REGERING EN TWEEDE KAMER
HEKELEN HOUDING AANNEMERS
Bemiddeling Andriessen
is op niets uitgelopen
WEERBERICHT
Minister De Pouskort en koel:
We gaan geen stap verder meer"
VELDTOCHT VAN ADENAUER
TEGEN RUSSISCHE LEUGENS
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk'
In enkele steden ontslag gegeven
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 11 MAART 1960
No. 29997
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
PARLEMENT VOLLEDIG ACHTER KABINET
(Van onze parlementaire redacteur)
Met de onverstoorbare koelheid, die hem uiterlijk kenmerkt, heeft
minister De Pous van Economische Zaken gisteren in de Tweede
Kamer de werkgevers in het bouwbedrijf een koude afstraffing
gegeven.
Alle sprekers van alle partijen hebben daarna hun instemming
betuigd met het totnutoe gevoerde regeringsbeleid in de bouwstaking,
waaraan velen de vraag verbonden: waarom legt de regering geen
bindende loonregeling op, want de arbeiders die geen schuld hebben
aan de kwestie, betalen nu het gelag.
Daarop antwoordde minister De Pous, dat hij zich geschraagd voelt
door de uitspraken uit de Kamer, maar dat hij zich nu niet wilde
uitspreken over concrete maatregelen en geen dreigementen wilde
bezigen, omdat hij juist na de blijken van instemming uit de Kamer de
mogelijkheid wil openhouden voor een gesprek om alsnog een oplossing
te bereiken.
Dat de boinonijverheid geen uitzon
dering vormt als de werkgevers het
niet-doorberekenen van loonsverhogin
gen aanvankelijk voor eigen rekening
moeten nemen.
De regering heeft zich bereid verklaard
tot enkele uiterste tegemoetkomingen
aan de bezwaren van de aannemers,
maar elke verdere stap zou inhouden
dat de grondslagen van de loon- en
prijspolitiek zouden worden verlaten.
Reeds op 30 november had minister
De Pous een bespreking gevoerd met de
werkgevers in het bouwbedrijf, omdat zij
hadden verzocht voor hen een uitzonde
ring te maken op de regel dat loons
verhogingen niet mogen worden door
berekend. De minister zag daartoe geen
aanleiding en hij vroeg een constructief
voorstel. Op 7 januari j.l. deelden de
werkgevers echter mee, dat hun stand
punt ongewijzigd was gebleven en geen
afwijkende voorstellen konden inbren
gen.
Minister schraagt
betoog met cijfers,
citaten en data
Nauwkeurig met citaten, cijfers en
data zette minister De Pous uiteen, dat
de werkgevers in het bouivbedrijf vol
ledig op de hoogte waren dat de loons
verhogingen niet mogen leiden tot stij
gingen van het binnenlandse prijspeil.
Dat van 19531957 en daarna de stij
ging van de produktiviteit in het bouw
bedrijf in de prijzen niet tot uiting is
gekomen, evenmin als de daling van
de materiaalkosten.
Dat van de prijsstijgingen in het
bouwbedrijf 10 a 13 pet. onverklaar-
baar is.
Dat op grond van de stijging van de
produktiviteit prijsverlaging zou kun
nen worden verlangd.
WIJ hebben genoeg van onderhan
delingen; wij gaan nu in het
offensief". Aldus sprak twee da
gen geleden de voorzitter van de Raad
van Bestuur Bouwbedrijf, de heer J.
Dura en hij heeft ons niet lang in het
onzekere gelaten omtrent de aard van
dat offensief.
Zoals wij gisteren nog in ons Blad
konden melden, hebben de terzake sa
menwerkende aannemersorganisaties de
Staat der Nederlanden en het College
van Rijksbemiddelaars tegen morgen
ochtend in kort geding gedagvaard voor
de president der Haagse Rechtbank,
waarbij zij eisen, dat het College van
Rijksbemiddelaars de nieuwe CAO in
haar huidige vorm goedkeurt en daar
aan nietlanger de eis verbindt, dat de
hogere lonen niet in de prijzen mogen
worden doorberekend. Een en ander op
straffe van de betaling van een dwang
som ten bedrage van één miljoen gulden
per dag.
DS debatten in de Tweede Kamer
hebben gisteren zonneklaar bewe
zen, dat in dit betreurenswaardige
conflict ,dat de belangrijkste verstoring
in ons notionale economisch bestel se
dert het einde van de tweede wereld
oorlog moet heten, de sympathie onver
deeld aan de zijde der werknemers staat.
Het feit, dat de aannemersorganisaties
het by conflicten als deze ongebruike
lijke middel hebben aangewend om de
Staat der Nederlanden wegens een ver
meende onrechtmatige daad voor het
gerecht te brengen, zal er stellig niet
toe bijdragen om de sympathie naar de
andere zijde te doen overslaan. Eerder
het tegendeel. Maar het bezit toch één
onmiskenbaar voordeel. Wanneer name
lijk de rechter de aannemers in het on
gelijk zou stellen, kan er voor hen toch
moeilijk iets anders opzitten dan zich
bij de situatie neer te leggen. Zij zouden
in dat geval tegen hun leden kunnen
zeggen het uiterste te hebben beproefd,
doch te hebben moeten zwichten voor
de uitspraak van de onafhankelijke Ne
derlandse rechter.
Een dergelijke gang van zaken zou
waarschijnlijk de meest gunstige zijn
voor een spoedige beëindiging van het
conflict.
Hoe de situatie zou worden, indien de
rechterlijke uitspraak eens wél de aan
nemers in het gelyk zou stellen, is nau
welijks voorstelbaar
ZACHTER
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Op de meeste plaatsen droog weer met
opklaringen, maar in de nacht en och
tend hier en daar mist. Zwakke tot ma
tige wind uit zuidelijke richtingen.
Zachter.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
12 MAART
Zon op: 7.02 uur; onder 18.39 uur.
Maan op: 17.53 uur; onder: 6.33 uur
Hoogwater te Katwijk te 2.55 en 15.08 u.
Laagwater te 10.58 en 23.15 uur.
NAVRAAG NODIG
Op 1 februari 1960 is door de Raad
van Bestuur Bouwbedrijf bij het College
van Rijksbemiddelaars een ontwerp CAO
voor het bouwbedrijf ingediend, waar
over door de partijen overeenstemming
was bereikt. Een verklaring van niet-
doorberekenen was echter door de werk
gevers niet bijgevoegd. Bij navraag werd
geantwoord dat voor onderhanden wer
ken de loonsverhoging wel zou worden
doorberekend op grond van risicorege
lingen. maar niet voor nieuwe werken.
De Stichting van de Arbeid was van
oordeel, dat in het bestaan van de ri
sicoregelingen (contracten met voorbe
houd voor stijging van prijzen en lonen)
geen aanleiding kan worden gevonden
om doorberekening van de loonsverho
ging toelaatbaar te achten. Een deel van
het bestuur achtte zich niet bevoegd om
een uitspraak te doen over de vraag of
niet wellicht over bepaalde lopende con
tracten loonwijzigingen voor verrekening
in aanmerking dienen te komen.
DE PRIJZEN
Volgens de drie bouwarbeidersbonden
bedraagt de produktiviteitsstijging voor
de periode 19541958 per jaar 6 procent.
Daarop is ook de loonsverhoging van
5 pet gebaseerd. Van werkgeverszijde
zijn geen produktiviteitsgegevens ver
strekt, ook niet ter staving van de stel
ling dat bij de aanneming van een werk
steeds volledig rekening wordt gehouden
met de te verwachten stijging van de
produktiviteit en dat dien tengevolge
voor de thans onderhanden werken niet-
doorberekening van de loonsverhoging
tot ernstige moeilijkheden aanleiding zou
geven.
Er is wel enige twijfel mogelijk, zei
minister De Pous, of deze laatste bewe
ring in zijn algemeenheid in de huidige
situatie van welhaast voortdurende volle
bezetting in het bouwbedrijf juist is.
Volgens de werkgroep bouwkosten van
de SER is van de stijging van de bouw
kosten in de periode 19531957 onge
veer 10 13 procent onverklaard. Wan
neer men rekening zou hebben gehou
den met de stijging van de produktivi
teit, zou de onverklaarbare stijging nog
groter zijn geweest.
LICHTE DALING
In 1958 en 1959 is een lichte prijsda
ling ingetreden van 2 3 pet. De mate
riaalkosten daalden met 6 procent. Op
grond van deze daling van de materiaal
kosten hadden de bouwprijzen 4 procent
kunnen dalen. Bovendien daalden de
loonkosten niet onaanzienlijk. Hieruit
had een verdere prijsdaling kunnen
voortvloeien van ongeveer 2,5 procent.
De regering is tot de volgende tege
moetkomingen bereid gewest:
1. Er wordt van het bouwbedrijf geen
prijsverlaging verlangd, een verlaging,
die gezien de hoogte van de produktivi
teitsstijging, voor de andere bedrijfstak
ken wel aan de orde zou zijn gesteld.
i'
Naast onze Eng. kamgaren
en Supra Twist kostuums nu
TYRAL0N 80
KOSTUUMS
samengesteld uit polyester
vezel met 100% Merinos
garen. Vuil- en vochtafsto-
tend, en plooifix pantalon
Chique streepdessins. frisse
voorjaarstinten. Internat. 1 -rij
model op 2 of 3 knopen
Moderne aflopende schou
derlijn.
189,50
House ot Enqland
DEN HAAG, Spuisfraaf 2,
hoek Venestraat I
Vitale Bondskanselier begint morgen een
vermoeiende reis naar Amerika en Japan
(Van onze correspondent in Bonn)
De op het ogenblik weer ongemeen vitale, 84-jarige Westduitse
Bondskanselier dr. Konrad Adenauer begint morgen aan een halve
wereldreis. Hij zal zowel een bezoek aan de Verenigde Staten als aan
Japan brengen en besprekingen voeren met onder meer de Amerikaan
se president Eisenhower en de Japanse Keizer Hirohito.
Adenauer, die o.m. vergezeld wordt door minister van Buitenlandse
Zaken Von Brentano en regeringsperschef Von Eckardt, maakt zijn
trip naar Japan in vijf a zes etappes. Hij blijft zondag en maandag in
New York, waar hij besprekingen zal voeren met de secretaris-gene
raal der Verenigde Naties, Hammarskjöld en de Israëlische minister
president Ben Goerion. Van 15 tot 17 maart is Adenauer in
Washington voor overleg met Eisenhower, vice-president Nixon en
minister van Buitenlandse Zaken Herter.
Harde Westduitse
houding inzake de
Dit nummer bestaat alt 20 pagina's
kwestie-Berlijn
Op 17 maart krijgt Adenauer zijn 17de
ere-doctoraat, te weten van de universi
teit van Princeton, op 18 maart zijn 18de
ere-doctoraat van de Berkeley-universi-
teit! Tot 21 maart blijft Adenauer in
Los Angeles en San Francisco. Hij vliegt
vervolgens via Hawai, dat hy beslist nog
eens in zijn leven wil zien, naar Japan.
Van 25 maart tot 1 april blijft de grijze
Bondskanselier in Tokio waar hij zowel
met Keizer Hirohito als met de Japanse
minister-president Kisji zal spreken. Via
de Noordpool vliegt Adenauer tenslotte
op 6 april terug naar Bonn.
Deze gehele trip zal uiterst vermoei
end voor Adenauer zyn. Hy had het de
afgelopen maanden al zo druk (werkda
gen van 14 a 15 uur!), dat hij een va
kantie op Rhodos moest laten schieten.
Hij sloeg ook de raad van zijn artsen in
de wind om niet naar Japan te gaan. De
gehele trip zal onvermijdelijk gepaard
gaan met vele ontvangsten, diverse rede
voeringen van de 84-jarige staatsman
zelf en met diepgaande besprekingen
met Eisenhower, Nixon en Herter. Het
is over dit Amerikaans-Duitse overleg
dat de afgelopen dagen te Bonn drukke
gesprekken met o.m. de Westberlijnse
burgemeester Brandt zijn gevoerd.
Algemeen neemt men hier aan dat
Adenauer in Washington blijk zal geven
van een harde houding van de Bondsre
publiek waarbij hij kan rekenen op steun
van alle Westduitse politieke partijen
en van die in West-Berlyn. Volgens
Adenauer mag het Westen tijdens het
aanstaande op 16 mei te Parijs begin
nende topoverleg met de Russen inzake
Berlijn geen enkele concessie doen zon
der dat daar tegenover overeenkomstige
concessies staan. Van enigerlei compro
mis over het vraagstuk-Berlijn wil
Adenauer niets weten en hy hoopt tij
dens zijn reis door de Ver. Staten de
Amerikaanse openbare mening voor zijn
standpunt te winnen. In het bijzonder
wil hij daarbij wijzen op de massieve
Russische aanvallen van de laatste tijd
op de Bondsrepubliek, die in een zeer
kwaad daglicht door de Russen wordt
gesteld. Op deze wijze wordt Adenauers
halve wereldreis afgeschilderd als een
soort „veldtocht tegen de Russische leu-
gens". 1
2. De verlaging van de vorstverlet-
premie tot een maximum van 3 procent
behoeft voor de onderhanden werken
niet aan de opdrachtegever te worden
doorgegeven, hetgeen neerkomt op 12
miljoen gulden.
3. In bepaalde gevallen met name bij
de onderhanden werken, die op 1 sep
tember nog niet voltooid en die der
halve nog in het beginstadium verkeren
mag onder zekere voorwaarden geheel
of gedeeltelijk de loonsverhoging worden
doorberekend. Dit is het uiterste waar
toe de regering kan gaan. Een oplossing
voor het conflict moet passen binnen de
door de regering gestelde richtlijnen voor
het loon- en prijsbeleid.
INSTEMMING
„Ik ben geheel akkoord met het stand
punt van de regering", aldus de heer Van
Mastrigt (CHU). die de regering over de
bouwstaking had geïnterpelleerd.
„Het betoog van de minister is sterk",
verklaarde de heer Baart (PvdA).
„Wij staan volkomen achter het beleid
van de regering", zei prof. Oud (VVD).
„Het betoog van de minister is volko
men bevredigend", vond de heer Bruins
Slot (AR).
„De KVP is van mening", zei de heer
Andriessen, „dat de regering haar loon-
en prijsbeleid niet omwille van de bouw
nijverheid kan prijsgeven of verzwak
ken. Daarvoor staan te grote belangen
voor onze volkshuisvesting op het spel".
De heer De Groot (CPN) vond de
mededelingen van de minister ontstel
lend.
En de heer Lankhorst (PSP) merkte
op dat er eigenlijk sprake is van een
staking van de arbeiders voor de werk
gevers tegen het beleid van de regering.
AFWACHTEN
Men zal nu moeten afwachten in hoe
verre de houding van het parlement in
druk heeft gemaakt in het bouwbedrijf.
Minister De Pous heeft het tafellaken
tussen hem en werkgevers niet doorge
sneden.
Hy heeft zelfs zijn respect uitgespro
ken voor de tijd en de moeite, die de
heer Dura zich heeft gegeven om tot
overeenstemming met de minister te ge
raken. Tot nieuwe tegemoetkomingen is
de regering echter niet bereid.
De Kamer had plezier in de woord
speling van de heer Bruins Slot met de
oude spreuk: „Dura lex, sed lex" (de wet
is hard, maar het is de wet). Hij bedoel
de de wet van de spelregels voor de loon
vorming
Het opleggen van een loonregeling in
het bouwbedrijf door de regering, zou
gepaard kunnen gaan met een moeilijke
veel omvattende prijscontrole op grond
van de Prijsopdrijvings- en Hamster-
wet, die voor zulke gevallen niet is ge
maakt. Dat is helemaal een netelige
zaak. Overigens bestaat nog twijfel of de
regering bevoegd is de doorberekening
van loonsverhoging te verbieden. Dat zal
de rechter dan moeten uitmaken. Als
de rechter de bevoegdheid niet erkent,
zei prof. Oud (VVD), dan zal de rege
ring ernstig maatregelen van wetgeven
de aard moeten overwegen om de spel
regels van het loon- en prijsbeleid te
kunnen hanteren. De richtlijnen voor de
vrijere loonvorming zijn geen wet. Er
zou dus een wettelijke regeling moeten
komen van de spelregels van de vrijere
loonvorming.
Tijdens de vergadering van de
Tweede Kamer naar aanleiding van
het botfiv conflict waren er naast
vele ernstige woorden ook vrolijke
momenten, zoals deze foto van een
deel van de regeringstafel toont
Van links naar rechts prof. dr
Zijlstra, prof. dr. J. E. de Quay
minister J. W. de Pous en mr
van Aart sen.
Het best gesorteerd in:
LAMMERMARKT 3
LEIDEN
TELEFOON 33909
STAKING BREIDT ZICH UIT
trtvorfentle
De bemiddelingspoging, welke
het Tweede Kamerlid, de heer J.
W. Andriessen op verzoek van de
Katholieke Werkgeversvereniging
in het bouwconflict heeft onder
nomen, is op niets uitgelopen.
Gistermiddag heeft hij zijn pogen
gestaakt.
Deze bemiddelaar had de oplos
sing gezocht in de sfeer van de
vorstverletpremie. De ministerraad
kwam echter tot de conclusie, dat
het voorstel-Andriessen onaan
vaardbaar was in het kader van
haar loon- en prijspolitiek.
De wethouders van Sociale Zaken
van de gemeenten Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag en Utrecht hebben
zich gisteren in het Haagse stadhuis
ook beraden over de situatie in de
bouwwereld. Deze bespreking leidde
echter niet tot het doel van voorstél
len voor bepaalde maatregelen. Indien
noodzakelijk, zal verder overleg plaats
hebben binnen de vereniging van Ne
derlandse gemeenten.
Gisteren is de staking iets uitgebreid.
De werkzaamheden aan een groot
bouwwerk in Den Bosch zijn stopgezet.
In Weert zijn 500 arbeiders in staking
gegaan. De landelijke stakingsleiding
verwacht, dat ook in Helmond, Boxtel
en Apeldoorn het werk zal worden stil
gelegd.
Morgen krijgen de stakende bouw
vakarbeiders de eerste uitkering. De
financiering levert de vakbonden geen
moeilijkheden op. Volgens de voorzit
ter van de Centrale Stakingsleiding, de
heer C. Brandsma, kunnen de vakbon
den het weken volhouden. Zij beschik
ken naast direct liquide middelen over
grote kredieten bij tal van banken.
Spoedig zal de stakingsleiding zich
Stakers niet meer
in ziekenfonds
Werknemers, die betrokken zijn bij de
staking in de bouwvakken, genieten
in hef algemeen gedurende de pe
riode van de staking niet de rechten,
welke voortvloeien uit de verplichte
verzekering ingevolge het Zieken-
fondsenbesluit.
In verband daarmede dienen zij zich,
bijvoorbeeld vla de bode, te wenden
tot hun ziekenfonds.
ZU kunnen in de gelegenheid worden
gesteld zich in enigerlei vorm vrtfwil-
lig te verzekeren. De Ziekenfonds
raad heeft deze fondsen over deze
mogelijkheid ingelicht.
Mochten de bedoelde arbeiders of hun
gezinsleden tijdens de staking ziek
worden dan kunnen zij zich slechts
op eigen kosten of op grond van vrij
willige verzekering van geneeskun
dige hulp voorzien.
ook beraden over de zg. steunlijsten,
waarmee men in enkele plaatsen van
ons land reeds rondgaat. Wanneer de
staking ook de volgende week nog
voortduurt, zal het inzamelen van
steungelden ter completering van de
door de vakbonden aan de stakers te
verstrekken uitkeringen, centraal wor
den geregeld.
Tal van niet stakende bouwvakarbei
ders hebben reeds de wens te kennen
gegeven een deel van hun loon af te
staan om de uitkeringen van de vak
bonden te kunnen verhogen. In Hel
mond zijn reeds acties begonnen onder
de leuze „Stakers zullen geen stakkers
zijn
Uit verschillende delen van het land
wordt de stakingsleiding in Utrecht
gerapporteerd, dat werkgevers hun
arbeiders van „lamgelegde" objecten
vervoeren naar plaatsen en steden,
waar niet gestaakt wordt. Hiertegen
zal streng worden opgetreden. Indien
zoiets gebeurt, zal onmiddellijk ook in
de andere plaats een staking worden
afgekondigd. Ook worden nu op grote
schaal met name in Rotterdam en
Amsterdam aan de stakende arbei
ders ontslagen op staande voet gege
ven. De plaatselijke afdelingen van de
drie werknemersorganisaaies hebben
de opdracht van hun hoofdbesturen ge
kregen tegen deze ontslagen onmiddel
lijk protest aan te tekenen.
Slot pag. 2
I.B.B. bouwt Hilton-
hotel te Amsterdam
Bouwsom bijna 8 miljoen
De bouw van het Hilton-hotel
aan de Apollolaan te Amsterdam,
onder directie van het Architecten
bureau Maaskant, Van Dommelen,
Kroos en ir. Senf te Rotterdam en
het Architectenbureau De Vlaming
en Salm te Amsterdam is gegund
aan de N.V. Ingenieurs-Bureau
voor Bouwnijverheid te Oegst-
geest.
Reeds eerder was aan deze aanne-
mingsmaatschappy de opdracht verleend
tot het maken der gewapend betonpalen,
het hei- en het grondwerk.
Het gebouw verkrijgt twaalf verdie
pingen. De oplevering zal in het voor
jaar van 1962 plaats hebben.
De totale bouwsom van de opgedragen
werken bedraagt circa f. 7.800.000.