Vele Bantoes in Zuid-Afrika
zouden heden uit rouw thuisblijven
Kroesjtsjef smeekt om
een luchtiger program
WEERBERICHT
Shook
Albert Loethoeli verbrandde in
Pretoria zijn persoonsbewijs
Rudy Carrell gistermiddag van
Schiphol naar Londen vertrokken
Totale isolering door de Franse
veiligheidsmaatregelen: overal T
onbeschrijfelijk veel uniformen mi„ister Maeleod
Opgericht 1 maart I860
MAANDAG 28 MAART 1960
No. 30011
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De premier van Z.-Afrika, dr. Verwoerd, heeft er zaterdag in een
massabijeenkomst in Meyerton bij de blanken in Zuid-Afrika op aan
gedrongen niet vooringenomen jegens de negers te worden of vijan
dige gevoelens jegens hen te gaan koesteren na de onlusten in Sharpe-
ville. „De zwarte massa's in Zuid-Afrika verdienen dit niet. Ik ken
ze in alle delen van het land. Zij zijn rustig en vredelievend en loyaal
jegens de regering en het bestuur". Het zijn slechts kleine groepen,
die de oorzaak van de moeilijkheden zijn, aldus Verwoerd, die voorts
verklaarde: „Wij zullen niet verstoord zijn over hetgeen de buiten
wereld in alle onwetendheid zegt. Wij willen doen wat als christen-
natie rechtvaardig is jegens de mensen en medemensen in dit land.
Wij zijn ons ervan bewust, dat er een gemeenschappelijke basis van
menselijkheid is. Wij beseffen ook, dat men niet slechts rekening heeft
te houden met de Bantoe, maar ook met het feit, dat er blanken in
Afrika zijn. De blanke bracht de beschaving naar dit land en alles wat
de Bantoe geërfd heeft kwam tot stand door de kennis en ijver van
de blanke". Verwoerd zei verder, dat „wij ervoor zullen zorgen, dat
de neger beloond wordt voor hetgeen hij voor het land gedaan heeft,
maar als wij er niet waren geweest, zouden zij elkaar vermoord
hebben".
„Opposietiegroepen
brengen regeringen
in moeilijkheden"
De Zuidafrikanen betreuren het, aldus
Verwoerd, dat er mensen overzee zün
die zich geroepen hebben gevoeld na de
jongste moeilijkheden een veroordeling
uit te spreken zonder over bewijsmate
riaal te beschikken. Verwoerd voegde
eraan toe dat er in elk land een rege
ring en een oppositie is en dat veel van
wat er in de kranten heeft gestaan niet
de stem is van de regeringen, maar van
oppositiegroepen die trachten hun re
gering in moeilijkheden te brengen.
Verder zei de minister-president dat
oplossing van de arbeidsproblemen in
Zuid-Afrika, waaronder het probleem
van de rasverschillen, veel gemakkelij
ker zou worden indien in Zuid-Afrika
de republiek zou worden uitgeroepen.
Wie weet, zal Zuid-Afrika misschien
nog dit jaar een republiek worden, al
dus Verwoerd.
Veiligheidsraad een
etmaal uitgesteld
De spoedvergadering van de Veilig
heidsraad, die op verzoek van de Afri
kaans-Aziatische landen dinsdag de
ongeregeldheden in Zuid-Afrika zou be
handelen, is op verzoek van Zuid-Afrika
24 uur uitgesteld.
Henry Martin, die, in afwezigheid van
de permanente Zuidafrikaanse afge
vaardigde bij de V.N., voor Zuid-Afrika
optreedt, had in een brief aan de voor
zitter van de Veiligheidsraad, de Ame
rikaan Cabot Lodge, om dit uitstel ge
vraagd. Hij vroeg voorts namens zijn
regering of Zuid-Afrika zonder stem
recht aan de besprekingen in de Veilig
heidsraad mag deelnemen. Ofschoon
Martin niet met zoveel woorden te ken
nen gaf dat Zuid-Afrika meer tijd no
dig heeft om zijn rede in de raad voor
te bereiden, zou hij dit aan Lodge per
soonlijk hebben meegedeeld. Na de ont
vangst van het schrijven maakte Lodge
het uitstel bekend.
In een onderhoud met de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Za
ken Herter verklaarde ambassadeur Du
Plessis, dat de gebeurtenissen in Zuid-
Afrika een binnenlandse aangelegenheid
zijn. „Het bijeenroepen van de raad om
dergelijke binnenlandse aangelegen
heden te bespreken zal ongetwijfeld een
precedent scheppen, dat de raad in
staat zal stellen rassen- en andere on-
gereldheden in elk ander land te be
spreken", aldus de ambassadeur.
Ambassadeur Du Plessis verklaarde
voorts dat men bij dergelijke onlusten
in gedachte moet houden dat niet alleen
de oproermakers mensen zijn maar de
leden van de politie eveneens.
„Zij hebben reeds in elk land ter we
reld een gevaarlijke en moeilijke taak
en men kan niet van hen verwachten
dat zij zich laten vermoorden door
degenen die recht en orde willen ver
storen".
„Wij in Zuid-Afrika hebben een zeer
moeilijke taak daar wij in het klein te
maken hebben met het meest dringende
vraagstuk ter wereld: namelijk hoe
mensen van vele rassen, verschillende
kleur, verschillende levenswijzen en ver
schillende mate van ontwikkeling, vreed
zaam kunnen samenleven".
WEINIG VERANDERING
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Bewolkt met plaatselijk enige regen.
Matige aan de kust af en toe vrij krach-
bige noordoostelijke wind. Weinig ver
andering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
29 MAART.
Zon op: 6.23 uur; onder: 19.08 uur.
Maan op: 7.30 uur: onder: 21.41 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.38 en 16 53
uur.
Laagwater te 0.27 en 12.51 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Albert Loethoeli, algemeen voorzitter
van „het Afrikaanse Nationale Con
gres", heeft zaterdagavond te Pretoria
zijn persoonsbewijs verbrand en een be
roep op de negerbevolking van Zuid-
Afrika gedaan, haar campagne voor af
schaffing van de „passen" voort te zet
ten. Hij wekte de negers op vandaag
niet aan het werk te gaan ten teken
van rouw. Men verwachtte, in Johan
nesburg, dat de negers in geheel Zuid-
Afrika merendeels aan het parool van
Loethoeli gehoor zouden geven, zodat
talrijke bedrijven een dag lang zouden
moeten sluiten.
De afdeling Transvaal van de Zuid
afrikaanse liberale partij heeft gisteren
aangedrongen op de vrijlating van alle
negers wegens overtreding van de be
paling volgens welke zij verplicht zijn
persoonsbewijzen bij zich te hebben.
De Zuidafrikaanse minister van
Justitie, Erasmus, heeft het verbod
op samenscholingen van meer dan
twaalf personen uitgebreid tot nog
49 districten. Het verbod gold
reeds voor 24 districten. Thans zijn
alleen nog de dunst bevolkte ge
bieden van de maatregel uitge
zonderd.
Intussen heeft de politie in Pre
toria bekend gemaakt, dat zij de
negers niet meer zal vragen hun
persoonsbewijzen te tonen.
De minister van Justitie, Eras
mus. heeft laten weten, dat dit
besluit een tijdelijke maatregel is.
Hij deelde mee, dat het verbod op
het houden van openbare bijeen
komsten in Transvaal en Natal tot
eind juni van kracht blijft.
Deze maatregel is genomen „om de
spanning onder de negers te verminde
ren". In een verklaring van de politie
heet het: „Aangezien de Bantoes als
gevolg van intimidatie nu zo bevreesd
zijn om hun persoonsbewijzen en andere
stukken bij zich te dragen en zelfs geen
geld bij zich durven te hebben, is be
sloten, dat zij hun persoonsbewijzen niet
meer behoeven te tonen. Er zijn instruc
ties uitgegaan, dat Bantoemannen en
-vrouwen niet meer gevraagd zal wor
den, hun persoonsoonsbewijzen en an-
Voor eenmaal „Vat een geluk 1"
Gistermiddag is Rudy Carrell van
Schiphol vertrokken naar Londen.
Hij gaat daar ons land vertegen
woordigen in het Eurovisie Song
festival met het liedje „Wat een
geluk" van het duo Dick Schallies-
Willy van Hemert.
Rudy ging niet alleen naar de Britse
hoofdstad. Hij werd vergezeld van de
producer Joop Koopman en het zange
resje Betty Luske, die gewoon voor
haar genoegen eens een kijkje ging
nemen.
Tegen drie uur stapte Rudy Carrell
vol vertrouwen, maar toch wel zenuw
achtig in de Viscount van de K.L.M.
Want het is niet alleen de eerste maal,
dat hij aan het Songfestival deelneemt,
hfj stapte ook voor de eerste maal in
zijn leven in een vliegtuig.
Op het platform van de Amsterdamse
luchthaven werd de jeugdige zanger
hartelijk nagewuifd door zijn vrouw en
kinderen en door Mies Bouwman en
Piet te Nuyl jr., die even naar Schip
hol waren gekomen om hem het aller
beste te wensen.
,,Neen, ik vind het Songfestival zelf
beslist niet het leukste van deze trip",
Rudi Carrell is gisteren naar
Londen vertrokken om met het lied
je Wat een geluk' deel te nemen
aan het Eurovisie-Songfestival
Rudi CarrellBetty Luske en
Joop Koopman op de trap van het
vliegtuig.
bekende Rudy Carrell bij zijn vertrek.
..Het leukste van alles vind ik nog, dat
ik de show „My fair lady" kan zien
en de voetbalwedstrijd Glasgow Ran
gers—Sparta kan meemaken. De aar
digheid voor het festival zelf is er voor
mij een beetje af door het geroddel,
dat mijn ..zegepraal" in de nationale
finale heeft omgeven. Na deze keer
nooit meer. Maar dat neemt niet weg,
dat ik mijn uiterste best zal doen".
Dirigent Dolf van der Linden, die het
grote televisie-orkest zal leiden als
Rudy zijn liedje zingt, is reeds met de
boot naar de Engelse hoofdstad ver
trokken.
Donderdag zal het gezelschap, waar
bij zich dan ook Willy Alberti heeft
gevoegd, die morgen als supporter
naar Londen vertrekt, weer naar ons
land terugkeren.
Gevechten in Irak
Libanese dagbladen „Al Hayat" en
„The Daily Star" meldden gisteren van
betrouwbare zijde te hebben vernomen
dat zich 23 en 24 dezer te Basra, In Zuid-
Irak, botsingen hebben voorgedaan tus
sen Iraakse nationalisten en commu
nisten, die aan dertien personen het le
ven hebben gekost, terwijl er 27 werden
gewond.
Volgens deze berichten konden de
Iraakse troepen ter plaatse aanvankelijk
geen einde aan de gevechten maken,
doch later wisten zij de toestand te be
heersen.
Vijfentwintig personen, voor het me
rendeel communisten, werden gearres
teerd.
Premier Kassem heeft gisteren mede
deling gedaan van de vorming in Irak
van een Palestijns leger voor een reeds
eerder door hem voorgestelde onafhan
kelijke Palestijnse Republiek.
In een uitzending van Radio-Bagdad
riep hij de Palestijncn op zich als vrij
williger te melden. Er zullen speciale
opleidingscursussen worden gegeven.
Dit is een realistische, praktische stap
om het heilige Palestijnse land te her
stellen, aldus de premier.
dere documenten te tonen en dat zij niet
meer zullen worden aangehouden, als zij
deze stukken niet bij zich hebben".
Betoging in Londen
Naar schatting tienduizend personen
hebben gisteren deelgenomen aan een
aoor de Britse socialistische partij geor
ganiseerde betoging voor het gebouw
van het Zuidafrikaanse Hoge Commis
sariaat aan Trafalgar Square in Londen.
De betogers waren tevoren, onder lei
ding van verscheidene socialistische La
gerhuisleden, naar het plein getrokken.
Onderweg deden zich incidenten voor
door botsingen met kleine groepen per
sonen, die een tegenbetoging hielden.
In totaal werden vier personen door
de politie opgebracht, nadat er scher
mutselingen waren voorgevallen tussen
politie en betogers die naar het hoofd
kwartier van de vooroorlogse fascis
tische leider Sir Oswald Mosley waren
getrokken. Men riep leuzen als „Hang
Mosley op" en „weg met het fascisme".
Tijdens de demonstratie op Trafalgar
Square spraken o.a. socialistische woord
voerders. Op spandoeken stonden leuzen
als „kleur was hun enige misdaad" en
„men kan doden niet wegpraten". On
der de betogers bevonden zich vele
Afrikanen en Aziaten.
Ongeveer 25 leden van een groep ge
naamd „de Britse Nationale Partij" lie
pen in de nabijheid van het plein met
een spandoek waarop stond: „help
blank Zuid-Afrika, houd de blanke do
minions sterk". Zij gingen uiteen toen
hun leider werd gearresteerd.
Achter de schermen van de
feestelijke toer van Kroesjtsjef door
Frankrijk wordt voortdurend ern
stige aandacht besteed aan de vei
ligheid van de Russische premier.
Voor het officiële diner, dat hem in
het Ministerie van Buitenlandse
Zaken werd aangeboden^ werd niet
alleen het normale onderzoek inge
steld naar een eventuele vergifti
ging van de spijzenmaar werd
zelfs rekening gehouden met de
mogelijkheid van het allermodern
ste vergif: met een Geigerteller
werden de spijzen gecontroleerd op
radioactiviteit!
complete luxe voor weinig geld.
i i I--I i Neger-betoging tegen
Russisehe premier
zie adv. op pag. 4, le bl.
vindt alles goed
(Van onze reisredacteur,
W. L. Brugsma)
Vermoeid, soms verveeld, maar
altijd een stralend humeur voor
wendend, heeft Nikita Kroesjtsjef
zich onderworpen aan een week
einde vol beproevingen, de eerste
twee dagen van zijn reis door de
Franse provincies. Maar hij heeft
wel laten weten, dat een zo over
belast programma hem te zwaar
wordt en gevraagd om het schrap
pen van een aantal bezoeken,
waaronder die aan scholen en uni
versiteiten. En hij heeft ook een
inbreuk op het knellende protocol
gemaakt. In Pau, aan de voet van
de Pyreneeën, liet hij zondagoch
tend zijn auto een half uur wach
ten, maakte een onvoorziene wan
deling en deelde zichtbaar verge
noegd spoetnikjes uit aan de toe
snellende jeugd.
Verder liet hij zich als een beer aan
een gouden ketting door het Franse pro
tocol door Bordeaux, Pau, Arles en Ni-
mes naar Marseille drijven (waar hem
het hartelijkste welkom van de tour
wachtte) tussen hagen van politie, gen
darmerie en parachutisten, langs groe
pen communisten met banieren die rode
balonnen oplieten en „Kroesjtsjef,
Kroesjtsjef!" riepen, langs ultra-recht-
sen die „Boedapest. Boedapest!" en „Al-
gerie Fraiigaise" schreeuwden, langs ge-
I wone Franse nieuwsgierigen vooral, die
in een kille regen beleefd applaudisseer-
j den of er het zwijgen toe deden.
Kroesjtsjef heeft, vriendelijk grappen
makend, getuurd naar wat men hier de
Franse wonderen noemt: het straalvlieg
tuig Caravelle, het enorme aardgascom-
lex van Lacq, de agrarische hervormings
projecten in de vlakte van Nimes, Mar
seille's medische faculteit met eigen
kleurentelevisie. Men heeft Nikita, toch
voorwaar een fikse eter, voor de mast
laten zitten bij porties van Frankrijks
regionale specialiteiten. Hü heeft in
stadhuizen de handen geschud van de
duizenden politieke paddestoelen die in
Frankrijks achtertuinen zo welig tieren.
En dezelfde Nikita, die de Boroboedoer,
de Balinese dansen en de Javaanse ba
tikkunst nors de rug toekeerde, heeft al
die tijd maar één openlijke verzuchting
geslaakt. Toen de directeur van het
aardgasbedrijf in Lacq hem de hele fa
briek wilde laten zien, zei Kroesjtsjef:
„Denkt u dat er dit jaar nog gelegenheid
voor mij bestaat om naar Moskou terug
te keren?" Verder vond hij alles goed,
alles zeer aangenaam.
„Kroesjtsjef, van harte bijgestaan
door zijn vrouw Nina, is er op uit om het
hart van Frankrijk te winnen, om een
tegen Adenauer gerichte Frans-Russi
sche vriendschap te doen opbloeien
hij bleef daar ook in de provincie op zin
spelen en hij laat dingen over zijn
kant gaan, die hem in de Verenigde Sta
ten tot woedeuitbarstingen brachten.
Eén overlafien programma en meer
I nog zijn totale isolering door de veilig
heidsmaatregelen laten hem vrijwel geen
j kans voor zijn specialiteit: het onge-
I dwongen contact met de gewone man.
Er staan zó onbeschrijflijk veel Fransen
I in uniform langs de weg: zwarte unifor-
j men, blauwe uniformen, groene unifor-
men, zwarte kepi's, kaki kepi's en rode
baretten en tenslotte de uniform van de
rechercheur in burger, een donkergrijs
confectiepak en schoenen met dubbeldik
ke zolen, dat in Nikita's binnenste wel
de vraag moet rijzen: wie is er nu de
politiestaat, de Sovjet-Unie of Frank
rijk?
Onomstreden kampioen
Wat Kroesjtsjef en hem niet alleen
ook moet bedroeven is de vakkundige
manier waarop de Franse autoriteiten
het de wereldpers onmogelijk maken om
zijn reis van nabij te volgen. Komende
uit Nederland, waar de Rijksvoorlich
tingsdienst toch ook een zekere be
kwaamheid heeft ontwikkeld in het op
'n afstand houden van de pers bij staats
bezoeken, moet ik Frankrijk toch als on
omstreden kampioen op dit gebied aan
wijzen. Voor de negentig gelukkigen, die
een plaats in het begeleidende vliegtuig
trokken in de loterij gaat het nog, maar
de honderden anderen, onder wie ver
tegenwoordigers van s werelds belang
rijkste kranten, die hem op eigen ge
legenheid vooruitreizen, worden door de
Franse politie behandeld op een manier,
die aanvankelijk hun woede en nu voor
al hun lachlust opwekt. Samengeperst
op ongelukkige podiumpjes mogen zij af
en toe een glimp van de grote, kleine
man opvangen, maar iedere pas in zijn
richting wordt door blaffende, zenuw
achtige. tot de tanden gewapende agen
ten verhinderd!
Het toppunt werd bereikt in het in
drukwekkende aardgasbedryf in Lacq.
dat de zuidwest-hoek van Frankrijk
helpt industrialiseren. De pers werd
naar een speciaal platform bij een boor
toren gestuurd, wachtte daar in gezel-
Een schreeuwende menigte negers ver
drong zich gisteren op het vliegveld van
Loesaka (in Noord-Rhodesiëom de
auto. waarmee de Britse minister van
Koloniën Maeleod naar*de stad wilde
rijden. De negers, die de afzetting van
de politie doorbroken hadden, sloegen
met hun vuisten op de auto en riepen
„Wy willen nu vrijheid" („freedom
now"). De uit negers bestaande politie
balde daarop eveneens de vuist en ging
tot de aanval over. Na acht minuten was
zij er in geslaagd de weg voor Macleods
auto vrij te maken. De betogende negers
hadden spandoeken met leuzen bij zich.
Zij schreeuwden, dat zij tegen de plan
nen waren, om van Noord- en Zuid-
Rhodesië en Njasaland één statenbond
te maken. „Wij willen zelfbestuur!", al
dus de betogers.
De Britse minister van Koloniën was
uit Salisbury, waar hij besprekingen had
gevoerd over de toekomst van Njasaland,
in Loesaka aangekomen waar hij zal be
raadslagen met plaatselijke bestuurs
ambtenaren en politieke leiders.
Morgen vliegt hij naar Blantyre, in
Njasaland. In Blantyre hebben negers
betoogd, toen de Britse premier Macmil-
lan deze plaats kortgeleden, in het kader
van zijn Afrikaanse reis, bezocht.
De auto's, die achter de wagen van
Maeleod aanreden, toen deze het vlieg
veld verliet, werden met stenen bekogeld.
Later verzamelde zich een menigte
betogende negers buiten het regerings
gebouw van Loesaka. Nadat de politie
versterkingen had laten aanrukken, wer
den verscheidene betogers gearresteerd.
Caterina Valente in
mei naar Blokker
Van 26 tot en met 29 mei a.s. wordt
weer het Festival in Blokker gehouden
o.a. met medewerking van Caterina Va-
lente. Ze wordt begeleid door het orkest
van Eddie de Latte. Verder werken mee
een Beiers orkest onder leiding van Co-
latti en Helmut Zacharias en zyn orkest.
Op 28 mei wordt een internationaal
luchtvaart muziek- en dansfestyn ge
houden, waarvoor een aantal luchtvaart
maatschappijen uit eigen kring de or
kesten en attracties zullen leveren.
schap van twintig boeren, twee paarden
en een blinde geit gedurende drie uur op
de hoge gast. maar die had de boortoren
inmiddels van zijn programma ge
schrapt! De fotografen, die Kroesjtsjef
graag met het hier verplichte gasmasker
op hadden willen fotograferen, lieten
toen horen hoeveel lelijke woorden er in
het Frans bestaan!
