Grote Vier hechten veel betekenis
aan economische wedijver met S.U.
Felle brand verwoest
scliuimrubberfabriek
WEERBERICHT
Vliegende brigadesom Russen
jachtgebiedte ontnemen
Prins Bernhard
naar de West
GROOT AANTAL KIEZERS IN
VIJF KONGO - PROVINCIES
Nigtevecht in opschudding
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 22 DECEMBER 1959
No. 29931
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
NAVO-landen op de hoogte gebracht
(Van onze Parijse correspondent)
De diplomatieke cirkel is gisteren in Parijs weer gesloten, nu de elf
andere landen van de Noordatlantische Verdragsorganisatie (NAVO)
officieel op de hoogte werden gesteld van de resultaten van het beraad
der Grote Vier (Amerika, Engeland, Frankrijk en de Westduitse
Bondsrepubliek) ten aanzien van de ontmoeting, komend voorjaar,
met de Sovjetrussische premier Nikita Kroesjtsjef. Verrassingen heb
ben zich bij dit laatste bedrijf niet voorgedaan en die waren in het
scenario dan ook nauwelijks te voorzien. De grote mogendheden hebben
zich, volgens de verwachtingen, immers gehouden aan de aanbevelin
gen die de NAVO-ministers eerst hadden opgesteld en die op hun
beurt, zo kan men zeggen, weer door de voornemens van de vier
leidende grote landen waren geïnspireerd.
President Eisenhower is gisteren via Madrid naar Washington
teruggevlogen en ook kanselier Adenauer verliet diezelfde middag
weer Parijs. De Engelse premier Macmillan heeft aan zijn verblijf
echter nog een dag vastgeknoopt om vandaag een nieuw onderhoud
met generaal De Gaulle te kunnen voeren.
land In de komende jaren aan de ge
meenschappelijke verdediging denkt te
kunnen besteden. De Nederlandse rege
ring heeft haar rekening nog niet defi
nitief opgemaakt en zelfs voor een ruim
deel afhankelijk gesteld van de finan
ciële inspanningen, die Amerika zich
voor de Europese defensie getroosten
zal. De minister-president had zelf de
indruk dat minister Herter dit stand
punt niet „zo reusachtig" vond, maar
anderzijds spiegelde prof. de Quay zich
met een zekere voldoening aan' het
voorbeeld der andere Europese landen,
die op hun defensieprogramma's nog
verder ten achter waren geraakt.
Met zyn bijdragen aan de hulp voor
de onderontwikkelde landen heeft Ne
derland totdusver altijd een heel goed
figuur geslagen. Van de honderd mil
joen gulden die aan dit doel werden be
steed, betaalde Nederland er negen. Dit
bedrag werd onlangs tot zes miljoen ver
minderd, maar zal weer op het oude
peil worden teruggebracht zodra, ge
lijk te verwachten valt, de andere lan
den hun bijdragen ook verhogen zullen.
De voorlopige indruk van de afgelo
pen diplomatieke hoogtijdagen in Parijs
is dus wel dat er weinig klinknagels met
kcppen zijn geslagen en dat de komende
topconferentie met Sovjet-Rusland haar
schaduw zeer duidelijk vooruit heeft ge
worpen. een schaduw waarin dan nog
in het bijzonder de militaire inspannin
gen niet al te voordelig lijken te gedijen.
Prof. De Quay maakt
zijn debuut
Het is nu wel zeker, dat de beraadsla
gingen tussen De Gaulle en Eisenhower
geen enkel concreet resultaat hebben
opgeleverd. Bij het tweede onderhoud,
dat met de Amerikaanse president in
het programma was voorzien, liet de
generaal zich zelfs door zijn adjudant,
premier Michel Debré. vervangen. Beide
staatslieden. De Gaulle en Ike. hebben
elkaar echter rendez-vous in Washing
ton gegeven om, vermoedelijk in april,
dan wat dieper op de ernstige menings
verschillen tussen beide landen in te
gaan. Voor het moment werd zelfs het
slaan van een smalle brug over de
klove, waardoor Amerika en Frankrijk
thans gescheiden worden, ook door hen
zelf als een onmogelijke opgave be
schouwd.
Met betrekking tot de tweede ronde
van de N.A.V.O.-conferentie kan een
zekere accentverschuiving worden ge
constateerd. Zo heeft men de indruk dat
de Grote Vier, die met sneltreinvaart
door hun agenda zijn gevlogen, iets meer
gewicht dan de rest der Atlantische
landen hebben gehecht aan economi
sche wedijver met de Sovjet-Unie voor
de onderontwikkelde gebieden van Azië
en vooral van Afrika. Men meent te
weten dat secretaris-generaal Paul
Henri Spaak zou worden opgedragen
een globaal plan in deze richting op te
stellen. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Herter, gaat door
als de grote promotor van deze ideeën,
die een onderdeel zouden vormen van
zijn tien-jarenplan. In ditzelfde ver
band zal men achteraf nu ook de mis
sie van de Amerikaanse onderminister
Dillon moeten plaatsen. In dat raam
hopen de Amerikanen ook te kunnen
komen tot herstel van de economische
breuk in Europa, de splitsing tussen de
Zes en de Zeven en tevens tot een in
tiemer handelsverkeer tussen de beide
continenten. Het feit dat Amerika zelf
met een tekort van 300 miljoen dollar
op zijn handelsbalans te kampen heeft,
spreekt in dit opzicht uiteraard een har
tig woordje mee.
Handschoen opgenomen
Het is voorts de bedoeling dat er
technische comité's zullen worden opge
richt bij wfjze van vliegende economi
sche brigades, die in de voormalige
koloniën, die nu het jachtgebied bij uit
stek van de Russen vormen, zullen moe
ten vaststellen waar een politiek offen
sief van die kant te vrezen valt. Het
Westen heeft de handschoen van de
Russen dus opgenomen en de onderont
wikkelde landen kunnen van deze wed
loop in liefdadigheid met uitgesproken
politieke oogmerken alleen maar beter
worden, voorlopig althans.
Deze voorbereiding van een econo
misch tegenoffensief in wereldwijd ver
band heeft ook vandaag bij de vijftien
ministers van Buitenlandse Zaken de
militaire wapenschouw ietwat naar de
achtergrond verdrongen.
De Nederlandse premier, prof. J.
E. de Quay, die vandaag als plaatsver
vanger van mr. Luns zijn debuut maak
te in het internationale concert, heeft
gisteren in Parijs al enige voorbereiden
de besprekingen met de Amerikaanse
staatssecretaris Herter gevoerd. Het
was vooral een oriënterend gesprek
waarbij zowel de K.L.M.-landingsrech
ten in de Verenigde Staten als de bij
dragen ter sprake kwamen, die Neder-
Tijdelijk regen
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veranderlijke bewolking met
in hoofdzaak vanavond en vannacht tij
delijk regen. Krachtige tot stormachtige
wind tussen zuid en zuidwest. Minder
koude nacht. Overdag dezelfde tempe
raturen als vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
23 DECEMBER
Zon op: 8.47 uur; onder: 16.31 uur.
Maan op: 0.30 uur; onder: 12.46 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.36 uur en
21.06 uur.
Laagwater te 3.58 uur en 16.26 uur.
Dit Blad bestaat uit 14 pagina's
Snijders-medaille
voor de heer C. Kolff
Roeping voor iuchfveigrt
(Speciale berichtgeving)
„Hjj heeft zich louter uit roeping ge
geven aan de luchtvaart!". Dit was de
kern van het betoog, waardoor dr. ir.
M. II. Damme de overhandiging van de
gouden Generaal Snijders medaille aan
de heer C. Kolff, voorzitter van de Kon.
Ned. Ver. voor Luchtvaart, vergezeld
deed gaan. Als voorzitter van de Stich
ting Generaal Snjjdersfonds verrichtte
de heer Damme deze plechtigheid gis
termiddag tijdens een openbare vergade
ring van het Stichtingsbestuur in de
Rolzaal aan het Haagse Binnenhof.
De heer Kolff heeft dit met de naam
gever van het fonds gemeen, zo merkte
de heer Damme op, dat uit zijn be
roepsbezigheden geen enkele verplich
ting voortvloeide om de belangen van
de burgerluchtvaart te behartigen. Zijn
eerste opvallende daad op hét gebied
van de motorvliegsport verrichtte de
heer Kolff in 1926, toen hij als jongeman
van nog geen 30 jaar de stoot gaf tot de
oprichting van de Rotterdamse Aero-
club. Op 10 september 1927 kwam in
nauwe samenwerking met de KNVVL
de Nationale Luchtvaartschool tot stand,
waaraan in 1931 ook een praktische op
leiding voor verkeersvliegers werd ver
bonden. Na onvermoeid geijverd te heb
ben om de naoorlogse problemen te
overwinnen en de nieuwe ontwikkelin
gen in het goede spoor te houden zag de
heer Kolff zich in 1950 benoemd tot
voorzitter van de KNVVL. Dr. ir. Dam
me memoreerde nog de wijze waarop de
KNVVL-voorzitter altijd de belangen
van zijn geboortestad, Rotterdam, heeft
behartigd zonder daarbij in een ver
keerd chauvinisme te vervallen.
In zijn dankwoord noemde de gehul
digde het als de taak van de KNVVL
een reservoir te scheppen van lucht-
vaartge/.inde, welonderlegde, sportieve
jongemensen, waaruit de Nederlandse
luchtvaart in de toekomst kan putten
om de belangrijke plaats, welke ons land
thans op dit gebied inneemt, volledig te
kunnen handhaven.
Frans protest tegen
subsidiëring van het
bijzonder onderwijs
Zesendertig van de 75 leden van de
Nationale Onderwijsraad in Frankrijk,
het adviserend lichaam dat de regering
moet raadplegen in belangrijke onder
wijskwesties. is gisteren afgetreden uit
protest tegen een wetsontwerp waar
over vandaag in de Nationale Vergade
ring gedebatteerd zou worden.
Premier Debré ziet zich gesteld te
genover ernstige moeilijkheden die uit
het wetsontwerp voortspruiten, dat
voorziet in meer staatssubsidie voor het
bijzonder onderwijs. Het wetsontwerp,
dat als compromis bedoeld is in een
reeds oud geschil tussen voorstanders
van bijzonder- en openbaar onderwijs,
heeft protesten van beide zijden uit
gelokt.
De Nationale Onderwijsfederatie heeft
de onderwijsraad verzocht het wetsont
werp ongeldig te verklaren omdat de
Nationale Onderwijsraad niet voor de
indiening geraadpleegd is.
Prins Bernhard zal in januari een
kort bezoek aan Mexico, Aruba en
Curacao brengen. Aldus deelt de
Rijksvoorlichtingsdienst mee.
Van 1121 januari zal de Prins, op
uitnodiging van de Mexicaanse rege
ring, in Mexico verblijven. Op 22 ja
nuari zal de Prins in zijn functie van
inspecteur-generaal der Koninklijke
Marine op Aruba aankomen om de
volgende dag vandaar naar Curagao
door te reizen, waar hij de marine
basis zal inspecteren. Tevens zal hij
daar de eerste spade in de grond
steken voor de bouw van een verf-
fabriek en een niuewe brouwerij ope
nen.
Op 25 januari wordt de Prins in
Nederland terugverwacht.
Met ingang van 1 januari a.s.
I worden spatlappen voor auto's ver
plicht. In de garages wordt hard
gewerkt om tijdig de tienduizenden
exemplaren aan te brengen.
GROEIEND OPTIMISME IN BRUSSEL
Rijk kopercentrum Katanga wenst de
banden met België te behouden,
zeggen
leiders
Gevaar voor onlusten
nog
niet
geweken
Wanneer men weet dat ongeveer zes
tig procent van de inkomsten van het
totale staatsbudget van Kongo wordt
gefourneerd door de exportrechten op
koper en andere metalen uit Katanga,
is bovenstaande verklaring van de Kon
golese politieke leiders zeer belangrijk
In de Rolzaal aan het Binnenhof
heeft gisteren dr. ir. M. H. Damme
(links) de Generaal Snijdersme-
(Van onze Brusselse correspondent)
In de Belgische regeringskringen was de stemming gisteren ten aan
zien van de eerste verkiezingsresultaten in Kongo vrij optimistisch.
Wel is gebleken dat de Abako in Neder-Kongo en in Leopoldstad een
geduchte macht vertegenwoordigt, daar in deze provincie slechts een
kleine dertig procent van de kiezers op het appèl verscheen, terwijl
het merendeel der Bakongo-negers het ordewoord van de Abakoleider
Kasavoeboe heeft gevolgd en zich afzijdig hield, maar nergens zijn
naar aanleiding van de verkiezingen incidenten gemeld. In de vijf
andere provincies van Kongo was de opkomst massaal en zij bereikte
in sommige kiesdistricten van Katanga zelfs 95 procent, ofschoon de
kiesplicht niet bestaat zoals in België. Bovendien verklaarden enkele
leiders van de inlandse partijen in Katanga, dat zij een nauwe band
met België wensen te behouden en dat zij aan alle Europeanen de
garantie geven dat hun investeringen op hoge prijs worden gesteld.
te achten. De toestand Is niet overal zo
rustig en geruststellend. In Stanleystad
en in Loeloeaburg is de spanning nog
steeds zeer groot vanwege de tegen
stellingen tussen de verschillende ne
gerstammen. Ieder ogenblik kunnen
daar nieuwe onlusten uitbreken. In
Boekavoe werd Koning Boudewijn gis
teren op een buitengewoon hartelijke
wijze begroet In die streek van Kongo
met haar rijke plantages van koffie en
katoen is de toestand eveneens rustig.
Grote zorg wordt thans in Brussel in
de kringen van het departement van
Kongo besteed aan de analyse van de
verkiezingsresultaten en aan de voor
bereiding van de formatie der gemeen
teraden en B. en W.-colleges. Vermeden
moet worden dat deze formatie aan
leiding geeft tot nieuwe spanningen en
onlusten, daar in sommige gemeenten
van Leopoldstad en Stanleystad burge
meesters en wethouders van de par
tijen, die niet aan de verkiezingen deel
namen, zullen moeten worden vervan
gen door Kongolese leiders die tot an
dere stammen behoren en bovendien
in die gemeenten een minderheid vor
men. Het grote gevaar voor nieuwe on
lusten dreigt te zullen losbreken op het
ogenblik van de ambtsaanvaarding van
die uit de minderheid gekozen burge
meesters. wethouders en raadsleden.
Driehonderd deelnemers
aan conferentie
Anderzijds wordt te Brussel de ronde
tafelconferentie met de Kongolese lei
ders, het Belgisch parlement en de re
gering voorbereid. Men verwacht dat
ongeveer 300 personen aan die confe
rentie zullen deelnemen, onder wie de
Abakoleiders en de leiders van de Na
tionale Kongolese Beweging (MNC) die
niet aan de verkiezingen deelnamen.
Van de zijde van het Belgisch parlement
zullen twintig leden uit de Senaat en
de Tweede Kamer worden aangewezen.
Men kan dus zeggen, aldus woordvoer-
daillc in goud uitgereikt aan de heer
C. Kolff, voorzitter van de Kon.
Ned. Vereniging voor Luchtvaart.
Schade IV2 a 2 miljoen
(Speciale berichtgeving)
Een buitengewoon felle brand heeft vannacht het bedrijf van de
„Rubatex"-schuimrubberfabriek in Nigtevecht (Utr.) stilgelegd. Om
streeks half vier bemerkte een arbeider van de nachtploeg, dat bij de
droogtunnel brand was uitgebroken. Hij waarschuwde de anderen en
direct daarop sloeg een felle steekvlam naar voren. Een der arbeiders
snelde naar het in de nabijheid gelegen raadhuis waar hij het raampje
van de brandmelder stuksloeg, waarbij hij zich aan de hand verwondde.
Het hevige geloei van de brandsirene maakte het dorp wakker,
waarbij de schrik de omwonenden om het hart sloeg, daar een felle
vuurzee uit de ramen sloeg en een vonkenregen over de woningen
dwarrelde.
Gelukkig was de aangrenzende woning
van de bedrijfsleider juist enige maan
den geleden van een nieuw dak voorzien
ter vervanging van het rieten dak, daar
het gevaar anders buitengewoon groot
zou zijn geweest voor de belendende
percelen. De brandweer van Nigtevecht
zag al direct dat er alleen niets te be
ginnen viel tegen de vuurzee en riep de
hulp in van de brandweren van Weesp,
Weesperkarspel en Abcoude, die spoedig
met him motorspuiten aanwezig waren.
Weesp zond er zelfs twee. De waterwin-
plaatsen voor de brandblussing leverden
aanvankelijk moeilijkheden op, daar
deze het water uit de Vecht betrekken,
maar door hun ligging veel modder
gaven en spoedig niet veel hulp boden.
Al het water moest daarom uit de Vecht
betrokken worden, waardoor de slangen
over een lengte van 150 meter moesten
worden uitgelegd.
Abcoude kwam op het lumineuze idee
om de boot van de rivierpolitie te char
teren, waarop een babyspuit geplaatst
werd, zodat men de fabriek aan de
achterzijde kon benaderen. Onder de
gezamenlijke leiding van de diverse
brandweercommandanten werd met een
twintigtal slangen water gegeven, waar
bij het aanvankelijk scheen, dat er niet
veel te redden was. maar snel aanpak
ken was de oorzaak, dat men de kan
toorgebouwen en aangrenzende percelen
wist, te behouden.
Van de fabriek bleef niet veel meer
staan. Omstreeks half acht vanmorgen
donderden met groot geraas de boven-
Advertentle
PHILIPS TELEVISIE
'n Geschenk voor 't gehele gezin.
persoonlijke service
LANGE MARE 66 TEL. 26500
Prettige betalingsvoorwaarden.
verdiepingen van de fabriek in, mede
door de zwaarte van enige tanks, waarin
zich een 30.000 a 35.000 kilo latex be
vond. Gelukkig had de brandweercom
mandant van Weesp en de directie an
het bedrijf het gebouw enige minuten
tevoren verlaten. Omstreeks zeven uur
scheen het gevaar bezworen, maar de
brandweren van Weesp en Nigtevecht
bleven nog uren naspuiten. Enorme
watermassa's werden in de vuurzee ge
worpen.
Het bedrijf dat ook kantoren heeft in
het buitenland, had zeer veel orders
lopen, terwijl grote partijen ter verzen
ding gereed lagen, welke door de brand
verwoest zijn.
De directie schat de schade op 1.5 a
2 miljoen gulden. Aan het bedrijf is
zestig man personeel verbonden. Om
trent de oorzaak tast men nog in het
duister, maar men vermoedt kortslui
ting in de nabijheid van de droog
tunnel.
ders uit de regeringskringen, dat de
eerste ronde van de democratisering van
Kongo door de Belgische autoriteiten
werd gewonnen. Hiermee echter zijn de j
problemen niet opgelost. Het beeld j
wordt echter daarom gunstiger omdat 1
de negers thans zullen worden bestuurd 1
door de eigen gekozen inlandse manda
tarissen. en niemand kan betwisten dat
de verkiezingen geheim en democratisch I
waren. Tegenover de Belgische admini
stratie staan thans inlandse politici, die
een democratisch mandaat hebben en
die met de administratie een deel van
de verantwoordelijkheid zullen dienen
op te nemen. Uit die Inlandse politici
zouden thans volgens de plannen van
minister De Schrijver de provinciale
stateh moeten worden geformeerd.
Maar de voorkeur gaat zeer sterk naar
nieuwe directe verkiezingen voor de
provinciale staten, eventueel gecombi-
neerd met verkiezingen vooi het Kon
golees parlement. De reeds gekozen
burgemeesters en raadsleden zouden
zich opnieuw óf voor de provinciale
staten óf voor het parlement kandidaat
kunnen stellen, zoals dat ook in België
het geval is. I
Wereldbank geeft
lening aan de VAR
De Wereldbank heeft zich be
reid verklaard een lening van
56.500.000 dollar aan de Ver.
Arabische Republiek (Egypte-
Syrië) te verstrekken voor het
verbreden en uitdiepen van het
Suezkanaal. zo wordt van diplo
matieke zijde te Washington ver
nomen.
In de afgelopen dagen is van
Israëlische en Amerikaanse zijde
bezwaar gemaakt tegen het be
schikbaar stellen van een lening
aan de VAR, omdat deze de door
vaart van Israëlische en voor
Israël bestemde schepen verhindert.
Minder manschappen
in Zwitserse leger
De Zwitserse minister, Paul Chaudet,
heeft maandag in Bern vérstrekkende
hervormingen in het Zwitserse leger
aangekondigd De legermacht zal van
900.000 tot 600.000 man ingekrompen
worden, maar anderzijds zal zij in een
uiterst gemechaniseerde, hoogst mobiele
macht met een geweldige vuurkracht
omgeschapen worden.
Chaudet deelde op een persconferentie
verder mee, dat voor het eerst in de
Zwitserse militaire geschiedenis de leef
tijdsgrens voor de verplichte militaire
dienst met ingang van begin volgend
jaar van 60 tot 50 jaar verlaagd zal
worden.
De jaarlijkse uitgaven voor het leger
voor de volgende zes jaar zullen stijgen
van de huidige 800 miljoen franken tot
1200 miljoen.
