Wereldpremière in het Burgtheater
van Saroyan's „Parijse comedie"
„GEVAARLIJK" LEVEN
KOKEN
PASTELTINTEN
ZATERDAG 12 MAART
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
BRONNLEY
Geen origineel stukmaar wel
uitmuntend spel van de acteurs
ONS MENU
VAN DE WEEK
i
Spiegeltjespiegeltje aan de wand
IUET&&, JOKF
verdienen de voorkeur
HUIDVERZORGINGSZEEP 1.
(Van onze Weense correspondent, prof. dr. Nico Greltemann)
Het Weense Burgtheater heeft in de afgelopen jaren vrijwel nooit een buiten
lands stuk van de eerste grootte als wereldpremière op de planken gebracht.
Het hield zich aan het klassieke en naturalistische repetoire. Een van de
weinige uitzonderingen vormde het werk van Hochwalder, vooral diens „Heilig
experiment", dat een succes is geweest. De andere stukken die daarop volgden
en die ook in Wenen voor het eerst werden opgevoerd, vertoonden een dalende
lyn, wat ook door de Haagse opvoering van „De Herberg" werd bevestigd.
De nieuwe directeur van het Burgtheater, E. Haussermann, heeft echter een
gelukkige hand gehad toen hU beslag kon leggen op Saroyan's „Parijse Comedie"
die baar wereldpremière niet in Parijs» maar in Wenen beleefde. Wanneer deze
opvoering geslaagd mag heten, dan is dit succes niet te danken aan het werk
zelf, doch aan de uitstekende acteurs, die het Burgtheater ter beschikking
stelde.
Een hoekig gezicht
en een zwarte snor
Saroyan is beroemd als romancier,
maar of hy ook als toneelschrijver
een zelfde hoogte zal bereiken, staat
nog te bezien. In ieder geval trok hy
in Wenen de aandacht, zowel by de
première als tijdens een druk be
zochte persconferentie, waarop de
journalisten vaststelden, dat hy niet
alleen een Armeense naam heeft,
maar ook een hoekig gezicht en een
zwarte snor, die veel overeenkomst
vertonen met die van een andere be
kende Armeniër, de Sovjetrussische
vice-premier Mikojan. Bovendien is
Sorayan even zuinig met zijn woor
den als de Russische „handelsreizi
ger ln het groot".
Daar de schrijver op grond van
moeilijkheden met de fiscus liever
niet ln de Verenigde Staten verblijft,
houdt hij zich bU voorkeur in Europa,
voornamelijk in Parijs, op en daar
schijnt hij het plan te hebben opge
vat om werken te schrijven waarin
Amerikanen met Europeanen worden
geconfronteerd. Als eerste vrucht
van deze confrontatie is „Lily Dafon
of de Parijse comedie" ontstaan en
daarop zullen, volgens mededeling
van de schrijver, een Londense en
zelfs een Weense comedie volgen. De
Weense première was geen openba
ring, omdat de constructie van dit
blijspel eigenlijk veel te sterk van
cliché-voorstellingen omtrent Ame
rika en Parijs afhangt.
Er is weer spinazie maar.natuur
lijk nog gepeperd in prijs! Dit neemt
niet weg dat dan toch niet eens spina
zie zou kunnen worden gegeven, welis
waar niet gekookt want dan hebben
we maar liefst 1 pond per persoon
nodig, maar rauw omdat we dan met
veel minder kunnen volstaan.
Voor stamppot rauwe spinazie b.v.
nemen we op 2 kg. aardappelen 1 pond
rauwe goed gewassen en daarna gema
len of fijn gehakte spinazie, die pas
wordt toegevoegd aan de aardappelen,
wanneer die reeds zijn gestampt. Het
geheel wordt met melk, boter, wat rauw
geraspte ui en eventueel met zout op
smaak afgemaakt.
MAANDAG:
vleesragoüt (van poelet), bieten,
aardappelpuree, Amerikaanse ap
pelen.
DINSDAG:
stoofschotel spruitjes en kaas, peren-
compöte.
WOENSDAG:
gehakt, groene kool, aardappelen,
fruit.
DONDERDAG:
gebakken bloedworst, prei met toma
tensaus, aardappelen, rijst met kren
ten.
VRIJDAG:
gebakken bokking, koolraapjes, aard
appelkoekjes of gebakken lever,
koolraapjes, aardappelkoekjes, be
schuit met bessesap.
ZATERDAG:
stamppot rauwe andijvie óf spinazie,
spek, fruit.
ZONDAG:
poeletsoep, Brussels lof met eieren,
aardappelen, yoghurtpudding met
slagroom.
Stoofschotel spruiten met kaas:
1 kg. spruiten, l1^ kg. aardappelen,
200 gr. belegen kaas, 2 dl. melk, 60
gr. boter, zout, peper.
De spruiten schoonmaken en was
sen. De aardappelen schillen en ln
stukken snijden en met het water en
zout opzetten. Op de aardappelen de
spruiten leggen. De boter erbij doen en
het geheel in ongeveer 30 minuten
gaar koken. De melk nu toevoegen en
tot slot de in dobbelsteentjes gesneden
kaas erdoor roeren (de kaas mag niet
meekoken!). Zo nodig het vocht met
nog wat aardappelmeel iets binden en
de stoofpot met wat zout en peper op
smaak afmaken.
Amerikaanse appelen:
4 grote appelen, suiker, kaneel,
boter. Caramelsaus: 6 dl. melk, 125
gr. suiker, 20 gr. maizena.
De appelen schillen en boren. Ze in
een vuurvast schoteltje zetten, de hol
ten opvullen met een mengsel van
suiker en kaneel en dan een klontje
boter er bovenop leggen. Een bodempje
water in het schoteltje doen en de ap
pelen in de oven gaar maken. De
appelen dan overgieten met da cara
melsaus.
Twee gezichtspunten
In dit stuk stelt hij ons een Ame
rikaan voor, natuurlijk een selfmade
man en nog natuurlijker een miljo
nair, die naar Parijs gaat en daar een
meisje ontmoet, dat uit de verfijnde
atmosfeer van een aristocratisch ge
zin afkomstig is. Ofschoon hy ge
trouwd is en drie volwassen zoons
heeft, raakt hij op Lily Dafon ver
liefd en zijn liefde vindt ook weer
klank. Toch verlaat hy het meisje uit
vrije beweging, omdat hij plotseling
heeft begrepen dat hij het slachtoffer
is geworden van een betovering, die
juist op het verschil tussen Amerika
en Europa (Frankrijk) is gebaseerd.
Het hele geval van deze „Liebelei"
wordt namelijk uitvoerig besproken,
uitgepluisd en verklaard vanuit twee
gezichtspunten: aan de ene kant
staan de moeder, grootmoeder en
overgrootmoeder van het meisje die
alles idealiseren en deze verhouding
zien in een waas van poëzie, aan de
andere kant treden de drie zoons en
de koude echtgenote van de miljo
nair op, die volslagen „Amerikaans"
reageren, dus met naïeviteit, psycho
analytische verklaringen en keiharde
nuchterheid. Wat Saroyan hier over
de Franse en Amerikaanse psyche
ten beste geeft, is grotendeels cliché,
herhaling van de gangbare en alge
mene opvattingen, die niet genuan
ceerd zijn en slechts gedeeltelijk aan
de werkelijkheid beantwoorden. Het
originele van het stuk bestaat daar
in dat de schrijver juist deze twee
werelden tegenover elkaar plaatst:
een betoverende wereld vol poëzie en
een andere van harde, onontkoombare
realiteiten. Daarin ligt een zekere
spanning, die echter ook weer niet
volkomen nieuw is, gezien het bekende
gegeven: „een Amerikaan in Parijs".
kort verblijf in Europa beslist niet ge
noeg ervaringen opgedaan. De toe
schouwers waren dan ook in het ge
heel niet onder de indruk, omdat zij
hun eigen opvattingen in gedramati
seerde vorm onmiddellijk herkenden.
Het stuk liep zelfs gevaar een mis
lukking te worden, maar het kwam
gelukkig niet zover, omdat het door
de beste acteurs van het Burgtheater
werd vertolkt, in de eerste plaats door
Attila Hörbiger in de hoofdrol en
Hannerl Matz als Lily Dafon.
Ofschoon het Weense publiek altijd
een buitengewone vriendelijkheid ver
toont, wanneer een buitenlandse
auteur by de opvoering aanwezig is,
applaudisseerde het maar matig,
doch toen Saroyan na het vallen van
het gordijn tussen de twee hoofdver
tolkers verscheen, won de vriende
lijkheid het van de kritiek. Wanneer
Saroyan dit bemerkt heeft, beschikt
hU tevens over een prachtig gegeven
voor de „Weense comedie", die hy
voornemens is te schryven.
Advertentie
Blij Nieuws
voor Moeders van Morgen
De vriendelijkheid won het groeit méé!
Wij kozen uit onze grote
collectie positiekleding I960:
een licht-marine linnen-rayon
pakje! Extra ruimte listig in
de rug... Voorpand van de rok
Voor zyn meesteriyke roman „De
menseiyke comedie" heeft Saroyan
kunnen putten uit zyn ryke en groten
deels bittere ervaringen in de Ver
enigde Staten, voor dit toneelstuk
echter heeft hy tydens zyn veel te
uw Modehuis
Nu Kokkie, jy bent voorzichtig en
kunt het beste het uitje schillen en
klein snyden Als Jan dan op een
bord of plankje de aardappels en de
bietjes in schyfjes snydt en in deze
schaal doet?
Ik hak de peterselie fyn. Wat heb
ben we het allemaal druk! Zo, alle
maal klaar? Dan doet Annemleke
alles in de schaal, nog Ietsje peper,
zout en aroma en wat slasaus en
voorzichtig met een vork mengen.
Even proeven heeriyk J I
BIETENSLAATJE
Mammie heeft een restje van 6 ge
kookte aardappels en S gekookte
bietjes. En hier is nog peterselie,
uitje, zout, aroma, een ei en slasaus.
Nu hebben jullie allemaal iets te
doen, want dan schieten we op, zie Je!
Wil jy al vast het ei koken, Jan?
Kyk je op de klok, want het moet
minstens 9 min. koken tot het hard
is. Leg je het daarna in koud water,
dan pellen en in stukjes snyden.
Mussolini, wiens leuze „Vi-
vere pericolosamente" (ge-
vaarlyk leven) was, heeft,
omdat hy dit principe te ver
doorvoerde, zyn leven weliswaar
met de dood moeten bekopen,
maar er is tóch iets voor te
zeggen.
Het is in ieder geval beter dan
„duf leven", want dèt voert in
vele gevallen nóg sneller naar
de dood.
Risico's moet men weten te
nemen, al is 't dan „gevaarlyk".
Wie stil in een achterkamertje
met de armen styf over elkaar
blijft zitten, nooit iets „waagt"
of „onderneemt", wordt niet al-
een voor zichzelf, maar ook voor
anderen absoluut onuitstaan
baar.
Hy kent hoogte- noch diepte
punten in zyn constant gelyk-
matig, maar tomeloos vervelend
verlopend leven.
Hy mag met dat al een hoog
geëerd burger zyn, doch mist
elke innerlijke bewogenheid, die
hem tot „mens" kan doen uit
groeien.
Niets heerlyker was in m'n
jonge jaren dit „nemen"
van risico's, byv. op berg
tochten.
Ik herinner me één van deze:
myn vriend en ik liepen op een
smal paadje hoog boven het
Zwitserse Kiental, met een
schuine wand boven en onder
ons.
Huiveringwekkend diep lag
daar het Kiental aan onze voe
ten uitgespreid.
Waarom, tegen alle bedacht
zaamheid en zogenaamd „beter
weten" in, dat frenetieke „wil
len" om het einde van dat pad
te halen?
Risico's nemen en die te bo
ven komen: dèt was, hoe eigen
aardig het ook klinken mag, ons
diepste verlangen.
Een sneeuwstorm stak op, een
harde, yskoude wind joeg langs
de berg en wy legden ons tegen
de schuine wand aan, klampten
er ons aan vast. Uren en uren
duurde de jagende sneeuwval,
uren en uren stonden wy daar
als genageld.
Foto Will Eiselin, Ryswyk.
Parijs, maart 1960
Indien U een nieuw stofje koopt, dan laat U voorzover het de
wollen stofjes betreft, uw keus vallen op een pasteltint. Want pastel
tinten zijn in Parijs dit voorjaar dernier cri. Voelt U daarentegen
meer voor een imprimeetje, kies er dan een in niet meer dan twee of
drie kleuren, liefst met wit fond. Schreeuwende, schelle, bonte, opval
lende en weinig bescheiden dessins zijn in de mode van dit jaar een
beetje op de achtergrond geraakt, behalve in hoogzomervakantie-
kleding.
Is uw stofje bedoeld voor een wollen
voorjaarsjaponnetje, dan hoeft U
slechts een minimum aan stof aan te
schaffen, want een voorjaarsjapon
naar moderne trant heeft geen mouwen
en meestal ook geen kraag. Wel hoort
er soms een tailleurjasje of een kort
jakje by. Is het nieuwe stofje bedoeld
om er een overjarig mantelpak mee
te vernieuwen, dan gebruikt U het
voor een blouse:
a) een rechte blouse-over-de-rok
(met of zonder knoopsluiting)die
voorzien is van korte mouwtjes (figu
ren 3, 4 en 5), die misschien een een
voudige fantasiekraag of een sjerp
kraag bezit of anders van een kraag
verstoken is .Een dergeiyke blouse, die
óf nauw tegen de heupen valt óf vry
ruim is .maakt U by voorkeur uit een
natuurzyden, dunne imprimé in niet
te bonte kleuren.
b)een bloesje van effen materiaal,
dat een doupion- of linnenachtig ef
fect heeft en dat tot net onder de
taille reikt, even getailleerd is, maar
er verder ietwat kamizoalachtig uitziet,
aangezien het geen mouwen heeft en
geen kraag om de brede, ronde hals
opening. Voor een dergelyk bloesje
kiest U een tint, die heel weinig con
trasteert met de stof van uw mantel
pak; is dit laatste beige, dan kiest U
voor het bloesje beige ln iets lichter
tint; is het pak blauw, dan zoudt U
voor het bloesje bleu kunnen kiezen,
etcetera (figuur 2).
c) een blouse van minder klassieke
en minder gewone allure, die noch
door de stof, noch door de garnering,
doch vooral door de coupe buiten het
meer gangbare genre valt. We doelen
namely k op de nieuwe kamizoolblouses
(figuur 1), die mouw- en kraagloos
zyn, en die tot net onder de buste
tegen het lichaam vallen om van daar
af naar onderen toe wijder te worden.
Dergeiyke blouses raken taille noch
heupen en worden gedragen bij een
gerende rok. Ze passen, het spreekt
vanzelf, uitsluitend onder een tailleur
jasje van soortgehjke coupe en komen
niet in aanmerking voor de getail
leerde tailleur.
J. V.
Advertentie
Hnisvroüwen zlln het eens...
op het punt van lekker koken. Lekker
koken wil zeggen Maizena Duryea
gebruiken voor het binden van groen
ten, soepen en sausen.
Tót wy er eindeiyk! in
slaagden, by wat méér zicht,
verder te gaan en in veiligheid
te komen.
Idioten? Misschien
De risico's, die wy genomen
hadden, waren gróót geweest.
Maar de overwinning was be
vochten!
Dit was ons ideaal en wy had
den het gevoel „geleefd" te
hebben!
Dit „durvende" leven is scho
ner dan het „afwachtende".
Ieder die een beroep heeft,
waarin het „risico" een rol
speelt, zal de spanningen erva
ren, die dit meebrengt.
Het leven krygt er „inhoud"
door.
Men zal misschien gebeukt en
geslagen worden, maar ook by
momenten uitstijgen boven de
normale, maar dikwyis o! zo
vervelende en monotone tred
molen, waarin het leven zich
voor velen afspeelt.
Overwinning van het gevaar
geeft, na de tergende onzeker
heid, in ieder geval de onuit-
sprekeiyke voldoening iets „be
reikt" te hebben.
Misschien is het teveel van
U gevraagd om iedere dag
als .glazenwasser" te fun
geren.
Iedere dag het gevaar trotse
ren, ïykt mij wel ietwat te ver
moeiend
Maar dat de glazenwasser, na
beëindiging van zyn moeilijke i
en risicovolle taak. voldaan naar (I
huis gaat en met smaak z'n
bordje erwtensoep opslurpt, ïykt
my aannemeiyk.
Hy heeft tenminste iets ge
presteerd, dat anderen hem niet
gauw nadoen: op grote hoogte
tientallen ramen schoon ge
maakt.
Hy kan met trots z'n veel
eisend werk bezien!
Met als èlles-overheersende
bekroning: hy is niet gevallen!
Wat óók helaas gebeuren kan,
wanneer U risico's neemt
FANTASIO.
