Harde woorden in de Eerste Kamer
over spijtoptanten en gratiebeleid
„Bestuurssituatie op
Curasao onhoudbaar"'
WEERBERICHT
Christelijk - nationale politiek
van kabinet nu niet te volgen
Maatregel van kerkelijke tucht
tegen prof. P. Smits vernietigd
Spoedig explosie
Franse A-bom
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1960
No. 29971
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Bij behandeling begroting Justitie
ENKELE BUIEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Veel bewolking met plaatselijk enkele
buien. Later ook opklaringen. Hier en
daar mist. Vannacht in het binnenland
temperaturen om het vriespunt, morgen
overdag dezelfde temperaturen als van
daag. Zwakke tot matige wind tussen
west en noord.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
11 FEBRUARI
Zon op: 8.05 uur; onder: 17.44 uur.
Maan op: 16.47 uur; onder: 7.04 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.49 en
15.00 uur
Laagwater te 10.45 en 23.03 uur
Dit Blad bestaat uit 14 pagina's
Mr. Van Bruggen (CHU) was niet
overtuigd door het standpunt der rege
ring met betrekking tot de Duitse oor
logsmisdadigers. Acht de minister het
juist op een ogenblik, dat de anti-semi-
tische pest weer de kop opsteekt, deze
oorlogsmisdadigers op jaren te stellen?
Mag men deze „benedenmenscn" wel
weer in de mensensamenleving terug
brengen?
Volgens prof. Diepenhorst (AR) mag
men de minister niet dwingen een be
paald strenger beleid te voeren. Het is
niet juist te eisen sommige gevangenen
niet voor gratieverlening in aanmerking
te laten komen, meende prof. Diepen
horst.
Geen wraak
Mr. Cammelbeeck (PvdA) was het
eens met de KVP-opvatting, dat het
gratiebeleid niet mag worden beheerst
door gevoelens van haat en wraak.
Maar voor de Duitse oorlogsmisdadigers
achtte dit Kamerlid toch geen enkele
verzachtende omstandigheid aanwezig.
Hij had ook weinig vertrouwen in de
reclassering van het Duitse volk, zolang
er nog nationaal-socialisten zijn, die in
Duitsland belangrijke posten bekleden.
De enige normen, die volgens mr. Cam
melbeeck mogen gelden zijn de vragen,
welke uitwerking de straf op de delin-
De ellendige toestand, waarin de spijtoptanten in Indonesië verkeren
en het gratiebeleid der regering ten aanzien van Duitse oorlogsmis
dadigers waren wel de twee voornaamste onderwerpen, waarover
gisteren in de Eerste Kamer, bij de behandeling van de begroting van
Justitie, is gesproken. En daarbij is aan het adres van de regering en
meer in het bijzonder aan dat van minister mr. A. C. W. Beerman
harde taal gesproken.
Over de positie van de spijtoptanten en het toelatingsbeleid ten
opzichte van deze oud-Nederlanders heeft mr. De Vos van Steenwijk
(WD) ongetwijfeld de felste rede gehouden. Maar ook uit de andere
fracties werd zeer duidelijke aandrang op de bewindsman uitgeoefend
toch vooral de toelating van de spijtoptanten te versnellen. Toelating
van 2000 spijtoptanten per jaar werd algemeen niet voldoende geacht.
Dat zou betekenen, dat er zeven jaar zouden heengaan alvorens allen
hier zijn.
Zeven jaar te lang
De minister mag zich niet beroepen
op de aansprakelijkheid van de rege
ring. Wat in de Memorie van Antwoord
staat, is de mening van de minister zelf
en volgens mr. De Vos van Steenwijk,
blijkt daaruit, dat de bewindsman dui
delijk ten doel heeft zo weinig mggeljjk
spijtoptanten toe te laten. De minister
vreest van de komst van de spijtoptan
ten nieuwe onrust in ons land, maar die
kan niet nog groter worden dan die nu
al bestaat over het droeve lot van deze
mensen. „Om op humanitaire overwe
gingen te kunnen rekenen, moet men
blijkbaar oorlogsmisdadiger zijn", aldus
riep mr. De Vos van Steenwijk uit. „De
minister wil 2000 spijtoptanten per jaar
toelaten, zodat er zeven jaren mee ge
moeid zullen zijn, eer allen hier zyn.
De minister vindt dat blijkbaar aantrek
kelijk, want dan zullen er intussen wel
een aantal zijn overleden. En toen dit
kabinet tot stand kwam, juichte men de
christelijk-nationale politiek daarvan
toe!" Uit het beleid ten opzichte van
de spijtoptanten moest mr. De Vos van
Steenwijk wel concluderen geen begrip
te hebben van wat christelijk-nationale
politiek inhoudt". Wel wordt hier te
lande een actie gevoerd voor „Redt een
kind", maar de regering laat onze land
genoten in Indonesië in de diepste el
lende", aldus mr. De Vos van Steenwijk.
Niet voldoende
Mevrouw Luijckx-Sleijfer (KVP) wees
erop dat de vorige minister van Justitie,
prof. Samkalden, slechts bereid was
1200 spijtoptanten toe te laten. Nu
zullen het er 2000 zijn. Dat betekent dus
vooruitgang, maar niet voldoende. Ook
zij drong aan op versnelde toelating van
deze mensen. „Laat de menselijkheid bij
deze minister voorgaan. Zeven jaren is
te lang. De kosten mogen geen rol spe
len. Aan hulp aan de spijtoptanten
dient de hoogste prioriteit te worden ge
geven, in elk geval boven hulp aan ach
tergebleven gebieden", zo zei mevrouw
Luijckx-Sleijfer, die er intussen op wees,
dat het wel om 13.000 gevallen gaat.
maar dat er in totaal 50.000 personen
mee gemoeid zijn.
Mr. Van Bruggen (CHU) verklaarde
het niet in alle opzichten met het betoog
van mr. De Vos van Steenwijk eens te
zijn, maar niettemin drong hij aan op
onbeperkte toelating van de spijtoptan
ten. Prof. Diepenhorst (AR) die met be
trekking tot het toelatingsbeleid voor
zichtiger bewoordingen bezigde, voegde
de minister toch ook toe: „Ook barm
hartigheid kan recht zijn". Mr. Cam
melbeeck (PvdA) vroeg eveneens ver
snelde toelating van de spijtoptanten.
Niet gerust
De Eerste Kamer toonde zich voorts
niet gerust over het gratiebeleid der re
gering met betrekking tot de Duitse
oorlogsmisdadigers Lages, Aus der Fün
ten, Fischer en Kotalla. Mr. de Vos van
Steenwijk (VVD) zei van oordeel te zjjn,
dat deze mensen toch al bevoordeeld
zjjn. Immers, waren zij eerder berecht,
zij zouden ter dood gebracht zijn. Be
grijpt de minister niet, dat, als deze
mensen worden vrijgelaten, zij zich in
Duitsland weer zullen aansluiten bu
groepen, die het verleden niet kunnen
vergeten? Is de minister niet geschrok
ken van de gevolgen van de gratie
verlening aan de Nederlandse politieke
delinquent Behrend, die tegen de uit
drukkelijke voorwaarde in. niet in Over
ijssel en Gelderland te komen, toch naar
zijn oude woonplaats (Deventer) was
gegaan?
quent heeft gehad en of de maatschappij
bij vrijlating voldoende wordt beveiligd.
Het is nimmer de bedoeling geweest de
Duitse oorlogsmisdadigers op jaren te
stellen, meende mr. Cammelbeeck. Heeft
de regering werkelijk de bedoeling de
Duitse oorlogsmisdadigers vrij te laten,
zo vroeg hij. En ook wilde hij weten of
dit kabinet de opvatting van vorige re
geringen deelt, dat deze kwestie buiten
de Nederlands-Duitse onderhandelingen
behoort te worden gehouden.
Teslotte wees ook de heer Polak
(Comm.) eventuele vrijlating van de
Duitse oorlogsmisdadigers krachtig af.
Joods adres
Over deze kwestie was bij de Kamer
een adres ingekomen van de drie joodse
kerkgenootschappen in ons land. Ver
schillende Kamerleden brachten dit ter
sprake. Mr. Witteman (KVP) verklaar
de veel begrip te hebben voor de gevoe
lens, waaraan dit adres uiting geeft.
Toch zei hij het niet eens te zijn met
het standpunt van de minister, maar hij
herhaalde niet hetgeen de KVP-fractie
in het voorlopig verslag over de be
groting had opgemerkt. Daar had de
KVP-fractie zich namelijk afgevraagd
of de omstandigheid, dat deze misdaden
zijn begaan tijdens een oorlogstoestand,
waarin de zedelijke remmingen dikwijls
verzwakt zijn, op den duur niet als een
verzachtende omstandigheid dient te
worden aangemerkt.
Vroegen de kwesties van spijtoptanten
en oorlogsmisdadigers ditmaal bij de be
handeling van de Justitie-begroting de
meeste aandacht van de Eerste Kamer,
toch is ook nog een groot aantal andere
onderwerpen aan de orde gesteld. Zo
toonden verschillende sprekers zich
nogal bezorgd over de prostitutie en de
pornografie, waarvoor zij krachtiger be
strijdingsmaatregelen verzochten. Mr.
Van Meeuwen (KVP) en mr. Van Brug
gen (CHU) hebben verder nogal enige
aandacht aan het vraagstuk van de
verkeersveiligheid geschonken.
Verscheidene leden bleken weinig te
voelen voor enige wettelijke bevoegd
heden ten behoeve van de paranormale
geneeskunst. Voorts werd aangedrongen
op een betere honorering van advocaten
in pro-deo zaken en op invoering van de
wet tot het tegengaan van lichtvaardige
echtscheiding. Een enkel lid toonde ern
stige bezorgdheid over de onvoldoende
bezetting van het Korps Rijkspolitie.
De volgende week zal minister Beer
man de sprekers beantwoorden.
Ambtenaren 6%
verhoging?
De Centrale Commissie voor Georgani
seerd Overleg in Ambtenarenzaken is
gisteren bijeengeweest onder voorzitter
schap van prof. mr. M. E. H. van Es-
veld en in aanwezigheid van de minis
ters van Binnenlandse Zaken en van Fi
nanciën en van de staatssecretaris van
Sociale Zaken en Volksgezondheid ter
bespreking van de salr rispositie van het
overheidspersoneel in het kader van de
gedifferentieerde loonpolitiek.
De regering heeft de centrales van
overheidspersoneel het voorstel gedaan
tot verhoging van de salarisbedragen
voor het overheidspersoneel met 5 en
tot verbetering van de overige financiële
positie met één procent, waaronder be
grepen de verwerking van de huurcom-
pensatie 1957 in de salarissen, hetgeen
neerkomt op een totale verhoging van
6 Deze verhoging zou dienen in te
gaan op 1 januari 1960, tenzij achteraf
zou blijken, dat de gemiddelde ingangs
datum van de vernieuwing der CAO's en
loonregelingen in het bedrijfsleven voor
genoemde datum zou liggen, in welk ge
val die datum bepalend zou zijn voor de
maand waarin de verhoging zou ingaan.
De situatie met betrekking tot de pen
sioenen acht de regering mede in ver
band met de overigens op dit terrein
zich voordoende problemen dermate in
gewikkeld, dat zij hierover op een voor
1 april a.s. gelegen datum een afzonder
lijke discussie in het overleg wil voeren.
In de van de zijde der organisaties
naar voren gebrachte wensen vonden de
regeringsvertegenwoordigers aanleiding
tot nader beraad met betrekking tot de
positie van de laagst bezoldigden.
De vertegenwoordigers van vier der
vijf centrales van overheidspersoneel
hebben verzocht zich over het totale
voorstel in eigen kring nader te mogen
beraden. De vertegenwoordigers van de
vijfde centrale achtten geen reden tot
nader beraad aanwezig en verklaarden
zich tegen het voorstel.
Besloten werd het overleg voort te
zetten op vrijdag 12 februari om 20 uur.
De winnaar van het Nederlandse
Songfestival Rudi Carrell, die het
liedje „Wat een geluk" van Dick
Schallies en Willly van Hemert
bracht, in gezelschap van Annie
Palmen, die ditzelfde liedje zong.
Duikboot ontsnapt?
Nabij de Golfo Nuenvo. de Argentijn
se baai waar sinds tien dagen jacht
wordt gemaakt op een onderzeeër van
onbekende nationaliteit, zijn depots
gevonden, waarvan wordt aangenomen
dat zij zijn aangelegd ten behoeve van
de bemanning van dit schip.
Deskundigen zijn van oordeel, dat de
onderzeeër wellicht al is ontsnapt, daar
de diepte van de monding van de baai
zo groot is dat dieptebommen niet tot
de bodem uitwerking hebben.
Volgens een gisteren uitgegeven com
muniqué is de Golfo Nuevo voor alle
schepen verboden, behalve voor die van
de Argentijnse marine.
Oppositieleider Da Costa Gomez:
(Van onze Amsterdamse correspondent)
..Dat zich nu in Willemstad opnieuw een geval van bekladding heeft
voorgedaan, betreur ik verschrikkelijk". Deze woorden sprak mr. dr.
M. F. Da Costa Gomez, voorzitter van de Nationale Volkspartij te
Curagao gisteravond bij zijn aankomst op Schiphol.
,,Ik geloof meer in wettelijke dan in buitenwettelijke acties, maar
ik ben er zeker van, dat er mensen in de partij zijn. die de weg welke
de partijleiding heeft ingeslagen, niet wensen te volgen".
Welke weg wil de oppositie in Curasao die naast de Nationale
Volkspartij uit de Cura^aose Onafhankelijke Partij en de Curaqaose
Volksunie bestaat, of te wel 45% van de bevolking dan volgen?
Zuidhollandse commissie was onbevoegd
om een uitspraak te doen
De commissie voor het opzicht uit de generale synode der Ned. Herv. Kerk
heeft in hoger beroep uitspraak gedaan in de zaak van prof. dr. P. Smits te
's-Gravenhage, die, sinds 1950 eervol ontheven van zyn ambt, de bevoegdheden
heeft als van een emeritus predikant der Hervormde Kerk.
De commissie voor het opzicht uit
de provinciale kerkvergadering van
Zuid-Holland had prof. dr. P. Smits zijn
emeritaatsrechten ontnomen vooral
vanwege zjjn publikatie van Goede
Arrestaties in Venezuela
De politie van de Venezolaanse hoofd
stad Caracas heeft dinsdag jl. twaalf
personen gearresteerd. Zij legde beslag
op verscheidene kisten met handgrana
ten.
Volgens het <e Caracas verschijnende
dagblad „El Mundo" heeft de politie
ook een geheim radiostation, dat tegen
het bewind van president Betaneourt
gerichte uitzendingen verzorgde, opge
spoord. Het blad meldt dat leden van
de militaire inlichtingendienst de be
dieners van het geheime radiostation
hebben ondervraagd. Volgens „Le
Mundo" zouden dit onder-officieren van
het leger zijn.
Vrijdag 1959 over het sterven van Je
zus. Prof. Smits kwam van deze uit
spraak van Zuid-Holland in beroep bü
de commissie voor het opzicht uit de
generale synode. Deze commissie heeft
nu in hoger beroep uitgesproken, dat
de Zuidhollandse commissie onbevoegd
is om over de betreffende publikatie
van prof. Smits te oordelen, aangezien
de kerkorde voor een dergelijke aan
gelegenheid een andere weg aangeeft,
die buiten het terrein van een com
missie voor het opzicht ligt en meer
geëigend is voor de behandeling van
vragen het belijden der kerk betref
fende. Om dezelfde reden heeft de sy
nodale commissie zichzelf ter zake on
bevoegd verklaard.
De uitspraak van de Zuidhollandse
commissie is derhalve vernietigd en
op prof. Smits is geen maatregel ter
handhaving van kerkeiyke tucht toe te
passen.
Ter bescherming van Tuindorp-
Oostzaan is men begonnen met de
aanleg van een slaperdijk dwars
door de Noorder IJ-polder.
(Van onze Parijse correspondent)
De ontploffing van de eerste
Franse atoombom in de Sahara
schijnt nu nog maar een kwestie
van dagen, zo niet van uren te zijn,
De Franse regering heeft enkele
weken geleden al beloofd alle
luchtvaartondernemingen, die over
het proefveld van de Sahara vlie
gen tenminste twaalf uur voor de
explosie te zullen waarschuwen.
Die waarschuwing was gisteravond
in Parijs nog niet gegeven. Daar
entegen zijn nu wel alle Franse
controlestations en obserbatiepos
ten in staat van alarm gebracht. De
atoomcentra rond Parijs zijn even
eens van de gebeurtenissen, die nu
letterlijk en figuurlijk in de lucht
hangen, op de hoogte gesteld. De
technici die de bom tot explosie
moeten brengen waren eind vorige
maand met hun vele en ingewik-
De heer Da Costa Gomez zei: „Nu aan
't bestuur van de colleges 'n einde is ge
maakt kan men spreken van 'n onhoud
bare toestand. De Rijksregering is be
voegd de staatsregeling opzij te zetten,
maar met eenzelfde gemak waarmee zij
bij algemene maatregel van Rijksbe
stuur gezaghebber Gorsira met het al
leen-bestuur over het eiland heeft be
last, had men ook tussentijdse verkie
zingen kunnen houden".
De oppositiepartijen zien als enig
juiste oplossing spoedige verkiezingen.
Mr. dr. Da Costa Gomez is naar Ne
derland gekomen om, zoals hij zei. „te
praten met de makers van de maat
regel". Hij achtte het onjuist dat de al
gemene maatregel van Rijksbestuur uit
sluitend was getroffen op advies van de
Antilliaanse regering zonder daarbij de
oppositie te horen Hiermee is volgens
hem een oud rechtsbeginsel geschonden.
Overigens stelt de Nationale Volkspar
tij zich op het standpunt dat hier sprake
is van een interne kwestie. De moeilijk
heden zijn, aldus de party-voorzitter,
ontstaan door de houding van de Ei
landsraad, die de begroting, een lening
en de salarissen van Gedeputeerden niet
wilde goedkeuren. Het betrof hier vol-
Volkomen normaal
Het consulaat-generaal van de Domini
caanse republiek in Amsterdam zegt
naar aanleiding van berichten, die de
laatste tyd in de pers zijn verschenen,
dat de toestand in de Dominicaanse re
publiek volkomen normaal is.
Degenen, die bij de recente verstorin
gen van de openbare orde waren be
trokken, zijn gerechtelijk vervolgd met
alle waarborgen, die de grondwet en de
wetten der republiek hen schenken, al
dus het consulaat, dat daaraan toevoegt,
dat de eenheid van doelstellingen en de
politieke solidariteit die tussen het volk
en de regering bestaan, geen enkele wij
ziging hebben ondergaan.
kelde instrumenten al in Reggane,
de plaats van handeling, gearri
veerd.
Het was oorspronkelijk de bedoeling
geweest de Franse bom begin februari té
doen ontploffen. De slechte weersom
standigheden en ongetwijfeld ook de
gebeurtenissen m Algiers, die deze daad
van Frans prestige een wat wrange bij
smaak zouden hebben gegeven, waren
er echter oorzaak van dat de regering
het op het laatste moment nog even liet
afweten.
Men weet in Parijs ook te vertellen,
dat op de eerste Franse a-bom zeer
spoedig, zo niet onmiddellijk, een tweede
zal volgen.
Prof. Oppenheimer, de vader van de
Amerikaanse atoombom die zijn
geesteskind overigens zielsgraag onder
quarantaine zou zien geplaatst heeft
twee dagen geleden bij aankomst op het
Parijse vliegveld Orly en op doorreis
naar Genève, onthuld, dat de Franse
proefexplosie volgens zijn inlichtingen
een groot technisch succes belooft te
worden. Over de politieke achtergron
den en wenselijkheden van de Franse
bom wenste prof. Oppenheimer evenwel
een veelzeggend stilzwijgen te bewaren.
De leider van de Nationale Volks
partij en oppositieleider van de An
tillen, dr. M. F. da Costa Gomez
tijdens zijn persconferentie op
Schiphol direct na aankomst in ons
land.
gens hem maatregelen die stellig niet
bet algemeen belang dienden.
„Ik zou dit zelfs willen noemen het
proto-voorbeeld van een Interne kwes
tie. die intern opgelost had moeten wor
den door het uitschrijven van verkie
zingen."
Mr. dr Da Costa Gomez kwam giste
ren op Schiphol aan met het KLM-toe-
stel uit Paramaribo Hy was zaterdag
reeds uit Curacao naar Suriname ver
trokken en bleek nog niet op de hoogte
van het protest-telegram dat de oppo
sitiepartijen hebben verzonden naar
minister-president De Quay en waarin
werd gesproken over „koloniale bevoog
ding".
.Het lijkt mij niet juist te spreken
van „koloniale bevoogding", aldus de
heer Da Costa Gomez. „Wel acht ik het
niet uitgesloten dat de maatregel is
voortgesproten uit een „koloniale geest".
Als dit werkelijk blijkt dan komt de
koloniale situatie aan de orde en daar
over maak ik mij ernstig ongerust"
Mr. dr. Da Costa Gomez zal vandaag
in Den Haag aan het werk gaan om op
de hoogte te komen, welke precies de
motieven zijn die tot de maatregel van
de Rijksregering hebben geleid.