op Zweedse rijksweg nummer twee
LORD CAMELFORD SCHOOT
LUITENANT PETERSON DOOD
Grote risico's voor buitenlanders
Eens had Admiraal Nelson er
zijn hoofdkivartier
Roemrucht verleden eindigde
Er wordt te hard gereden op een
tra ject met links verkeer
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 30 januari 1960
Zesde blad no. 29962
in een vredige tijd
(Bijzondere medewerking)
Blanke zeilen staan strak tegen de blauwe hemel boven English
Harbour. Zomers geklede mensen bewegen zich loom aan dek. Schat
rijke eigenaars van zeewaardige jachten uit vele landen kiezen thans
gaarne de prachtige beschutte ankerplaats, die English Harbour op
Antigua biedt.
Zo is het niet immer geweest. Ruim anderhalve eeuw geleden was
diezelfde ankerplaats Engeland's voornaamste marine-basis in het
oostelijk deel der Caraïbische Zee. De eerste schuit van Europese
huize, die in English Harbour ankerde, was een Engels oorlogsschip
onder bevel van de admiraal Knowles. Deze marine-officier besloot
op een goede dag, 240 jaar geleden, om, gekomen ter hoogte van
Antigua, een nauwe, kronkelige inham binnen te varen. Een lonend
avontuur, want aan het einde vond hij een ideale ligplaats, die hij
English Harbour doopte. Knowles' inzicht betreffende de goede
hoedanigheden van English Harbour werd in Londen gedeeld en in
1725 werd English Harbour, ter zuidkust van Antigua, officieel ver
klaard tot Britse vlootbasis. Twintig jaar na Knowles' ontdekking
werd er een grote werf gebouwd, terwijl de omliggende heuvels van
forten werden voorzien.
De toegang tot de woning van Lord
Nelson met een houten borstbeeld
van de admiraal naast de deur.
Nelsons basis
NAAR de werven op Antigua kwa
men tal van beroemde Engelse
admiraals om er te verpozen en
bun schepen te laren opkalefateren.
Namen als Rodney, Hood en Jervis
zyn nauw verbonden met de historie
van dat kleine eilandje. Het hoogte
punt in zijn geschiedenis bereikte Eng
lish Harbour, toen Lord Nelson, En
geland's beroemdste vlootvoogd er
van 1786 tot 1790 zijn hoofdkwartier
opsloeg. Ontelbare avonden bracht
Nelson door op de veranda van zyn
huis met zijn jonge vriend, de hertog
van Clarence, die als marine-officier
op Antigua was gestationeerd Nog
staat Nelson's huis overeind en in-
plaats van de admiraal bevindt zich
nu een houten borstbeeld van hem op
de voorgalerij.
Na de slag bij Trafalgar begon
English Harbour's betekenis een da
lende lijn te vertonen. Niettemin bleef
het officieel een marine-basis tot 1889
en pas in 1906 werden de werven over
gedragen aan het bestuur van Anti
gua. Met deze overdracht werd defini
tief een streep gezet onder English
Harbour's marineglorie, die teruggaat
tot de dagen, dat Britten, Fransen.
Hollanders. Zweden en Spanjaarden
openlijk en in stilte streden om de
heerschappij op de Caraïbische Zee.
Incident
IN de achttende eeuw waren de men
sen misschien romantischer dan te
genwoordig. Het kan ook zijn, dat
het tropische klimaat en de verleide
lijke schoonheid der Caraïbiscne vrou
wen sterk hun invloed deden gelden.
Hoe dit zij, wie de geschiedenis van
English Harbour bestudeert, komt
herhaaldelijk voorvallen tegen, die in
Op Antigua, een der bene
denwindse eilandjes in de Ca
raïbische Zee, ligt een reusach
tig anker ter plaatse, waar een
heetgebakerde edelman een
verliefde, ongehoorzame luite
nant met een pistoolschot het
levenslicht uitblies.
onze dagen en in ons deel der wereld
moeilijk plaa'soaar zijn.
Symptomatisch voor de bewogen
heid en tropisch-romantische heetge
bakerdheid. die hun stempel drukten
op English Harbour's historie, is het
volgende verhaal
In de achttiende eeuw diende op
Antigua een jong. vurig.... en ver
liefd officier, de luitenant Peterson.
Hij was verliefd op een beeldschoon
meisje en verheug-U ?'ch bijzonder op
een bal, waarvoor hij uitgenodigd was
en waar hij zijn r'iCcinpa hoopte te
ontmoeten. Nu wilde een ongelukkig
toeval, dat een zijnpr suDerieuren.
Lord Camelford, eveneens diep onder
de indruk was van de schoonheid pn
lieftalligheid van Petevson's vlam.
Toen de avond van het bal was aan
gebroken. gelastte Camelforï de hrto-
nant Peterson om 'Menst te doen bij
ae weiwen. Peterson weigerde om dit
bevel op te volden. Hij ging naar huis.
stak zich in zijn beste plunle en was
vastbesloten om het bal bij te wonen.
Opnieuw ge'astte Lord Camelford hem.
ditmaal met. het Dis'ool in de vu'st. te
gehoorzamen en no ziin post te blijven
Ten tweeden male wegerde de luite
nant gehoorzaamheid. Toen znn*pr
enige vorm van procps ha ald" LoM
Camelford dp trekker nv»"- Luitpnnot
Peterson was morsdood. Hoe de zo fel
om°'re^en schone reageerde nr> Ca-
meiford's forse ontreden, wetpn wij
niet. maar wel staat vast dat rr heden
ten dage een anker het ter n'aVce,
waar Peterson a an 7"n liefde en on
gehoorzaamheid" stierf.
Twintigste eeuw
NA de overdracht (in 1906) aan het
burgerlijk bestuur van Antigua,
geraakte English Harbour snel in
verval. Het Caraïbische klimaat is niet
behoudend van aard. De publieke kas
van Antigua was niet voldoende sterk
om er de nodige gelden voor onder
houd en restauratie uit te putten. De
gebouwen, die goeddeels dateerden uit
de achttiende eeuw. geraakten danig
in verval. In 1948 bleek uit een rap
port, dat bijna een half miljoen no
dig zouden zijn om alles weer in enigs
zins ordentelijke staat te brengen. Kin
deren en grote mensen kwamen naar
die romantische oude marine-basis om
er picnics te houden en te kamperen.
Menige steen, in de achttiende eeuw
door schepen als ballast uit Engeland
aangevoerd, verdween, geworpen door
speelse kinderhanden, in het water
Na 1950 is er evenwel een renais
sance" opgetreden in Antigua's ge
schiedenis. English Harbour moge dan
niet geschikt zijn als ankerplaats voor
moderne stoom- en motorschepen, voor
zeilschepen is het nog even geschikt
als in vroeger eeuwen. Enige eigenaars
van zeewaardige jachten ontdekten
English Harbour opnieuw. Zij ver
breidden de faam over vele landen en
thans komt het weer voor, dat er een
dozijn en meer pleiziervaartuigen an
keren in English Harbour. Zij voeren
de vlaggen van de landen, waarmede
de Britten vroeeer verbeten gestre
den hebben. De Zweedse. Franse. Ierse
(Van onze correspondent in Scandinavië)
De Rikstva (spr. uit: riekstwo) de Zweedse rijksweg nummer
twee heeft weer slachtoffers gemaakt onder zijn Nederlandse be
rijders. Er gaat vrijwel geen jaar voorbij, dat hij dit doet. Ditmaal was
het de onfortuinlijke equipe Joop van Nieuwenhuizen—Ad Moggré
van de Monte Carlo Rallye. Het jaar is nog pas begonnen. Duizenden
Nederlanders hebben plannen om in de aanstaande zomer via de
Zweedse provincies Halland en Bohuslan naar het woeste, schone
Noorwegen te rijden.
In Halland zullen zij om de dertig, veertig kilometer een kleine stad
passeren, in het tweehonderd km lange Bohuslan in totaal maar twee:
Kungalv en Uddevalla, de stad van de Zwaluw-lucifers.
In Halland komt het nogal eens voor, als men uw Nederlandse
nummerplaat ontwaart, dat een tuinbouwarbeider op een fiets een hand
opheft ten groet dan is het tien tegen één een Nederlander, die daar
in de tuinbouw werk heeft gevonden.
Gevaarlijke reactie
In Bohuslan komt men op werkdagen
niet zo heel veel meer tegen, geen fiet
sers, 'n enkele brommer en "n betrekke
lijk kledn aantal auto's van mensen, die
voortjagen van Noorwegen naar het
zuiden, naar waar het wel niet veel
warmer, maar wel volkrijker is. En an
deren, die zich voorthaasten van het
zuiden naar Noorwegen, waar het lich
ter en niet zo bevolkt is'. Tal van natio
naliteiten zijn er tussen deze wagens
Engelsen en Zweden, die het links rij
den gewend zijn Fransen, Noren,
Denen, Duitsers, Belgen en Nederlan
ders, die dat niet zijn.
Want deze autoweg met zijn fraaie
tracé en zijn goede wegdek óver vrij-
ten, vooral als men hard rijSt, gemak
kelijk toe op het midden van de weg te
gaan rijden. Komt er dan een tegen
ligger aan, eveneens met flinke vaart,
dan behoort er veel tegenwoordigheid
van geest toe en een snel reactievermo
gen om de weerzin tegen de linkerweg
helft te overwinnen. En dat móet men.
De reactie van vele automobilisten uit
de landen met rechts verkeer is zo. dat
men liever de berm rechts in gaat
maar er is meestal geen berm dan de
linker weghelft weer op te zoeken, waar
men thuis hoort.
In de ziekenhuizen van de stadjes
langs de Rijksweg twee moet men tel
kens meer bedden vrijhouden voor brok
kenmakers uit den vreemde. Nu kèn
men slechter terecht komen, wij spre-
ublc cu gucuc wegueft. uvci viij- k prvnrjn(7 maar kan tneh
wel het gehele traject asfalt - heeft b^ter wat fkiSzSie?rhdm
van Halsingborg tot Svinesund links "eus beter wat lan«ïaJner rijden,
verkeer, en bij de kruisingen heeft links
de voorrang. En het is géén Autobahn,
op een klein stukje na bij Göteborg. In
Bohulan 'dat bij Göteborg begint en
naar de Noorse grens loopt) is de weg
vrij smal en komt men er in de boch-
Afschaffen van linksrijden
zou enorm veel kosten
Waarom schaft men dat linkse ver
keer toch niet af?, horen wij u al vra
gen. Eenvoudig is het niet, het invoe
ren van een nieuwe grondwet is gemak
kelijker. Men is er aan gewend en ve
len vrezen nóg meer ongevallen in de
overgangstijd. Bovendien ligt links rij
den de mens wel. Zijn hart zit links,
zijn krachtigste arm is dan naar het
verkeer gericht, dat hem passeert en
tegenkomt neen. wij moeten zeggen:
wij houden er wel van.
Er zijn voorstellen geweest het links
rijden af te schaffen. De kosten zouden
enorm geweest zijn: alle borden en vele
andere verkeerstekens zouden gewijzigd,
moeten worden. Ook het wegenverkeers
reglement.
De regering wenste de zaak aan een
volksstemming te onderwerpen. Alle
voetgangers stemden er uiteraard mee
in. Maar daardoor hadden de voorstan
ders van verandering geen schijn van
kans. Negentig procent weigerde die,
hetgeen de regering wel voorzien zal
hebben.
Maar in de grensprovincies blijft het
daardoor hoogst onveilig. Speciaal in
Bohuslan, waar men soms lange tijd
niemand tegenkomt en de weg tot snel
rijden noodt. Niet omdat het landschap
niet mooi is. Integendeel: het is zeker
zo fraai als zuid-Noorwegen. Tot 1658
was het een Noorse provincie en de na
tuur is nog Noors: woest en eenzaam.
Men gaat er alleen hardrijden, omdat
de afstanden zo groot zijn.
Bohuslan zou tienmaal zoveel inwo
ners kunnen hebben dan het thans
heeft en zij zouden er dan tóch nog
heerlijk wonen en het zou er dan nog
steeds minder dicht bevolkt zijn dan
gemiddeld in ons land. Het aangrenzen
de deel van Noorwegen is echter veel
volkrijker.
's Zomers trekken duizenden er heen,
maar het is nauwelijks te merken. Ze
zoeken de stranden, het zoute water, dat
de Oostzee mist. De tocht erheen ls een
offer waard. Zin voor de werkelijkheid
moet echter In de bagage mee anders
wordt het offer licht te groot!
De haven van
Antigua, eens
hoofdkwartier
van admiraal
Nelson.
achttiende eeuw. zo zy het konden
aanschuwen, met genoegen zouden
blikken naar die nieuwe bedrijvigheid
op hun oude oorlogsbasis, zoals ook
de mensen van Antigua zich verheu
gen over de vreedzame herleving van
hun ideale haven.
(Nadruk verboden).
Op de plaats waar luitenant
Peterson werd neergeschoten door
Lord Camelford ligt al tientallen
jaren lang een groot verroest an
ker
en Noord-Amerikaanse vlaggen zijn
bekend geworden in English Harbour.
Aan de wal worden weer zeilen gesne
den en rondhouten gemodelleerd, net
als in de gloriedagen, net als in Nel
son's tyd.
We zouden ons kunnen voorstellen,
dat Nelson en de stoere zeelui der
