Margot Fonteyn
CLIVIA, EEN MOOIE
DE
KAMERPLANT
Een Zoeklicht
ONS MENU
ZATERDAG 14 NOVEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Ballet, ballet en niets dan ballet
ONDANKS HAAR39 JAREN
NOG STEEDS AAN DE TOP
V OP DE BOEKENMARKT
VAN DE WEEK
„Op het moment, (lat ze niet meer het beste kan geven;
heeft ze het eindpunt van haar carrière bereikt!"
Clivia's bloeien ook niet als
men ze vlak voor de bloei ver
pot. Als dat gedaan moet wor
den moet het gebeuren na de
bloei en niet vlak voor die tijd.
Clivia's hebben ook een hekel
aan te grote bloempotten; ze
staan eerder in een te grote
dan in een te kleine pot en dat
is iets waarmee U ook rekening
moet houden. Goed: als verpot
moet worden, doet men dat dus
direct na de bloei en dan kan
men ook de jonge scheuten, die
zich onder aan de voet van de
moederplant ontwikkelen wel
afnemen. Doe dat ook in geen
geval vlak voor de bloei, de oude
plant heeft er toch van te lij
den. Na de bloei kan men dan
de plant uit de pot nemen en
schudt men tevens alle oude
aarde tussen de wortels uit; dan
heeft men tevens gelegenheid
eens goed te controleren of de
plant ook zieke wortels heeft,
want dat komt bij een clivia
nogal eens voor en die moeten
dan tegelijkertijd zorgvuldig
weggesneden worden. Meestal
kan de clivia wel in dezelfde
pot verder gekweekt worden,
doch als alle wortels gezond
zijn, zal men een iets ruimere
pot moeten nemen. Overigens
kan men een clivia ook heel
goed op kracht houden door
haar wekelijks een weinig te
bemesten, doch 's winters mag
men dat niet doen. Voor dit
doel kan men het best gebruik
maken van de bekende kamer-
plantenkunstmest.
De clivia moet in de zomer-
maanden ook tegen de felle zon
beschermd worden; eventueel
kan men haar ook met pot en
al op een licht schaduwplekje
in de tuin ingraven, doch begin
oktober moet ze opnieuw naar
binnen.
G. KROMDIJK.
geren van 18 tot 30 gehouden van J.
Goudsblom. Ik heb dit mogelijk hoogst
belangrijke werk niet goed kunnen
lezen vanwege het miserabel kleine
lettertje en de volgepropte regels.
Achterin vindt men in tabellen de
antwoorden op de enquêtevragen pro-
centsgewijze opgesomd.
En verder verschenen in herdruk:
„Philip en de anderen" van Cees No-
teboom, „De grote zaal" van Jacoba
van Velden. Zowaar ook ,,'t Geluk
hangt als een druiventros van de
Scharten Antink-combinatie en de on
verwoestbare „Showboat" van Edna
Perber; alle by Querido Amsterdam
in de Salamanderpockets.
CLARA EGGINK
Er blijven nog steeds klach
ten binnenkomen van mensen,
die hun clivia niet in bloei kun
nen krijgen. De plant groeit
goed, doch wil maar niet
bloeien. Men kan het ook te
goed met zijn planten voor heb
ben; de clivia moet in de win
ter rust hebben. Van nu tot on
geveer half februari mag men
in geen geval bemesten en men
moet ook zeer spaarzaam zijn
met water. Er wordt slechts zo
veel water gegeven dat de bla
deren nog net niet verschrom
pelen. Clivia's staan over het
algemeen ook veel te warm; als
ze in een normaal verwarmde
kamer staan moet men wel
meer gieten en dan gaat de
plant toch door met groeien en
vergeet een bloemknop te vor
men. Een zeer matig verwarm
de kamer is daarom al meer
dan voldoende.
Vorige week vroegen wij hier
de aandacht voor Frederick
Ashton.
Als choreograaf van het Royal
Ballet draagt deze rustige, be
scheiden, maar zeer begaafde
figuur een groot deel van de ver
antwoordelijkheid voor het hoge
artistieke niveau, waarop dit be
roemde Britse balletgezelschap
zich beweegt.
Zijn naam is schier onverbre
kelijk met het Royal Ballet ver
bonden. Maar de zijne niet alleen.
Ook die van Dame Margot Fon
teyn. Haar naam en faam als
danseres zijn wijd over de wereld
bekend.
Het zal een bijna onherstelbaar ver
lies voor het Britse ballet betekenen,
wanneer de dag is aangebroken, dat
zij zich zal moeten terugtrekken. Maar
eens zal die dag komen. Wanneer?
Niemand weet het nog, zijzelf ook
niet. Haar talloze bewonderaars zul-,
len haar heengaan diep betreuren.
Maar voor één vrouw zal deze bittere
dag toch ook een zoete smaak heb
ben. Deze vrouw is de zilverharige me
vrouw Hilda Hookham, Margots moe
der.
„Mijn hart zal breken, wanneer zij
zich terugtrekt. Misschien gebeurt dat
reeds over enkele jaren. Maar aan de
andere kant zal ik toch ook gelukkig
zijn. Dan zal zij eindelijk een rust krij
gen. Dan zal zij zich ergens vast kun
nen vestigen en zal zij gelegenheid
krijgen te genieten van de normale
dingen van het leven".
Eindelijk een film
Het gesprek met de moeder van de
beroemde ballerina had plaats in het
Londense Royal Opera House. Boven,
op de galerij, terwijl beneden op het
gigantische toneel Dame Margot het
nieuwe ballet van Frederick Ahston
„Ondine" danste.
Tussen de met rode pluche bedekte
stoelen stonden de filmcamera's, felle
lampen en geluidsinstallaties. Overal
lagen kabels. Eindelijk na twintig
jaar van onophoudelijk aandringen en
even hardnekkig weigeren had
Margot Fonteyn erin toegestemd voor
een film op te treden, die onder de
welsprekende titel „The Royal Ballet"
de bioscopen zal binnengaan.
Mevrouw Hookman keek vol aan
dacht naar haar dansende dochter. En
in haar herinnering zag ze nog dat
meisjes van zes. dat naar een dans-
clubje werd gestuurd om haar slechte
houding wat te corrigeren. Het was
hetzelfde meisje, dat nu een gevierd
ballerina is.
Niet voor nageslacht
„Heeft ze tot het maken van een
film besloten, omdat ze beseft dat
haar dansjaren geteld zijn en zo een
mogelijkheid ziet om haar kunst voor
het nageslacht te bewaren?"
Mevrouw Hookman. een grote grove,
maar vriendelijke vrouw - welk een
verschil met haar vederlichte, ranke
dochter, die daar moeiteloos over het
toneel zweeft slaat haar handen
ineen en draait voor de eerste maal
Onder de onlangs verschenen
pocketboeken hebben mijn aandacht
getrokken: „Zwart Afrika" (Querido
Amsterdam) van dr. Herman Wouters.
Dit boek is een buitengewoon prak
tisch en overzichtelijk naslagwerk be
treffende de verschillende rassen en
stammen in Afrika. Een groot aan
tal fascinerende foto's verlucht het
werk. „Zwart Afrika" is van dezelfde
schrijver als „Volken en volkenkunde",
dat reeds eerder in deze reeks ver
schenen en herdrukt is.
Maoaber van versiering, maar aan
grijpend van inhoud is „De rijmende
dood" (Querido, Amsterdam). „Het
boekje van een scheelkijker", zoals de
jonge dichter en prozaïst Alfred Koss-
mann dit, zijn eigen werk noemt. Al
scheelkijkende, waarmee hij bedoelt
met één oog het leven beminnend en
met het andere datzelfde leven ver
foeiend, heeft hij nagegaan in hoe
verre het sterven van enige beroemde
schrijvers in overeenstemming is ge
weest met hun opvattingen van het
menselijk bestaan. Deze schrijvers zijn
Gottfried Keller, Von Kleist, Kloos,
Stefan Zweig en Lenau. Inderdaad,
naar hun dood toe schrijvende heeft
hij knappe karakteristieken gegeven
van deze unieke en ontroerende le
vens. Uit deze schetsen blijkt ook weer
eens duidelijk hoe veel beter iemand
die de schrijversaard waarlijk begrijpt,
in staat is om een levensgeschiedenis
te schrijven dan de nijvere archieven-
snuffelaar.
Een zeer schone verzameling verzen
uit alle landen hebben Dick Voerman
en W. A. Braasem bijeengelezen. Deze
verzen, oorspronkelijk in zeer ver
schillende talen geschreven, zijn ver
taald door Nederlandse dichters. Over
het algemeen zeer goed, enkele mees
terlijk. zoals Bert Voetens vertaling
van Dylan Thomas' Fern Hill. Terecht
heet deze bundel „De muze kent geen
Babel" (Querido, Amsterdam).
De bloemlezing uit de gedichten van
M. Nijhoff draagt als titel de regel uit
het vers Awater „Lees maar, er staat
niet wat er staat". Deze veel omstre
den en veelbesproken regel is m.i., in
dien niet uit zijn verband gerukt, zo
helder als glas, zoals trouwens ge
woonlijk het geval is in Nijhoffs ver
zen. Wonderlijk is dat Nyhoff zelf
nogal eens zijn best heeft gedaan om
zijn toehoorders op een dwaalspoor te
brengen en soms een soort poëzie -
mystiek trachtte te suggereren waar
hij bepaald niet veel van gemeend
moet hebben. De samensteller, Gernt
Kamphuis, heeft de verzen vooral la
ten gaan door een totnutoe ongepu
bliceerde lezing van Nijhoff, hetwelk
een uitstekend idee. Deze lezing is in
typisch Nijhoviaanse stijl opgetrokken.
Hij suggereert allerlei geheimzinnige
contacten tussen spreker en toehoor
der, een hond verleent zijn passieve
medewerking, taal en lettergreep krij
gen een metafysiek tintje. Vervolgens
leest men een en ander over de plaats
van de kunst in de maatschappij en
een kleinigheid over de verdrijving
uit het paradijs. Hij geeft een „achter
af verklaring" van de naam Awater
en komt langs de weg der associatie
op schrijvers die zijn voorkeur heb
ben. En na op deze wijze iedereen zeer
beboeid, en dus bevredigd te hebben,
komt hij zelf tot de ontdekking dat
hij „totaal zijn eigen poëzie verzuimd
heeft te vermelden". Nijhoff hield er
nu eenmaal niet van dat iemand wat
je noemt „de boeren de kunst afvroeg",
maar daarom moet men zich niet door
deze titel in de luren laten leggen. Er
staat bij Nijhoff altijd wat er staat en
wat een geluk is dat! Uitgave in de
Ooievaarreeks van Daamen, Den Haag.
Voorts heb ik nog een Odyssee-ver
taling in proza (Ooievaar) ontdekt
van dr. Jap van Gelder, die mij trof
door de levendige, even vermaakte
toon. Ook is verschenen het derde deel
van de reeks „Proza en Poëzie" van R.
Nieuwenhuis waar ik reeds eerder op
gewezen heb (Qurido, Amsterdam»,
waarin een keuze uit werk van Neder
landse schrijvers die werkten tussen
1700 en 1880. Eveneens in de Sala
manderreeks vindt men „De nieuwe
volwassenen", een enquête onder jon-
sinids vele minuten haar ogen van het
toneel af.
„Wees ervan overtuigd, dat dit het
laatste is. waaraan ze gedacht heeft",
zegt ze fel. „Ik weet heel zeker, dat als
ze ook maar een moment aan het na
geslacht had gedacht deze film hele
maal niet gemaakt zou zijn. Ze denkt
dat het nageslacht over haar en haar
kunst zal lachen. We hebben nog wat
brokjes film van Pavlova. Ze hebben
erg verwarrend gewerkt. Want ze deed
alles, wat jonge dansers vandaag de
dag wordt voorgehouden om niet te
doen".
Geen zwanezang
„En deze film wordt zeker niet haar
zwanezang. Ze heeft nog geen enkele
reden om zich terug te trekken", con
stateert mevrouw Hookham.
„Wanneer zal dat dan gebeuren?"
„Ik weet het ook niet", zegt me
vrouw Hookham, tex-wijl haar ogen te-
rugdwalen naar het toneel. ..Maar ik
weet wel. dat ze nooit haar hoogtepunt
zal voorbij dansen. Daarvoor is ze veel
te kritisch ingesteld. Op het moment,
dat ze voelt dat ze niet meer het beste
kan geven, heeft ze haar eindpunt
bereikt!"
En beneden danst de Britse prima
ballerina een pas-de-deux met de
mannelijke ster van het gezelschap,
Michael Somes. Een vlekkeloze uitvoe
ring. Op haar 39-jarige leeftijd toont
ze nog geen schim van een retour. De
critici schreven dit seizoen, dat ze
gracieuzer en gevoeliger danst dan ooit
tevoren.
Jong genoeg
„Wanneer ze ermee ophoudt", ver
volgt mevrouw Hookham zonder haar
ogen van het tafereel beneden af to
wenden, „zal ze nog jong genoeg zijn
om nog plezier te hebben in vele din
gen, waar haar nu eenvoudig de tijd
voor ontbreekt. Haar leven is altijd
ballet geweest, nog eens ballet en niets
anders dan ballet. Bijna iedere dag
van haar leven was gevuld met lessen,
oefeningen en repetities. Vaak volgde
er 's avonds dan nog een voorstelling.
Op een tournee in het buitenland
was er zelden of nooit tijd om te doen
waar ze zin in had. Ze moest altijd
in het theater zijn. En als haar aan
wezigheid daar niet vereist was, dan
durfde ze niet uit te gaan uit angst
zich teveel te vermoeien, zodat ze zich
niet tenvolle zou kunnen geven. Als ze
eenmaal het dansen eraan heeft ge
geven, zal ze in staat zijn om te gaan
en te staan, waar zij wil. Dan zal ze
zich eigenlijk geen zorgen meer behoe
ven te maken over de conditie van
haar spieren. Ze zal dan de tijd aan
haarzelf hebben".
Hoe lang nog
„Ze is nu nog aan de top van haar
Dame Margot Fonteyn in Frederick Ashtons ballet Ondine'
MAANDAG:
rest koud vlees, andijvie, aardappel
koekjes; wentelteefjes.
DINSDAG:
gevulde slakropjes, rauw gebakken
aardappelen; flensjes.
WOENSDAG:
stoofpot kool met stukjes rauwe an
dijvie en kaas; chocoladevla met
peer.
DONDERDAG:
bami; kamemelkpudding.
VRIJDAG:
leverragoüt, bietjes, rijst, óf cham-
pignonragoüt, gebakken bloemkool,
rijst; appelmoes met vanillevla.
ZATERDAG:
stamppot rauwe spinazie met spekj
schuimige yoghurtvla.
ZONDAG:
sneetje speciaal; varkensfricandeau,
doperwten worteltjes, aardappe
len; druiven.
Recept: sneetje speciaal.
3 sneetjes oud witbrood, 3 plakken
bacon, 3 plakken appel, 3 plakken
jong belegen kaas van cm. dikte,
mayonaise.
Rooster de sneetjes brood in de
koekepan of in de oven. Boor en schil
intussen de appel en snijd er plakken
van Vz cm. dikte van.
Bestrijk het geroosterde brood met
mayonaise, leg op ieder sneetje een
plak bacon, vervolgens een schijf appel
en tot slot een plak kaas. Doe de
sneetjes in een vuurvaste schotel en
plaats deze in een hete oven met veel
bovenwarmte tot de kaas gaat smelten.
Besti-ooi de bovenkant met wat pa
prikapoeder of gehakte peterselie.
Recept: schuimige yoghurtvla.
1. yoghurt, 2 eieren, 2 dl. melk,
30 g. suiker, 8 g. gelatine, citx-oen-
rasp.
De eidooiers met suiker kloppen,
verdunnen met wat aan de kook ge
brachte melk en met dit mengsel de
rest van de melk binden. Van het vuur
af de geweekte gelatine hierin oplos
sen, de vla wat af laten koelen, de
yoghurt toevoegen en daarna het stijf
geklopte eiwit en de citroenrasp er
voorzichtig doorscheppen. De vla in
een vlaschaal of coupeglazen over
doen.
De kleine kunst
maarmet 'n grote K. De kunst
van smakelijk koken wordt veel een
voudiger als U Maizena Duryea
gebruikt - het ideale bindmiddel voor
groenten, soepen en sausen.
De clivia kan wel bloeien
kunnen. Maar hoelang zal ze zich daar
nog kunnen handhaven?"
„Het is moeilijk daar een antwoord
op te geven. Maar geloof mij, er is
niets triester dan een eens beroemde
ballerina te zien, die de dagen van haar
roem ver achter zich heeft. Er komt
voor iedere danseres nu eenmaal een
dag, dat ze bepaalde bewegingen niet
meer feilloos kan uitvoeren. De jaren
eisen hun tol. Ze staat dan voor de
keus heen te gaan of haar opgaven te
vereenvoudigen. Wanneer ze het laat
ste kiest, wordt 't een tx*agedie. 'tls
een drama zo'n ballerina te zien, die
zich had moeten tenjgtrekken, maar
inplaats van deze inderdaad moei
lijke stap te nemen blijft optrekken
met een altijd jongere groep. Die jon
ge meisjes kunnen je oud doen lijken
eenvoudig door naast je te staan. Het
dansen doet dan niet eens terzake".
Haar ogen zijn nog steeds naar be
neden gericht, waar Dame Margot
Fonteyn en Miohael Somes dwarrelen
tussen de kronkelende rij als nimfen
geklede balletmeisjes. Margot Fon
teyn. gekleed in een doorzichtig
lichtblauw met glinsterende pailletten
afgezette kleed zag er even jong, maar
veel sierlijker en gracieuzer uit dan
de meisjs om haar heen, al waren de
meesten half zo oud.
Daar op het toneel heeft Margot
Fonteyn, rank en lenig nog als een
hinde, meer weg van een kleindochter
dan van een dochter van mevrouw
Hookham. Bevallig en met een voor
haar leeftijd verrassend gemak en
souplesse voert ze alle bewegingen uit.
Nergens een hapering, nergens een
smet te ontdkken. Het eindpunt van
Margots carrière lijkt verver weg.
Na een periode waarin men naast
herfst- en wintergroenten nog pruimen
en maar liefst aardbeien aantreft (iets
wat wel heel frappant was!) begint nu
zo langzamerhand toch echt de herfst
met z'n specifieke voortbrengselen zijn
intree te doen. De tomaten en kom
kommers worden schaarser en dus
duurder, de plaats van de natuursla
wordt door glassla ingenomen en prei
en alle koolsoorten zqn er alweer
volop!
Daar 's winters de keuze van verse
groenten en fruit altijd beperkter is,
is het verstandig nu nog zoveel moge
lijk te profiteren van produkten als
tomaten, komkommers, spinazie, sla en
druiven, die er straks óf te prijzig
voor zijn öf helemaal van de markt
zullen zyn verdwenen! Wanneer ze
rauw worden opgediend is de beno
digde hoeveelheid gering en is men
dus voordeliger uit, maar wanneer het
buiten guur is neemt de behoefte aan
slaatjes af! Denk in zo'n geval dan
eens aan stamppot of stoofpot met
rauwe groenten! Heel gezond, niet
duur en verwarmend!
