EISEN VAN DE AANNEMERS IN
HET KORT GEDING AFGEWEZEN
Russische vuistslag in
gezicht van oppositie
WEERBERICHT
Geen oordeel over rechtmatigheid
van regeringsvoorwaarde tot niet
doorberekenen loonsverhoging
Bereid tot
concessies
ONTWAPENINGSCONFERENTIE
IN GENEVE IS BEGONNEN
Na de socialisten ontdekt ook
de FDP de ware bedoelingen
van de Sovjetrussische leiding
Hogere huur kan
1 april ingaan
.Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 16 MAART 1960
No. 30001
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dlshoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
BELANGEN DER PARTIJEN AFGEWOGEN
De aannemers hebben het kort geding verloren.
Zij hadden de rechter gevraagd de regering en het College van
Rijksbemiddelaars te dwingen de met de werknemers overeengekomen
C.A.O. te bekrachtigen, zonder daaraan de voorwaarde te verbinden,
dat de daarin totstandgekomen loonsverhogng niet doorberekend zal
worden, op straffe van een dwangsom van één miljoen gulden per dag.
De president van de Haagse rechtbank, jhr. mr. G. Witsen Elias
weigerde vanmorgen deze gevraagde voorzieningen te treffen. In zijn
uitspraak veroordeelde hij de zes aannemersorganisaties en de N.V.
Dura, die het proces aanhangig hadden gemaakt, tot de kosten van
het geding, groot 750 gulden.
van vanmiddag werd echter geen nieuwe
Interpellatie aangevraagd.
Na de uitspraak van de rechter schijnt
enen dus eerst de aannemers enige tijd te
willen laten hun houding te bepalen.
Vanmorgen omstreeks halfelf heeft een
groep van naar schatting 150 tot 200
bouwvakarbeiders voorzien van een klein
spandoek, gedemonstreerd op het Haag
se Binnenhof. Zij marcheerden het plein
op onder het ritmisch gerpep „C.A.O. -
C.A.O. - C.A.O. De politie liet de
demonstranten rustig hun gang gaan.
Van de trappen van de Ridderzaal af
hebben enige stakingsleiders de mannen
toegesproken
Regering zou plicht
niet kunnen nakomen
De president deed echter geen uit
spraak over de al of niet rechtmatig
heid van het stellen van de voorwaarde
van niet-doorberekening der loonsver
hoging voor de lopende werken. Hij
woog zich daarbij refererend aan een
arrest van de Hoge Raad de belangen,
die partijen bij zijn onthouden van in
grijpen hebben, tegen elkaar af. Hij
meende, dat het belang van de Staat bij
dat onthouden van ingrijpen groter is
dan dat van eisers. Daarbij wees hij op
het door gedaagden naar voren gebrach
te argument, dat, indien voor alle on
derhanden werken doorberekening zou
worden toegestaan, de regering in de
toekomst haar plicht tot handhaven van
een stabiel prijsniveau niet meer zou
kunnen nakomen.
De president stelde, dat eisers de
schade van vijftig miljoen gulden, die zij
tengevolge van de voorwaarde van niet-
doorberekening zeggen te hebben, kun
nen verhalen op de Staat als de gewone
rechter de onrechtmatigheid van die
voorwaarde vaststelt. De door de staking
ontstane schade hadden zij kunnen be
perken door de voorwaarden van het
College van Rijksbemiddelaars, eventueel
onder protest, te accepteren. Aan het be
zwaar van eisers, dat sommige aanne
mersbedrijven de hogere lonen zon
der doorberekening niet kunnen dra
gen, is z.i. tegemoetgekomen door de be
reidheid der regering, voor werken, die
vóór 1 maart begonnen en na 1 september
nog niet beëindigd zijn, doorberekening
toe te staan als anders de kosten van de
onderneming niet kunnen worden goed
gemaakt.
Eerste commentaar
Het eerste commentaar op deze uit
spraak van de president van de Haagse
rechtbank kwam vanmorgen van de
zijde van de Raad van Bestuur Bouw
bedrijf. De Raad leest in de uitspraak,
iat de president aan een beoordeling
ran de door de aannemers gestelde
onrechtmatige overheidsdaad niet is toe
gekomen. Dit op grond van het feit, dat
een veroordeling van de Staat en van
het College van Rijksbemiddelaars in ver
houding tot de belangen van de aanne
mers een té vergaande ingreep zou zijn
in het overheidsbeleid.
De Raad van Bestuur Bouwbedrijf
deelt mede zijn stanpunt omtrent het
onrechtmatig handelen van de overheid
volledig te handhaven.
Met name, dat er geen wettelijke basis
Is om in te grijpen in de bestaande con
tracten, zoals deze tot op de huidige dag
en dan nog wel overwegend met over
heidsopdrachtgevers worden afgesloten.
Weinig veranderd
Gezien deze uitlating van de Raad
van Bestuiur Bouwbedrijf valt het te be
twijfelen of de uitspraak van de rechter
veel verandering zal brengen in het pa
troon van de bouwstaking, zoals dat tot
nu toe is geweest. Alle pogingen om tot
sen vergelijk te komen heeft men feite
lijk uitgesteld in afwachting van de con
clusie van de rechter. In de Tweede Ka
mer werd gisteren nog verwacht, dat mr.
Burger vandaag opnieuw zou interpelle
ren over de bouwstaking
Bij de aanvang van de vergadering
Prinses Irene naar Roden
Prinses Irene is voornemens op woens
dag 6 april de landbouwhuishoudschool
te Roden in Drente officieel te openen.
VRIJ KOUD
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Bewolkt, maar op de meeste plaatóen
droog. Krachtige tot matige noordoos
telijke wind. Dezelfde temperaturen als
vandaag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
17 maart
Zon op: 6.51 uur; onder 18.47 uur.
Maan op: -.— uur; onder: 8.57 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.53 en 18.13
uur. Laagwater te 1.37 en 14.06 uur.
Dit blad bestaat uit 14 pagina's.
Uitbreiding
Sinds vanmorgen wordt in 's Herto
genbosch op alle bouwwerken gestaakt.
Ook in andere plaatsen breidt de sta
king zich meer en meer uit. Stakende
arbeiders doen hun uiterste best om
werkwilligen te overreden ook het werk
neer te leggen. Zo hebben in Bergen op
Zoom een honderdtal stakers gistermid
dag vergeefs gepoogd werkende stuka
doors, schilders .elektriciens, een tiental
ongeorganiseerde bouwvakkers en enige
stratenmakers, die nog aan het werk
waren, over te halen zich solidair te to
nen. De betoging droeg een rustig ka
rakter en zou vandaag herhaald worden.
In Drachten hebben stakende bouw
vakarbeiders gistermiddag een werkwil
lige college zeer demonstratief in -het
schaftuur van en naar zijn werk bege
leid. Gisteren hielden de stakers daar
een demonstratieve optocht, waarin span
doeken werden meegevoerd met leuzen
als „Wij dulden geen onderkruipers",
De Raad van Bestuur Bouwbedrijf zal,
naar zijn voorzitter, de heer J. Dura
Dzn., vanmiddag meedeelde, vermoede
lijk niet in beroep gaan van de uit
spraak in kort geding, maar een nieu
we procedure tegen de Staat voor de
gewone rechter aanhangig maken. Be
sprekingen hierover zjjn nog gaande.
De staking moet nu zeer snel afgelopen
zijn, meende de heer Dura, en de
kwestie zal op andere wijze moeten
worden geklaard.
De werknemers hebben recht op hun
loonsverhoging en wij zijn bereid hun
de meest mogelijke concessies te doen,
aldus de heer Dura.
Die bereidheid tot concessies is echter
niet ten opzichte van de Staat.
„Hoog de solidariteit" en „Tot aan de
overwinningDaarmede trokken zij naar
sen werk, waarin nog steeds bouwvak
arbeiders aan de gang waren. De sta
kingsleiders kregen gelegenheid met deze
arbeiders te praten. Zo wordt het aan
tal werkwilligen ook in Drachten steeds
kleiner.
NEDERLANDS MEISJE IN
ENGELAND VERMIST
De Nederlandse consul te Londen
heeft de politie verzocht de 17-jarige
Wilhelmina Baars op te sporen. Het
meisje, dat in Rüsenburg woont, had
vorige week dinsdag uit Londen per
KLM-vliegtuig naar Nederland moeten
vertrekken, maar is niet komen opda
gen en wordt sindsdien vermist.
Zij studeerde aan de Royal Academy
of Dramatic Art, de koninklijke toneel
school te Londen. Het laatst heeft men
haar gezien toen zij in Bayswater een
hotel verliet in gezelschap van een jon
geman, wiens voornaam David scheen
te zijn. Zü had een koffer bij zich.
Wilhelmina Baars is slank, met zwart
haar en grijs-groene ogen, en spreekt
zeer goed Engels.
Westelijk plan kan geen genade vinden in
de ogen der Russische vertegemvoordigers
In Genève is gistermiddag de ontwapeningsconferentie tussen Oost
en West begonnen. De tien deelnemende landen zijn: Amerika, Enge
land, Frankrijk, Italië en Canada en, van communistische zijde, de
Sovjet-Unie, Polen, Tsjecho-Slowakije, Roemenië en Bulgarije. In
hetzelfde Palais des Nations het Europese hoofdkwartier van de
Verenigde Naties, worden ook de nu reeds zestien maanden durende
besprekingen tussen Amerika, Rusland en Engeland gevoerd over het
stopzetten van kernproeven.
Voorzitter van de ontwapeningsconferentie is ondersecretaris-gene
raal Protitch van de Verenigde Naties, die uit naam van Hammarskjöld
de zitting opende en een boodschap van de secretaris-generaal voorlas:
„De hoop van de hele wereld is op U gevestigd". Voor Protitch had
nog voorzitter Padilla Nervo van de V.N.-ontwapeningscommissie
uiting gegeven aan zijn vertrouwen in de „gunstige atmosfeer waarin
de besprekingen beginnen".
Eerste vergadering
duurde twee uur
Overigens, al zijn de voortekenen niet
ongunstig, kan het Westelijk ontwape
ningsplan in de ogen der Russen geen
genade vinden. De Russische afgevaar
digde Zorin zei:
„Onze eerste indruk is, dat de
voorstellen, die het Westen naar voren
wil brengen, niet de noodzakelijke reële
maatregelen omvatten voor uitvoering
van een algemene en algehele ontwape
ning". Hij vroeg de vergadering onmid
dellijk over te gaan tot bespreking van
het ontwapeningsplan, zoals dat in sep
tember 1959 door Kroesjtsjef in de Alge
mene Vergadering der Ver. Naties is
geopperd. Kroesjtsjef zelf stelde in een
boodschap aan de conferentie, voorge
lezen door Zorin: „Het is juist algemene
en algehele ontwapening, die het zeker
ste middel is om oorlogen voorgoed uit
de menselijke samenleving te bannen.
Wij zijn vastbesloten zulk een ontwape
ning uit te voeren. Ik ben er diep van
overtuigd, dat de dag niet ver meer is
waarop de eeuwenoude droom van de
mensheid waar zal worden en de wereld
zonder wapens en zonder oorlogen zal
gaan leven".
In de eerste vergadering, die twee uur
duurde, werden inleidende toespraken
gehouden door delegaties van alle tien
deelnemende landen. De Tsjech Nosek,
de Pool Naszkowski, de Bulgaar Tara-
banon en de Roemeen vielen daarin het
Russische ontwapeningsplan bij, al acht
te de Poolse onderminister van Buiten
landse Zaken het Westelijke plan een
diepgaande bestudering waard, waarop
hij later zei te willen terugkomen.
De Britse onderminister van Buiten
landse Zaken, Ormsby Gore, zei, dat de
conferentie in een gunstiger atmosfeer
begon dan ooit eerder sedert het einde
van de oorlog had bestaan. Niettemin
achtte hij de eerste stap het moeilijkst.
„Ons doel van uitgebreide ontwapening
moet in opeenvolgende stappen worden
bereikt, elk met een voldoende militair
evenwicht tussen de partjjen". De Ame
rikaanse gedelegeerde Eaton sloot zich
bij deze zienswijze aan en wees op de
noodzaak van realisme en gepaste waar
borgen „opdat geen land de macht bezit
zijn buren te vernietigen".
Eaton las een brief voor van president
Eisenhower, waarin deze van de Ameri
kaanse bereidheid getuigde om met alle
kracht naar algemene ontwapening te
streven en er voorts op aandrong zich
niet door de mislukkingen uit het ver
leden te laten ontmoedigen. „We moeten
niet noodzakelijk rekenen op dramati
sche en verstrekkende stappen, hoewel
we die stellig zouden verwelkomen",
aldus de Amerikaanse president.
De Fransman Jules lloch zei, dat men
zonder kernontwapening tot niets kan
komen en de Canadese generaal Burns
achtte het vooral nodig het vertrouwen
tussen de volkeren te herstellen.
Hedenochtend kwamen de gedelegeer
den in besloten zittingen bijeen.
Een commentator van Radio-Moskou
verklaarde gisteren, dat het Westelijk
plan geen toezicht op ontwapening,
maar toezicht zonder ontwapening in
houdt. Het toezicht is doel op zichzelf.
Voor het eerste stadium wordt in het
geheel geen ontwapening voorgesteld,
aldus de commentator, alleen maar het
verzamelen van gegevens over de strijd
krachten. De voorstellen voor het tweede
en derde stadium zijn omschreven in
zeer vage bewoordingen. Er wordt niets
over een verbod van proeven met kern
wapens gezegd.
De gemeenschappelijke commissie voor
internationale zaken van de Wereldraad
van Kerken en de Internationale Zen
dingsraad heeft gisteren aan alle tien
delegaties op de ontwapeningsconferen
tie te Genève een brief gezonden, waar
in een beroep op de afvaardigingen
wordt gedaan „om redelijke risico's te
nemen" teneinde de impasse te kunnen
doorbreken.
Wie wel eens een „normaal"
Kamerdebat heeft bijgewoond,
waarbij zich geen opwindende ont
wikkelingen voordoen, moet zich
wel eens hebben afgevraagd of de
ministers de vaak eindeloze rede
voeringen nu werkelijk wel zo bij
zonder interessant vinden als hun
gezichten meestal trachten te sug
gereren. Welnu, deze foto toont aan
dat dit NIET het geval is. Minister
Zijlstra (rechts) wist een geeuw
van verveling niet helemaal achter
zijn hand te verbergen tijdens het
gisteren gehouden Beneluxdebat,
minister-president prof. De Quay
(midden) was al evenmin een toon
beeld van gespannen aandacht en
minister Luns (links) toonde on
dubbelzinnig aan, dat er voor hem
nu niet zo héél veel nieuws te be
luisteren viel. Tja, regeren is be
paald niet altijd een boeiende be
zigheid.
Prins Bernlwrd tijdens zijn bezoek
aan het NAVO-hoofdkwartier in
Fontainebleau in gezelschap van
generaal Valluy en vice-admiraal
Bos.
Teleurstelling in Bonn
„Grond onder voeten
is weggevallen"
(Van onze correspondent in Bonn)
„Een vuistslag in het gezicht van
de beide oppositiepartijen, de
(socialistische) S.P.D. en de (libe
rale) F.D.P., zo karakteriseerden
regeringskringen in Bonn gisteren
de inhoud van besprekingen, welke
op 24 februari j.l. hebben plaats
gevonden tussen de Russische
ambassadeur in de Bondsrepubliek
Smirnof en de FJD.P.-leiders Men
de, Dehler, Becker en Schneider.
Het was de tweede keer dit jaar, dat
Smirnof met Bonner oppositieleiders een
gesprek aanging over de toekomst van
Duitsland. De eerste keer gebeurde dat
op 13 januari j.l., toen hij de socialisten
De kans, dat de voorgenomen huur
verhoging inderdaad op 1 april a.s. zal
kunnen ingaan, is gisteren door de Eer
ste Kamer mogelijk gemaakt. Toen de
voorzitter, mr. Jonkman, voorstelde om
het wetsontwerp betreffende de huur
verhoging vandaag in de afdelingen te
behandelen, kwam mr. In 't Veld (PvdA)
met ernstige bezwaren. Volgens hem
had de Eerste Kamer meer tijd voor be
studering nodig. Bovendien was volgens
hem de huurverhoging onverbrekelijk
verbonden met de wijziging van de
grondbelasting en de personele belas
ting. De behandeling van beide laatste
wetsontwerpen is echter in de Tweede
Kamer geschorst. De minister van
Volkshuisvesting en Bouwnijverheid, mr
J. van Aartsen, verklaarde, dat de rege
ring bepaald niet de bedoeling heeft
gehad de Eerste Kamer in tijdnood te
brengen. Bovendien zal ook op 22 maart
de kwestie van de beide belastingvoor
stellen nog niet zijn opgelost. Uitstel had
volgens hem geen zin.
Mr. In 't Veld kreeg zijn zin ook niet.
Met 37 tegen 24 stemmen werd zijn voor
stel tot uitstel van behandeling van het
wetsontwerp huurverhoging verworpen.
Behalve de fractie van de PvdA stemden
vóór uitstel de heren De Vos van Steen-
wijk en De Wilde (WD) en prof. Helle-
ma (AR).
Ollenhauer en Wehner een onofficieel
memorandum overhandigde, waarin
„verantwoordelijke kringen te Moskou"
hun mening gaven over de toekomst van
Duitsland: West-Berlijn moest een „vrije
stad" worden; de verbindingswegen tus
sen de Bondsrepubliek en West-Berlijn
zouden dan door de Russen worden ge
garandeerd; het alternatief zou een
apart vredesverdrag tussen Moskou en
Oost-Duitsland zijn. Oude kost, die
Kroesjtsjef al sedert november 1958 aan
het Westen opdient. Toen een maand
geleden dit gesprek Smirnof-Ollenhauer
bekend werd, sprak men te Bonn over
„een Russische poging om de eenheid
in Bonn tussen regering en oppositie
over Berlijn en de eenheid tussen de
S.P.D.-leiding en Berlijns burgemeester
Brandt schipbreuk te laten lijden" De
S.PD. werd in elk geval een illusie ar
mer: zij had steeds weer gepleit voor een
hernieuwd contact met Moskou over de
hereniging.
Geen kans op compromis
Eenzelfde illusie werd de FD.P. op 24
februari ontnomen, zo zegt men thans te
Bonn. Partijvoorzitter Mende heeft er
over gezegd: „Het drie uur durend ge
sprek met Smirnof was zeer hard. Het
liet geen enkele kans voor een compro
mis". Volgens de New York Times zou
Smirnof hetzelfde standpunt inzake Ber
lijn en het alternatief van een apart
vredesverdrag hebben ingenomen. Hij zou
weliswaar niet hebben gezegd, dat een
herenigd Duitsland communistisch moest
zijn, wil het acceptabel worden voor de
Sovjet-Unie, maar zo'n Duitsland moest
volgens de Sovjetrussische ambassadeur
wel „bereid tot vrede en democratisch"
zijn En waar men in Moskou zichzelf en
zijn satellieten vredelievend en democra
tisch pleegt te noemen, bestaat er geen
twijfel aan dat de Sovjet-bewindhebbers
alleen een door de communisten beheerst
verenigd Duitsland kunnen aanvaarden.
Volgens het Amerikaanse blad zou Smir
nof zelfs gezegd hebben dat het niet
voldoende is als een herenigd Duitsland
de Ober-Neisse-grens erkent, neutraal
tussen de NAVO en het Pact van War
schau blijft en afziet van atoomwapens,
het moet ook zijn grote industrie na
tionaliseren en „de arbeiders-beweging
de politieke heerschappij laten over
nemen
Krasse waarheid
In regeringskringen te Bonn is dit gis
teren „de krasse waarheid" over de Rus
sische bedoelingen met Duitsland ge
noemd. Zy zeggen voorts dat de ogen
van de SPD en de FDP nu toch wel
open moeten zijn gegaan: er valt door de
Westduitsers zelf met de Russen niet te
pratei over de Duitse hereniging.
De FDP, die het verst heeft willen
gaan met het benaderen van de Russen
inzake de Duitse kwestie, moet thans d<
grond onder de voeten zijn weggevallen