delfia
v*" CALVÉ
Reuvens neemt in culturele leven
van Leiden belangrijke plaats in
Leidse scholieren geconfronteerd
met verschrikkingen van de oorlog
zuiver
plantaardig
Plannen voor nieuwbouw en
stichting van een filiaal
EnMENIE
„Zie achter de dodencijfers
de levende mens...."
CETAFLEX f/
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 29 maart 1960
Tweede blad no. 30012
Dr. Mak bewerkt herdruk Van
Boendaies lekenspieghel
De Nederlandse Organisatie voor Zui
ver-Wetenschappelijk Onderzoek heeft
de redactie van de Zwolse drukken en
herdrukken, uitgegeven voor de Maat
schappij der Nederlandse Letterkunde te
Leiden een subsidie verleend voor de
bewerking van een herdruk van Jan van
Boendaies „Der leken spieghel".
Genoemde redactie, bestaande uit de
hoogleraren W. J. M. A. Asselbergs (Nij
megen), W. G. Hellinga (Amsterdam),
H. Kuiper (Amsterdam), P. Minderaa
(Leiden), E. Rombauts (Leuven) en W.
A. P. Smit (Utrecht), heeft de Leidse
Neerlandicus dr. J. J. Mak bereid gevon
den deze bewerking op zich te nemen.
Van de hand van dr. Mak zijn reeds ver
schillende publikaties over Van Boen-
dale verschenen en binnenkort zal er een
van de pers komen getiteld: „Boendale
en de bijbel".
In een onderhoud vertelde dr. Mak
ons, dat Jan van Boendale. in 1279 in de
buurt van Brussel geboren werd en in
Antwerpen de functie van „Schepen-
clerc" heeft bekleed.
Der leken spieghel is verdeeld in vier
boeken. De eerste twee behandelen de
schepping, het paradiisverhaal, het Oude
Testament in vogelvlucht en het leven
en sterven van Jezus Christus. Verder
vindt men in deze boeken nog een stukje
100%
HET BAK- EN BRAADVET 1
WWW vvi 1
100%
geschiedenis tot de dagen van Karei de
Grote, de historie van pausen en keizers.
De piece de resistance wordt gevormd
door het derde boek, waarin de auteur
in de ruimste zin des woords de ethiek
behandelt. In dit deel bespreekt Boen
dale namelijk niet alleen de godsdien
stige ethiek, maar evenzeer de wijsheid
uit het leven van elke dag.
Het vierde boek is gewijd aan de escha
tologie, dat wil zeggen aan het wereld
einde, de komst van de anti-christ en
het laatste oordeel.
De herdruk, die dr. Mak van het werk
verzorgt, is gebaseerd op een Brussels
handschrift, dat van een uitvoerig en
veelzijdig commentaar wordt voorzien.
Dr. Mak wil de lezers niet alleen infor
meren over Boendaies eigen denkbeelden,
maar ook over de bronnen uit binnen-
en buitenland, waaruit de schrijver putte
en over hetgeen anderen van Boendale
hebben overgenomen. Bovendien zal de
bewerker de uitgave, die ongeveer 1200
bladzijden zal tellen, van een uitvoerige
inleiding voorzien.
Stijlvolle herdenking: in Lakenhal
Vijftien jaar vrijheid- vijftien jaar Expogé
Financiële onzekerheid moet uit de
weg worden geruimd!
In de sfeervolle ruimten van „De Lakenhal" is qisteravond onder
grote belangstelling het feit herdacht, dat de Openbare Leeszaal en
Bibliotheek „Reuvens": bron van kennis en ontspanning, een halve
eeuw geleden werd opgericht. Tijdens deze herdenking hebben zowel
de burgemeester, jhr. mr. F. H. van Kinschot, als de vice-voorzitter
van de Centrale Vereniging van Openbare Leeszalen en Bibliotheken,
de heer G. A. van Riemsdijk, met zeer veel waardering gesproken
over de belangrijke plaats, welke „Reuvens" in het culturele leven
van de Sleutelstad inneemt. Hulde werd gebracht aan de opricb-
ters(sters) van deze culturele instelling, die indertijd zulk een mooi
werk, waarvan het nuttig resultaat niet is uitgebleven, hebben opgezet.
Een hulde, waarin ook het huidige bestuur en de directrice, mej. H. B.
A. Heijse, en haar staf werden betrokken.
Tijdens een geanimeerd gesprek
brengen de burgemeester jhr. mr.
F. H. van Kinschot (rechts) en
Henri Knap een toost uit op het
jubilerend „Reuvens"In het mid
den de voorzitter, mr. P. J. Teebaal.
(Foto L.D./Holvast)
RECHTEN! j
De heer Van Riemsdijk, vice-voorzit
ter van de Centrale Vereniging van
Openbare Leeszalen en Bibliotheken,
had bijzondere waardering voor de lei
ding van Reuvens, welke met een te
klein budget een type leeszaal en biblio
theek heeft opgebouwd, dat aan de
daaraan te stellen normen zeker vol
doet. Men heeft een reële kijk op de
zaken en beschikt over een hard wer
kende staf. Bovendien is men na deze
vijftig jaar niet zonder een program
van actie.
Reuvens, aldus spreker, levert een be
langrijke bijdrage aan het Leidse cultu
rele leven. Op grond hiervan kan men
rechten laten gelden. En dit niet voor
zichzelf, doch voor de stad Leiden!
Hoewél men op een enorme good
will aanspraak mag maken, was het
Reuvens' voorzittermr. P. J. Teebaal,
die deze avond een lans brak voor
een spoedige verioezenlijking van de
bouwplannen, de stichting van een
filiaal in Leiden-zuidwest en een juiste
afbakening van het subsidiebeleid, zo
dat men jaarlijks weet waar men aan
toe is.
Nadat de balans over vijftig jaar
„Reuvens" was opgemaakt hield de
bekende Amsterdamse auteur Henri
Knap een causerie over „Humor in
onze letteren", waardoor aan deze
avond een bijzonder reliëf werd ge
geven.
Onder de velen, die de heer J. Brou
wer namens het bestuur welkom heette,
waren o.m. de burgemeester jhr. mr. F.
H. van Kinschot en diens echtgenote, de
burgemeester van Oegstgeest, de heer H.
L. du Boeuff, de heer J. M. Kraan, wet
houder van Zoeterwoude, de wethouders
de heren J. C. van Schaik en mr. J.
Drijber, vertegenwoordigers van alle
Leidse raadsfracties, de heer B. Swanen-
burg, gemeentelijk inspecteur van het
onderwijs, de echtgenote van de onlangs
overleden oud-voorzitter van Reuvens,
mr. W. de Clercq, de heer J. L. de Groot,
wnd. directeur van de Leidse Universi
teitsbibliotheek en afgevaardigden van
de Centrale Vereniging van Openbare
Leeszalen en Bibliotheken en de Cultu
rele Raad van Zuid-Holland. Van het
gemeentebestuur van Voorschoten was
een telegram van gelukwens binnen
gekomen.
De voorzitter, mr. Teebaal, die hierna
het woord voerde, schonk allereerst
aandacht aan de geschiedenis van Reu
vens, waarover wij in ons blad van za
terdag reeds uitvoerig schreven. Vervol
gens wees hij erop, dat het boek in deze
tijd in het defensief is gedrongen
Velen zouden wel meer willen lezen,
doch komen daar niet toe. Het drukke
leven en ten dele ook de t.v. en de radio
staan dit in de weg.
Een halve eeuw lang hebben opeen
volgende besturen, aldus mr. Teebaal,
gewoekerd met de daartoe beschikbare
middelen, welke vaak te beperkt waren.
Voortdurend moest men een compromis
zoeken tussen hetgeen wenselijk zou zijn
en slechts mogelijk was. Hoewel naar
sprekers mening, de salarissen voor het
bibliotheekwezen nog aan de matige
kant zijn, is er in deze halve eeuw in de
financiële sector zeer veel ten goede ge
wijzigd. Zo werd vijftig jaar geleden de
eerste directrice aangesteld op een jaar
salaris van f 600.
Mr. Teebaal, die dankbaar was, dat
Leiden steeds bereid is het tekort door
het geven van een extra subsidie, weg
te werken, zag men van de zijde der
Rijksoverheid gaarne een mogelijkheid
geopend, welke een einde brengt aan de
financiële onzekerheid, waarmee thans
moet worden gerekend
Zouden wij ertoe besluiten, aldus spr.,
geen boeken meer aan te kopen en de
helft van het personeel te ontslaan, dan
stonden wij „aan het graf van Reuvens".
De zo hoog geroemde zekerheid: van de
wieg tot aan het graf, is aan Reuvens,
aldus spreker, voorbijgegaan.
Plannen
Vervolgens schonk mr. Teebaal aan
dacht aan de door ir. M. P. Schutte ont
worpen bouwplannen, welke echter nog
niet voorzien in nieuwbouw aan de zijde
van de Breestraat. In eerste instantie
zocht men het aan de achterzijde (Lan-
gebrug) van het huidige gebouw, terwijl
de tuin zal worden benut voor de bouw
van een moderne uitieenzaal. In de
panden aan de Breestraat denkt men
in de toekomst de studie- en leeszaal
en de administratieruimten onder te
brengen. Indien deze plannen gereali
seerd zijn, kan men naar de opvatting
van het bestuur weer circa 25 jaar voor
uit. Ofschoon het Rijk erkent, dat de
huisvesting van Reuvens een „crepeer-
geval" is, is spreker overtuigd, dat men
het zeker tot ultimo 1961 met de oude
ruimten moet stellen. De financiën hlij-
ven nog steeds een moeilijk punt. Ter
wijl mr. Teebaal er niet aan twijfelt, dat
de voor de bouw benodigde financiën
nog wel zijn te verkrijgen, zullen rente
en aflossing het budget van Reuvens
zwaar belasten. Spreker verwacht ech
ter, dat het Rijk en de gemeente het
eens zullen worden over de financiering
van deze nieuwbouw.
Een ander plan, dat het bestuur over
weegt, is de vestiging van een filiaal in
Leiden-zuidwest. De gemeente is bereid
hiervoor een lokaliteit in een nog te
bouwen openbaar gebouw af te staan.
Tenslotte bracht mr. Teebaal hulde
aan de directrice en het personeel, die
hun dienende en voorlichtende taak met
veel ambitie verrichten.
Er is veel bereikt
Burgemeester Van Kinschot, die de
gelukwensen van het gemeentebestuur
overbracht, zeide, dat de ideële doelstel
ling van Reuvens deze halve eeuw de
zelfde is gebleven. Er is veel bereikt!
Binnen de grenzen van zijn financiële
mogelijkheden, zal het gemeentebestuur
Reuvens ook in de toekomst daadwerke
lijk blijven helpen. De jeugd van Reu
vens kan ook na deze halve eeuw fris
blijven, aldus de burgemeester, die hier
na hulde bracht aan de oprchters voor
hun moedig initiatief.
Na een geanimeerde koffiepauze leid
de Henri Knap op kostelijke wijze de
aanwezigen het aan humorrijke terrein
van de letterkunde binnen. Aan de hand
van na 1945 gepubliceerde proza en
poëzie, o.a. van Simon Carmiggelt, Annie
Schmidt, Godfried Bomans en Elias
wees hij op de echte, fijne humor van
hun werk, hetgeen afgerond werd met
proza van eigen hand. Een waardig
en toch gelijk ook geestig besluit van
een stijlvolle avond. „Reuvens" kan met
grote voldoening op deze halve eeuw
feestviering terugzien
Advertentie
HECHTMACHINES
HECHTTANGEN.
Reeds vanaf f2.45 net 1000 nietjes.
HAARLEMMERSTRAAT 167—171
LEIDEN - TELEF. 21400
Jongens en meisjes, die in de oorlogsdagen kleuter waren, vulden gisteravond
de Stadsgehoorzaal. Daar werd n.l. een door de afdeling Leiden van de Ned.
Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen uit de Bezettingstijd georganiseerde
jeugdbjjeenkomst gehouden. Ter gelegenheid van de vijftiende herdenking van
de bevrijding en van het derde lustrum van de Leidse Expogé waren uitgenodigd
leerlingen uit de hoogste klassen van de middelbare en soortgelijke scholen. Niet
alleen Leidse jongeren, maar ook zeer velen uit de buitengemeenten gaven van
hun belangstelling voor deze herendkingsbijeenkomst blijk. Onder de aanwezigen
bevonden zich o.m. de rector-magnificus van de Leidse Universiteit, prof. mr.
J. E. Jonkers, burgemeester H. Duiker van Katwijk, afgevaardigden van het
Leidsche Studenten Corps en de VVSL, het hoofdbestuur van de Expogé, het
Tentoonstellingscomité „Bevrijd Nederland" en de voormalige commandant van
de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. B. en W. van Leiden hadden bericht
van verhindering gezonden.
Sprekers op deze avond waren de heer H. Ottevanger, burgemeester van
UI rum (Gr.) en voormalig lid van de verspreidingsgroep van „Trouw" in de
bezettingstijd, dr. J. F. Ph. Hers, voormalig lid van de le Ned. Inlichtingendienst
onder luit. ter zee 2e-kl. L. A. R. J. van Hamel en de heer L. de Jong, directeur
van het Rijks-Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Enkele leden van het Leidsch
Politie Muziek Gezelschap zorgden voor een passende muzikale omlijsting en in
de receptiekamer was een tentoonstelling ingericht van documenten, foto's, teke
ningen en ander materiaal, betrekking hebbend op het illegale werk tijdens de
bezettingstijd.
van zwakte of van lafheid. Beide kun
nen voortkomen uit. angst. Het is een j
uiting van een menselijke gemeenschap i
Beide uitingen komen eohter voor in één
persoon. In een gereglementeerde vre-1
desmaatschappij zijn beide te onderdruk
ken. Na deze inleiding noemde spreker
enkele namen van jonge verzetstrijders,
die de exponenten waren van de meest
ideale karakters.
Hu wees erop. dat de stormklok voor
die jonge mensen in Leiden voor 't eerst
werd geluid en wel in november van het
oorlogsjaar 1940. Wie herinnert zich
niet de veelbesproken en veelbeschreven
rede van prof. Cleveringa? Voorts me
moreerde dr. Hers de staking in februa
ri 1941. Het ging hierbij niet om meer
geld of om betere sociale voorwaarden,
maar alleen en uitsluitend om een be
volkingsgroep, die naar Duitsland werd
weggevoerd. De staking was bedoeld als
een protest. De verzetsstrijders waren
mensen met een hoog plichtsbesef en
met veel liefde voor hun mediamens. Zij
zijn nu nog een voorbeeld voor de hui
dige Jeugd.
Een opname van de gisteravond
in de Stadsgehoorzaal gehouden
jeugdbijeenkomst.
Mej. H. B. A. Heijse, reeds 25
jaar directrice van „Reuvens". in
gesprek met de rectrix van het
Gymnasiummej. dr. A. M. M.,
Smit.
(Foto L.D./Hoivast)
Expositie en muziek
De voorzitter van de afdeling Leiden
van de Expogé, de heer L. Questroo, zei
in zijn inleidend woord o.m. verheugd te
zijn over het feit, dat er 's avonds niet
alleen jeugd op de Steenstraat te vin
den is, maar ook op massabijeenkomsten
zoals deze. De jongeren moeten er goed
van doordrongeen zijn, dat de vrijheid
een kostbaar goed is.
Pers in oorlogstijd
Hierna beklom als eerste spreker bur
gemeester Ottevanger het podium. Het
onderwerp, dat hij behandelde, luidde
„De pers in oorlogs- en bezettingstijd".
De burgemeester herinnerde eraan, dat
ons volk na het binnenrukken van de
Duitse troepen overgeleverd was aan een
vreselijke terreur. Hitters propaganda
was niets anders dan een leugenpropa
ganda en diens pers een leugenpers. Ge
lukkig waren er in die tijd vele dappere
Nederlanders, die de noodzaak van een
illegale pers, ondanks alle gevaren daar
aan verbonden, inzagen. Ze bouwden ge
zamenlijk een geheime kram te nor gan isa -
tie op en gingen daarbij dikwijls tot het
uiterste. Het gevaarlijkste werk was de
verspreiding van de bladen. De hoogste
oplaag van Trcuw in één week bedroeg
miet minder dan 150.000, maar van de
verspreidingsgroep van dit blad werden
er op één middag 23 in Vugt gefusilleerd,
j Met verschillende voorbeelden toonde de
I burgemeester aan hoe het mogelijk was
i dat al die duizenden kranten bezorgd
i konden worden. Per fiets ging het van
dorp tot dorp, van stad tot stad, jaar in
jaar uit. Zo heeft de krant meegevoch
ten voor de bevrijding van Nederland.
Verzet en verraad
Dr. Hers, die daarna het woord voerde
sprak over „verzet en verraad". Verzet ia
een vorm van protest, verraad een vorm
(Foto L.D./Holvast)
aan voedsel, 10 000 mannen, die als
dwangarbeiders werden weggevoerd naar
Duitse fabrieken, keerden nooit meer te
rug en 20.000 landgenoten kwamen in
het voormalige Ned. Indië om. Meer dan
100.000 joodse Nederlanders stierven in
de gaskamers. Wanneer men al deze cij
fers bij elkaar optelt komt men op een
totaal van ongeveer 1/4 miljoen. Op een
bijeenkomst als deze past ons slechts een
2iwijgend denken aan al die mensen die
het leven lieten voor een vrij Nederland,
aldus de heer De _|ong. Op een film, die
vertoond werd was duidelijk te zien hoe
er voor alle oorlogsgraven gezorgd wordt
door de Ned. Oorlogsgraven Stichting te
Den Haag. Aan het eind van detze zeer
druk bezochte avond sprak kapelaan H.
J. M. Stoelinga. hoofdbestuurslid van de
Expogé, een samenvattend slotwoord.
Advertentie
Ujm koud alle hout met
van Ceta-Bever
Cijfers
De heer De Jong noemde in zijn too-
spraak een groot aantal cijfers. Hij
sprak de wens uit, dat de jongens en
meisjes in de zaal achter deze cijfers de
levende mensen zouden zien, die gestre
den hebben tegen de vijand. In de twee
de wereldoorlog zijn er van onze land
strijdkrachten, van onze marine en van
onze luchtmacht 5000 mannen gesneu
veld, van onze koopvaardij vonden 1200
zeelieden een graf in de golven, van onze
verzetsstrijders werden er 3000 gefusil
leerd, 600 stierven in Nederlandse con
centratiekampen. 20.000 anderen verlo
ren het leven in de Duitse, Oostenrijkse
en Poolse kampen. Ongeveer 2? 000 Ne
derlandse burgers verloren het leven bij
de bombardementen, 15.000 lieten het le
ven -tijdens de hongerwinter door gebrek
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Teunls. zn. van T. Poot en C. van den
Oever; Dirk Jan. zn. van D. Speksnijder
en S. Kroon; Berend Hendrik Willem, zn.
van W. D. Relnlnk en E. M. Meerpoel;
Margaretha, dr. van B. StriJbos en H. W.
Rol; Albert, zn. van A. C. van der Woerd
en M. W. Vink; Geertrulda Susanna, dr.
van C. Webbers en J. Hoek; Franclsca
Maria Qulrlna, dr. van J. C. Verhaar en
F. Kerstens; Jacobus Johannes, zn. van
W. W. van Steenbergen en D. Hageman;
Petrus Johannes, zn. van I. Steenvoorden
en A. Jongenengel; Gerard, zn. van J. G.
van Dorsten en Z. Hulzlnga; Petrus Jo
hannes Wilhelmus Cornells, zn. van G.
C. G. van Leest en J. M. C. van Roos
malen; Jannetje Cornelia, dr. van N. van
der Linden en B. A. de Llgny; Ina, dr.
van C. C. Boogerd en J. E. van der Lin
den; Hendrik, zn. van H. Vlele en J. van
der Blom; Sophie Marie, dr. van J. C.
Salverda en J. F. Hartong; Angellque
Jeunnette, dr. van A. G. Loomans en P.
A. M. Zuiderduin; Paulua Marlnus Fre-
derlk, zn. van P. Chaudron en J. M. L.
Wolthaus; Robert Johannes Anthonlus,
zn. van H. J. Hoekstra en M. J. Verbli,
Justus, zn. van B. A. de Hooge en C. M.
Seller.
GETROUWD
F. G. M. de Haas en C. H. (Jljee.
OVERLEDEN
J. Meijer. 59 Jr.. man; f; Elferlng. 76
Jr.. echtgenote van W. van Gerven; E. C
van Gent, 78 Jr.. wed. van L. Prins; P
J. van Leeuwen, 55 Jr., man.
