r
ITALIANO
Amerika's t.v. belooft beterschap,
maar liet klinkt niet overtuigend!
SIMCA
Duffelcoat
ISRAEL GING TER STEMBUS
Rapport pseudo - roulettespel
Eigenlijk niet anders dan een
soort handel in de aandacht
van de grote massa der kijkers
KOU r%
GEVAT
Je lekkere
elke
woensdag
jongensmarkt
PeektCloppenburg
GEBR. VAN ULDEN
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 3 november 1959
Derde blad no. 29889
(Van onze correspondent in Washington)
Gesteld dat een moeder voor de rechter gebracht wordt omdat zij
lïaar kinderen volkomen heeft laten vervuilen, zal zulk een moeder
het vertrouwen van de maatschappij terugwinnen wanneer zij ver
klaart in het vervolg iedere week de nagels van haar kinderen te
knippen? Iets dergelijks heeft dr. Frank Stanton, de president van
Columbia Broadcasting System (C.B.S.) gedaan, nadat niet alleen zijn
onderneming, maar de televisie in het algemeen in kwade reuk was
gekomen, omdat het niet eerlijk was toegegaan bij vrijwel alle grote
vraag- en antwoordwedstrijden om geld, de zogenaamde „quiz-shows".
Dat Stanton verklaarde van nu af aan alle grote quiz-shows van het
programma te zullen nemen was geen verdienste. Het televisiepubliek
voelde zich bekocht en wilde die vertoningen eenvoudig niet langer
aanzien.
Stanton's „bekering"
En de ..bekering", die Stanton verder
aankondigde, had waarlyk even weinig
om het lijf als genoemde belofte tot na
gelknippen. Edward R. Murrow, een be
kend commentator, heeft een program
ma gehad, dat „Person to person" heet
te en waarbij Murrow, draadloos, bij
bekende persoonlijkheden op bezoek
ging. Men zag dan Murrow in zijn stu
deerkamer vragen stellen en men zag
een bekend politicus of een vermaard
toneelspeler thuis op die vragen rea
geren.
„Ook dat ging niet helemaal eerlijk
toe", zegt Stanton (die reeds lang een
conflict met Murrow heeft!). Murrow
had er volgens Stanton bij moeten zeg
gen, dat die interviews voorbereid wa
ren. Natuurlijk waren ze dat en een
kind kon dat begrijpen. Wanneer bij
voorbeeld het televisiescherm een inte
rieur vertoonde waar een gitaar ach
teloos op een sofa lag, dan begreep men
heus wel, dat dit instrument ter sprake
zou komen en dat de ondervraagde een
paar minuten zou tokkelen wanneer zijn
hobbies ter sprake gebracht zouden
worden!
Waar het om gaat
Stanton heeft nog ander „bedrog"
ontdekt waar hy de schaar in wil zet
ten: wanneer een humorist optreedt
voor de televisie, laat men na zyn grap
jes het gelach en geklap soms van een
geluidsband komen en niet van echt
publiek. „Foei", zegt Stanton, „dat is
niet eerlyk, dat mag niet meer."
Eén ding is duidelijk: de president
van CBS wil het vertrouwen herstellen
in de televisievertoningen en vooral na
tuurlijk in de programma's van zyn
eigen maatschappij. Maar zijn beloften
zijn niet overtuigend omdat zij de kern
van de kwaal niet raken. Televisie in
Amerika is over het geheel genomen
een kolossaal advertentie-systeem
voor alle firma's, die iets te verkopen
Uitbreiding
„Hulp en beil"
(Van onze Haagse redactie)
De door het gehele land beken
de psychiatrische inrichting „Hulp
en Heil" te Leidschendam, uit
gaande van de „Stichting Neder-
landsche Hervormde Inrichtingen
voor Zenuw- en Geesteszieken'
staat voor een belangrijke periode
in haar geschiedenis: begin 1960
wordt een nieuw paviljoen, ge
schikt voor 108 vrouwelijke pa
tiënten, in gebruik genomen, mid
den 1960 komt de nieuwe kerk
voor 480 personen gereed en in de
naaste toekomst hoopt men te be
ginnen aan een tweede paviljoen,
bestemd voor 108 mannelijke pa
tiënten.
De eerste gebouwen van „Hulp en
Heil" werden in het begin van de tweede
wereldoorlog gebouwd. Zij werden toen
echter in gebruik genomen door het
Centraal Bureau voor de Statistiek, dat
de gebouwen pas einde 1948 ontruimde.
Midden 1949 kon de inrichting door
Prinses Wilhelmina worden opengesteld.
Het paviljoen, dat begin volgend jaar
gereed komt, zal een sanatorium zijn en
„Schakelbos" heten. Het is een „open"
of „aangewezen" afdelingen is bedoeld
voor de behandelingen van lijders aan
neurosen, diverse vormen van depressies
e.d. Naast de diverse fysische en medi
camenteuze behandelingsvormen, zal
sterk de nadruk gelegd worden op de
verschillende methoden van psychothe
rapie, zowel individueel als in groeps
verband.
Ook is een ruime mogelijkheid ge
schapen voor allerlei vormen van
arbeidstherapie volgens moderne inzich
ten, terwijl tevens grote aandacht be
steed wordt aan de bewegingstherapie.
Ook de culturele therapie zal een grote
plaats innemen. Daartoe is op de
bovenste verdieping een ruim atelier
gebouwd.
Aan het milieu ook als therapeu
tische factor gehanteerd is grote zorg
besteed. Vooral ook is gelet op een har
monisch gebruik van kiemen.. De uit
voering van een en ander ligt in handen
van de Voorburgse architect A. van
Essen.
Ook voor het verplegend personeel,
waarover „Hulp en HeU" in voldoende
mate beschikt, is in de nieuwbouw uit
muntend gezorgd. De inrichting geeft
op het ogenblik 450 patiënten onderdak,
welk aantal dus binnenkort aanzienlijk
zal kunnen worden uitgebreid, hetgeen
noodzakelijk was geworden, omdat er
bijna dagelijks patiënten moeten worde:
afgewezen toagenfl plaategebrek.
hebben op de massamarkt en die veel
geld kunnen besteden aan reclame.
Welke televisie-maatschappij strijkt dat
geld op? Zij, die programma's biedt
(uiteraard door advertenties omlijst),
waar een zo groot mogelijk publiek ge
boeid naar kijkt. Een televisie-maat
schappij verkoopt dus eigenlijk de aan
dacht van de massa, en de grote ad
verteerders kopen die gretig op.
Tegen elke prijs
Zolang CBS of NBC of welke maat
schappij ook, het hebben moet van dat
advertentiegeld, zal de onderlinge con
currentie hen nopen de massale pu
blieke aandacht tegen vrijwel elke prijs
te pakken te krijgen. Terwille van de
eigen goede naam zal men nu en dan
eens „nagels knippen", maar het alge
mene peil van de programma's zal laag
blyven, omdat de massa voor wie
bier, sigaretten en auto's geadverteerd
moeten worden meer belangstelling
schijnt te hebben voor vuns geworstel
en vertoon van allerlei misdaad en ge
weld dan voor programma's van kunst
en wetenschap.
Dit sluit een enkel goed programma
niet uit en juist CBS heeft, bijvoorbeeld
op zondagmiddag (tóch een slechte ad-
verten tietijd!) of heel vroeg in de och
tend, enkele uitstekende programma's.
Bovendien is de CBS-reportage van de
grote politieke conventies bijzonder
goed. Voor zulke prestaties moet de te
levisie-kijker, die zorgvuldig zijn keus
maakt, beslist erkentelijk zijn. Het ni
veau over de gehele linie zou echter
eerst veranderen, indien men geheel of
gedeeltelijk kon afstappen van het
commerciële systeem en daar lijkt voor
lopig weinig kans op!
19 cent
per rol.
Dankstond voor
het gewas
Woensdag 4 november
Leiden Chr. Geref. Kerk: 10 en 8 uur
ds. C. v .d. Weele .Geref. Kerk (Vrijge
maakt) 7.30 uur ds. W. G. de- Vries.
Aarlanderveen Geref. Kerk: 7.30 uur
ds. W. J. van Hoek.
Abbenes Herv. Gem.: 7 uur ds. H.
Brons.
Alphen aan den Rijn Her. Gem.: Ka
pel Hooftstraat: 7.15 uur ds. A. J. Joris-
sen. Geref. Kerk, Zuiderkerk: 7.30 uur ds.
W. Wijma. Noorderkerk: 7.30 uur ds. G.
Mulder. Hooftstraat: 7.30 uur ds. W. Tom.
Bodegraven Herv. Gem.: 7.30 uur ds.
C. v. d. Bosch. Geref. Kerk: 7.30 uur ds.
L. Loosman.
Hazerswoude Gerf. Kerk: 7.30 uur
ds. N. W. v .d. Hout.
Hoogntade Herv. Gem.: 7.80 uur ds.
J. H. de Vree.
Leiderdorp Geref. Kerk: 8u.dr. Dijk.
Leimuiden Geref Kerk: 7.30 uur ds.
J. H. Koffrie.
Lisse Herv. Gem.: 7.30 uur ds. G.
Pettlnga. Geref. Kerk: 7.30 uur ds. K.
Schouten; Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30
uur ds. D. H. Biesma. Geref. Gemeente: 10
en 4 uur ds. H. van Gllst. Geref. Kerk
(Vrijgemaakt)7.30 uur ds. J. J. Verleur.
Oud-Geref. Gem.: 9.30 en 3 uur leesdlenst.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 7.30 uur ds.
W. H. de Jong.
Nieuw-Yennep Herv. Gem.: 7.30 uur
ds. J. C. J. Bronsgeest. (Bethelkapel)7.30
uur ds. G. A. Alma van Amsterdam.
(Pniël Hlllegommerbuurt)8.30 uur ds.
H. Brons. Geref. Kerk: 7.30 uur ds. C. W.
Thijs. Chr. Geref. Kerk: 3 en 7.30 uur ds
L. Floor.
Oude Wetering Geref. Kerk: 7.30 uur
ds. A. G. Kornet.
Rijnsaterwoude Herv. Gem.: 7 30 uur
ds. C. J. Baart.
Zevenhoven Geref Kerk: 7 uur ds. J.
W. Genuït.
Zwaimnerdam Geref. Kerk: 7.30 uur
ds. J. Wagenaar.
in parka-stijl.
Extra zware kwaliteit
met eskimo-voering.
Speciale J.M.-prijs
8 jaar t
16 jaar 38"
Ex-leden Indische Gouvernementsmarine Brandt een kaars!
eisen hun loon over 1942-1945
Nederlandse staat ontkent enigerlei schuld
(Van onze Haagse redactie)
Waren de gezaghebbers, officieren en werktuigkundigen van de gemilitariseerde
Ned. Indische Gouvernementsmarine sinds de datum van de militarisatie, in
september 1939, tot het moment dat zij uit Japanse krijgsgevangenschap bevrijd
werden, in augustus 1945, in Nederlandse krijgsdienst of zijn zij ook na de
militarisatie van de Gouvernementsmarine in dienst gebleven van het Ned.
Indische gouvernement?
Dat is de vraag, waarop de civiele kamer van de Haagse Rechtbank op
30 november a.s. antwoord zal moeten geven. Van dit antwoord hangt af, of 180
ex-leden van de Indische Gouvernementsmarine van de Staat der Nederlanden
salaris zullen ontvangen over de tijd, die zij in Japanse gevangenschap hebben
doorgebracht.
EEN PRODUKT VAN KING- EN RANGFABR1EKEN TONNEMA N.V. SNEEK
Enige tientallen partijen dongen naar de
honderd en tivintig zetels van de Knesseth
Ben Goerions Mapai
heeft goetle kansen
De Israëliërs, die vandaag naar
de stembus zijn gegaan om een
nieuwe Knesseth (parlement) te
kiezen, hadden de keuze uit niet
minder dan 24 verschillende par
tijen, die kandidaten hebben ge
steld voor de 120 te bezetten zetels.
Al die partijen zullen wel niet alle
in het parlement vertegenwoordigd
worden, maar het systeem van
evenredige vertegenwoordiging en
de grote variatie in geografische
en culturele afkomst van de bevol
kingsgroepen, werken politieke
versplintering wel in de hand.
Het was de afgelopen dagen moeilijk
iemand te vinden, die bereid was poli
tieke voorstellingen te doen. Over slechts
enkele dingen bestaat geen of weinig
twijfel: één daarvan is de verwachting
dat de partij van de 72-jarige premier
David ben Goerion, de gematigde arbei
derspartij, Mapai, wederom de grootste
Knesseth-fractie zal krijgen. Maar het
is uitgesloten, dat de Mapai. of enige
andere party, alleen zou kunnen rege
ren.
Op het ogenblik bestaat de regerings
coalitie in Israël uit Mapai (40 plus 5
Arabische zetels in de Knesseth), de
linkse arbeiderspartijen Ahdoet Avoda
(10 zetels) en Mapam (9 zetels) en de
liberale Centrumpartij der progressieven
(5 zetels). Het vorige jaar is de vijfde
coalitiepartij uitgetreden: de orthodox
religieuze Mizrachi-partij, die 11 zetels
in het parlement bezet.
De grote vraag, die de verkiezingen
van vandaag moeten oplossen, is: hoe
sterk zal de Mapai worden en in welke
mate zal zij afhankelijk zyn van de
steun van andere partijen?
Een coalitie zou weer in dezelfde rich
ting kunnen gaan als dc tegenwoordige.
Maar het is, althans theoretisch, ook
denkbaar, dat de Mapai zou samengaan
met de conservatieve Algemene Zionisti
sche Partij (thans 13 zetels). Samen
werking met de uiterst-rechtse Heroet
(15 zetels) lykt echter wel uitgesloten.
Mapai en Mapam
De Mapai is gematigd-socialistisch.
Haar opvattingen lijken enigszins op die
van de Engelse Labourpartij. Zy is pro-
Westers. De Mapam en de Ahdoet Avoda
gaan veel verder in hun socialisme.
Bovendien is hun internationale instel
ling verschillend van die van de Mapai.
De Mapam bepleit een verbond met de
landen van het Oostelijke blok, de
Ahdoet Avoda voelt meer voor een neu-
tralistische politiek zoals die van India.
De pro-Westerse gezindheid deelt de
Mapai met alle andere partijen, behalve
de twee genoemde en de communisten.
Er zijn meer verschillen: de Mapam
'IV, is yooratandeï ma grote concessie*
en, i
aan de Arabieren. De partij had groot
bezwaar tegen de campagne in Sinai in
1956. De Ahdoet Avoda daarentegen is
„activistischer" dan de Mapai en ver
zette zich tegen terugtrekking uit Sinai.
Beide linkse groeperingen vinden hun
aanhang hoofdzakelijk in de bevolking
van de Kibboets.
De communisten werken vooral hard
onder de Arabische bevolking, maar zij
hebben geen succes bij de immigranten
uit Oost-Europa, die het communisme
in de praktijk kennen! De communisti
sche vertegenwoordiging in de Knesseth
is in de loop der jaren langzaam ver
groot. van 4. via 5, tot 6 zetels.
De voornaamste oppositie-partijen zijn
de ultra-nationalistische Heroet en de
conservatieve Algemene Zionistische
Partij. De Heroet heeft in 1955 veel
succes gehad, omdat zij opkwam voor de
kleine man en voor militaire actie tegen
Egypte. Zowel de economische toestand
als de veiligheid van het land zijn
sindsdien sterk verbeterd. Daarom ge
looft men dat Heroet niet verder zal
groeien. De partij wenst annexatie van
westelijk Jordanië en beperking van de
vakverenigings-invloed.
De Algemene Zionisten steunen op
het zakenleven, groot en klein. Wellicht
behalen zy stemmenwinst tengevolge
van de ontevredenheid der vrije-beroeps-
beoefenaren die klagen over zware be
lastingen en loonegalisatie.
Dezelfde vraag werd in februari 1956
reeds voorgelegd aan het Haagse ambte
narengerecht en later weer aan de
Raad van beroep te Utrecht. Beide in
stanties verklaarden de eis niet ont
vankelijk, omdat klagers geen militaire
ambtenaren waren en zij de zaak dus
aan de burgerlijke rechter zouden moe
ten voorleggen.
Gistermorgen werden voor de civiele
kamer van de Haagse rechtbank de
pleidooien gevoerd, resp. door mr. W. H.
Vermeer uit Amsterdam, voor de eisers,
en door mr. S. E. Gratama voor de
staat.
Mr. Vermeer bepleitte dat de perso
neelsleden van de Indische Gouverne
mentsmarine met ingang van 2 sep
tember 1939, toen de Gouvernements
marine; op last van de Gouverneur-Ge
neraal werd gemilitariseerd, in dienst
kwamen bij de Nederlandse krygsmacht,
doordat zy gingen deel uitmaken van
de Kon. Marine. De schepen werden
grijs geschilderd en kregen kanonnen.
De manschappen kwamen onder Neder
landse krijgstucht te staan en ontvin
gen dezelfde bezoldiging als de leden
van de Kon. Marine. De schepen namen
deel aan zeeslagen en de manschappen
raakten later veelal in Japans krijgs
gevangenschap.
Inderdaad werd de Indische Gouver
nementsmarine in maart 1942 door ad
miraal Helfrich telegrafisch gedemili
tariseerd, doch deze demilitarisatie
was onwettig, aldus mr. Vermeer, omdat
de Gouverneur-Generaal geen machti
ging gegeven had, zoals wettelijk was
vereist. Overigens was het bevel van
admiraal Helfrich alleen maar bedoeld
om te voorkomen dat het personeel in
krijgsgevangenschap zou geraken. Plei
ter legde dienaangaande een verklaring
over van admiraal Helfrich, waarin deze
voorts zegt: „Als ik geweten had dat de
Japanners de demilitarisatie toch niet
zouden erkennen en als ik had kunnen
voorzien dat de staat in dit bevel aan
leiding zou vinden de salarissen niet uit
te betalen, dan zou ik dit bevel nooit
gegeven hebben".
De landsadvocaat, mr. Gratama, stel
de dat eisers in dienst stonden van de
rechtspersoon Ned. Oost-Indië en dat
die dienstverhouding door de militari
satie van de Gouvernementsmarine niet
werd gewijzigd. Vandaar dat voor de
militarisatie de machtiging van de Gou
verneur-Generaal nodig was. Uit niets
blijkt dat later een nieuw dienstverband
met de staat der Nederlanden is ont
staan. Zeker blijkt dit niet uit het feit,
dat de Gouvernementsmarine operatio
neel bij de Kon. Marine was ingedeeld.
Tijdens de invasie stond de Prinses
Irene-brigade ook onder opperbevel van
Eisenhower, maar dat verplichtte de VS
toch niet het soldij uit te betalen?
Trouwens, aldus mr. Gratama, het
demilitarisatiebevel van admiraal Hel
frich was volkomen wettig. Het gold al
leen de mensen die in bezeit Indië waren
achtgebleven, niet de gehele Gouverne
mentsmarine. Tenslotte voerde de lands
advocaat aan dat de aanspraken op de
staat toch al lang verjaard zyn, krach
tens wettte/lyk voorschrift. In zyn re
pliek bestreed mr. Vermeer deze bewe
ringen. De rechtbank zal op 30 novem
ber vonnis wijzen.
met verwarming
ARONDE
4 deuren
f6145.—.
Hoge Rijndijk 90 - Tel. 23041
Zoals telkenjare verspreidt de „Ver
eniging Vry Hongarije" de organisatie
van ex-politieke gevangenen en verzets
strijders uit 1956 in Nederland, ook nu
weer het verzoek aan sympatiserende
Nederlanders morgenavond tussen 7 en 8
uur voor elk raam een kaars te willen
branden ter ere van de gevallen verzets
strijders in Hongarije.
Kritisch zijn inzake
jeugdcriminaliteit
Globale gegevens over jeugdcriminali
teit verstrekt de Minister van Justitie in
zijn Memorie van Antwoord op de be
groting 1960. Het betreft hier aangege
ven misdrijven van strafrechtelijk min
derjarige verdachten.
Het aantal misdrijven van jongens liep
sedert 1954 op van 11706 tot 18742 in
1958 en 9249 in de eerste helft van 1959.
De aantallen meisjes waren resp. 1449,
1589 en 748.
De minister meent, dat deze gegevens
kritisch dienen te worden geinterpre-
teerd. Er zijn nogal wat dubbeltellingen
bij als gevolg van een toenemend aantal
misdrijven, dat bij herhaling in groeps
verband wordt gepleegd. Het aantal
strafrechtelijk minderjarigen is in de
eerste tien jaar na de oorlog absoluut
constant gebleven en relatief gedaald.
De stijging in de laatste jaren is voor
namelijk terug te voeren tot grotere
aantallen gevallen van diefstal -en joy
riding.
Sedert 1956 liep het aantal diefstallen
op van ruim 11000 tot ruim 14.000 en de
joyriding van 835 tot ruim 3200. Het
aantal andere jeugdmisdrijven steeg niet
noemenswaard.
De minister ziet voorshands geen re
den om inzake ordeverstoringen te spre
ken van toenemende onveiligheid op
straat. Dit neemt niet weg, aldus de mi
nister, dat ook op dit gebied steeds doel
treffend optreden tot handhaving van
de openbare orde en ter voorkoming en
bestraffing van delicten nodig is. De
vraag hoe dit op de meest effectieve
wijze kan geschieden moet primair ter
plaatse beoordeeld worden.
Juiste berekeningen vrijwel onmogelijk?
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Het balletje in de speelzaal van hotel
„Slotania" in Amsterdam-west rolt
nog steeds, maar gisteren heeft de
officier van Justitie het door de politie
opgestelde rapport over dit pseudo-
ln Amsterdam is een grote actie
begonnen tegen de rattenplaag.
Men heeft de hulp van de be
volking ingeroepen. De gemeente
lijke Geneeskundige en Gezond
heidsdienst verstrekt gratis een be
strijdingsmiddel.
roulettespel ingeleverd by de procu
reur-generaal, die het op zyn beurt
heeft doorgezonden naar het ministe
rie van Justitie.
De inhoud van het rapport is uiteraard
nog geheim, maar zal stellig meer bevat
ten dan de uitvinder van het spel. tevens
financier van de bank. de Berlijnse
kolen exporteur M. R. Gustavus, zaterdag
verklaarde, toen 'hij voor de televisie
gelegenheid kreeg de spelregels- en
speltechniek nader uiteen te zetten. Het
z.g.. 24-spel in hotel Slotania heeft thans
tien speeldagen achter de rug en het is
duidelijk geworden, dat de bèrekenings-
kansen niet zo groot zijn als de heer
Gustavus doet voorkomen.
Immers, tijdens de persconferentie,
welke hij op 26 oktober hield, zeide hij
de speelzaal spoedig te zullen sluiten als
hij geen winst zou boeken. Met andere
woorden: als de spelers te behendig zou
den zijn in het berekenen van de baan
van het balletje.
Tijdens de demonstratie voor de pers
bleek dat niet zo moeilijk te zijn. want
de journalisten wonnen in 20 minuten
tijd ruim f. 700 (overigens imaginaire)
guldens. De tien dagen speelervaring
hebben echter geleerd, dat het balletje
niet altijd de mooie cirkelvormige baan
beschrijft als bij deze demonstratie, dat
wil zeggen, dat het balletje vaak een
ellips in plaats van een cirkel draait en
dat de kansen van de spelers hierdoor
worden gehalveerd omdat zelfs de
grootste kei in de mechanica niet kan
berekenen op welke helft van de cyfer-
cirkel het balletje tot stilstand komt.
Weliswaar voorzien de reglementen er
in, dat iedere speler het recht heeft zelf
het balletje aan het rollen te brengen,
maar niet alleen dat hier enige vaardig
heid voor nodig is. ook is men dan nau
welijks in de gelegenheid tevens zijn
fiches te zetten. In de praktyk wordt dit
dan ook aan de croupier overgelaten.
Het is te verwachten, dat na studie
van het rapport door de Justitie een
vervolging zal worden ingesteld tegen
de heer Gustavus wegens overtreding
van art.. 254 bis. Wetboek van Straf
recht, te weten het aan het publiek
gelegenheid geven tot hazardspel als
bedryf. Het belooft dan een interes
sante procedure te worden, waarbij, zo
stellen wij ons voor, aan de ene kant
door deskundige zal worden aange
toond. dat hier inderdaad sprake is
van behendigheidsspel en aan de
andere kant getracht zal worden aan
te tonen, dat het maken van juiste
berekeningen vrijwel omnogelyk is.
