan het hoofdbestuur van
de padvinderij. Ik zou het zeer op prijs
stellen als u die als ingezonden stuk
wilde plaatsen. Met dank bij voorbaat
voor de verleende plaatsruimte.
Lange tijd 'heb ik in de waan ver
keerd, dat het hoofddoel van de padvin
derij was het aankweken van gevoel
voor belangeloze dienstvaardigheid,
spontaan hulpbetoon en discipline. De
nu sinds een aantal jaren geregeld te
rugkerende actie van „een heitje voor
een karweitje" heeft mij daarvan wel
grondig genezen. Elk jaar weer is deze
actie, zoals zij uitgevoerd, of liever ge
pleegd wordt, 'n bron van grondeloze er
gernis voor mij. In plaats van hulpbe
toon is deze hele poppenkast niets an
ders dan het 'n dag lang lastig vallen
van de burgerij door knapen van 7 tot
hoogstens 10 jaar, voor wie dit niet
anders is dan een variant van het ge
liefkoosde belletjetrekken. Tot enig
werkelijk karwei zijn zij niet in staat;
zij gedragen zich als een spektakelma-
kende ongedisciplineerde bende. De
ouderen, aan wie men werkelijk iets
zou kunnen opdragen, laten zich niet
zien. Ik had juist dezer dagen een kast
boeken, die naar een hogere verdieping
getransporteerd moesten worden. Dat
zou nu eens iets zijn om een paar ste
vige knapen voor een paar „heitjes" te
laten doen. Maar ho maar, geen schijn
van een kans. Al wat er bij mij aan de
deur is geweest is, zijn kinderen, die
nog nauwelijks behoorlijk kunnen pra
ten, Het geheel is niet anders dan een
nog niet eens verkapte bedelpartij.
Ik meen daarom dat u. zo lang u niet
in staat bent aan uw kwekelingen de
allereerste beginselen van discipline
bij te brengen er goed aan zoudt doen
deze hele heitjesactie hoe eerder hoe
beter stop te zetten.
In de hoop dat u van deze goede raad,
die zeer velen uit de burgerij stellig
zullen steunen, nota wilt nemen, teken
ik.
Hoogachtend,
(w.g.) dr. C Kruyskamp
Rapenburg 49
Leiden
Naschrift van de Redactie Het
dient gezegd, dat de bedrijvers van deze
actie gelukkig niet overal zo'n slechte
indruk hebben achtergelaten als bij de
geachte inzender. De jongeman, die ten
huize van schrijver dezes zijn diensten
aanbood, heeft zich althans keurig en
correct van zijn opdracht gekweten.
Misschien is het ook wel wat veel ge
vraagd deze merendeels uiteraard jeug
dige knapen te willen gebruiken als
amateur-verhuizers. De dienstverlening
heeft zich steeds beperkt tot het ver
richten van lichte werkzaamheden!
Het parket in Frankfort van de openbare aanklager van de staat
Hessen werkt op volle toeren om een dagvaarding op te stellen tegen
de 58-jarige Werner Heyde. Dezer dagen is meegedeeld, dat men het
vooronderzoek over ongeveer twee maanden hoopt af te sluiten. Een
maand daarna zal een strafproces beginnen dat vermoedelijk het meest
geruchtmakende wordt sinds het eerste grote proces in Neurenberg.
Het is bijv. niet uitgesloten dat Werner Heyde beschuldigd zal worden
van moord op 200.000 personen. Fritz Bauer, de openbare aanklager
van de staat Hessen, verklaarde: „"Wij werken op volle snelheid. Wij
hopen Heyde moord op tweehonderdduizend mensen ten laste te
leggen".
Tweehonderdduizend
slachtoffer!
Werner Heyde was de man die door
Hitler was aangewezen als leider van het
project voor euthanasie, waarmee men
„het arische bloed" wilde zuiveren. Hij
stond aan het hoofd van de „rijksver
eniging voor tehuizen voor geesteszieken
en bejaarden". Het ware doel van deze
vereniging was kandidaten uit te zoeken
voor de gaskamers en zorg te dragen
voor hun executering.
De carrière van Werner Heyde is in
1939 begonnen, toen hij 37 jaar was en
officier van de SS, met stamnummer
276656. Hij werd tot professor in de psy
chiatrie gebombardeerd aan de universi
teit van Würzburg en kreeg de leiding
over de kliniek voor geesteszieken aan
deze universiteit. In de hersft van 1939
begon de euthanasie. „Bepaalde artsen"
CONCOURS CJV EN JONGENSWERK
I Zaterdag 7 mei organiseert de com
missie van het CJV en Jongenswerk in
het gebouw Prediker een concours, waar
aan diverse jeugdverenigingen deelne
men. In muziek, zang, sport en de op
voering van enige sohetsjes zullen de
clubs, o.a. die van UKS, Prediker, Le
vendaal. Irene, DVS en Eendracht, een
vriendschappelijke wedstrijd aanbinden
Diverse prijzen zijn voor dit concours
beschikbaar gesteld.
Prof. mr. A. van Oven alhier is be
noemd tot lid van de examencommissie
voor het notarieel examen, dat op 22
juni a.s. in Den Haag zal beginnen.
CIRCUS DEJONGHE KOMT
NAAR LEIDEN
Na een tournee door de Congo en
Frankrijk komt het Beneluxcircus De-
jonghe, dat momenteel voorstellingen
geeft in het zuiden van ons land. van 29
april t.e.m. 2 mei naar Leiden (Schut
tersveld)
Lauweren voor kampioenen
Vele volleyballers, allen deelneem
sters en deelnemers aan de competitie
van ploegen uit Noordwijk en omge
ving, waren gistera\ond in „Flora"
bycen om in feestelijke sfeer met de
uitreiking van de prijzen en een ge
zellig samenzijn deze onderlinge com
petitie af te sluiten.
Dat zovele ouderen en jongeren uit
de streek in stralende stemming samen
waren, zal de organiserende commis
sieleden, de heren B. J. H. Boers, mr.
G. A. J. Heling en H. J. J. Wamelink
bijzonder prettig hebben getroffen.
Met hart en ziel hebben zij zich voor
de organisatie van deze volleybalcom
petitie gegeven en dat deze wederom
een vlot en allerplezierigst verloop had,
is in de eerste plaats aan hen te dan
ken. Het ere-saluut, dal de heer L.
Meyll hun namens de Sportclub Tey-
lingen uit Sassenheim en alle andere
volleyballers bracht, was volkomen
verdiend.
Met een daverende ovatie onder
streepte de zaal deze hulde, terwijl de
her Meijll de commissieleden een blijk
van waardering overhandigde.
In een toespraak tot de dames en
heren zei de heer Boers, dat de com
missie ernaar streeft goede ploegen te
doen afvloeien naar de Ned. Volley-
balbond. Dat de Nevobo zich permit
teert laatdunkend over deze onder
linge competitie te schrijven, doet ons
leed, aldus spreker, maar niettemin
staan wij sympathiek en blijven wij
sympathiek staan tegenover de Nevobo.
Dank bracht de heer Boers aan een
keur van medewerksters en medewer
kers, die zich allen hadden ingezet om
deze competitie volledig te doen slagen.
Speciaal noemde spreker zijn mede
commissieleden, de heren mr. Heling
en Wamelink, die voor de organisatie
enorm veel werk hebben verzet.
De dames en heren scheidsrechters
waren nog objectiever geweest dan vo
rige jaren. Hun ervaring en kennis
der spelregels bleek duidelijk te zijn
toegenomen. Bijzondere dank bracht
hij aan de heer Chr. van Venetiën, die
zich op elk moment bereid had ge
toond in te vallen als het nodig was.
De heer Boers gaf gestalte aan zyn
waardering door de heer Van Vene
tiën een asbak met inscriptie als herin-
dering te overhandigen.
Veel dank was men verder verschul
digd aan de dames Korbee en Peeper-
korn, die op voortreffelijke wijze de
correspondentie hadden verzorgd en
daarvoor eveneens een cadeautje in
ontvangst mochten nemen.
Ook sprak de heer Boers zijn erken
telijkheid uit voor het werk van de
concierges der gymnastieklokalen, me
vrouw Van Beelen en de heren J. van
Beelen en F. Groenewoud.
Op deze avond vierde de competitie
haar eerste lustrum. Vijf jaar geleden
was men begonnen met vier herenploe-
gen, namelijk één van de Chr. Mulo,
een van N.V.C., een ploeg van de Van
den Berghstichting en één van M.S.V.
Het afgelopen seizoen draaide de com
petitie met niet minder dan 22 ploegen
in een dames- en herenafdeling. Jam
mer was het, dat enkele ploegen waren
uitgevallen.
In een geestig betoog schetste de
heer Boers de prestaties der verschil
lend ploegen. In de damesafdeling
kwam N.V.C. op de eerste plaats en
mej. A. Korbee mocht voor haar ploeg
de wisselbeker in ontvangst nemen en
bovendien een herinneringsmedaille
voor elke speelster. D.I.O., dat de vol-
leybalsport nog maar kort beoefende,
had zich niettemin van de tweede
plaats weten te verzekeren en mej.
J. van der Meulen nam voor deze ploeg
de prijs in ontvangst. Als derde ein
digde M.S.V. na een beslissingswed
strijd tegen P.T.T., en daardoor kon
mej. T. van den Berg een onderschei
ding in de prijzenkast plaatsen.
By de heren werd S.I.O.S. 2 kam-
kregen van Hitier „het recht ongenees
lijke patiënten een genadevolle dood te
verlenen". In oktober van hetzelfde jaar
begon het werk in ernst.
Zeventigduizend doden in
zestal kastelen
Teneinde zomin mogelijk ruchtbaar
heid te geven aan het werkelijke doel
werd het werk verdeeld over de eerder
genoemde Rijks vereniging, een „stichting
voor geestesziekenzorg" en De Rijks
Ambulancevereniging". De ziekenauto's
van de ambulancevereniging brachten
de slachtoffers naar de gaskamers, die
door de stichting voor geestesziekenzorg
gefinancieerd werden. De slachtoffers
werden „geselecteerd" door de Rijksver
eniging.
Onder deze vereniging, die door Heyde
geleid werd, ressorteerden zes „tehuizen",
in de kastelen Grafeneck, Bernburg,
Sonnenstein, Hartheim, Brandenburg en
Hademar. In deze gestichten lieten in de
eerste 18 maanden 70.000 mensen het
leven, door injecties, nekschoten en gas.
In 1941 kwam het „Geheimbefehl 14 F
13" uit, waarbij in de concentratiekam
pen medische commissies de gevangenen
moesten „selecteren" die te zwak gewor
den waren om het rijk nog als arbeids
kracht van nut te kunnen zijn.
Onder valse naam
Volgens het concept van de dagvaar
ding, die in het proces gebruikt zal wor
den, heeft dr. Heyde eenmaal, tijdens
een bezoek van een commissie die hij
leidde, in het concentratiekamp Dachau
meer dan vijfhonderd gevangenen „gese
lecteerd" voor de gaskamers. Twee we
ken na de „selectie" werden de gevan
genen in kwestie van Dachau over ge
bracht naar Mauthausen, een „Vernich-
tungslager" waar de gaskamers hen
wachtten.
Naast de gruwzame details van Hey-
des activiteiten in oorlogstijd, waarover
de staat Hessen nog weinig loslaat, vor
men Heydes na-oorlogse activiteiten een
apart hoofdstuk. Reeds in 1954 was het
bekend dat hij onder een valse naam
leefde en werkte. Nochtans is hij, vol-
pioen, daarmee de traditie voortzet
tend van S.I.O.S. 1, dat de beide vo
rige malen de beker in de wacht had
gesleept. Daar de commissie besloten
had de trofee definitief aan S.I.O.S.
(Noordwijk) toe te kennen, kon R. van
Nierop een nieuwe onderscheiding aan
de reeds veroverde toevoegen. R.V.T.
had eveneens een goede kans op het
kampioenschap gehad, maar wist toch
beslag te leggen op een eervolle tweede
plaats. Aanvoerder J. Kuipers nam
daarvoor de prijs in ontvangst. Derde
in deze afdeling werd Smash en Block
en voor deze jonge ploeg werd aan T.
Cramer een onderscheiding overhan
digd.
Volleybaltoernooi
Na de prijsuitreiking deelde de heer
Boers mee, dat het in de bedoeling ligt
een groot volleybal-toernooi te organi
seren teneinde het volleyballoze tijd
perk te overbruggen. Dit toernooi zal
in mei en juni worden gehouden en on
geveer zeven weken in beslag nemen.
Al vast staat dat in de afdeling da
mes zullen meespelen twee teams van
MSV. twee van DIO, twee van KVC.
terwijl AIDA. NVC, PTT. SIOS en Spel.
Teylingen elk met één team zullen uit
komen.
Bij de heren spelen mee een ploeg
van Smash en Block, NPSV, MSV
(met twee teams), NVC, PTT. SIOS
(ook met twee teams), Spel. Teylin
gen en KVC (eveneens met twee
teams).
Het toernooi ontving de naam van
Kasanolivo-toernooi naar de plaatsna
men Katwijk, Sassenheim, Noordwijk
en Lisse.
Teams van volleyballiefhebbers, ook
al hebben zij niet deelgenomen aan de
afgelopen competitie, kunnen zich tot
en met maandag a.s. opgeven bij de
heer H. J. J. Wamelink, Wetering
kade 54, Noordwijk.
Tot slot bleef men nog geruime tijd
gezellig bijeen, waarbij Kees van der
Togt zorgde voor passende muziek.
gens de dagvaarding, pas op 12 novem
ber 1959 gearresteerd.
Op 16 maart 1945, na het bombarde
ment op de universiteit van Würzburg,
dook Heyde voor het eerst onder. Hij
ging naar Gravenstein, in het Deens ge
deelte van Flensburg, en nam daar het
bevel op zich over een veldhospitaal van
het Duitse leger. In de zomer van 1945
werd hij, na een kort verblijf in een
Deens kamp voor krijgsgevangenen, in
Denemarken op vrije voeten gesteld.
HU ging naar Flensburg en kreeg een
baan in een ziekenhuis. Maar een lid
van de Engelse „field security" herkende
Heyde. Hij werd gearresteerd en kwam
onder de jurisdictie van het tribunaal in
Neurenberg. Zijn berechting zou in be
gin 1947 plaatshebben. Heyde wist even
wel te ontsnappen. Bij vrienden in Pion,
Noord-Duitsland, dook hij onder. Hy
verdiende de kost als concierge en later
als tuinman.
Pensioen voor „weduwe"
In 1949 wist hy, zich uitgevend voor
dr. Fritz Sawade, officiële identiteitspa
pieren te verkrygen. In 1950 werkte hij
als medisch deskundige bij een turn
school in Kiel en tegen 1952 stond hij
als medisch deskundige in dienst van de
raad van beroep voor verzekerings- en
sociale wetten in Sleeswijk-Holstein.
Op 1 april 1952 verzocht Heydes vrouw
aan de autoriteiten om een overlijdens-
certificaat voor haar man. Hoewel men
weigerde dr. Heyde als overleden te re
gistreren, ontving de „weduwe" tussen
haar aanvraag en 30 november vorig
jaar een bedrag aan pensioenuitkeringen
van 64.580 mark, voor haarzelf en de
thans 18 en 25 jaar oude zoons van
Heyde.
In 1954 had „dr. Sawade" een pas
poort aangevraagd en het gekregen. Er
was niets dat hem ervan weerhield uit
Duitsland te vluchten.
Niemand deed wat
In september 1954 kwam professor
Otto Creutzfeld, chef van de kliniek
voor zenuwzieken te Kiel, achter de
ware identiteit van „dr. Sawade". Hy
schreef de rechtbank en de politie een
brief, waarop niemand iets ondernam.
In 1958 pas drong een aanklacht tegen
dr. Sawade (op grond van het feit dat
hij niet was voor wie hij zich uitgaf,
doch een oorlogsmisdadiger tegen wie al
in 1947 door het Neurenberger tribunaal
een arrestatiebevel was uitgevaardigd)
eindelijk door tot het constitutionele
hof van Sleeswyk-Holstein. Maar het
hof besliste dat de aanklacht „te weinig
bewijs en teveel ongegronde verdenking"
bevatte en wees deze af.
Op 9 november vorig jaar kwam de
politie plotseling in actie. Niemand weet
waarom dat toen pas gebeurde. Het was
overigens te laat: Heyde was verdwenen.
Er werd toen een jacht ingezet, die
zich uitstrekte over geheel West-Duits-
land. Eerst *op 12 november wandelde
Heyde, vergezeld door een rechtskundig
raadsman, een politiebureau in Frank
fort binnen. Heyde werd gearresteerd
wegens doodslag. Daar werd in februari
„moord, meermalen gepleegd" van ge
maakt.
Alvorens tot deze verandering besloten
was heeft enige weken lang tussen
Würzburg, Kiel en Frankfort de vraag
gespeeld in welke stad Heyde terecht
moest staan. Het had er alle schijn van
dat de justitie in de drie steden zich het
liefst niet met de moordenaar van 200.000
mensen zou bemoeien, totdat de dossiers
tenslotte in Frankfort terecht kwamen.
Men is nog bezig ze te sorteren en aan
te vullen. En men stelt inmiddels alles
is het werk om te voorkomen dat Wer
ner Heyde. de man die van Hitier een
opdracht kreeg, nogmaals de dans ont
springt.
Instituut Nabije Oosten
wordt uitgebreid
AANKOOP VAN PERCEEL
NOORDEINDSPLEIN 6a
Het aan het Noordeindsplein 4a ge
vestigde Instituut voor het Nabije Oos
ten heeft sinds lange tijd met ruimte
gebrek te kampen, Teneinde hierin te
voorzien heeft het Stichtingsbestuur
door aankoop beslag weten te leggen
op het aangrenzende pand. Zo mogelyk
zal nog in de komende maanden be
gonnen worden met de interne verbou
wing en een doelmatige inrichting van
het Instituut, dat straks ook een goede
huisvesting krijgt voor de lichtbeelden
centrale en de documentatieafdeling.
Spaaroverschot eerste
kwartaal 1960
In de eerste drie maanden van 1960
is het by de plaatselyke spaarbanken in
gelegde bedrag met f 80 miljoen toege
nomen. In januari bedroeg het over
schot f28.6 miljoen, in februari f36.6
miljoen en in maart f14.7 miljoen. De
stortingen over deze periode beliepen in
totaal f 402.3 miljoen en de terugbeta
lingen f 322.3 miljoen.
De maand maart heeft derhalve, in
overeenstemming met het normale pa
troon, een geringer overschot opgele
verd dan februari.
Het totale spaarderstegoed by de
spaarbanken die onder toezicht staan
van de Ned. Spaarbankbond bedroe^
eind maart f2587 miljoen. Het aantal
rekeningen nam toe met rond 7600 en
bedraagt thans ca. 3.4 miljoen.
