Harriet Laurey vertelt graag als
er maar geen grote mensen bij zijn
Bisschop Dibeïius over de kerk en
de gehoorzaamheid aan de overheid
HEINZ
Scheveninger voerde in haringrace
te veel vis aan en werd beboet
Als 12-jarige ging zij al met
haar verhalen op huurttournee
In West-Dnitsland geeft men de
voorkeur aan huidige toestand
die nog mogelijkheden biedt
TOMATO KETCHUP!
Directeur zegtdat hij open
kaart heeft gespeeld
„TRESLONG"
Duizend bakkers in Rotterdam
protesteren tegen SER-voorstel
DONDERDAG 29 OKTOBER 1959
Winnares van kinderboekenprijs
't Was geloof ik januari of zoiets en er lag een beetje sneeuw. Ik
liep in de Tempeliersstraat in Haarlem en daar zag ik een paar jon
getjes aan zo'n klein zelfgemaakt jeep je prutsen. Toen dacht ik hoeveel
er van zo'n jeepje te maken zou zijn als je het helemaal rood zou
schilderen en je zou er een mooi luifeltje boven maken. Het leek me
allemaal heel feestelijk". Dat jeepje rijdt door het kinderboek „Sinter
klaas en de struikrovers" van Harriet Laurey, dat dit jaar door de
jury van de Commissie ter Bevordering van de Belangen des Boek
handels bekroond werd met de duizendguldenprijs voor het beste
kinderboek van 1958. Een impressie uit de besneeuwde Tempeliers
straat en déze prijs, het is een combinatie die de Haarlemse dichteres
Harriet Laurey een beetje verlegen heeft gemaakt. „Toen het me
informeel was verteld, heb ik een ogenblik gedacht: zou het soms een
grapje wezen? Maar wie maakt er nou zó'n grapje, dat doet geen
mens.Zo Werd zij vertrouwd met de gedachte dat haar Sinter
klaas en haar struikrovers tezamen en in vereniging de prijs voor haar
in de wacht hadden gesleept. De brief met de mededeling van de be
kroning lag ondertussen namelijk op een verkeerd adres.
„Ik schrijf verhalen
voor mijn plezier"
We waren van plan, diepzinnig met
haar van gedachten te wisselen over een
mogelijk verband tussen poëzie en kin
derverhalen. Zag zijzelf daar verband
tussen? Maar zij wuifde onze gedroomde
conversatie weg door dat verband heel
nuchter uit te leggen: „Dezelfde uit
gever, bij wie ik ook al gedichten had
doen verschenen, vroeg my of ik niet
eens een kinderverhaal zou proberen...".
Harriet Laurey heeft reeds als twaalf-
dertienjarige ontzaglijk veel vertelsels
rondgestrooid onder de Brabantse jeugd,
in wier midden zij opgroeide. Avond aan
avond was zij van zeven tot negen uur
bezig de kinderen in de naburige gezin
nen het verhaal-vóór-bedtijd te bezor
gen. Wat er in die verhalen allemaal
gebeurde, nam nu eenmaal geruime tijd
in beslag en soms bereikte haar terwijl
zij bij de buurkinderen aan bed zat, een
ijlbode van de overburen of zij nog niet
kwam, want de kinderen zaten al een
half uur ln nachtpon te wachten!
Gemakkelijker
„Zoiets ls veel makkelijker als een
kinderboek schrijven", zei ze. „Ze zaten
erbij. Je kon dus weten welke kant ze op
wilden. Je kon zeggen: wil Je iets met
een rover of met een klein vogeltje? Zie
je, dat is het verschil. Ik begin er ook
alleen aan als ik werkelijk een figuur
heb om van uit te gaan. Bij „Tovertje
konijn en haasje Repje" was dat een
konijn, dat ik uit de hoed van een goo
chelaar zag komen. Ik dacht: wat moet
het vreselijk zijn om als konijn geen
moeder te hebben, maar in een hoge
hoed te zijn ontstaan. En bij „Hopla het
feestvarken" dacht ik aan een stel jonge
biggetjes dat ik uit de trein had gezien,
je weet wel, zo'n biggetje, dat alles nog
in het leuke en liefelijke heeft, wat een
varken in het grote en belachelijke
heeft
Harriet Laurey, echtgenote van de
journalist Ton Neelissen en moeder van
Bernadetje, een baby van enkele maan
den. die nu en dan krachtig interrum
peerde. schreef op haar elfde jaar in
het diepst geheim eigen versjes in een
schoolschrift. Op een avond kwam zij
Export bloembollen heeft
200 miljoen overschreden
Het Productschap voor de Bloembol
len handel heeft meegedeeld, dat de uit
voer van bloembollen per 24 oktober de
200 miljoen gulden heeft overschreden.
Verleden jaar bereikte de uitvoer deze
stand pas eind december. Dit hogere
exportcijfer wordt toegeschreven aan de
gestegen verkoopprijzen voor bloembol
len tengevolgde van de toegenomen
productiekosten.
Onderscheiding voor
prof. dr. P. Geyl
De Nederlandse historicus prof. dr. P.
Geyl is onderscheiden met de Duitse
orde „Pour le merite" voor wetenschap
pen en kunst. De bij de onderscheiding
behorende versierselen zijn prof. Geyl
gisteravond in de Duitse ambassade in
Den Haag overhandigd door de Duitse
ambassadeur dr. J. Löns. Dit geschiedde
tijdens een diner, waarbij o.m. aanzaten
minister en mevr. Cals, staatssecre
taris en mevrouw Van Houten en de
rector-magnificus van de Rijksuniversi
teit te Utrecht en mevrouw Nuboer.
RESTEN VAN KLOOSTER
TE DELFT GEVONDEN
Op een terrein aan de Rotterdamse-
weg te Delft zijn arbeiders bij het ver
richten van grondwerk gestuit op muur-
resten van een middeleeuws klooster,
dat door het gemeente-archief is ge
ïdentificeerd. als het klooster Konings
veld. Dit klooster werd in 1252 gesticht
en was oorspronkelijk opgezet als een
dubbelklooster. Er hebben echter alleen
nonnen in gewoond, die o.a. verpleeg
stersdiensten verrichtten in het gast
huis, dat ongeveer in dezelfde tijd werd
gesticht. In zijn dissertatie over de ge
schiedenis van het oude en nieuwe
gasthuis te Delft heeft de Delftse
stadsarchivaris, dr. P. D. Oosterbaan,
hierover geschreven. Behalve de muur-
resten zijn ook scherven en potjes ge
vonden.
Rapport economische
toestand van Suriname
Het rapport, dat de Nederlandse pro-
fessoren Lieftinck en Goedhart, na een
bestudering in Suriname, aan de Suri
naamse regering hebben uitgebracht
over de economische en financiële toe
stand van het land, is enige dagen ge
leden in de Surinaamse ministerraad 'n
onderwerp van bespreking geweest. Het
zal aan de staten van Suriname worden
doorgezonden en alsdan worden vrijge
geven voor publikatie. Het rapport
brengt bepaalde gevaren, die de wel
stand van Suriname kunnen bedreigen,
onder de aandacht en geeft de maatre
gelen aan, die tegen deze gevaren kun
nen worden genomen.
thuis en zag haar vader met dat schrift
in zijn handen zitten. „Kind", zei hij
ernstig, „jij moet je licht niet onder de
korenmaat stellen". Hij las het gedicht
je „Sterrendans" voor. Toen gebruikte
hy een woord, dat zijn dochtertje niet
kende: „subliem". Brandend nieuwsgie
rig zocht zij even later in Koenen op,
wat subliem was verheven, goddelijk,
mooi bijzonder, of bovenmenselijk edel,
stond er
Bekendheid
Haar poëzie kreeg vooral bekendheid
toen zij met Ad den Besten in contact
was gekomen en deze in de Windroosse
rie haar bundel „Loreley" het licht deed
zien. Ondertussen werkte zy by een
boekhandel op het Rokin, een functie,
waarvan zij gedacht had, dat deze voor
al op het praten over boeken zou neer
komen, maar waarin in werkelijkheid
een elektrische boekhoudmachine voor
haar opdoemde, „die als je er met een
vinger naar wéés al vermenigvuldigde
Hoe ik dat nog een tijdje heb kunnen
volhouden begrijp ik niet, ook niet van
van die boekhandel, want toen ik weg
ging hebben twee accountants drie da
gen gewerkt om de boeken weer in orde
te maken". Met heel wat meer plezier
werkte zy daarna als secretaresse by een
geneeskundig hoogleraar in het Binnen
gasthuis te Amsterdam. Inmiddels kon
haar litteraire werk rustig voortgaan.
Jeugdherinnering
By het schrijven van kinderboeken
dringt zich de herinnering aan haar
jeugd in Brabant weer op. „Daarby
denk ik het liefst aan de Brabantse kin
deren, niet zo geweldig bijdehand, niet
zo griezelig intelligent als veel kinderen
hier", zegt zij. „Tegenover zulke kinde
ren zou ik me onzeker gaan voelen. Ik
het ook nooit kunnen vertellen als er
volwassenen by zaten".
Harriet Laurey heeft geen welom-
ïynde opvoedkundige pretenties. „Ik
schryf die verhalen zó voor myn ple
zier, dat ik er helemaal geen ethische
gedachten over heb. Het leuke van het ordne't". Maar wat is nu overheid, vraagt
schryven voor kinderen vind ik, dat je
alles zo kunt inrichten als je het het
liefste hebt. En dan gaat een kind graag
met je mee". Daarmee formuleerde zy
alleen nog maar een beginsel, want de
kunst van het vertellen, van het aan
voelen van de kinderlyke orde moet dan
nog beginnen. En daarin liggen de ele
menten van haar verhaaltrant, welke de
jury moeten zyn opgevallen.
Wij denken hierbij aan de ontmoeting
tussen Sinterklaas en zyn jongste
knechtje Carlito met de struikrovers, die
met het drinken van brandewyn be
klonken wordt In alle opwinding daar
over verzuimde de schrijfster niet ons
mede te delen, dat het kleine knechtje
een beetje suiker in zyn brandewyn
kreeg.
De minister van Defensie, ir. S. H.
Visser heeft gistermiddag een be
zoek gebracht aan Bronbeek bij
Arnhem. De bewoners vormden bij
de aankomst van de minister een
erewacht.
Duitsland
De Evangelische kerk in Oost
(Van onze correspondent in Bonn)
Het hoofd van de Duitse Evangelische Kerk, de bijna 80-jarige
bisschop Dibeïius, schreef onlangs aan de Hannoverse bisschop Lilje
een brief, waarin hij de vraag opwierp hoe men in de moderne wereld
met communistische staten de brief van de apostel Paulus aan de
Romeinen nog moet opvatten. Wat is in onze dagen nog de overheid?,
vroeg Dibeïius. En daarmee bracht hij niet slechts een theologisch
maar ook een politiek dispuut aan de gang!
Dibeïius doelde op Romeinen 13:1, waar geschreven staat: „Alle
ziel zij den machten over haar gesteld onderworpen, want daar is
geen macht dan God, en de machten die daar zijn, die zijn van God
geordineerd" (d.w.z. door God ingesteld).
Kerk kan bevolking
nog steun geven
De Duitse bybelvertaling spreekt in dit
verband van „Jedermann sei Untertan
der Obrigkeit, die Gewalt iiber ihn hat.
Denn ist keine Obrigkeit ohne Gott, wo
aber Obrigkeit ist, die ist von Gott ver-
Dibelius. En hy beperkt prompt daarop
de plicht van de christen om de over
heid te gehoorzamen en verwijst op het
woord van Augustinus: „Waar geen recht
meer is, wat zijn daar de staten anders
dan roverbenden?" Voor de christenen
in communistisch Oost-Duitsland zou de
realisering van Dibeïius' stelling erop
neer komen, dat zij het communistische
regime in alles de rug zouden moeten
toekeren. Waarmee zy de positie van de
ZÓ gebruikt uien
De fles op tafel en een
flinke portie op het bord
WAT EEN SMAAKGEMOY!
(Speciale berichtgeving)
Op 24 mei van dit jaar liep de SCH. 117 de IJmuider haven binnen met
28 kantjes Hollandse Nieuwe. De haringrace was in volle gang. De volgende dag
was de SCII. 177 tot op een uur van de haven genaderd. Het schip had 68 kantjes
van het zeebanket aan boord. De SCH. 117 verliet de haven weer, ging het andere
schip tegemoet en nam 18 kantjes over. Volgens de verordening, die het Produkt-
schap op verzoek van de reders heeft ontworpen, mogen per schip niet meer dan
50 kantjes worden „geland". De visserijmaatschappij, die de beide schepen ter
haringvangst had uitgestuurd, de Rederij N.V. C. Vrolijk te IJmuiden, werd gever
baliseerd omdat zy de verordening zou hebben overtreden.
Vanmorgen eiste de officier van Justitie tydens de behandeling voor de Haar
lemse economische politierechter, mr. H. G. Rambonnet, 2500 gulden boete. De
politierechter veroordeelde de maatschappy tot 300 gulden.
2500 gulden boete
werd geëist
De directeur van de redery was van
mening, dat hy de verordening niet
heeft overtreden omdat hy op elk van
zyn beide schepen niet meer dan 50
kantjes haring heeft aangevoerd. „Ik
heb volkomen open kaart gespeeld. Voor
de radio heb ik gezegd, dat de beman
ning de haring kon zouten omdat we in
totaal 10 kantjes mochten aanvoeren",
zei hy.
De ambtenaar van de algemene in
spectie in IJmuiden merkte als getuige
op, dat de maatschappy de 18 kantjes
had kunnen aanvoeren als verse in-
plaats van als groene. In het laatste ge
val brengt de haring echter veel meer
op, aldus getuige.
Handigheidje
De officier van Justitie meende dat
het verschil in veilingprys ongeveer
2000 gulden zou hebben bedragen. „De
maatschappy heeft dit voordeel gekre
gen door een handigheidje", aldus de
officier. De directeur betwistte dit. Het
hoofd van de juridische afdeling van
het Produktschap zei als getuige, dat
men onder aanvoeren moet verstaan h
brengen van de haring van de vang-
plaats naar de vaste wal. Per zeereis
mogen niet meer dan 50 kantjes wor
den aangevoerd. Iedereen zou het aan
tal kantjes dat hier bovenuit gaat wel
tot vlak by de haven kunnen brengen
en laten overnemen. Een dergelijke pen
deldienst zou de regeling echter in de
war sturen, aldus de getuige.
De directeur wierp tegen dat de duur
van de reis niet in de verordening wordt
genoemd. Of het schip nu een uur bui
ten is of 24 uur maakt volgens hem niets
uit.
De officier van Justitie zei in zyn re
quisitoir, dat reders gebruik kunnen
maken van een combinatie waarvan een
schip eventueel als jager fungeert. Als
verdachte zo'n combinatie had willen
maken had hij dit vroegtijdig moeten
opgeven by het Produktschap.
De SCH 117 had al een reis gemaakt
en voer opnieuw uit - en dat voor een
uurtje - om wat de SCH 177 teveel by
zich had. over te nemen.
f 2500.- boete
De officier zei het voordeel dat de
maatschappy heeft gehad door het ver
schil in veilingprijzen in de geëiste boe
te te willen verdisconteren en eiste 2500
gulden boete.
De directeur hield vol dat de reisduur
niet in de verordening vaststaat, er zyn
ook reders, die snelboten, die zelf hele
maal niet vissen, naar de vangplaatsen
sturen om haring te halen.
De politierechter meende evenwel, dat
i'.e overtreding bedreven is, maar ver
oordeelde de maatschappij tot een veel
lagere boete dan de geëiste, nameiyk
300 gulden.
toch al in een moeiiyke situatie zich be
vindende Evangelische kerk in Oost-
Duitsland nog ernstiger zouden maken...
Dibeïius moest dan ook direct vanOost-
duitse kerkelijke leiders horen, dat de
gehoorzaamheidsplicht wel degelyk geldt
tegenover de thans bestaande Oostduitse
regering
Verzet geboden
Volgens Dibeïius dekken Paulus' woor
den niet meer de huidige politieke si
tuatie in Duitsland. En wel sedert er par
tyen in het geding zyn. Het woord
„Obrigkeit" is z.i. verdwenen, omdat de
zaak zelf verdwenen is sedert een staats-
ordening tot stand kwam die werd op
gebouwd op de politieke partijen alleen.
In de democratie is het volk de z.g.
Obrigkeit en daarmee de tydelijk door
het volk met macht beklede, aan het
bewind zynde partijen. Eén stap verder
gaat Dibeïius dan met zijn standpunt,
dat z.i. de christen moet innemen te
genover een communistisch regime. Het
voortbestaan van de overheid, van de
„machten over haar gesteld" volgens
Paulus, loochent Dibeïius n.l. zowel waar
het de echte democratie betreft, als waar
het de communistische staat aangaat.
Waar het communisme betreft, moet
men tot de conclusie komen dat Dibeïius
regelrecht aanspoort tot verzet. Bekend
is reeds zijn opvatting over verkeers
borden. Waar hy in het westen een snel
heidsbeperking van 15 km. per uur ziet,
wil hij zich daaraan houden, omdat het
hier een beperking voor allen geldt.
Maar in communistisch Oost-Duitsland
wil Dibeïius het bord negeren, omdat de
functionarissen van de communistische
partij zich er ook niet aan behoeven te
houden
Luther en de Turken
Deze stellingen komen overeen met
die van de Noorse protestantse leider
Berggrav, die ten tijde van de Duitse
bezetting stelde, dat een christen de
staat slechts zo lang gehoorzaamheid
schuldig is, als deze staat een rechts
staat is. Maar dit standpunt van Dibe
ïius en Berggrav vindt in West-Duits-
land en Oost-Duitsland onder de chris
tenen geen gehoor. Ook de communis
tische staat, zo zegt men, heeft bepaalde
functies, die samenhangen met het ver
zorgen van de bevolking, met de orde in
het algemeen. In de praktyk zyn er
voor de Oostduitse leden van de Evan
gelische kerk byzondere bezwaren, om
dat by het opvolgen van Dibeïius' stel
lingen de protestantse geestelykheid re
gelrecht in de ondergrondse tegen de
communistische regering terecht zou
komen. En dat acht men onverantwoord
en onmogelyk. Men gaat er dan ook in
het algemeen in Evangelische kringen in
West-Duitsland van uit, dat de staat
kundige ordening beschouwd moet wor
den als afkomstig van God en men wyst
erop, dat zelfs Luther de heidense
Turkse staat van zyn tijd als een goed
lopend staatsapparaat beschouwde!
Laatste steun valt weg
Men sluit uiteraard niet de ogen voor
het feit, dat in een communistische
staat een wereldbeschouwing bestaat, die
alle mensen totaal wil beheersen, die de
kerk volkomen wil uitsluiten. Maar men
wil verder werken in Oost-Duitsland.
desnoods met geestelyk verzet tegen het
rode regime, maar niet volgens stellin
gen als die van Dibeïius, die leiden tot
regelrechte ondergrondse arbeid, welke
de Oostduitse bevolking nog meer in de
eenzaamheid zal brengen, in plaats van,
zoals thans, een kerkelijk leven dat door
de communisten getolereerd wordt en
dat de bevolking tot op zekere hoogte
steun geeft onder omstandigheden, die
soms mensonterend genoemd kunnen
worden. In deze zin interpreteren de
leidinggevende Evangelische theologen
dan ook Paulus' woorden inzake gehoor
zaamheid aan de overheid.
RESTAURANT
Hillegom
Zaterdag 31 oktober in ons
Café-Restaurant
Het feest van de maand
„WEENSE AVOND".
Diverse attracties.
Wiener Spezialitate.
Orkest van der Heeft.
Tafelreservering 0 25205347.
Tot 2 uur geopend.
Telegram aan staatssecretarissen
Economische moord'
(Van onze Rotterdamse
correspondent)
„Duizend bakkers in Rotterdam
bijeen zien het voortbestaan van
hun bedrijven in ernstige mate be
dreigd. Zij zijn van mening, dat
nachtarbeid in hun bedrijf tot het
uiterste moet worden beperkt en
dat een wijziging in de arbeidswet
op dagarbeid gericht moet zijn".
Dat was de inhoud van het
telegram, dat gisteravond na een
druk bezochte protestvergadering
in het Groothandelsgebouw te
Rotterdam naar de staatssecreta
rissen van Economische en Sociale
Zaken werd verzonden.
Aanleiding tot de byeenkomst was het
SER-voorstel om geleidelyk over te gaan
tot de invoering van een drie ploegen -
stelsel voor de bakkers en een vervroe
ging van het verkoopuur van vers brood
tot acht uur 's ochtends. De verschillen
de sprekers hadden voor dat voorstel
weinig goede woorden over. De heer A.
Koning, voorzitter van de Chrstielyke
Bakkerspatroonsbond in Nederland, ge
waagde zelfs van een „economische
moord met voorbedachte rade" en „een
uitmoording op korte schaal van de
63.000 mensen, die in de kleine en mid
delgrote bakkersbedryven werkzaam
zyn".
Met man en macht
De heer J. B. Hurkmans, voorzitter
van de Nederlandse Katholieke Bak
kerspa troonsbond, verklaarde, dat men
„met man en macht tegen het voorstel
zou vechten". De heer C. Koppert, voor
zitter van de Nederlandse Bakkersbond
welke samen met de twee andere or
ganisaties alle 10.000 kleine bakkers in
Nederland vertegenwoordigt sprak
zich in gelyke zin uit. Hy deelde mee,
dat alle centrale middenstandsorganisa
ties zullen helpen „het dreigende onheil
af te wenden".
Tevoren hadden twee sprekers op deze
eerste protestvergadering van bakkers
er zullen er meer volgen elders in het
land ten aanhore van de zaal vol
bakkers, van enkele Tweede Kamer
leden en van bestuursleden van mid
denstandsorganisaties de bezwaren te
gen het SER-rapport geformuleerd.
„De SER is er op geen enkele wyze
in geslaagd tot een synthese te komen
tussen de verschillende standpunten, die
door de grootbedryven, de werknemers
en de coöperaties worden ingenomen.
Men heeft een knoop doorgehakt en een
keuze gemaakt ten gunste van de groot
bedryven door voor te stellen de nacht
arbeid weer mogeiyk te maken. Dit is
volslagen onrechtvaardigd. Als dit voor
stel wordt aanvaard zullen duizenden
kleine bakkers hun bestaan moeten op
geven", aldus mr. P. J. Wintels. direc
teur van de Nederlandse Katholieke
Bakkerspatroonsbond, die tijdens zyn
rede herhaaldelyk door luid applaus
werd onderbroken.
Consument ook de dupe
„Hierdoor zal niet alleen de bezits-
spreiding worden geschaad maar ook zal
de consument de dupe worden. Die con
centratie van het bakkersbedryf in en
kele grote zaken, die dan onvermydelyk
is, zal zeker niet bevorderlyk zyn voor
de kwaliteit van het brood".
De heer K. A. J. M. Samson, secreta
ris van de Nederlandse Rooms-Katho-
lieke Middenstandsbond releveerde dat
Jaariyks 400 kleine bakkersbedryven hun
deuren al moeten sluiten. Door sanering
tracht men dit proces te stuiten maar
het SER-advies doorbreekt deze poging
geheel omdat het niet alleen de onge
zonde maar ook de gezonde bedryven zal
doen verdwynen. De SER voorziet een
besparing van drie procent per brood.
Het is niet duidelyk, aldus de heer
Samson, waarom men in een land. dat
de laagste broodprys van West-Europa
heeft, daarvoor tienduizend bakkers
patroons wil laten verdwynen of op
nieuw de nacht Insturen.
