Vlak voor veilige Waterweg vonden
kapitein en 4 jongens zeemansgraf
Schande voor Duitsland
Storm veroorzaakt te
lancl vaak veel schade
a&iïel-eveK&AA&if
OPGESLOTEN IN EEN NAUWE STUURHUT
KustvaarderBermuda' kapseisde
plotseling achter de sleepboot
Triest relaas
Drukke dag voor brandweer en politie
Kla re taal van Carlo Schmidde
vice- voorzitter van de Bondsdag
(Tweede Kamer) in Bonn
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 21 januari 1960
Derde blad no. 29954
(Van onze Rotterdamse correspondent)
Hoek van Holland. Vijf Nederlandse zeelieden van wie vier
jonger dan twintig jaar, vonden gistermiddag de dood in de golven op
luttele mijlen van de veilige Waterweg, waarheen hun niet meer geheel
zeewaardig scheepje door de sleepboot Gele Zee'' werd gesleept. Uren
lang hadden zij tegen een door een zware storm fel opgezweepte zee
gevochten om hun scheepje een kans op behoud te geven. Zij aarzelden
lang aangeboden sleepboothulp te aanvaarden. Wel had hun 199 bruto-
registerton metende Bermuda een slagzij van twintig graden en
stond er meer dan een meter water in de machinekamerMaar de motor
draaide nog en de luiken waren dicht. Toen zij in de vroege middag
sleepboothulp aanvaarden, aan de tros werden genomen en koers werd
gezet naar de Waterweg, gebeurde het. Waarschijnlijk hebben twee
grondzeeën de Bermuda gegrepen en doen kapseizen. Men meent dat
te hebben gezien. De ..Gele Zee liet de tros slippen en vocht zich
onmiddellijk door de zware zeeën een weg terug naar de Bermuda. De
slepers vonden slechts een met de kiel boven water drijvend schip. Geen
spoor van overlevendenniet dichtbij en niet in de omgeving, die men
urenlang afzocht. Een uur na het kapseizen zonk de Bermuda op zes
mijl noord-west van Hoek van Holland.
„HIJ KAPSEIST"
Het was een uitermate vermoeide en
geschokte gezagvoerder van de Gele
Zee, die na binnenkomst tegen vijf uur
van het drama vertelde. Hij vond wel
dra zijn beroepskalnite terug al kon hij
bij het ophalen van zo'n verse herinne
ring aan een schokkend gebeuren de
ontroering niet geheel uit zijn stem
bannen.
„Mijn sleep verliezen... daar geef ik
niet om. Maar die mensen..."
Vlak voor de catastrofe had hü nog
met hen via de radio gesproken. „Bij
ons niks in de weg", had de kapitein
van de kustvaarder gezegd.. Een kwar
tier later hadden zij hun laatste strijd
in het verlammende koude water ge«-
streden, vier jongens en een man van
43 jaar. hun kapitein. Zij hebben waar
schijnlijk om beschut te zijn tegen het
overkomende water en de koude allen
bij elkaar in de stuurhut gezeten en
daarin zijn zij dan verdronken. Alles
speelde zich af binnen enkele seconden.
SCHUILEN
Het moet hun bedoeling zijn geweest
de Waterweg binnen te lopen om te
schuilen voor de zware storm, die ben
gisternacht in de nabijheid van de Ne
derlandse kust overviel en die hen naar
lager wal dreef. De kleine Bermuda
ook klein voor een kustvaarder had
in Kings Lynn aan de Washbaai (oost-
Engeland) brouwersgerst geladen voor
Wijneghem bij Antwerpen. Eigenares
van de Bermuda was de rederij Bermu
da te Delfzijl. De kapitein van de Ber
muda is Alje Smit. Maar deze was deze
reis niet aan boord. De 43-jarige kapi
tein A. Westers (gehuwd en wonende te
Suffolk. Engeland) verving hem. Waar
schijnlijk door het overgaan van de la
ding kreeg de Bermuda in de loop van
de nacht slagzij over bakboord. Er
kwam wat water in de machinekamer.
Maar het scheepje ploeterde dapper
verder door een steeds wilder wordende
zee. In de buurt van de loodsboot ge
komen, werd die niet al te gunstige
toestand opgemerkt en de loodsboot
rapporteerde het aan Hoek van Holland,
Hoewel de Bermuda geen hulp vroeg,
voer voorbereid op eventualiteiten de
reddingboot „President J. Leis" onder
commando van schipper Willem van
Seters uit. Om zeven uur volgde de
sleepboot Gele Zee. Kapitein M. van
Rijswijk (68 jaar, 55 jaar zeevaart) zet
te koers naar de plaats waar de loods
boot pleegt te kruisen, maar die was er
niet.
OP ZOEK
Hij ging toen op zoek naar de Bermu
da en vond deze tegen tien uur in de
morgen op vier mijl ten noorden van
de Waterwegmond. Aangeboden hulp
werd niet aanvaard. Maar storm en
zee werden er niet beter op en het zag
er voor de kustvaarder, die moeizaam
tegen de zeeën optornde, niet zo pret
tig uit. Kapitein Westers had over de
radio een gesprek met zijn reders en hij
meldde dat het weer bar slecht was en
dat hij eigenlijk wel een sleepboot no
dig had. Dit gesprek werd rond een uur
in de middag gevoerd. De reders stem
den toe in sleepboothulp en de Gele
Zee kroop zo dicht mogelijk onder de
voorsteven van de Bermuda. Om 1.20
uur stond de tros vast en begon het sle
pen op een tros van 500 meter lengte.
„Het stormde hard vertelde kapitein
Van Rijswijk. West-zuid-west. kracht
tien en een hoge, wilde zee. Met lang
zaam draaiende machine legde ik de
sleep met de kop op zee om wat verder
van de kust te komen en dan mijn
kans af te wachten om op de Waterweg
af te gaan. Maar dat langzaam draaien
was blijkbaar nog teveel. Om 2 uur
sloegen wij van de Bermuda los omdat
wij de bolder, waaraan onze tros op de
Bermuda was bevestigd, van dek los
trokken. We haalden de tros zo snel
mogelijk aan boord en keerden terug
naar de Bermuda. Om 14.35 uur stond
de tros weer vast. Zo jong als ze waren
het waren pracht zeelieden die kerels
van de Bermuda" zei kapitein V. Rijs
wijk.
HANDIG
„Zo snel als zij die tros van ons aan
boord hadden en handig vastmaakten,
zulk werk op een scheepje, dat onop
houdelijk door stortzeeën wordt over
spoeld... Dat is vakwerk. Op de kust
vaart zitten ras-zeelui. En die van de
Bermuda behoorden ertoe. Ik heb toen
met de kapitein van de Bermuda ge
sproken: „De wind gaat recht tegen de
eb in", zei ik hem. En dat geeft voor de
Waterweg een bijzonder gemene en ge
vaarlijke zee. Laten wij even afwach
ten tot het tij keert en de wind mis
schien wat afneemt. Dan hebben we een
betere kans. Maar als je nu naar bin
nen wilt, dan gaan we". Ze wilden lie
ver naar binnen. „Bij ons is niks in de
weg", zei kapitein Westers. „De luiken
zijn dicht". Wij waren toen recht voor
de mond van de Waterweg, afstand vier
mijl. Voor de zee wegslepend ging ik op
het zeegat af.
„We zullen zo een goed half uur heb
ben gesleept, toen het gebeurde. Ik
stond in de stuurhut, toen een van mijn
mannen kwam zeggen: „kapitein kom
eens kijken... hij kapseist". Ik ging naar
buiten en zag achteruit, dat de Bermu
da was omgeslagen. Ik gooide de rem
men van de sleeptrommel los en liet de
draad glippen. Toen hard bakboord-
Vijf man aan boord
De vyf leden van de bemanning
van de Bermuda, die hg de ramp
omkwamen, waren: kapitein A.
Westers, 43 jaar, gehuwd, wonen
de te Suffolk, Engeland; bestman
(ongediplomeerd stuurman) J.
Schokkebroek, 19 jaar. Stadska
naal; matroos J. Sturm, 17 jaar,
Vlissingen; matroos onder de gage
F. Kats, 19 jaar. Den Haag, en
kok A. L. Hofstra, 16 jaar, Leeu
worden.
roeren naar het gekapseisde scheepje.
Geen vijf minuten later voer ik erlangs,
op geen tien meter afstand. Niets te
zien, geen mens, dood of levend. Ik ging
rond, kwam eraan de andere kant weer
langs. Niets te zien van de mensen.
Wat verder dreef de omgeslagen sloep
van de Bermuda. Ook daar geen mens
te zien in zee. Meer dan een uur heb ik
rondgevaren, naar alle kanten de zee
afgespeurd, maar zonder resultaat. En
de omgeslagen Bermuda dreef maar
rond, de kiel naar boven. Het zal onge
veer vier uur zijn geweest, toen het
scheepje in de golven verdween".
Even stopte het verhaal, toen weer...
„Die sleep kan me niets schelen, maar
de mensen. Ik heb niets voor hen kun
nen doen".
Met de reders heeft kapitein Van
Rijswgk vlak na binnenkomst een on
derhoud gehad. Zij waren de eersten,
die hoorden hoe hun scheepje in het
zicht van de veilige haven onderging-
En met de Bermuda de gezagvoerder
en vier jonge zeelieden. De sleepboot
Gele Zee is na binnenkomst afgelost
door de sleepboot Poolzee om de. zeer
vermoeide bemanning wat op verhaal
te laten komen.
Eén dode en een enorme materiële
schade.
Dat zijn de gevolgen te land van de
storm, die gisteren ons land teisterde. De
76-jarige veekoopman, Jan Leusink, die
door een rukwind met zijn fiets tegen
een passerende auto werd geslingerd te
Oldebroek, was het slachtoffer van het
enige ongeval met dodelijke afloop.
Voor het overige bleef de schade be
perkt tot het materiële, in sommige ge
vallen zeer aanzienlijk.
Zoals in Vlissingen, waar een groot
gat geslagen werd in de asfaltdijk voor
de boulevardmuur. Tijdens de middag
uren gisteren werden drie vrachtauto
ladingen basaltblokken in het gat gestort.
Het hielp niets, de blokken verdwenen
alle in het water. Omstreeks half twaalf
vannacht is men bij laagwater met het
uitvoeren van noodherstel begonnen.
Hiervoor waren grote hoeveelheden zand,
basaltblokken en riet aangevoerd. Ook
had men voldoende arbeiders laten over
komen.
Kranen op drift
Twee kranen, die op de rede van Ter-
neuzen op drift waren geraakt en hoog
aan de grond schoven bij de „Oosterput"
hebben ernstige averij opgelopen. Laat
in de middag heeft men een van de twee
gevaartes weer vlot kunnen slepen. Hij
werd de haven van Terneuzen binnen
gebracht. Nummer twee volgde 's avonds
om zeven uur.
Bijna overal in het land hadden politie
en brandweer druk werk met het oprui
men van afgerukte takken, ontwortelde
bomen, stukken daklood, vernielde rui
ten, in scherven geslagen dakpannen, af
geknapte antennes, weggeblazen vuilnis
bakken. fietsen e.d.
In Dordrecht, waar een aantal straten
en kelders onderliepen, verdronken onge
veer 250 schapen op een gors onder Me
lissant. In Rijswijk woei het dak van een
houten noodschool, die deel uitmaakt
van een complex van drie scholen. Deze
scholen zijn thans gesloten.
Slotervaart, een der nieuwe wijken van
Amsterdam-west, waar de wind talrijke
ruiten vernielde, woei een houten nood
kerk van de gereformeerde gemeente om,
nadat eerst het dak weggewaaid was.
In Rotterdam kwam een boom terecht
op de auto van een journalist. De auto
was gelukkig leeg.
Boom op bus
In Sas van Gent kwam een boom te
recht op het achterstuk van een rijdende
autobus, die tamelijk veel passagiers ver
voerde. Door de beweging van de bus
rolde de boom eraf, zodat geen persoon
lijke ongelukken voorkwamen.
Te Noordbarge bij Emmen woei het
dak van een boerderij van landbouwer
Klasen. Het woonhuis bleef gespaard.
De varkens werden gered. Te Nieuw Am
sterdam zag mevrouw T. Schuring plot
seling een muur van haar hoeve omslaan
en instorten. Een landbouwschuur er
naast, van de landbouwer Siebring,
stortte eveneens in. Hier viel het puin op
landbouwwerktuigen en dergelijke, waar
door een aanzienlijke schade werd ver
oorzaakt.
In de Eierlandse dijk bij Cocksdorp op
Texel zijn twee kleine gaten geslagen
van 10 en 15 meter. De gehele dag was
de situatie allesbehalve geruststellend.
De dijk is zeer oud. Met zandzakken en
zeilen werden de gaten gestopt. In de
dijk rond het Zuidhollandse eiland Tien-
gemeten zijn in de loop van de dag 7 of
8 kleine gaten geslagen. Het dijkleger
vulde ook hier de lacunes op met zand
zakken.
Op Vlieland zijn acht grote tenten, be
horende tot het kampement van de
huzaren die geregeld op Vlieland met
tanks op de tankbaan oefenen, door de
storm vernield. De schade bedraagt
ongeveer 20.000 gulden. De militairen
werden voorlopig in een in aanbouw zijn
de kazerne ondergebracht.
Massn onderwerpt
zich aan De Ganlle
(Van onze Parijse correspondent)
Na een onderhoud met de minister
van Oorlog Guillaumat, dat amper een
kwartier duurde, heelt generaal Massu
door middel van een communiqué gis
teren amende honorable gemaakt en
zich aan het gezag van het staatshoofd
De Ganlle onderworpen. Regerings
kringen in Parijs geven zich nu zicht
bare moeite om het incidentvan
Massu'8 interview met een Duitse
krant, waarin hij generaal De Gaulle
bijna de politieke oorlog verklaarde, als
definitief gesloten te verklaren. De ge
neraal zal nu ook niet meer bij premier
Michel DebrS' op het matje hoeven te
verschijnen.
Maar of Massu vrijdag onder leiding
van generaal De Gaulle aan de confe
rentie over Algerije op het Elysée deel
zal mogen nemen, is nog niet bekend.
Evenmin weet men, of De Gaulle nog
maatregelen tegen zijn vroegere com
pagnon zal nemen of overwegen. Het
is sedert ongeveer een half jaar en op
persoonlijk bevel van generaal De
Gaulle alle militairen namelijk uitdruk
kelijk verboden openbare verklaringen
af te leggen, laat staan zich uitlatin
gen te veroorloven die rechtstreeks in
druisen tegen de politieke gedragslijn
van de regering en het staatshoofd
Massu beweert in het communiqué,
dat hij op eigen verzoek naar Parijs is
gekomen, in tegenstelling tot de offi
ciële lezing van de vorige dag. volgens
welke de generaal door de regering was
ontboden! Hij erkent verder dat De
Gaulle het vertrouwen van het Alge
rijnse volk geniet, waarna Massu zich
misschien iets te nadrukkelijk stelt
achter zijn militaire superieur generaal
Challe. Voorts ontkent de generaal dat
hij zich verbeelden zou de spreekbuis
te zijn van het leger, dat echter wel
aan een .malaise" lijdt. Zeer opvallend
is tenslotte dat Massu nu met geen
woord mee rept over zijn dementi,
waarmee hij daags tevoren in Algiers
het geruchtmakende interview van de
Süddeutsche Zeitung uit de wereld
dacht te kunnen helpen.
Uit het communiqué blijkt intussen,
dat de regering en De Gaulle enerzijds
en de activisten in en buiten het leger
anderzijds hun fundamentele tegenstel
lingen voorlopig nog niet op de spits
willen drijven.
Advertentie.
De storm heeft gisterochtend een
houten noodkerkje aan de Pieter
Callandlaan in de Amsterdamse
tuinstad Slotervaart gedeeltelijk
vernield. Wat bleef staan leverde
gevaar op en moest worden afge
broken.
Ben Goerion neemt
liet op voor Bonn
Maatregelen in Stockholm
en Wenen tegen antisemieten
Premier David Ben Goerion van I s-
raël heeft het gisteren voor de Duitse
Bondsrepubliek opgenomen door te ver
klaren. dat men de regering van Bonds
kanselier Adenauer niet mag vergelijken
met het bewind van Hilter en dat de
tegenwoordige Duitse jeugd niet als ge»-
heel anti-semitistisch is.
De eerste-minister zei dit in een
kort debat in het parlement over mo
ties van de oppositie, waarin werd aan
gedrongen op opzegging van de akkoor
den betreffende de levering van wapens
aan West-Duitsland. De moties, afkom
stig van de nationalistische party Ile-
roeth en van de communisten, werden
verworpen.
In antwoord op een vraag deelde Ben
Goerion mee. dat „Een der Israëlische
diensten" opdracht heeft gekregen te
onderzoeken of er een ondergrondse or
ganisatie achter de anti-eemitische in
cidenten in West-Duitsland en andere
landen zit.
Volgens een rapport van het Joodse
Wereldcongres hebben zich sinds 25 de
cember van het vorige jaar meer dan
500 gevallen van anti-semitisme in 34
landen voorgedaan. Dit rapport zal aan
dei bestuursleden van het Congres, dat
op 1 en 2 februari in Amsterdam bgeen
zal komen worden voorgelegd. De meeste
gevallen deden zich voor in West-Duits
land. daarna volgen de V.S., Italië, En
geland, Frankrijk en Zweden.
Nadat in de afgelopen twee weken
reeds een tiental personen gearresteerd
was wegens neo-nazistische en anti-se-
mitische activiteit, heeft de Weense
politie gisteren opnieuw twee neo-nazi's
angehouden. Het zijn de 19-jarige
Günter Kümel en de 18-jarige Hans
Mörth. Mörth was in het bezit van een
lolk van de voormalige Hitlerjugend,
waarin de woorden „bloed en eer" wa
ren gegraveerd...
Bij hen thuis zijn grote hoeveelheden
vlugschriften en nationaal-socialistische
jropagandamateriaal gevonden. Kümer
reeds enige malen veroordeeld wegens
legale activiteit.
De beruchte Zweedse antisemiet
Flinar Aatoerg is in staat van beschul
diging gesteld wegens overtreding van
de perswetten des land. Aaberg ver
spreidt reeds langer dan 25 jaar anti
semitische pamfletten in Zweden en
het buitenland. In 1953 werd hij beboet,
en in 1954 en 1957 tot korte gevangenis-
traffen veroordeeld wegens overtreding
van de perswetten, i.e. het zenden van
anti - Semitische propagandamateriaal
naar het buitenland. Het ministerie van
Justitie heeft medegedeeld dat Aaberg
zal worden vervolgd wegens het schrij
ven en verspreiden van vijf fel anti-
'joodse pamfletten.
NutS MET
VERS GEBRANDE HAZELNOTEN
„Wij zijn nog heel
dicht bij de 1161"
(Van onze correspondent in Bonn)
„Dat deze antisemitische wandaden in
ons land konden gebeuren, is een schan
de - een schande, die niet geringer wordt
doordat ook in andere landen muren
met hakenkruisen en scheldwoorden te
gen het joodse volk een vlek zijn". Dit
verklaarde gisteren in de Bondsdag
(Tweede Kamer) te Bonn de vice-voor-
zitter, de socialist prof. Carlo Schmid,
die in plaats van de zieke president
Gerstenmaier, als tolk van alle bona
fide partijen optrad.
Schmid zei voorts: „wij Duitsers heb
ben niet het recht met de vinger naar
anderen te wijzen. Bij ons zijn in het
teken van het hakenkruis 6 miljoen jo
den vermoord. Daarom is, wat in deze
weken bij ons is geschied, schandelijker
dan ergens anders".
Wat de merendeels jeugdige daders
van de aanslagen in de Bondsrepubliek
aangaat, verklaarde de vice-president
van de Bondsdag: „dat deze nozems, van
wie de meeste in 1945 nog geen 10 jaar
oud waren en toen nog nooit een jood
persoonlijk hadden ontmoet, zich niet
uitleefden door auto's omver te werpen
en door ramen in te slaan maar door
antisemitische kladderpartgen te veroor
zaken, toont dat er bij velen, onder de
drempel van het bewustzijn, nog niet
opgeruimde hoeken met kwaad schuilen"
Wanneer wij. zo ging Schmid voort,
met de taak om de jeugd op de juiste
wijze op te voeden, niet gereed komen,
zal ons volk nooit gezond worden. „Zo
lang bij ons iemand niet kan zeggen,
zonder dat hij iets te vrezen heeft of
dat men hem de rug toekeert: het ge
drag van het Derde Rijk tegenover de
joden was een slechte domheid en heeft
de gehele wereld tot vijand van ons ge
maakt, zolang bij ons gediscussieerd
wordt over de vraag of er 6 miljoen of
„slechts" 3 miljoen joden zijn vermoord,
zolang bij ons niet ieder kind ervan op
de hoogte is gebracht, dat het probleem
niet is of er 6 of 3 miljoen, maar of er
0 of 1 vermoord is - zolang hebben wij
Originele bestraffing van een
hakenkruis-kladderaar
De 19-jarige Peter Morrisson in Lon
den, die betrapt is tijdens een klad
partij van hakenkruisen, heeft van zijn
directeur opdracht gekregen in een
week tijd zoveel mogelijk studie te ma
ken van het nazisme. Dan zal hij ge
ëxamineerd worden. Slaagt hij, dan
zal het kladwerk beschouwd worden
als een door jeugdig onverstand be
gane fout, slaagt hij niet dan krijgt hij
ontslag.
Morrisson werkt bij een gereedschap-
fabriek. Zijn directeur, Norman Brouw,
heeft in de oorlog een broer verloren.
Toen hij van de politie vernam, dat
zijn leerling-bankwerker hakenkruisen
had geklad, riep hij de jongeman bij
zich. Morrisson vertelde dat hij zomaar
een hakenkruis had geschilderd, en dat
hij van de nazi's zo goed als niets wist.
Hij zei beslist geen haatgevoelens tegen
de joden te koesteren.
Brown zei dinsdag: „Als hij zijn les
leert zal alles vergeven en vergeten
zijn. Ik vind het niet erg hem op mijn
kosten te laten leren. Als hij eind van
de week mijn vragen behoorlijk beant
woordt gaat er zand over."
Morrisson heeft van Brown opdracht
gekregen een studie te maken van
Duitse oorlogsmisdaden. Hij heeft een
aantal titels van boeken gekregen en
geld om ze te kopen. ,,Ik zal ze lezen
en afwachten xvat er „gebeurt", zei de
leerling-bankwerker.
Zulke pedagogie doet opgang in Enge
land. Een iets gevoeliger straf kregen
zes schooljongens, die op de muur bij
een speelplaats van hun school haken
kruisen hadden geschilderd. Zij werden
bij de hoofdonderwijzer Fred White ont
boden voor een pak slaag, waarbij de
roe werd gebruikt. Daarna moesten ze
de muur schoonschrobben.
gefaald". Schmid juichte de publikaties
over de wandaden toe. Er zijn groepen,
zei hij, waarin men de slapende helle
honden moet wekken om door hun ge
blaf er van op de hoogte te komen hoe
dicht wij nog bij de hel zijn. Aldus de
vice-president van de Bondsdag te Bonn.
Levenslang voor de
kampbeul Bugdalle
„Als ik lach, lacht de
duivel", zei hij eens
(Van onze correspondent in Bonn)
In München is gisteren de 52-
jarige Richard Bugdalle tot levens
lang tuchthuis veroordeeld. Deze
sinistere man is tijdens een drie
dagen durend proces afgeschilderd
als een der ergste concentratie-
kampbeulen uit de Hitler-tijd. Hij
is schuldig bevonden aan veertien
moorden.
Bugdalle heeft tijdens dit gehele
proces geen moment getoond dat
hij berouw heeft. Zonder een spier
van zijn gezicht te vertrekken hoor
de hij gevoelloos alle beschuldigin
gen aan* waarna hij placht te zeg
gen dat de getuige loog. Zelfs toen
niemand minder dan zijn voormalige
SS-collega Sorge, enige maanden
geleden te Bonn tot levenslang ver
oordeeld, tegen hem getuigde, zei
hij slechts: ,,Er lügt auch".
Sorge, die eveneens in het concentra
tiekamp Sachsenhausen vele wreedhe
den heeft bedreven, verklaarde over zich
zelf. zijn collega Schubert en Bugdalle:
„Schubert en ik namen Bugdalle altijd
mee wanneer er een man geliquideerd
moest worden. Hij was een hoofd groter
dan wij en veel sterker. Terwijl Schubert
steeds in grote opwinding geraakte,
pleegde Bugdalle alle mishandelingen
met de grootste kalmte".
Niemand was in Sachsenhausen, zo
vertelde een getuige, zo gevreesd als
Bugdalle. „Hij was een robot, een ijsberg.
Hij toonde nooit enig menselijk gevoel,
maar ging te keer als een wild dier."
Van zichzelf heeft Bugdalle eens ge
zegd: als ik lach, dan lacht de duivel".
Getuige Herbert Schemmel vertelde hoe
hü door Bugdalle met zestien andere
gevangenen in een kast van anderhalve
bij anderhalve meter was opgesloten.
Slechts hij en een andere gevangene
overleefden de marteling. De veertien
anderen stikten. Schemmel raakte be
wusteloos en werd door Bugdalle met
een emmer koud water bügebracht.
Schemmel werd later nogmaals door
Bugdalle opgesloten. Ook deze marte
ling overleefde hij. Hij schatte echter
dat Bugdalle ten minste tienmaal vijf
tien gevangenen in de kast heeft op
gesloten, van wie 120 het leven lieten.
Schemmel, die thans verkoper in
Hamburg is, werd tijdens zijn getuige
nis meermalen door emotie overmand.
Een andere getuige. Josef Machner,
getuigde van Bugdalle's voorliefde om
te schoppen en slaan, vaak zo hard, dat
de ribben van de gevangenen braken
en in de longen drongen.
Bugdalle dwong een zestigjarige ge
vangene zich buiten het raam op te
hangen. Hij sneed op het laatste mo
ment de strop door, maar de man stierf
nog dezelfde dag aan zijn verwondin
gen.
Een andere getuige vertelde, dat Bug
dalle, een zigeuner, die tijdens exerci
ties een pas verkeerd deed, ter plaatse
doodschopte. Gevangenen werden aan
hun polsen enkele centimeters boven
de grond opgehangen. Wanneer hun
schouders waren ontwricht, werden zij
door Bugdalle geschopt en geranseld
Bugdalle verklaarde voortdurend zich
niets meer te herinneren. „De getuige
spreekt niet de waarheid", „daar weet
ik niets van" en „dat is niet zo".
Vragen van de president van de
rechtbank over de organisatie van het
kamp beantwoordde hij echter zeer pre
cies!
